Morgunblaðið - 11.05.1993, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. MAI 1993
17
leysi er komið upp í 7.500 manns,
en ekki er upp gefið hversu margt
þessa fólks hefir unnið við fiskveiðar
eða fiskvinnslu. Stjómvöld hafa ekki
bent á nein úrræði til að mæta þess-
um vanda, en áfram er haldið að
byggja upp stórútgerðir og kaupa
stór skip sem rekin eru með bullandi
tapi. Augljósasta og jafnframt auð-
veldasta leiðin væri að nýta t.d. 30
stóra togara til veiða utan 200 míln-
anna, en afli þeirra myndi vera hrein
aukning á útflutningsverðmæti
landsins. Nóg er til af skipum til að
veiða kvóta þessara skipa á grunn-
slóð innan 200 mflnanna og gæti
afli þeirra gengið til fiskvinnslu-
stöðva í landi og þar með bætt úr
atvinnuleysi í mörgum byggðarlög-
um. Að þetta skuli ekki þegar hafa
verið gert er aðeins óafsakanlegt
stjómleysi. T-nefndin lítur algerlega
fram hjá þessum atriðum.
Frystitogarar og EES
Mikil áherzla var lögð á það í
umræðunni um inngöngu í EES, að
með því fengist aðgangur að nýjum
tollfijálsum mörkuðum fýrir fullunn-
ar sjávarafurðir í neytendaumbúðum.
Framkvæmdin við fiskveiðastefnuna
er allt önnur. Lögð er áherzla á að
kaupa dýr vinnsluskip, sem framleiða
fryst flök fyrir erlendar fiskvinnslu-
stöðvar, til pakkningar í neytend-
aumbúðir, og með þessum hætti er
öll atvinna við slíka vinnslu flutt úr
landi. Þetta er afturför um 40 ár,
en þá áttu íslendingar fmmkvæðið
að uppsetningu slíkra vinnslustöðva
í Ameríku og síðar í Evrópu. Það em
mikil bágindi að þurfa að hlíta slíkri
stjórnunarstefnu. í raun hefðu út-
gerðarmenn sjálfir, þ.e. LÍÚ, átt að
hafa frumkvæði að úrvinnslu á fram-
leiðslusvömm frystitogaranna.
Samningar við EES
Lýsing skýrslunnar á samningum
við EES er mjög sérkennileg og sýn-
ir tvískinnung T-nefndarinnar. Þar
er lögð megináherzla á spamað við
inngöngu í EES og sýndir tollar nú
og tollar miðað við inngöngu í EES
á þeim tegundum sjávarfangs, sem
„bókun 6“ frá 1972 tók ekki til. Hins-
vegar er ekki sagt, hver spamaður
er af beinum samningvm við EB skv.
bókun 6, sem er margfalt stærri flár-
hæð, en vísað er til Viðskiptaskrif-
stofu utanríkisráðuneytisins.
Þar á bæ höfðu menn enga hug-
mynd um þessa tilvitnun í skýrslu
T-nefndarinnar, en í ljós kom, að
starfsmaður þar, Haraldur Aspelund,
hafði í október 1992 tekið saman í
sérrriti yfirlit um EES-samninginn
eftir að aðildarumsókn hafði veri lögð
fram, þótt ekki kæmi það fram opin-
berlega í umræðum. Feluleikur þessi
minnir á aðferð strútsins, eins og
framhald T-nefndarinnar. Auðvitað
átti T-nefndin að greina grein fyrir
stöðu þessara mála í heild.
Samkvæmt Viðskiptaskrifstofunni
er tollur til EES fyrir saltfisk og
söltuð flök nú um 26% af heildar-
útflutningi til EES, sem samsvarar
um einum milljarði króna á ári und-
anfarin 4 ár. Þessir tollar áttu að
falla niður skv. samningum við EES,
en frágangur samningsins verður
stöðugt fjarlægari, þar sem stöðugt
koma í Ijós fleiri og fleiri ágallar
samningsins, sem ekki eru aðgengi-
legir fyrir íslendinga, og er nú svo
komið að ólíklegt er að á hann verði
fallizt endanlega, þegar öll kurl eru
komin til grafar. Utanríkisráðuneytið
hefir ekki gert neitt til að taka upp
viðræður um bráðabirgðalausn þess-
ara tollamála við EES vegna dráttar
á samþykkt samningsins, svo sem
eðlilegt hefði verið, og þannig ber
það fyrst og fremst ábyrgð á þessum
tollagreiðslum. Þannig kom það í ljós
við gjaldþrot Borgeyjar á Höfn í
Homafirði, að félagið hafði þurft að
greiða 20% tolla af saltfíski seldum
til EES-svæðisins.
Þróunarsjóður og
auðlindaskattur
Þróunarsjóður sjávarútvegsins
skal fá 4 milljarða framlag úr ríkis-
sjóði auk eigna annarra sjóða, sem
hann yfírtekur. Allar tekjur og eign-
ir þróunarsjóðsins skulu ganga til
úreldingar á fískiskipum og fram-
leiðslutækjum í fiskiðnaði til ágúst-
loka 1996.
„Þá er samkomulag um að frá og
með því fískveiðiári, sem hefst þann
1. september 1996, skuli innheimt
gjald af úthlutuðu aflamarki. Upp-
hæð þessi skal miðuð við að sjóður-
inn geti.staðið undir skuidbindingum
þeim, sem hann tekur á sig.“
Þannig er ekki um neinn auðlinda-
skatt eða veiðigjald að ræða lengur,
en skv. tillögum Alþýðuflokksins átti
þetta gjald að skila ótöldum milljörð-
um í ríkissjóð til að rétta af slæma
stöðu hans. Þar fór nú glansinn af,
því að nú skulu þessir fjármunir
ganga til útgerðar og fískvinnslu, til
eftirgjafar á fjármálasukki þessarra
aðila á liðnum tíma, sem stafað hafa
af vanstjóm þessara mála, svo sem
enn er í gildi. Sennilega munu þorsk-
veiðar skomar niður með næsta
kvótaári 1. septmeber nk. í 150.000
þorsktonn og þá vera þriðjungur
þess, sem upphaflega var miðað við,
þegar kvótaúthlutanir hófust 1984.
Afleikirnir eru allt of margir. Þjóð-
félagið er orðið mát, og það fyrir
löngu, þótt illa gangi ráðamönnum
að átta sig á stöðunni.
Höfundur er fyrrverandi forstjóri
OLÍS.
Aðalfundur
Minnum á aðalfund Vinnuveitendasambands Islands
í dag, þriðjudaginn 11. maí og hefst hann ki. 12.00
skv. áður auglýstri dagskrá.
Allir félagsmenn eiga rétt til setu á aðalfundi.
Fundarstaður: Hótel Saga, Súlnasalur.
Fyrirtæki og félagasamtök
í Revkj avík
Styrkir
tíl nýrra viðfangsefna
Atvinnumálanefnd Reykjavíkur
lýsir hér með eftir hugmyndum
um ný viðfangsefni fyrirtækja og
félagasamtaka í borginni
með vísan til reglna nr. 31/1993
um úthlutun styrkja
úr Atvinnuleysistryggingasjóði.
Til að verkefnið teljist styrkhæft þarf
það að vera:
Skýrt afmarkað og tímabundið
(ekki til lengri tíma en 6 mánaða)
Nýtt viðfangsefni
Unnið af fólki af atvinnuleysisskrá
í Reykjavík. Þeir sem lengst hafa
verið á atvinnuleysisskrá hafa
forgang að starfi við verkefnið.
Styrkhæf verkefni yrðu unnin á
vegum umsækjenda en á ábyrgð
Reykj avíkurborgar.
Fjárhæð styrks yrði jafnhá þeim
atvinnuleysisbótum, er ella hefðu
verið greiddar þeim einstaklingum,
sem falla af atvinnuleysisskrá vegna
þátttöku í verkefninu.
Umsóknir skulu sendar
borgarhagfræðingi,
Ráðhúsi Reykjavíkur,
fyrir 28. maí næstkomandi.
Atvinnumálanefnd
Reykj avíkur
Gísli B.