Morgunblaðið - 24.08.1993, Blaðsíða 51

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. AGUST 1993
5i
Varði doktorsritgerð
Morgunblaðið/Þorkell
Við stjórnarráðið
DAVÍÐ Oddsson forsætisráðherra og Halldór Blöndal samgönguráð-
herra með kínversku sendinefndinni.
Rætt um að stofna
kínverskt-íslenskt
fyrirtæki í Kína
OPINBER kínversk sendinefnd frá fylkinu Hebei sem hér er stödd í
boði ríkisstjórnar íslands hefur viðrað þær hugmyndir sinar að kín-
verskir og íslenskir aðilar stofni saman fyrirtæki um margvíslegan
iðnrekstur í Kína. Rætt hefur verið um að stofnað verði eitt fyrirtæki
fyrir ýmsa starfsemi, t.a.m. á sviði ullarvinnslu, fiskeldis, fjarskipta,
vega- og hafnargerðar. Sendinefndin átti fund með Davíð Oddssyni
forsætisráðherra og Halldóri Blöndal í gær.
Fyrstu tillögur sendinefndarinnar
lúta að samstarfi um vegagerð í Kína
og bjóðast Kínverjar til að fjármagna
hana og undirbúa framkvæmdir
hennar að nokkru leyti. Um er að
ræða byggingu hraðbrauta til fólks-
flutninga fremur en vöruflutninga,
að sögn Þórhalls Jósepssonar, deild-
arstjóra í samgönguráðuneytinu.
Skoða innlend fyrirtæki
Kínversku nefndarmennimir létu
í ijós þann vilja sinn á fundi með
Halldóri Blöndal samgönguráðherra
að ljúka sinni heimsókn með undirrit-
un viljayfírlýsingar um þessar fram-
kvæmdir. Að baki fyrirtækinu myndu
standa opinberir aðilar og einkaaðil-
ar.
Nefndarmenn munu skoða ullar-
framleiðslu í landinu, fiskeldi og út-
gerðarfyrirtæki. Þá munu þeir fara
til Akureyrar og vilja þeir koma á
vinabæjatengslum milli Akureyrar
og Hebei-fylkis í heild.
Þórhallur kvaðst eiga von á að það
skýrðist á þessu ári hvort eitthvað
yrði af þessu samstarfí.’ Tilgangur
með komu sendinefndarinnar hingað
til lands var að ræða þessi mál við
íslensk stjómvöld, en héðan heldur
vallarþekkingu á stærðfræði, tekið
ákvörðun um hvern hann á að kjósa
til að leysa þessi mál. Þetta eru
miklu flóknari vandamál en fólk
þurfti að takast á við fyrir fimmtíu
árum.
Gæðastjórnun krefst
þekkingar á stærðfræði
Vinnustaðirnir eru líka að breyt-
ast. Það er krafa hjá sumum stómm
fyrirtækjum að allir starfsmenn
hafí grundvallarskilning á töluleg-
um upplýsingum því þær eru stór
þáttur í gæðastjórnun. Hvað sem
maður vinnur við í þess háttar fyrir-
tæki verður maður að geta séð
hvort gæði þess verks sem maður
skilar sé komið niður fyrir ákveðið
gæðastig. Til þess þarf maður að
geta lesið tölur. Þess vegna hafa
stórfyrirtæki eins og t.d. Ford-sam-
steypan ákveðið að senda alla
starfsmenn sína á námskeið í
stærðfræði."
- Til að ná því marki, sem þú
ræðir um hlýtur eitthvað meira að
þurfa að koma til en að breyta
mati á námsárangri nemenda.
„Þetta mat, sem ég hef rætt um,
er aðeins hluti af stærra kerfi.
Annar mikilvægur þáttur er að
kenna kennurunum og það er nauð-
synlegt að þeir trúi á þetta. Annað
atriði er breytingar á kennslubók-
um þannig að markmið séu skýr
og tölvur þurfa að vera aðgengileg-
ar fyrir nemendur. Við verðum
einnig að fá samþykki og skilning
almennings, foreldra, löggjafa og
yfirvalda til að þessar hugmyndir
nái fótfestu og geti breiðst út.“
SP
nefndin til írlands i sömu erinda-
gjörðum. Reyndar viðrar sendinefnd-
in þessar hugmyndir sínar ekki við
aðra en íslendinga og íra.
Þann 24. nóvember síðastlið-
inn varði Gísli Guðmundsson
doktorsritgerð sína við fylkishá-
skólann í Tempe, Arizona. Titill
ritgerðarinnar er: Effect of
pressure on the ferric/ferrous
ratio in tholeiitic basaltic melts:
An experimental study.
Ritgerðin samanstendur af þrem-
ur greinum, sem byggðar eru á
niðurstöðum sjálfstæðra bergfræði-
rannsókna. Greinarnar hafa verið
eða er verið að birta í erlendum
vísindatímaritum. Fyrsta greinin
fjallar um aðferð við að mæla súr-
efnisþrýsting í sýnahylkjum sem
notast er við í bergfræðitilraunum,
sem framkvæmdar eru við tiltölu-
lega hátt- hitastig (>1200°C) og
háan þrýsting. Aðferðin byggir á
því að járn (Fe) hefur mikla til-
hneigingu til að hvarfast við platin-
ummálm (Pt), og við ákveðið hita-
stig og þrýsting er samsetning (Fe-
Pt) málmblöndunnar aðeins háð
súrefnisþrýstingi. Ef sambandið
milli virkni og samsetningar á járni
í málmblöndunni er þekkt, er hægt
að reikna út gildi fyrir ríkjandi súr-
efnisþrýsting út frá samsetningu
málmblöndunnár. Þessi aðferð er
mjög hentug við bergfræðitilraunir
þar sem járnið kemur frá sýninu
sem verið er að rannsaka og sýna-
hylki eru yfírleitt framleidd úr plat-
inummálmi. Aðferðin hefur verið
þekkt lengi og hafa margar vísinda-
greinar fjallað um hana, en hún er
fyrsta sinnar tegundar sem leyfir
nákvæma útreikninga á súrefnis-
þrýstingi.
Önnur greinin fjallar um sam-
setningu gasa í kerfinu kolefni-súr-
efni við 1400°C og 15 kílóbör, sem
fall af súrefnisþrýstingi. í þessu
kerfi er kolmónoxíð (CO) innihaldið
hæst við grafít mettun, en við auk-
inn súrefnisþrýsting eykst hluti
koldíoxíðs (C02). Tilgangurinn með
rannsókninni var að afla varma-
fræðilegra gagna um CO og Co2.
Þriðja og síðasta greinin fjallar
um áhrif heildarþrýstings á hlutfall-
ið milli þrígilds og tvígilds járns í
kviku (bráð). Við ákveðið hitastig,
þrýsting og samsetningu er hlutfall-
ið háð súrefnisþrýstingi kvikunnar.
Niðurstöðurnar sýna að ef kvika rís
frá upptökum til yfirborðs jarðar,
við ákveðinn súrefnisþrýsting, mun
hlutfallið milli þrígilds og tvígilds
járns aukast. Þessar niðurstöður
gefa mjög mikilvægar upplýsingar
um eiginleika þrígilds jáms í kviku.
Við þessa rannsókn nýttust bæði
aðferðir og niðurstöður sem fengust
í fyrstu tveimur greinunum mjög
veL
Á tímabilinu frá 1986 til 1988
starfaði Gísli við rannsóknir sem
tengdust ræktun kvars-kristalla. í
nútíma tækni em kvars-kristallar
mjög mikilvægir og gildir þá miklu
að hafa þá sem hreinasta. Gísli
starfaði að rannsóknum sem beind-
ust að því að koma í veg fyrir
Dr. Gísli Guðmundsson
myndun ákveðna efnasambanda,
sem myndast iðulega við ræktun
kvars-kristalla. Frá hausti 1990 til
vors 1992 starfaði Gísli við rann-
sóknir við háskólann í Bristol, Eng-
landi. Þær fólust m.a. í því að
mæla hlutfall þrígilds og tvígilds
járns í náttúrulegun granötum.
Markmið þessara rannsókna var að
afla upplýsinga um súrefnisþrýst-
ing ofarlega í möttlinum, þar sem
þesir granatar mynduðust.
Frá júní 1992 hefur Gísli starfað
við Rannsóknastofnun byggingar-
iðnaðarins. Gísli er giftur Jóhönrið^
Einarsdóttur og eiga þau þijú böm.
Endurbyggðu síðasta torfbæinn 1 byggð
Stekkjarkot opnað
við hátíðlega athöfn
Njarðvík.
STEKKJARKOT, síðasti torfbærinn í byggð í Njarðvík hefur nú
verið endurbyggður í sinni upphaflegu mynd og var hann opnaður
almenningi til sýnis við hátiðlega athöfn 18. ágúst sl. að viðstöddum
forseta Islands, frú Vigdísi Finnbogadóttur. Endurbygging bæjarins
hófst í maí sl. og var stuðst við likan af Stekkjarkoti sem gert var
af Gísla Björgvini Magnússyni, einum af síðustu íbúum bæjarins.
Endurbyggingin var kostuð af Atvinnuleysistryggingasjóði og Njarð-
víkurbæ og unnu 15 handverksmenn af atvinnuleysisskrá bæjarins
við endurbygginguna.
Við þetta tækifæri fluttu Ingólfur
Bárðarson forseti bæjarstjórnar og
Kristján Pálsson ávörp og kom fram
hjá Kristjáni að bærinn Stekkjarkot
væri hluti af sögu Njarðvíkinga og
Suðurnesjamanna. Það væri von
Njarðvíkinga að notkun bæjarins
yrði sem íjölbreyttust, sem byggða-
safn, sem kennslustaður fyrir
grunnskóla um lifnaðarhætti fyrri
tíma, sem skoðunarstaður fyrir
ferðamenn og jafnvel sem gististað-
ur fyrir hópa sem vildu fá tilfinn-
ingu fyrir því við hvaða aðstæður
þurrabúðarmenn lifðu.
Talið er að Stekkjarkotsbærinn
hafí verið reistur snemma á síðustu
öld sem þurrabúð sem var íveru-
staður fijálsra sjómanna. Þeir áttu
ekki landið en leigðu af bændum
skika undir hús og fengu aðgang
að sjó. Slík hús voru reist víða um
land í kringum aðsetur kaupmanna
og voru víða fyrsti vísirinn að mynd-
un sjávarplássa nútímans. Búið var
í Stekkjarkoti allt til ársins 1924
og er nýi bærinn reistur á rústum
þess gamla. Hann samanstendur
af 19 fermetra baðstofu, 12 fer-
metra gangi, 10 fermetra útihúsi
og 8 fermetra kjallara - alls 41 fer-
metri. Oft var gestkvænt í Stekkjar-
koti og algengt að þar væru 6-7
næturgestir.
-BB
Morgunblaðið/Bjöm Blöndal
Fólk klæddist fötum sem lýstu tíðarandanum þegar Stekkjakot var
og hét. Frá vinstri: Ingólfur Bárðarson, forseti bæjarsljórnar, Einar
Már Jóhannsson, Helga Ingimundarsdóttir, frú Vigdís Finnbogadótt-
ir, Tryggvi Hannesson, en hann var aðalsmiður Stekkjarkots, Helga
Óskarsdóttir og Kristján Pálsson.
Krislján Pálsson ávarpaði gesti í tilefni af opnun Stekkjarkots.
Verðlækkanir á nautakjöti
skila sér ekki til neytenda
Sala á lambakjöti 1.300 tonnum minni en á síðasta verðlagsári
VERÐLÆKKANIR bænda og afsláttur á nautakjöti hafa ekki slrilað
sér til neytenda, segir í skýrslu um sölu á nautakjöti. Aðalfundir
Landssambands kúabænda og Landssamtaka sauðfjárbænda hófust
í gær og mun Ijúka í dag. Á báðum aðalfundunum ber hæst mark-
aðs- og sölumál. Hjá sauðfjárbændum stefnir allt í að greiðslumark,
öðru nafni framleiðsluheimildir, fyrir verðlagsárið 1994/1995 verði
um 7.800 tonn og er það lækkun um 350 tonn frá yfirstandandi
verðlagsári. Hjá kúabændum hefur framleiðsla á nautakjöti verið
töluvert meiri en eftirspurn skv. skýrslu, sem lögð var fram á fund-
inum í gær.
í skýrslu stjórnar Landssam-
taka sauðfjárbænda, sem lögð
var fram í gær, segir m.a: „Ekki
er því að neita að staða og fram-
tíð sauðfjárræktarinnar er nokk-
uð óljós um þessar mundir.
Bændur hafa tekið á sig þungar
byrðar, sem erfitt er að axla.
Ýmislegt gefur þó von um betri
tíð.“ í skýrslunni er einnig lögð
áhersla á að nýta skuli þá kosti,
sem búvörusamningurinn býður
upp' á, í stað þess að hvetja til
að honum verði breytt.
Birgðir um 1.600 tonn
í skýrslu samstarfshóps um sölu
á lambakjöti kemur fram að sala
kindakjöts á innanlandsmarkaði
verðlagsárið 1992/1993 er áætluð
rúmlega 7.100 tonn en það er um
1.300 tonnum minna en árið áður
og líklegt er -að birgðir verði um
1.600 tonnþann 1. september næst-
komandi. I sömu skýrslu kemur
einnig fram að niðurgreiðslur á
þessu verðlagsári séu fjórum sinn-
um minni en á því síðasta og um
40% af niðurgreiðslum árin þar á
undan.
Offramboð á nautgripakjöti
í skýrslu um sölu á nautgripa-
kjöti segir: „Erfitt er að spá ná-
kvæmlega um sölu [á nautgripa-
kjöti] það sem eftir er af þessu
ári, ræður þar mestu hver þróun
verður í sölu á kindakjöti og svína-
kjöti, en líklegt er að þar verði um
talsvert offramboð að ræða.“ Síðar
segir einnig að verðlækkanir bænda
og afsláttur hafi ekki skilað sér
nægjanlega til neytenda.
33. leikvika, 21. • 22. ágúst 1993
Nr. Leikur:
RbOin:
1. Svfþjóð- Frakkland
2. Lulcá - Brommapojkama
3. OPE - A. Föreningen
- X -
- X -
• - 1
4. GIF Sundsv. - Djiirgárdcn 1 - -
5. UMEÁ - Sirius 1 - -
6. Mjállby - Skövde 1 - -
7. Uddevaiia - Lund
8. Ipswich Town -Chdsea
9. Leeds - Norwich
- 2
10. Sheff. Wed. - Arsenal
- - 2
11. Swindon - Liverpool - - 2
12. Tottenham - Man. City 1 - -
13. Wimbledon - Aston Viila - X -
HeUdarvinningsupphæðin:
82 milljón krónur |
13 réttir:
12 ríttir:
11 ríttin
10 réttin
1.825.050 J kr‘
64.730 J\kr.
4.610 | kr-
1.130 J kr.