Morgunblaðið - 15.12.1992, Qupperneq 36

36
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 15. DESEMBER 1992

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið.
Oviðunandi
ríkissjóðshalli
Siguijón Andri Guðmundsson Iög-
reglumaður tók á móti Jóni Sveins-
syni og Danielu Liöchter þegar
varðskipið kom með þau þangað í
gær og aðstoðaði þau við að kom-
ast heim á leið.
Karl og koná héldu á laugardags-
moigun upp frá Grund í Borgar-
firði á snjósleða í Loðmundarfjörð
að líta eftir hrossum. Á leið til
baka brast á ofsaveður og sleðinn
varð bensínlaus. Fólkið komst í
hús í Húsavík og fannst þar heilt
á húfi í gærmorgun.
.J*
)ðmutidarfjörður
ifðUf
Fundust heil á húfi í Húsavík eftir mikla leit
Það var verst að
ekki látið vita af
- segir Jón Sveinsson bóndi í Borgarfirði eystra
KARL og kona frá Borgarfirði eystra, sem saknað var á sunnudag,
fundust heilu og höldnu í gærmorgun eftir tæplega sólarhrings leit.
Þau höfðu leitað sér skjóls í eyðibýlinu í Húsavík, milli Loðmundar-
fjarðar og Borgarfjarðar, og voru það skipverjar á varðskipinu Tý
sem komu fólkinu til aðstoðar og sigldu með það til Seyðisfjarðar.
Fólkið hafði haldið af stað á laugardagsmorgun að vitja hrossa í Loð-
mundarfirði, en er ekkert hafði spurst til þess um miðjan sunnudag
var leit hafin. Tvisvar þurftu björgunarsveitarmenn frá að hverfa á
sunnudag vegna slæms veðurs og ófærðar, þar til varðskipsmönnum
tókst að komast á Iand í Húsavík um klukkan ellefu í gærmorgun.
Ríkisstjómin og fjárlaganefnd
einbeita sér nú að enn frek-
ari niðurskurði á ríkisútgjöldum,
þar sem komið er í ljós að hallinn
stefnir í 7 til 8 milljarða á næsta
ári. Hallinn blasir við þrátt fyrir
skattahækkanir og aðra tekjuöflun,
svo og niðurskurð á útgjöldum
umfram ákvæði fjárlagafrum-
varpsins frá því í október. Þá var
reiknað með 6,2 milljarða króna
halla.
Það er óviðunandi að reka ríkis-
búskapinn með þeim halla sem nú
stefnir í. Ríkisstjómin og stjómar-
flokkamir verða að hafa metnað
og pólitískt þrek til að btjóta blað-
í ríkisrekstrinum. Svo mikið er í
húfi fyrir efnahagslega velferð
þjóðarinnar. Skuldsetning hennar
er orðin gífurleg, m.a. vegna við-
varandi halla ríkissjóðs, og nálgast-
hættustig. Komandi kynslóðir
munu súpa af því seyðið.
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra sagði í viðtali við Morgun-
blaðið sl. sunnudag:
„Ég er staðráðinn í því, þegar
fjárlagafmmvarpið verður afgreitt
nú fyrir jól, að það verði ekki af-
greitt með meiri halla en við gerð-
um ráð fyrir í haust, og þá er ég
ekki að segja, að ekki geti skakkað
200-300 milljónum, en ekkert
umfram það. Það kann að verða
mjög erfitt að ná því markmiði, en
mér verður hvergi hvikað frá því.“
Mæli fjármálaráðherra manna heil-
astur. En hann segir einnig annars
staðar í viðtalinu:
„Hitt er svo annað mál, að þegar
spurt er, hvort þessi ijárlög komi
til með að halda, fremur en fjárlög
undanfarinna ára, þá er því til að
svara að það veit enginn á þessari
stundu. Líklegast er þó, að svo
verði ekki, það skal viðurkennt."
í þessari tilvitnun í orð ijármála-
ráðherra kemur glögglega fram
meinsemdin í ríkisijármálunum um
langa hríð. Gengið er út frá því
að ákvæði fjárlaga haldi ekki og
er það ekkert nýtt. Ástæðan er sú
að fjárveitingar eru ekki stöðvaðar
þegar þær eru upp umar, heldur
er rekstrarumfangi haldið óbreyttu
og reikningurinn sendur ríkissjóði.
Stundum er um sjálftekið fé að
ræða. Það er frumskilyrði að Al-
þingi samþykki aukaijárveitingar,
gerist þess þörf, á fjárlagaárinu og
engum haldist uppi að telja ijárlög-
in marklaus. Annað er óviðunandi,
enda hefur það leitt til þess ár eft-
ir ár að hallinn hefur farið úr bönd-
unum. Alþingi ber hér ábyrgðina
ásamt þeim flokkum sem komið
hafa að landstjórninni síðustu árin.
Þegar ríkisstjórnin greip til efna-
hagsaðgerðanna í nóvember var
það yfirlýst markmið hennar að
stuðla að lækkun vaxta. Nú segir
fjármálaráðherra að hann hafi ekki
trú á vaxtalækkun á næstunni.
Ástæðan er m.a. mikil lánsfjárþörf
ríkissjóðs. Hallinn er brúaður með
lántökum, sem þrýsta á hækkun
vaxta. Það er nákvæmlega engin
ástæða til að ætla að markmið rík-
isstjórnarinnar um vaxtalækkun
nái fram að ganga að óbreyttri
stefnu í ríkisfjármálum. Að
óbreyttu vaxtastigi er engin von
til þess að atvinnulífið komist á
skrið á nýjan leik. Þess vegna gefa
ummæli ijármálaráðherra í viðtal-
inu við Morgunblaðið því miður
ekkert tilefni til bjartsýni. Þvert á
móti er ekki tilefni til annars en
svartsýni, ef svo fer sem horfir um
afgreiðslu Ijárlaga fyrir næsta ár.
Ríkisstjómin hefur nú haft stjórn-
artaumana í sínum höndum í eitt
og hálft ár. Á þessu tímabili mátti
ætlast til verulegs árangurs í niður-
skurði ríkisútgjalda. Sá árangur
lætur á sér standa — því miður.
Staðfesting
á EES hið
fyrsta
Akvörðun ríkisstjórnar og
stjórnarflokka um að leita nú
þegar eftir staðfestingu Alþingis á
EES-samningnum er rétt. Engin
skynsamleg rök eru fyrir því að
málið verði enn dregið á langinn
heldur þvert á móti. Island er eina
landið sem hefur ekki tekið form-
lega afstöðu til samningsins nú
þegar íbúar Liechtenstein hafa lýst
stuðningi við EES með miklum
meirihluta í þjóðaratkvæða-
greiðslu. Engin ástæða er til að
láta önnur EFTA-ríki velkjast í
vafa um afstöðu Alþingis og það
er mikilvægt að ríkin öll tali einum
rómi þegar viðræðurnar hefjast um
gildistöku samningsins við Evrópu-
bandalagið.
Fyrirsjáanlegt er að efnahags-
samdrátturinn hér á landi heldur
áfram næstu misseri og það eru
ekki mörg ný sóknarfæri sem blasa
við önnur en EES-aðildin. Við höf-
um einfaldlega ekki efni á því að
halda atvinnulífinu í óvissu um af-
greiðslu málsins, enda hafa helztu
samtök þess hvatt mjög til skjótrar
samþykktar samningsins á Alþingi.
Augljósir hagsmunir íslendinga
krefjast þess að ríkisstjórnin beiti
sér fyrir því að gildistöku samn-
ingsins verði flýtt svo sem kostur
er.
Á sumum talsmönnum stjórnar-
andstöðunnar má skilja að þeir
muni tefja fyrir afgreiðslu málsins
á Alþingi. Hefur það verið túlkað
sem svo að málþóf sé í uppsigl-
ingu. Stjórnarandstöðunni á ekki
að líðast siíkt upphlaup, því aug-
ljóslega er meirihluti fyrir staðfest-
ingu EES-aðildarinnar á Alþingi
og málið hefur verið rætt þar ítar-
lega. Það er fráleitt að stjórnarand-
staðan misbjóði þingræðinu með
þessum hætti. Ríkisstjómin á að
láta þessar hótanir sem vind um
eyru þjóta og halda fast við þá
ákvörðun að leita staðfestingar á
samningnum nú næstu daga.
Að morgni laugardags lögðu þau
Jón Sveinsson, bóndi á Grund í Borg-
arfirði, og Daniela Liöchte, sviss-
neskur dýralæknanemi sem var stödd
hér á Iandi í heimsókn, af stað til
að vitja hesta og var áætlað að koma
til baka þá um kvöldið. Er ekkert
hafði spurst til fólksins seinni part
sunnudags, lögðu menn frá slysa-
varnasveitinni Sveinunga á Borgar-
firði af stað á vélsleðum í átt til
Húsavíkur. Héldu þeir af stað kl.
15.45, en urðu að snúa við sökum
afleits veðurs og ófærðar við Kross-
Höskuldur sagði að Týr hefði ver-
ið við eftirlit og staddur við Hrol-
laugseyjar þegar tilkynning barst frá
stjórnstöð í Reykjavík að óttast væri
um mann og konu. „Við héldum
þegar í norður, en veður fór versn-
andi og þegar við vorum komnir
norður fyrir Berufjörð var kafhríð.
Við vorum komnir inn á Loðmundar-
fjörð um kl. 21.30, þar sem við köst-
uðum akkeri. Þá voru átta vindstig
og sama kafhríðin, svo varla sá út
fyrir lunningu."
Höskuldur sagði að hann hefði
ákveðið að bíða rólegur um stund.
„Það var ekkert vit að fara að senda
menn út í þetta veður. Um kl. 1 um
nóttina fór svo að draga úr vindi og
þá kallaði ég á mannskapinn. Á
mela, hálfa vegu upp á Húsavíkur-
heiði. Björgunarsveitin ísólfur á
Seyðisfirði freistaði þess svo um þrjú-
leytið á sunnudag að senda bát yfir
í Loðmundarfjörð, en hætt var við
tilraunina vegna veðurs.
Klukkan 12.48 á sunnudag. fékk
Landhelgisgæslan boð frá slysa-
varnasveitinni á Seyðisfirði og hélt
þá varðskipið Týr áleiðis til Loð-
mundarfjarðar. Um klukkan níu á
sunnudagskvöld kom Týr í Loðmund-
arfjörð og sáust þar ummerki um
mannaferðir er komið var í land við
meðan strákarnir voru að búa sig
dró úr kafaldinu. Strákarnir vildu
ólmir fara í land og ég vildi ekkert
vera að draga úr því.“
Það varð úr, að sex menn fóru
um borð í léttabát og upp á land.
Þrír þeirra sneru aftur eftir nokkra
stund, en hinir buðust til að ganga
að Stakkahlíð, til að kanna hvort
fólkið væri þar. Þar reyndist enginn
vera, en augljóst af gestabókinni,
að fólkið hafði komið þar. Þá sáust
einnig för eftir vélsleða í snjónum.
„Strákarnir voru lengi í þessum
leiðangri, þar sem færðin var erfið,
og ekki komnir aftur til skips fyrr
en um sexleytið um morguninn,“
sagði Höskuldur. „Eftir að hafa ráð-
fært okkur við stjórnstöð ákváðum
Stakkahlíð. Þar hafði fólkið skrifað
í gestabókina, en haldið á brott.
Hélt þá Týr áleiðis til Húsavíkur.
Um klukkan átta í gærmorgun sáu
varðskipsmenn ljós á eyðibýlinu
Húsavík, og talið var að fólkið léti
þar fyrirberast, enda var ekki vitað
til þess að fleiri væru á ferð á þeim
slóðum. Laust fyrir klukkan hálf ell-
efu sáu varðskipsmenn til manns á
gangi nálægt bænum, og um hálfri
klukkustund síðar var farið á báti í
land, enda veður orðið skaplegt.
Fannst fólkið þar heilt á húfi, en
með bensínlausan vélsleða, og var
komið með það um borð í Tý klukk-
an 11.40.
Tveimur snjóbílum frá björgunar-
sveitinni Grói á Egilsstöðum, sem
lögðu af stað um klukkan níu í gær-
morgun áleiðis til Borgarfjarðar um
Sandaskörð, var snúið við þegar ljóst
var að fólkið var heilt á húfi. Slysa-
varnafélagsmenn á Seyðisfirði voru
einnig í viðbragðsstöðu í gærmorgun.
við að kanna hvort fólkið væri ef til
vill í Húsavík. Veðrið fór enn batn-
andi og þegar við komum inn á
Húsavík, um kl. 7, rofaði til eitt
augnablik. Þá sáum við tjós í hús-
inu. Það var talið að þarna gæti
enginn verið á ferðinni nema fólkið
sem saknað var.“
Um kl. 11 voru strákarnir hans
Höskuldar aftur farnir að ókyrrast
og vildu fara í land. „Það heppnað-
ist prýðilega, gekk raunar furðu
vel, en það var mikill sjór. Ekkert
reyndist ama að fólkinu, enda hafði
það hita og ljós. Þau létu bæði vel
af sér og voru ágætlega búin.“'
Varðskipið kom með fólkið til
Seyðisfjarðar um kl. 13.30. Þaðan
fór skipið aftur um kl. 16, til að
halda áfram eftirliti sínu. „Þetta er
hluti af starfinu og það var mjög
ánægjulegt að þetta fór svona vel.
Þegar heppnin er með manni þá
gengur allt upp,“ sagði Höskuldur
Skarphéðinsson, skipherra.
Höskuldur Skarphéðinsson, skipherra á varðskipinu Tý;
Þegar heppnín er með
manní gengur allt upp
„ÞAÐ er afar ánægjulegt að þetta fór svona vel. Þegar heppnin er
með manni gengur allt upp,“ sagði Höskuldur Skarphéðinsson, skip-
herra á varðskipinu Tý, í samtali við Morgunblaðið í gær. Þá lá skip-
ið við bryggju á Seyðisfirði og menn önduðu léttar eftir farsælan
björgunarleiðangur til Húsavíkur norðan Loðmundarfjarðar.