Morgunblaðið - 06.05.1993, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. MAI 1993
21
Félagslegi jöfmm-
arsjóðurinn LÍN
Til upplýsingar fyrir námsmenn og almenning
eftir Bergdísi Lindu
Kjartansdóttur
í Morgunblaðinu 28. apríl sl. birt-
ist grein eftir Gunnar Birgisson,
formann stjórnar Lánasjóðs ís-
lenskra námsmanna, þar sem hann
gerði að umtalsefni grein í marz-
hefti Stúdentablaðsins eftir þá Ár-
mann Jakobsson og Flosa Eiríks-
son. Reyndar hafði verið fjallað um
greinina í Staksteinum Morgun-
blaðsins og þar sem umræðan er
þá komin í þetta blað, blanda ég
mér í hana á þeim vettvangi.
Ég verð að byrja á því að hryggja
Gunnar Birgisson með því, að við
námsmenn gleðjumst ekki hótinu
frekar, þótt hann skrifi: „Sem betur
fer er hægt að gleðja þá félaga og
alla íslenska námsmenn með því,
að lög og reglur LÍN eru ekki verri
en svo, að sjóðurinn er mesti félags-
legi jöfnunarsjóður að því er varðar
fjölskyldufólk í námi sem um getur
á Norðurlöndum."
Ég skal ekki leggja dóm á saman-
burðinn við hin Norðurlöndin en
hitt er víst að þær ölmusur sem við
fjölskyldufólk þiggjum úr sjóðnum
á íslandi eru ekkert til að gleðjast
yfir og hef ég einmitt oft undanfar-
ið skólaár lýst þeim skoðunum mín-
um að mun réttlátara og eðlilegra
væri, eins og nú er komið málum,
að tekin yrði upp sú regla að veita
öllum námsmönnum sömu upphæð
í lán burtséð frá félagslegum að-
stæðum þeirra. Mörgu fjölskyldu-
fólki í námi kæmi það miklu betur,
og það hlyti auk þess að spara LÍN
fjármuni vegna einföldunar.
Sem dæmi um félagslega jöfnun
Lánasjóðsins ætla ég að taka sjálfa
mig: Ég er í Háskólanum og á
mann og tvö börn og er að borga
af íbúð (með 6% vöxtum). Pössun
hjá dagmömmu fyrir yngra bamið
kostar tæplega 30 þúsund krónur
og pössun fyrir eldra bamið á einka-
reknu skóladagheimili kostar tæp-
lega 20 þúsund krónur. Þetta em
þau dagvistarúrræði sem gift fólk
hefur. (Ég á að vísu inni umsókn
um niðurgreitt dagheimilspláss hjá
Reykjavíkurborg sem námsmaður,
en það hillir ekkert undir það. Ég
er að verða búin að bíða í tvö ár
og nýjustu fregnir herma að ekki
komi að mínu bami á biðlistanum
fyrr en í fyrsta lagi næsta sumar.
Þá sér nú fyrir endann á náminu
og um leið missi ég náttúrulega
réttinn til dagheimilisplássins.) Til
að standa straum af þessum út-
gjöldum, auk þess að lifa sjálf,
Styrkveiting
úr Sagnfræði-
sjóði dr. Björns
Þorsteinssonar
Stjóm Sagnfræðisjóðs dr. Bjöms
Þorsteinssonar ákvað 26. apríl sl.
að veita Má Jónssyni sagnfræðingi
120.000 kr. styrk til að gefa úr rit-
ið Blóðskömm á íslandi 1270-1870
sem lagt hefur verið fram til dokt-
orsprófs í sagnfræði við Háskóla
íslands.
(Fréttatilkynning)
borða, gefa börnunum mínum að
borða, borga lyf og lækniskostnað,
tannlækna, rafmagn, hita, síma,
fasteignagjöld, tryggingar, reka bíl,
fata börnin, kaupa skólabækur og
borga 23.000 kr. í skólagjöld, auk
alls annars sem ótalið er og kannski
er frekar hægt að spara við sig,
er Lánasjóður íslenskra náms-
manna tilbúinn að lána mér um
tuttugu og fímm þúsund krónur á
mánuði, smávegis borgað út í jan-
úar og restin í júní. Nú segir líklega
einhver „það hlýtur að vera eitthvað
saman við þetta.“ Jú, ég var svo
vitlaus að gifta mig, enda hneyksl-
ast margir yfir þeirri heimsku.
Maðurinn minn er í vinnu, og vegna
þeirra ógnarlauna sem hann hefur,
fæ ég þetta í námslán. Hann hefur
rétt um 100.000 kr. í laun til að
framfleyta fjögurra manna fjöl-
skyldu sem er að kaupa íbúð; og
það finnst stjórn LÍN þvflík býsn
að framantalið er það sem mér er
skammtað til að leggja á móti sem
minn skerf til heimilisins. Að vísu
get ég glaðst yfír að ég muni ekki
fara á hausinn af því að borga lán-
in mín til baka þegar þar að kemur
— ef ég verð ekki soltin í hel. Held-
ur vildi ég fá 35 þúsund krónurnar
sem þeim Ármanni Jakobssyni og
Flosa Eiríkssyni standa til boða í
námslán, og tel jafnvel, eins og
þeir, að ég hefði meiri þörf fyrir
þær krónur. Ég byijaði í námi í
hitteðfyrra, sagði upp í góðri vinnu
af því að það var fullkomlega raun-
hæfur kostur að lifa af námslánum
og mig langaði til að mennta mig.
Þá fékk ég 65.000 krónur í lán á
mánuði borgað út í hveijum mán-
uði. Síðan voru grunnlánin lækkuð
verulega og svo bamastuðullinn
lækkaður og svo síðast en ekki síst
Bergdís Linda Kjartansdóttir
„Ég hef á tilfinningunni
að svo standi forkólfar
LIN og bendi á mann
og segi: Fyrsti apríl, hí
á þig!“
— og það sem aldrei heyrist talað
um; útreiknisreglum vegna tekna
maka breytt. Það er stutt og sak-
leysisleg klausa sem segir að í stað
þess að allt umfram tvöfalda fram-
færslu komi til skerðingar á láni,
skuli helmingur af öllu umfram
framfærslu koma til skerðingar.
Fæstir hafa væntanlega velt þess-
ari klausu fyrir sér þegar þeir lásu
nýju úthlutunarreglurnar og enn
færri gert sér grein fyrir mikilvægi
hennar, að minnsta kosti örugglega
ekki þeir sem eru að potast í stúd-
entapólitíkinni. En mér reiknast
lauslega til að bara þessi klausa
muni mig yfir fjörutíu þúsund krón-
um á mánuði. Undarleg er auk
þessa sú fásinna LÍN að líta svo á
að hjón hafí aðskilinn fjárhag. Er
það löglegt? Þó svo ég nýti engan
veginn þær heimildir sem ég hef
til tekjuöflunar án þess að lánið
skerðist, má ekki flytja tekjur frá
maka yfír á mig, heldur kemur allt
til frádráttar. Eftir stendur að mað-
ur hefur brennt brýr að baki sér,
er kominn vel á veg í námi sem
maður hefur áhuga á, en var samt
sem áður ginntur útí á allt öðrum
forsendum en eru í dag. Maður
getur ekki lifað af þeim lánum sem
í boði eru, maður labbar sig ekki á
gamla vinnustaðinn og segir: Nei,
heyrðu, ég er hætt við þetta. Og
ekki gengur maður beint í nýja
vinnu eins og málum er háttað á
vinnumarkaðnum í dag, enda lang-
ar mann auðvitað mest að fá að
klára sitt nám. Ég hef á tilfinning-
unni að svo standi forkólfar LIN
og bendi á mann og segi: Fyrsti
apríl, hí á þig!
Höfundur er háskólanemi.
Voríð er komið - hér er öruggt merki um bað:
skóreFVkjav5vRJ' I
STOFNAÐ 1946
Þá bjóðum við strax limgerðisplöntur,
tré og runna, skógarplöntur og margt fleira. Síðan eykst úrvalið dag frá degi.
Komið og kynnið ykkur nýja verðið og kjörin hjá okkur.
Fylgist með
auglýsingum okkar á
næstunni um ráðgjöf,
vörunýjungar og
tilboð.
SKÓGRÆKTARFÉLAG REYKJAVÍKUR
Fossvogsbletti 1, fyrirneðan Borgarspítalann, sími 641770. Beinn sími söludeildar 641777
3M
Prentfilmur