Morgunblaðið - 15.12.1992, Blaðsíða 22

/
22 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 15. DESEMBER 1992
Nýtt ævintýri
Békmenntir
Eðvarð Ingólfsson
Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson:
Glerfjallið.
Myndir: Rebekka Rán Samper.
Almenna bókafélagið 1992.
Ævintýrabókin Gleríjallið segir
frá leyndardómi sem tengist gam-
alli spiladós. Ein af söguhetjunum
hverfur svo að segja sporlaust um
nótt og spiladósin líka. Við fáum
að kynnast kynlegum blákonum,
morgundraugum og ógnvekjandi
illfyglum — að ógleymdri Gúndínu,
líflegri frænku og bamfóstru aðal-
söguhetjanna.
Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson
hefur áður skrifað ævintýri handa
bömum. Þessi nýja saga stendur
hinum ekki að baki því að hún er
bæði spennandi og skemmtileg.
Höfundur vinnur mjög vel úr efni-
við sínum og teygir hvergi lopann.
Allar fléttur era haganlega gerðar
og stíllinn er léttur og lipur.
Söguhetjumar leggja upp í
langt ferðalag og lengi vel vita
hvorki þær né lesendur hvað bíður
þeirra á áfangastað. Glerkúlan
góða, sem sögumaðurinn Hall-
grímur heldur á, vísar veginn.
Sagan er sveipuð dularhjúp og
stöku sinnum fléttast inn í textann
einstök erindi úr kvæði sem les-
andinn skilur ekki til fulls fyrr en
líður nær sögulokum. Ævintýrið
reynir því nokkuð á athyglisgáf-
una.
í sögunni takast á góð og 01
öfl — og aðalpersónurnar komast
oft í hann krappan. Eins og í öðr-
um ævintýrum er hjálpin oft næst
þegar neyðin er stærst og vanda-
málin leysast stundum án mikillar
áreynslu. í ævintýram sem þessum
verður hið ómögulega mögulegt
en það er það sem ævintýrin hafa
fram yfír raunsæissogur.
Allur frágangur bókarinnar er
Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson
með ágætum. Teikningar Rebekku
Ránar Sampers hafa yfirleitt
heppnast vel. Myndirnar á bls. 42
og 82 era fulldökkar og þar af
leiðandi óskýrar.
Rúnar Júlíusson/ Rúnar og Otis;
Með rokk í hjartanu
Hljómplötur
Sveinn Guðjónsson
Rúnar Júlíusson er rokkari af
guðs náð. Hann komst í gamla
formið með GCD í fyrra og er
enn á fullu í sviðuðum pælingum
á nýjum diski, þar sem hann fer
hamföram ásamt Larry Otis,
Bandaríkjamanni, sem hann
kynntist uppi á Velli á sjöunda
áratugnum. Og tónlistin á þess-
um nýja diski Rúnars og Otis
ber vissulega keim af þeim
dýrðardögum í sögu rokksins.
Sumum kann að þykja þetta
gamalt efni og þvælt, en þeir era
heldur ekki með rokkið í hjartanu
eins og Rúnar.
Á þessum diski era fímmtán
lög og þó að þau séu flest afar
keimlík era blæbrigðin þó úr
ýmsum áttum. Fyrsta lagið
Krónur er til dæmis beint fram-
hald af GCD-rokkinu, sem aftur
var blanda af Stones og Creed-
ence Clearwater Revival. Undir-
spilið í laginu Hvítur hestur
minnir hins vegar á Bítlana i
„Don’t Let Me Down“ og síðan
örlar á gamla Trúbrot í lögunum
Skógarhljóð og spilaða laginu
Miðflótti. 1 laginu Ég er að leita
má greina skyldleika við „Brown
Sugar“ Rolling Stones og strax
á eftir, í laginu Nú er ég fijáls
er vaðið út í blúskennda frasa
ekki ósvipuðum þeim sem Beach
Boys vora að vinna með í laginu
„Student Demonstration Time“
á plötunni „Surfs Up“ sælla
minningar. Þannig vinna þeir
Rúnar og Otis úr reynslu sinni
frá fyrri tíð og tekst vel upp í
þeim sanna rokkanda sem til var
stofnað.
Það er full ástæða til að taka
ofan fyrir mönnum á borð við
Rúna Júl. Hann er trúr upprana
sínum og er lifandi dæmi um að
rokkið á sér engin aldursmörk.
Maður þurfti ekki annað en að
fylgjast með honum steðja um
sviðið á Hótel íslandi í Hljóma-
sýningunni nú í haust, og á eftir
sýningunni í Ásbyrgi jneð stór-
góðri hljómsveit sinni, til að
sannfærast um að gamli stuð-
boltinn var enn á sínum stað og
hafði engu gleymt. Eða svo ég
vitni bara í textann á næst síð-
asta laginu af disknum, Rokkað
fyrir frelsi: „Lengi lifi rokkið og
Ijúkum verkinu".
/ Langholtskirkju
fimmtudaginn 17. desember, kl. 20.00
Hljómsveitarstjóri: Hákon Leifsson
Einsöngvari: Tómas Tómasson
Kór: Kór Kársnesskóla
Á efnisskránni eru verk eftir
Bach, Wagner, Tsjajkovskíj
og íslenskir jólasálmar
Miðasala fer fram á skrifstofu
Sinfóníuhljómsveitarinnar
í Háskóiabíói, daglega kl. 9 -17.
I Sími 622255.

í jólaskapi
Heppnir strákar
Bókmenntir
Sigrún Klara Hannesdóttir
Karl Helgason:
Við erum heppnir, við Víðir!
Kápumynd og teikningar: Búi
Kristjánsson. Æskan, 1992.
Karl Helgason fékk íslensku
barnabókaverðlaunin 1990 og
sendir nú frá sér sína þriðju bók.
Sagan um heppnina er gefín út í
tilefni 95 ára afmælis Bamablaðs-
ins Æskunnar í tengslum við verk-
efnið Heil á húfi. Því má segja að
hún sé nokkurs konar „tilgangs-
bókmenntir“. Rauði þráðurinn er
bjartsýni og gleði, en jafnframt
er tæpt á því hve nauðsynlegt er
að gæta sín á hættum þeim sem
alls staðar liggja í leyni.
Sögumaður er Birkir, níu ára.
Hann er mjög ánægður með fjöl-
skyldu sína, bróðurinn Víði, systur
sína Sóleyju og foreldrana Hlyn
og Fjólu. Afí og amma era til stað-
ar svo og vinkonan sem fær nafn-
ið Ösp til að falla inn í blómanafna-
fjölskylduna. Einnig koma til sög-
unnar ótal önnur nöfn af hinum
og þessum bömum sem hafa lítil
séreinkenni og koma lítið við sögu.
Hver kafli geymir frásögu af ýmiss
konar atburðum og uppátækjum
sem sum hver era áhættusöm.
Þeir fara út í vitlaust veður, fara
í kapp á reiðhjóli og lenda í þoku
í sveitinni en allt gengur vel. Þessi
sífellda endurtekning á því hve
drengurinn telur sig og Víði bróð-
ur sinn heppna verður leiðigjöm
þótt síðar komi í ljós að tilgangur-
inn með þessu er að undirstrika
að menn eigi að líta á björtu hlið-
amar á málunum jafnvel þótt al-
varlegt slys verði.
Sagan er nokkuð lengi að kom-
ast í gang og batnar eftir því sem
á líður. Komið er inn á marga
þætti sem hægt er að gera að
umtalsefni, til dæmis í skólum.
Þar má nefna að strákarnir kynn-
ast telpu sem á við félagslega erf-
iðleika að stríða og kallar þá karl-
rembusvín og þeir kynnast gam-
Karl Helgason
alli konu sem fer ótroðnar brautir
í daglegu hátterni að ekki sé meira
sagt. Þeir kynnast dreng sem er
„öðruvísi", og er strítt af því hann
er af asískum upprana og fjallað
er um trú eldri kynslóðarinnar á
huldufólk — viðhorf sem eru fram-
andi borgarbörnum nútímans.
Karl skrifar góðan texta. Mikið
er af samtölum sem hann kryddar
með því að leggja fólki í munn
alls kyns orðatiltæki og gömul orð
sem ekki era á hvers manns vör-
um. Má þar til dæmis nefna „að
lú arfa“ sem ein sögupersónan
notar um að reyta arfa. Hver per-
sóna hefur sitt málfar og hæfír
kynslóðunum. Sagan er samt mjög
föst í tíma og miklar tilvísanir í
atburði líðandi stundar. Ragnar
Reykás, nýjasta fegurðardrottn-
ingin og leikarar á borð við Örn
Árnason koma við sögu í sam-
tölum drengjanna. Sagan kemur
því til með að úreldast fljótt en
sem gjafabók frá Barnablaðinu
Æskunni til allra íslenskra barna
sem fædd eru 1983 ætti hún að
hitta vel í mark og mættu fleiri
forlög minnast afmæla sinna með
slíkum gjöfum.
Bandalag íslenskra
listamanna ályktar
AÐALFUNDUR Bandalags ís-
lenskra listamanna var haldinn
í Skíðaskólanum í Hveradölum
21. nóvember síðastliðinn. Á
fundinum voru gerðar fjórar
ályktanir:
Skorað var einróma á ríkisstjórn
íslands og borgarstjórn í Reykja-
vík að he§ast nú þegar handa um
byggingu tónlistarhúss í Reykja-
vík og lagt til að það verði for-
gangsverkefni á sviði menningar-
mála landsins. Fram kom að tón-
listarmenn hafí ekki verið á eitt
sáttir um staðsetningu og fyrir-
komulag tónlistarhúss en hafi nú
sameinast um að því verði valinn
staður við Reykjavíkurhöfn.
Næsta mál á dagskrá var Menn-
ingarsjóður útvarpsstöðva. í álykt-
un segir: Hlutfall erlends sjón-
varpsefnis hefur hækkað á síðari
áram og er víst að sú þróun muni
halda áfram með auknu Evrópu-
samstarfí. Bandalag íslenskra
listamanna telur að sterkasta vopn
íslendinga í þessari stöðu sé efling
innlendrar sjónvapsdagskrárgerð-
ar. Bandalag íslenskra listamanna
mælir eindregið með því að Menn-
ingarsjóður útvarpsstöðva verði
treystur í sessi, ellegar að sam-
bærilegar ráðstafanir verði gerðar
til eflingar innlendri sjónvarpsdag-
skrárgerð í höndum óháðra fram-
leiðenda.
Aðalfundurinn ályktaði einnig
um sérstakt ráðuneyti menningar-
mála. Fagnað var hugmyndum
menntamálaráðherra um endur-
skipulagningu ráðuneytisins í þá
vera að skipta því í tvennt, þar
sem annars vegar verði mennta-
málin og hins vegar menningar-
málin. Fundurinn skoraði á þá sem
fara með æðstu völd menntamála
í landinu að hrinda þessum hug-
myndum í framkvæmd sem fyrst.
Að lokum var ályktað um skatt
á útgáfu- og menningarstarfsemi.
Fundurinn beindi þeim tilmælum
til ríkisstjómarinnar að falla þegar
í stað frá öllum áformum um að
skattleggja útgáfu- og menningar-
starfsemi. í ályktuninni segir:
Tímabundnir erfíðleikar í efna-
hagslífi þjóðarinnar verða ekki
leystir með nýjum álögum á menn-
ingarlíf landsmanna, sem að
stærstum hluta er borið upp af
fólki sem starfar án tillits til þeirra
reglna um fjárhagslega umbun
sem gilda á flestum öðram sviðum
þjóðlífsins. Ennfremur segir: Það
er frumskylda íslenskra stjórn-
málamanna að standa vörð um
fullveldi og sjálfstæði íslenskrar
þjóðar og á herðum allra lands-
manna hvílir sú skylda að skila
menningarafleifð þjóðarinnar í
hendur næstu kynslóð. Aðalfundur
Bandalags íslenskra listamanna
skorar því á ríkisstjórn og Alþingi
íslendinga að láta ekki undir höfuð
leggjast að gera þær ráðstafanir
sem frekast er unnt til að efla
styrk íslenskrar menningar í stað
þess að veikja stöðu hennar.
Forseti Bandalags íslenskra
listamanna er Hjálmar H. Ragn-
arsson tónskáld.