Morgunblaðið - 18.10.1994, Blaðsíða 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 18. OKTÓBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ

STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
FINNARINN UR
KULDANUM
*
AKVORÐUN finnsku þjóðarinnar í þjóðaratkvæða-
greiðslu um seinustu helgi um inngöngu Finnlands í
Evrópusambandið hefur verið kölluð sú mikilvægasta í sögu
landsins frá því það hlaut sjálfstæði frá Rússum árið 1917.
Saga Finnlands seinustu tvær aldir hefur einkennzt ann-
ars vegar af þjóðfélagsþróun, sem haldizt hefur að miklu
leyti í hendur við það, sem gerzt hefur í Vestur-Evrópu,
og hins vegar af því óöryggi og óvissu, sem sambúðin við
Rússland og Sovétríkin hafði í för með sér. Uggur við
nágrannann í austri hafði áreiðanlega úrslitaáhrif á afstöðu
margra Finna í atkvæðagreiðslunni.
Eftir tvær styijaldir á árunum 1939-1944 settu Sovét-
menn Finnum afarkosti og þvinguðu þá til að undirrita
sáttmála um gagnkvæma vináttu og aðstoð. Sú staða, sem
Finnar höfðu þar með verið settir í og er stundum kennd
við „Finnlandiseringu", hafði í för með sér að þrátt fyrir
lýðræðisskipulag, markaðshagkerfi og vestrænan hugsun-
arhátt gátu Finnar aldrei skipað sér að fullu á bekk með
vestrænum lýðræðisríkjum. Þeir tóku til dæmis ekki sama
þátt í vestrænu samstarfi og flest önnur ríki vestan járn-
tjalds. Inngöngu Finnlands í Norðurlandaráð seinkaði um
fáein ár vegna andstöðu Sovétmanna og þátttaka Finna í
norrænu samstarfi bar ætíð nokkurn keim af varkárni í
garð Moskvuvaldsins. Sömuleiðis átti Finnland allt fram á
níunda áratuginn aðeins aukaaðild að EFTA og var eina
Vestur-Evrópuríkið sem stóð utan Evrópuráðsins þar til
árið 1989.
„Á þessum tíma var afstaða Finnlands á alþjóðavett-
vangi mjög á reiki, bæði í raun og í augum annarra lýðræð-
isríkja," sagði fyrrverandi ritstjóri dagblaðsins Helsingin
Sanomat í grein í blaðinu fyrir skömmu. „Nú höfum við
loks tækifæri til að ganga á opinskáan hátt til liðs við
samfélag lýðræðisríkja í Evrópu, samfélag vestrænna
gilda.“
Þetta tækifæri nýttu Finnar sér nú um helgina. Niður-
staða þjóðaratkvæðagreiðslunnar er skýr yfirlýsing um það
hvar meirihluti finnsku þjóðarinnar telji sig eiga heima —
í innsta hring samstarfs vestrænna lýðræðisríkja, en ekki
úti í kuldanum með nágrönnum sínum í austri og í skugga
þeirra.
Hins vegar verður það vandaverk fyrir finnsk stjórnvöld
að tryggja þjóðareiningu eftir inngöngu í Evrópusamband-
ið. Augljós klofningur milli landsbyggðar og þéttbýlis kom
fram í kosningunum. Og þótt niðurstaðan í Finnlandi kunni
að auka líkurnar á því að Svíar og Norðmenn greiði ESB-
aðild atkvæði, er sami klofningur þar fyrir hendi og alls
óvíst hvernig leikar fara.
SIGUR KOHLS
NIÐURSTÖÐUR þingkosninganna í Þýskalandi um helg-
ina eru öðru fremur sigur fyrir Helmut Kohl, kansl-
ara Þýskalands undanfarin tólf ár. Þó að stjórn hans hafi
tapað verulegu fylgi og þurfi að búa við einungis tíu manna
þingmeirihluta á kjörtímabilinu, hefur Kohl tryggt sig í
sessi sem einn öflugasti stjórnmálamaður Þýskalands eftir
stríð.
Það er Ijóst að næstu fjögur ár verða kanslaranum erfið
og margir spá því nú þegar að stjórn hans lifi ekki út kjör-
tímabilið. Kohl hefur hins vegar í áranna rás oft verið
vanmetinn og allt að því afskrifaður af andstæðingum sín-
um. Flestir þeirra eru nú horfnir af stjórnmálasviðinu, en
hann er enn kanslari.
Kohl er einn af fáum leiðtogum á Vesturlöndum sem enn
sitja í embætti frá því á kaldastríðsárunum. Hann hefur
því meiri og víðtækari reynslu en flestir aðrir stjórnmála-
menn í heiminum í dag. Það, ásamt stærð og efnahagsleg-
um styrk Þýskalands, gerir það að verkum að Kohl ber nú
höfuð og herðar yfir aðra ráðamenn í Evrópu. Hann er
ekki bara kanslari Þýskalands heldur einnig he'sti forystu-
maður Evrópusambandsins.
Kosningasigur hans hefur því áhrif langt út fyrir landa-
mæri Þýskalands.
Kohl hefur lýst því yfir að helsta baráttumál hans á
næstu árum verði áframhaldandi samruni ríkja Evrópusam-
bandsins. Kanslarinn var helsta driffjöðurin í gerð Maastric-
ht-sáttmálans og hann hyggst ljúka stjórnmálaferli sínum
með að tryggja markmið þess sáttmála í verki. Endurkjör
hans um helgina gerir mun líklegra en ella að sú verði
raunin.
ÞÝSKU ÞINGKOSNINGARNAR
Þingrneirihluti getur
dugað þótt naumur sé
Reuter
HELMUT Kohl fagnar sigri á kosningavöku kristilegra demó-
krata ásamt eiginkonu sinni Hannelore.
NIÐURSTÖÐUR ÞYSKU KOSNINGANNA
AF
ERLENDUM
VETTVANGI
Helmut Kohl verður
áfram kanslari Þýska-
lands næstu árin.
Steingrímur Sigur-
geirsson fjallar um
niðurstöður kosning-
anna og áhrif þeirra.
STJÓRN Helmuts Kohls,
kanslara Þýskalands, hélt
velli í þingkosningunum á
sunnudag. Meirihlutinn er
naumur (48,4%) og fylgi stjórnar-
flokkanna er um sex prósentustigum
minna en í kosningunum árið 1990.
Stjórnarflokkarnir þrír, Kristilegi
demókrataflokkurinn (CDU), bæ-
verski systurflokkurinn (CSU) og
Frjálsi demókrataflokkurinn (FDP)
fengu 341 mann kjörinn en stjórnar-
andstaðan, Jafnaðarmannaflokkur-
inn (SPD), Græningjar og Flokkur
hins lýðræðislega sósíalisma (PDS),
arftakaflokkur gamla austur-þýska
kommúnistaflokksins, alls 331
mann. Kom nokkuð á óvart hversu
mikið fylgi gamla kommúnista-
flokksins reyndist en fyrir kosningar
var talið óvíst hvort hann næði
mönnum inn á þing. Það vekur þó
ekki síður athygli að öfgaflokkar á
hægrivængnum, s.s. Repúblikana-
flokkurinn, sem áberandi hafa verið
í þýskum stjórnmálum á undanförn-
um árum og komist inn á þing nokk-
urra sambandslanda, sáust varla í
kosningabaráttunni. Fylgi þeirra
reyndist einnig hverfandi í kosning-
unum.
Þrátt fyrir hinn knappa meirihluta
er ljóst að stjórnarflokkarnir ætla
að halda samstarfi sínu áfram. Kohl
benti á blaðamannafundi í gær á að
fordæmi væri fyrir slíku. Jafnaðar-
mennirnir Willy Brandt og Helmut
Schmidt hefðu báðir á tímabili orðið
að láta sér nægja 10-12
þingmanna meirihluta í
kanslaratíð sinni. Vitnaði
Kohl í Brandt sem eitt sinn
sagði: „Meirihluti er meiri-
hluti“. Menn í þýsku at-
vinnulífi hafa hins vegar
látið í ljós áhyggjur af því að erfitt
geti reynst að knýja í gegn umdeild-
ar en nauðsynlegar umbætur á sviði
efnahagsmála til að auka samkeppn-
isfærni þýsks atvinnulífs.
Það er ljóst að það mun reynast
erfiðara fyrir Kohl að stjórna Þýska-
landi en undanfarin tólf ár er hann
gat reitt sig á öruggan þingmeiri-
hluta. Hafði stjórnin til dæmis 134
þingsæta rneirihluta á síðasta kjör-
tímabili þó svo að hún missti á síð-
ari hluta þess meirihluta sinn í efri
deild þingsins, Sambandsráðinu,
vegna sigra jafnaðarmanna í sam-
bandslandakosningum. Jafnaðar-
mönnum, sem nú fara með völdin í
flestum sambandslöndum Þýska-
lands, tókst hins vegar ekki að ná
sínu fram í mikilvægustu kosningun-
um: Sambandsþingskosningunum.
Scharping spáir sigri 1998
Kanslaraefni jafnaðarmanna í
kosningunum, Rudolf Scharping,
spáði því í gær að stjórnarsamstarfið
yrði brothætt og sagði
Þýskaland þurfa meiri
stöðugleika á næstu árum.
„Við munum taka við völd-
um árið 1998 - ef ekki
fyrr,“ sagði Scharping.
Það á þó eftir að koma
í ljós hvernig Scharping reiðir af inn-
an flokksins eftir kosningarnar.
Óneitanlega er það mikið áfall fyrir
SPD að tapa enn einum kosningum
þó svo að fylgi flokksins hafi vissu-
lega aukist um 3% frá kosningunum
árið 1990. Það ber hins vegar að
hafa hugfast að flokkurinn var búinn
að „vinna kosningarnar" í nánast
hverri einustu skoðanakönnun fram
á þetta ár. Kenna margir kanslara-
efninu um að því forskoti hafi verið
glutrað niður.
Scharping getur samt huggað sig
við að Manfred Schröder, forsætis-
ráðherra Neðra-Saxlands, sem barð-
ist við hann um að verða leiðtogi
flokksins og kanslaraefni á sínum
tíma, verður nú áfram á sínum stað.
Hefði flokkurinn komist í ríkisstjórn
hefði Schröder orðið efnahagsmála-
ráðherra stjórnarinnar og því náð að
hasla sér völl í landsmálunum.
Scharping stefnir ótrauður að því
að verða aftur kanslaraefni SPD í
næstu kosningum, árið 1998, en til
að svo megi verða verður
hann að festa sig í sessi
sem leiðtogi stjórnarand-
stöðunnar. Flokkurinn er
líklegur til að gefa honum'
tækifæri til að sanna sig,
enda hafa hin miklu um-
skipti í flokksforystunni á undanförn-
um árum ekki orðið honum til góðs.
Það hefur líka komið á óvart að
jafnaðarmenn virðast, að minnsta
kosti opinberlega, furðu sáttir við
kosningaúrslitin. Þeir líta svo á að
þeir hafi styrkt stöðu sína og geti á
næstu árum nýtt sér veikleika stjórn-
arinnar til að tryggja sér sigur næst.
Veiki hlekkurinn
Fylgistap stjórnarinnar má ekki
síst rekja til afhroðs fijálsra demó-
krata en þeir hröpuðu úr 11 prósent-
um í 6,9%. Þeir eru því margir sem
telja að flokkurinn verði að láta af
hendi ýmis mikilvæg ráðuneyti, sem
hann hefur farið með á síðustu árum,
til dæmis ráðuneyti utanríkis- og
efnahagsmáia. Þá má búast við að
kristilegir demókratar muni krefjast
þess að flokkurinn láti af andstöðu
sinni við ýmis mál sem þeir vilja setja
á oddinn, til að mynda harðari bar-
áttu gegn glæpum.
Það á þó allt eftir að koma í ljós.
Frjálsir demókratar hafa setið í stjórn
nær óslitið frá því að sambandslýð-
veldið var stofnað árið 1949 (þeir
hafa einungis verið utan stjórnar í
sex ár á því tímabili) og þetta er
alls ekki í fyrsta skipti, sem fylgi
þeirra hefur verið þetta lítið í kosn-
ingum. Styrkur þeirra innan stjórn-
arinnar felst í því að ef þeim líkar
ekki stjómarstefnan eða telja að ver-
ið sé að valta yfir þá geta fijálsir
demókratar hreinlega gengið út.
Þannig var til að mynda ástæðan
fyrir því að Kohl komst til valda á
sínum tíma að FDP ákvað að taka
upp samstarf við kristilega demó-
krata í staðinn fyrir jafnaðarmenn.
FDP er því hinn veiki hlekkur
stjórnarinnar, ekki síst ef gerð verður
aðför að núverandi formanni flokks-
ins, Klaus Kinkel, utanríkisráðherra.
Honum er kennt um að hafa ekki
tekist að tryggja stöðu flokksins eft-
ir að hinn vinsæli Hans-Dietrich
Genscher hætti stjórnmálaafskiptum.
Flokkurinn hefur nú boðað til auka-
flokkþings í desember til að ræða
stöðu sína. Helsti keppinautur Kin-
kels, Jurgen Möllemann, fyrrum
efnahagsmálaráðherra, gæti hugsan-
lega boðið sig fram gegn honum þá.
Lengur en Adenauer
Helmut Kohl hefur þegar verið við
völd í tólf ár og ef hann situr út kjör-
tímabilið (sem hann hefur lýst yfír
að hann hyggist gera) verða árin
samtals sextán. Þar með hefur hann
setið lengst allra þýskra kanslara
eftir stríð en sá sem lengst hefur
setið til þessa er Konrad Adenauer,
er var kanslari í fjórtán ár.
Það er því ljóst að „Kohl-tímabil-
inu“ mun ljúka á þessu kjörtímabili.
Og þó að hann hafi neitað því í kosn-
ingabaráttunni telja margir að Kohl
muni draga sig í hlé einhvern tímann
eftir ríkjaráðstefnu Evrópusam-
bandsins, sem á að hefjast 1996.
Evrópumálin eru Kohl mjög hugleik-
in og hann hefur boðað að helsta
baráttumál hans á næsta kjörtíma-
bili verði aukinn Evrópusamruni.
Það má búast við að eftir því sem
tíminn líður muni baráttan innan
Kristilega demókrataflokksins um
það hver verði eftirmaður Kohls fara
að setja svip sinn á stjórnarsamstarf-
ið. Vonast jafnaðarmenn til að sú
barátta muni jafnvel lama stjórnina.
Sá sem oftast er nefndur sem
hugsanlegur arftaki Kohls er Wolf-
gang Scháuble, sem telst
til íhaldssamari manna í
flokknum. Hann hefur til
þessa ekki viljað tjá sig um
málið. Þá má gera ráð fyr-
ir að fulltrúar fijálslyndari
afla í flokknum muni reyna
að bjóða fram mann og er Heiner
Geissler, fyrrum framkvæmdastjóri
flokksins, þar helst talinn koma til
greina. Telja fréttaskýrendur um-
mæli hans eftir kosningarnar tví-
mælalaust gefa til kynna að hann
hafi hug á að bjóða sig fram. í kosn-
ingasjónvarpi þýska sjónvarpsins á
sunnudagskvöld gagnrýndi hann til
að mynda ráðandi öfl í flokknum og
sagði nauðsynlegt að CDU einbeitti
sér í auknum mæli að félagslegum
málefnum og að flokkurinn mætti
ekki verða að „uppa-flokki“. Þau
ummæli eru í algjörri andstöðu við
þá stefnu sem Scháuble hefur boðað,
en hann segir nauðsynlegt að grípa
til „harkalegs niðurskurðar, einnig í
velferðarmálum".
Óvíst hver
tekur við
af Helmut
Kohl
Hægriöfga-
menn fengu
hverfandi
fylgi
ÞRIÐJUDAGUR 18. OKTÓBER 1994 2
Mikilvægasti atburður í sögu finnsku þjóðarinnar frá sjálfstæðistökunni 1917
ANDSTÆÐINGAR ESB-aðildar voru í meirihluta í tveimur þriðju allra sveitarfélaga í Finnlandi en þá MARTTI Ahtisaari, forseti
var yfirleitt um að ræða strjálbýlar byggðir eins og í Lapplandi þar sem þessi Sami kaus. í Suður-Finn- Finnlands, á kjörstað.
landi þar sem fjölmennið er mest var stuðningurinn við aðild þeim mun meiri.
• •
Oryggi Finnlands best
borgið með ESB-aðild
Um áratugaskeið voru Finnar á nokkurs konar
einskis manns landi mitt á milli austurs og
vesturs og óttinn við Sovétríkin mótaði þjóðlífíð
og stefnu stjómvalda. Sovétríkin hmndu 1991
og þá fengu Finnar sögulegt tækifærí, sem
þeir nýttu sér á sunnudag þegar þeir sam-
þykktu í mikilvægustu kosningum í sögu lýð-
veldisins að gerast aðilar að Evrópusambandinu.
NIÐURSTAÐA þjóðarat-
kvæðagreiðslunnar í Finn-
landi á sunnudag um aðild
að Evrópusambandinu,
ESB, sýnir fyrst og fremst, að lands-
menn telja nú hag sínum, jafnt í efna-
hags- sem öryggismálum, best borgið
með því að taka fullan þátt í samfé-
lagi Vestur-Evrópuríkjanna. Um ára-
tugaskeið hefur sjálfstæði Finnlands
verið meira í orði en á borði vegna
óttans við risann í austri en með hruni
Sovétríkjanna fengu Finnar sögulegt
tækifæri, sem þeir hafa nýtt sér með
þessum hætti. Enginn vafi er á, að
fínnska þingið mun fljótlega sam-
þykkja ESB-aðildina án tillits til
hugsanlegrar útkomu í þjóðarat-
kvæðagreiðslunni í Svíþjóð í næsta
mánuði og frá og með næstu áramót-
um mun því Evrópusambandið eiga
landamæri að Rússlandi.
Martti Ahtisaari, forseti Finnlands,
sagði á sunnudag þegar niðurstaðan
lá fyrir, að aðild Finna að ESB væri
„eðlilegt framhald þeirrar stefnu að
tengjast Evrópuríkjunum nánari
böndum. Við erum ekki að ganga á
vit hins ókunna, heldur að taka hönd-
um saman við þjóðir okkur líkar um
framtíðarþróun álfunnar".
Um langan aldur var aðild að Evr-
ópusambandinu útilokuð í Finnlandi
vegna hlutleysisstefnunnar en ekki
var nema eitt ár liðið frá hruni Sovét-
ríkjanna þegar finnska
stjórnin sótti um aðild í
mars 1992. Þá strax var
það meginröksemd þeirra,
sem voru hlynntir aðild, að
hún myndi sýna ölium
heiminum, að Finnland,
sem væri á milli austurs og vesturs
nyrst í álfunni, ætti og vildi skipa sér
á bekk með Vestur-Evrópuríkjunum.
Skiptust eftir búsetu
Finnskir kjósendur voru ekki á einu
máli um aðildina og fór skiptingin
mikið eftir búsetu. Stuðningsmenn
aðildar voru sterkastir i iðnaðarbæj-
unum í suðurhluta landsins en and-
stæðingarnir höfðu víða yfirhöndina
til sveita og í norðurhluta landsins.
Af 15 kjördæmum alls voru nei-
atkvæðin fleiri í sex og voru þau
aðallega i austur- og norðurhlutan-
um. Stuðningsmenn aðildar héldu því
fast fram, að hún myndi bæta efna-
hagsástandið og draga úr atvinnu-
leysi en aðrir óttuðust hrun landbún-
aðarins og fólksflótta af landsbyggð-
inni.
Niðurstöðu þjóðaratkvæðagreiðsl-
unnar í Finnlandi hefur verið fagnað
í Evrópu og Simopekka Nortamo, rit-
stjóri fínnska dagbiaðsins Helsingin
Sanomat, sagði fyrir nokkrum dög-
um, að með henni fengju Finnar loks-
ins tækifæri til að ganga opinberlega
í flokk með lýðræðisríkjunum í Vest-
ur-Evrópu.
Ofurvald Sovétríkjanna
Allt frá því Finnar fengu sjálfstæði
1917 hafa samskiptin og afstaðan til
Sovétríkjanna verið hornsteinn utan-
ríkisstefnunnar og þegar best lét
sýndu vestræn ríki skilning
á þeirri erfiðu aðstöðu, sem
Finnar voru í. í annan tíma
var talað um „finnlandíser-
ingu“ og þá átt við, að
landsmenn væru að nokkru
leyti á valdi Sovétríkjanna.
Finnar hafa alltaf mótmælt þessari
lýsingu og þeir bentu á, að þeir hefðu
tvívegis, á fjórða og fimmta áratugn-
um, háð grimmilegt, stríð við Rússa.
„Finnar komu frá stríðinu sem sjálf-
stæð þjóð en sjálfstæðið var meira í
orði en á borði. Hagsmunir Sovétríkj-
anna gengu fyrir hagsmunum Finn-
lands,“ segir finnski fréttaskýrandinn
Max Jakobson.
Þótt Rússar séu nú almennt álitnir
vinir á, Vesturlöndum, hafa Finnar
enn áhyggjur af nágrannanum í
austri. Þjóðernisöfgamaðurinn Vlad-
ímír Zhírínovskí kynnti verulega und-
ir þeim þegar hann lýsti yfir, að Finn-
land ætti aftur að falla undir Rúss-
land og Helsingin Sanomat skýrði frá
því í síðustu viku, að Alexander
Rútskoj, fyrrverandi varaforseti
Rússlands, vildi að Rússar skipuðu
málum að vild í Finnlandi, Eyst-
rasaltsríkjum og í Póllandi.
Oruggur mcirihluti á þingi
„Niðurstaða þjóðaratkvæðagreiðsl-
unnar er siðferðilega bindandi fyrir
forsetann, þingið og ríkisstjórnina,"
sagði Ahtisaari að kosningunni lok-
inni en aðildina verður að samþykkja
á þingi með tveimur þriðju atkvæða.
Fyrir kosningarnar lýstu formenn
allra helstu stjórnmálaflokka í Finn-
landi yfír, að yrði aðildarumsóknin
aðeins samþykkt með litlum mun,
tveimur eða þremur prósentum, gæti
þingið ekki staðfest hana
en í útvarpsávarpi ti! þjóð-
arinnar á sunnudagskvöld
sagði Ahtisaari forseti, að
landsmenn hefðu kveðið
upp sinn dóm og meirihlut-
inn væri meira en nægur
til að þingið afgreiddi umsóknina.
Samkvæmt könnun meðal finnskra
þingmanna, sem blaðið Ilta-Sanomat
birti í gær, er þessi meirihluti örugg-
ur. 150 þingmenn ætluðu að segja já,
22 nei og 24 voru óákveðnir. Einn
vildi engu svara og í einn náðist ekki.
Til að fella aðildina þarf atkvæði 67
þingmanna. Ekki hefur verið ákveðið
hvenær atkvæðagreiðslan verður á
þingi en talið er, að hún verði fljót-
lega og áður en Svíar ganga til sinnar
þjóðaratkvæðagreiðslu 13. nóvember.
Dómínóáhrifin
Líklegt er, að mjórra verði á mun-
unum í þjóðaratkvæðagreiðslunum í
Svíþjóð og Noregi en í Finnlandi og
enn er hugsanlegt, að Norðmenn segi
nei. Enginn vafí leikur þó á því, að
niðurstaðan í Finnlandi hefur geysi-
mikil áhrif í báðum ríkjunum og kann
að ríða baggamuninn. Fyrir skömmu
höfðu stuðningsmenn Evrópusam-
bandsaðildar í Svíþjóð aðeins vinning-
inn í fyrsta sinn í tvö og hálft ár og
í fyrsta sinn eru stuðningsmenn aðild-
ar í Noregi fleiri en andstæðingar
samkvæmt skoðanakönnunum. Þá
var forsendan hins vegar sú, að
Finnar og Svíar segðu já.
Þótt stjórnvöld á Norðurlöndum
hafi ekki viljað viðurkenna það, þá
var tímasetningu þjóðaratkvæða-
greiðslnanna í löndunum þremur út-
hugsuð og ætlað að framkalla svoköll-
uð „dómínóáhrif", það er að segja,
að fyrst var gengið til atkvæða í Finn-
landi þar sem mestar líkur voru á,
að aðildin yrði samþykkt, síðan í Sví-
þjóð 13. nóvember og loks í Noregi
28. nóvember.
Fárra kosta völ fyrir Svía
Bendir flest til, að þetta muni
ganga eftir þótt stuðningsmenn ESB-
aðildar í Svíþjóð hafi orðið fyrir mikl-
um vonbrigðum með, að Ingvar Carls-
son forsætisráðherra ætli ekki að láta
neitt til sín taka í kosningabarátt-
unni. Er ástæðan sú, að tveir ráðherr-
ar í stjórn hans eru andvígir aðild og
Jafnaðarmannaflokkurinn er klofínn
í málinu. Talsmenn at-
vinnulífsins í Svíþjóð segja
hins vegar, að það yrði
efnahagslegt stórslys ef
Svíar stæðu utan við, eink-
um eftir að Finnar væru
gengnir inn. Líklegt er, að
sænskir kjósendur muni taka mark á
þessum rökum og þá munu Norðmenn
sjá sína sæng uppreidda.
Það hefði verið mikið áfall fyrir
Evrópusambandið, hefðu Finnar sagt
nei á sunnudag en nú þegar tvö ríki
af fjórum, Finnland og Austurríki,
hafa sagt já, anda menn léttar í
Brussel. Neitun Finna og þar með
líklega Svía og Norðmanna, þriggja
velmegunarríkja, hefði dregið veru-
lega úr áhuga Evrópusambandsríkj-
anna á fátæku grönnunum í austri
en nú er væntanleg aðild Finna og
Austurríkismanna einna beinlínis
ávísun á útþenslu til austurs.
(Heimild: Reuter, The Daily
Telegraph.)
Sovéskir
hagsmunir
gengu fyrir
finnskum
Tímasetning
þjóðarat-
kvæðisins var
úthugsuð