Morgunblaðið - 29.05.1994, Side 35

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 29. MAÍ1994 35
BREF TIL BLAÐSINS
Skuldastaða heimilanna
í tilefni viðtals við Baldvin Tryggvason
Frá Þórði Kristjánssyni:
KÆRI Baldvin.
í Morgunblaðinu 8. maí, var við-
tal við þig þar sem þú gefur nokkr-
ar skýringar á því hvers vegna sé í
óefni komið með skuldastöðu margra
heimila í landinu. Þar sem heimili
mitt er eitt ófárra þar sem endar
ná ekki saman, launin duga ekki
fyrir nauðþurftum, hvað þá afborg-
unum, finnst mér málið vera mér
skylt og geri því hér nokkrar athuga-
semdir við málflutning þinn.
í viðtalinu segir þú eina ástæðu
þess að illa sé komið fyrir fólki vera
„að fólk hefur færst of mikið í fang“.
Við erum fjögur í fjölskyldunni, hjón
með tvö börn og húsnæðið sem við
erum að festa kaup á er tæpir 60
fermetrar. Ég tel þetta vera langt
innan við viðunandi stærð af íbúð
fyrir fjögurra manna fjölskyldu en
við vildum ekki færast of mikið í
fang.
I annan stað telur þú að „fólk
herði ekki ólina, það heldur bara því
mynstri sem það hafði vanið sig á“.
Við höfum gerbreytt neysluvenjum
okkar á seinustu þremur árum, en
ég ætla mér ekki að tíunda hér í
hvetju það hefur falist.
Samt sem áður gengur dæmið
okkar ekki upp. Reyndar er það
ekki nema sanngjarnt að ég geti
þess að kona mín er í Háskólanum
og á seinustu tveimur árum hefur
námslánið hennar skroppið saman
um 60 þúsund krónur á mánuði.
Mér dettur ekki í hug að kenna þér
um það, þar er stjórnarstefna Davíðs
Oddssonar valdurinn, en mér er
spurn, eigum við að láta Davíð
hrekja konuna mína frá námi? For-
sendur íbúðarkaupanna byggðust
m.a. á þeirri upphæð sem LIN var
reiðubúinn að veita henni í lán þegar
námið hófst.
Þú getur þess líka að „ekki hafi
dregið úr notkun yfirdráttar og
greiðslukorta". í okkar tilfelli er
bullandi yfirdráttur í gangi, en það
er ekki að gamni okkar eða vegna
þess að við höldum að hann sé svo
hagstæður, heldur vegna þess að á
einhverjum tímapunkti var þetta
eina leiðin til þess að vinna á van-
skilahaugnum, en var náttúrlega
eins og þú veist, verra en að pissa
í skóinn sinn. Og greiðslukort notum
við ekki, bankinn okkar er fyrir
löngu búinn að endurheimta þau.
í viðtalinu segir þú líka: „Fólk í
greiðsluerfiðleikum kemur í of mörg-
um tilvikum alltof seint til þess að
fá skuldbreytingu eða lagfæringar á
lánum í lánastofnunum.“ Tveir
stærstu lánardrottnar okkar eru
Veðdeild Landsbankans (v/Hús-
næðisstjórnarlána) og LÍN. í febrúar
sl. voru vanskil okkar við Veðdeild-
ina orðin mjög mikil að okkar mati,
við sáum ekki fram úr þeim og Veð-
Umræðan sem
Magnúsi sást yfir
Þriðji pistill vegna Magnúsar Skarphéðinssonar
Frá Halldóri Kristjánssyni:
MAGNÚS bar mig þeim sökum að
ég hefi gleymt „grundvallaratriðum
umræðunnar, hvers vegna tapast
hvert stríðið á fætur öðru“. Þessi
ásökun þykir mér ósanngjörn enda
þótt ég viti að seint verða grundvall-
aratriðin tæmd.
Ég hef lengi trúað því að veiga-
mikil ástæða vímuefnaneyslu væri
óheppileg eða ófullnægjandi lífs-
skoðun. Menn væru út úr leiðindum
að leita að einhveiju til hressingar
og skemmtunar.
Nú eru senn 60 ár síðan ég skrif-
aði þessi orð:
„Við förum einskis góðs á mis við
það að vera afsláttarlausir bindindis-
menn, en með því tökum við virkan
þátt í velferðarbaráttu þjóðarinnar.
I þeirri baráttu getur æskan fundið
sér tilgang sem gerir lífíð þess vert
að lifa því.“
Þetta hefur verið grundvöllur við-
horfa minna í áfengismálum alla tíð.
Nú eru um það bil 30 ár síðan
ég fann í bókaverslun kver á norsku
um Viktor Frankl og heimspeki
hans. Þar fannst mér ég fá svar við
ýmsu sem varðar mannlega ham-
ingju. Frankl var tauga- og geðsjúk-
dómalæknir í Vínarborg en var árum
saman fangi í Auschwitz og öðrlað-
ist þar mikla lífsreynslu. Eg komst
yfir annað kver þar sem var erindi
sem Frankl flutti við háskólann í
Ósló. Og ég hef reynt að kynna
boðskap hans, þó í smáu sé, í út-
varpi og blöðum hér á landi. Til
þess skal nú vitnað:
„Viktor Frankl missti allt nema
lífið sjálft í fangabúðunum. Faðir
hans og móðir, eiginkona og bróðir
létu lífið - öll fjölskylda hans nema
ein systir. Það er fróðlegt að vita
hvernig á því stóð að honum fannst
þrátt fyrir allt að lífið væri þess
vert að lifa því.
Niðurstaðan af reynslu Frankls
og athugunum er í stuttu máli sú
að mestu skipti að maðurinn finni
einhvern tilgang og þýðingu með lífi
sínu og finni til ábyrgðar. Öll við-
leitni hans í þá átt að hjálpa mönnum
að endurheimta og varðveita and-
lega heilbrigði og lífsgleði beinist
að því að vekja ábyrgðartilfinningu
þeirra .ógl láta þá finna tilgang með
lífi sínu. Þetta telur hann nauðsyn-
legt, því að missi maður trúna á líf-
ið og tilgang þess og tapi ábyrgðar-
tilfinningu er lífsmáttur hans brotinn
niður."
Önnur tilvitnun:
„Það gengur yfir menn og þjóðir
eins og plága að efast um tilgang
lífsins.
Fyrstu einkenni þess eru leiðindi.
Þá skilst það sem Schopenhauer
segir að mannkynið sé dæmt til að
sveifiast milli skorts og leiðinda.
Leiðindin eru meira vandamál á
Vesturlöndum en skorturinn. Að
minnsta kosti reyna þau meira á
taugalæknana. Þau vandamál vaxa
eftir því sem frítími fólks lengist,
því að það eru svo sorglega margir
sem ekki vita hvað þeir eiga að gera
við tómstundirnar.
Þetta er böl aldarinnar. Afbrot
unglinga og ofdrykkja, sem nú hefur
vaxið hröðum skrefum víða um lönd,
eiga sínar orsakir í þessu.
Og lífsleiðinn, sem stafar af til-
gangsleysi og trúleysi, brýst fram í
ýmiskonar öfgum, svo sem gengdar-
lausri ásókn í peninga, völd og
nautnir."
Takmark og ábyrgð heitir grein
sem ég skrifaði í jólablað ísfirðinga
1968. Niðurlagsorð hennar eru þessi:
„Ég held að íslenska þjóðin ynni
stærstan sigur í baráttunni við
ógæfu sína og vandamál ef hún
reyndi að notfæra sér lífsspeki Vikt-
ors Frankls og ala sig og börn sín
upp í þeirri ábyrgðartilfinningu sem
kallar menn til baráttu og starfar
af heilum huga og lífi og sál.“
Ef Magnús Skarphéðinsson vildi
lesa bók mína í dvalarheimi, en það-
an eru allar þessar tilvitnanir, þá
held ég hann hlyti að sjá að orð
hans um hvað vanti í umræðuna af
minni hálfu eru sleggjudómur sem
lítið vit er í. Þar í bók er sitthvað
fleira að finna til fyllri skýringar
málunum.
Svo þakka ég Magnúsi að hann
varð til þess að ég ritaði þessa pistla
til að rifja upp fyrir honum og öðrum
nokkur grundvallaratriði þessara
mála eins og ég hef skilið þau og
túlkað í 60 ár.
HALLDÓR KRISTJÁNSSON
öj: n:á V .ifji;jil->i;6/ fpá Kirkjubóli.
deildin virtist sammála, því yfir okk-
ur vofðu kostnaðarsamar inn-
heimtuaðgerðir lögfræðinga stofn-
unarinnar. Þar sem við höfðum heyrt
í fjölmiðlum fréttir af því að ríkis-
valdið hygðist létta undir með fólki
í greiðsluerfiðleikum, snerum við
okkur til Veðdeildarinnar og báð-
umst vægðar. En nei, vandi okkar
var ekki nógu stór, fyrir okkur var
ekkert hægt að gera fyrr en við
værum komin með u.þ.b. eitt ár í
vanskil og við værum rétt að fara
undir hamarinn. Þangað fýsti okkur
ekki að fara þannig að við tókum
bankalán til þess að borga af lánun-
um og sleppa undan innheimtuað-
gerðum. Þetta lán flokkast sennilega
með þeim lánum sem þú kallar sein-
ast í viðtalinu „neyslulán".
Stuttu eftir þessa hreinsun barst
greiðsluseðill frá LÍN þar sem mér
var gert að greiða fyrstu afborgun
af námsláni sem ég hafði tekið. Ég
vissi að ég ætti ekki möguleika á
að greiða þeim, sendi þeim bréf um
hæl þar sem ég útskýrði aðstæður
mínar og bað um frestun á endur-
greiðslum þar til konan mín hefði
lokið námi, eða í tvö ár. En aftur
nei, í sögu sjóðsins hefur það aldrei
gerst að endurgreiðslum hafi verið
frestað vegna náms maka.
Ég held að þú hljótir að verða að
viðurkenna að við höfum reynt að
hafa samband við lánastofnanir og
fá úrlausn okkar mála, en samt
gengur dæmið enn ekki upp.
í þessu sama viðtali segir þú einn-
ig: „Við reynum að leysa vandann
eftir bestu getu.“ Og því spyr ég
þig nú: í hveiju er lausn vanda okk-
ar fólgin? Hafir þú einhver svör þá
þætti mér vænt um að þú létir mig
vita, annars getur þú væntanlega
séð nöfnum okkar bregða fyrir í
„Lögbirtingi" einhvern tíma á næsta
ári.
Með kærri kveðju.
ÞÓRÐUR KRISTJÁNSSON,
kennari.
Orðsendin^
til tékkareikningshafa
Landsbankans:
Frá og með 1. júní verður tekið gjald af hverri
færslu te'kka, útborgunarmiða og skuldfærslubeiðna með
gíróseðli af tékkareikningi. Gjaldið er kr. 19 á hverja
færslu og skuldfærist í einni tölu á næsta póstlagða yfirlit.
Frá og með sama tíma kostar 25 blaða tékkliefti kr. 270 og
50 blaða heftir kr. 540.
Gjald fyrir hverja færslu með debetkorti frá og með
1. júní verður kr. 9,50 og árgjald frá 1. júlí kr. 250.
Vakin er athygli á því að þeir sem stofna debetkort
fyrir 1. júlí n.k. þurfa ekki að greiða árgjald vegna þessa
ars.
Engin færslugjöld eru tekin í Hraðbönkum, í
Boðlínunni eða í Þjónustusímanum. Allar nánari
upplýsingar eru veittar í útibúum bankans.
L
Landsbanki
íslands
Banki allra landsmanna
Síbustu sætin
til Kanarí
9. júní frá abeins kr.
39.900
Einstakt tilboð á gististaðnum Barbados, sem naut
mikilla vinsælda hjá okkur í vetur. Nú höfum viö
fengið sértilboð á aðeins 5 íbúðum sem við
bjóðum á hreint einstökum kjörum. Njóttu
sumarleyfisins á Kanarí í einstöku veðri og njóttu
frábærrar þjónustu fararstjóra Heimsferða.
Verð kr.
B9.900
pr. mann m.v. hjon meb
2 börn, Barbados, 3 vikur.
Verð kr.
49.900
pr. mann m.v. 2 í íbúb í 3 vikur.
^ðeí
'búðii
ns s
* ^es
f boði
*«6oð
S(|
Sverði
Flugvallaskattar: Kr. 3.660 fyrir
fullorbinn, kr. 2.405 f. barn.
Austurstræti 17 Sími 624600