Morgunblaðið - 03.11.1994, Blaðsíða 2

2 FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Bandarísk stjórnvöld taka upp viðræður um aukið frelsi í flugi
Nýir mögnleikar í
N - Atlantshafsflugi
BANDARÍSK stjómvöld hafa tilkynnt að þau ætli að taka upp viðræður
við stjórnvöld níu Evrópulanda um aukin réttindi bandarískra flugfélaga
í Evrópu og flugfélaga þessara landa í Bandaríkjunum. í frétt á forsíðu
Intemational Herald Tríbune í gær segir að helstu evrópsku flugfélögin
sem myndu njóta aukinna réttinda í flugi til Bandaríkjanna séu Swissair,
Austrian Airlines, SAS og Flugleiðir. Þar segir einnig að þetta sé leikur
bandarískra stjórnvalda til að brjóta ísinn í samningaviðræðum um þessi
mál við Breta og Frakka.
Federico Pena, samgöngráðherra
Bandaríkjanna, tilkynnti á ráðstefnu
flugfélaga í Chicago í fyrradag að
viðræður um aukið frjálsræði í flugi
myndu hefjast fljótlega við stjórn-
völd í Austurríki, Belgíu, Danmörku,
Finnlandi, íslandi, Lúxemborg, Nor-
egi, Svíþjóð og Sviss, hugsanlega
strax í næstu viku.
Jákvætt fyrir íslendinga
Að sögn Einars Sigurðssonar, for-
stöðumanns upplýsingadeildar Flug-
leiða, hafa fulltrúar bandarískra
stjómvalda ámálgað þessar hug-
myndir við fulltrúa Flugleiða, þar
sem þeir hafi fyrst viljað kanna hug
flugfélaganna áður en lengra yrði
haldið, þótt þetta myndi á endanum
fela í sér samninga við stjórnvöld í
viðkomandi löndum. Einar segir að
af hálfu Flugleiða hafi verið tekið
vel í hugmyndirnar. Hann segir að
bandarísk flugfélög hafi tiltölulega
Lögregla
gerir
myndbönd
upptæk
LÖGREGLA gerði 40 til 50 mynd-
bandsspólur upptækar í bát við
Reykjavíkurhöfn um kvöldmatar-
leytið í gær. Jón Ægisson, formaður
Smáíss, samtaka myndbandaútgef-
enda á íslandi, segir að um ólöglega
fjölföldun og brot á einkarétti til
leigu myndbanda á sjó sé að ræða.
Samtökin leggja fram kæru í málinu
í dag.
Jón sagði að starfsmaður mynd-
bandaleigunnar Sjófilm hefði komið
auga á spólurnar þegar hann sótti
löglegar spólur í skipið. Smáís hefði
þegar óskað aðstoðar lögreglu til að
gera spólumar upptækar. Eftir á
þriðja tíma bið hefði almenna lög-
reglan svo komið á staðinn. Lög-
regla tók skipstjóra og útgerðar-
stjóra tali. Hvorugur þeirra sagðist
hins vegar vita hvaðan spólurnar
kæmu.
Blásið til sóknar
Jón sagði að samtökin hefðu í
hyggju að blása til sóknar gegn ólög-
legri fjölföldun og leigu myndbanda.
„Við höfum tekið eftir að mikið af
ólöglegu efni er í umferð núna.
Dæmi em um ólöglega flölföldun
kvikmynda sem ekki er farið að sýna
I kvikmyndahúsum og áberandi
hversu siíkt efni er mikið í umferð
í framhaldsskólunum. Við gerðum
til dæmis upptækt ólöglegt myndefni
í Fjölbrautaskólanum í Garðabæ fyr-
ir stuttu," sagði hann.
Hann sagði að Smáís liti svo á
að um alvarlegt brot á höfundar-
rétti væri að ræða. Ólögleg fjölföld-
um kæmi þar að auki niður á mynd-
bandaleigum og kvikmyndahúsum.
mikil réttindi á Islandi og þess vegna.
myndi þetta fela í sér aukin réttindi
til handa Flugleiðum eða öðrum ís-
lenskum flugfélögum án þess að Is-
lendingar þyrftu að láta mikið á
móti.
„Það sem um ræðir er samningur
um svokölluð fimmtu réttindi sem
myndi opna Flugleiðum möguleika á
að nýta fleiri viðkomustaði í Banda-
ríkjunum auk þess sem við gætum
flogið áfram til Kanada. Þetta er svo
nýtilkomið að við höfum ekki gert
neinar áætlanir um hvemig við
myndum nýta svona möguleika en
þessi samningur yrði jákvæður og
myndi auðvelda félaginu að reyna
nýja hluti í Norður-Atlantshafsflugi.
Þeim skoðunum Flugleiða hefur verið
komið á framfæri við fulltrúa ís-
lenskra stjórnvalda," segir Einar.
Hann segir Flugleiðamenn vera
mjög ánægða með að bandarísk
stjórnvöld skuli setja félagið í flokk
með áðurnefndum flugfélögum, sem
International Herald Tribune hefur
eftir Jon Ash, flugmálaráðunaut í
Washington, að séu „traust millistór
flugféiög". Einar telur það grund-
vallast á áralangri þjónustu Flug-
leiða og áður Loftleiða á bandaríska
markaðnum.
Friðun fiskimiða við Vestmannaeyjar
Afli eykst úr 150 í
1.000 kíló á togtíma
Vestmannaeyjum. Morgunblaðið.
NÝLOKIÐ er rannsóknarleiðangri
Hafrannsóknastofnunar á miðun-
um umhverfis Vestmannaeyjar.
Niðurstöður úr leiðangrinum liggja
ekki fyrir en að sögn Hafsteins
Guðfinnssonar, forstöðumanns úti-
bús Hafrannsóknastofnunar í Eyj-
um, sýnir leiðangurinn svipaðar
niðurstöður og undanfamir leið-
angrar, að friðun fiskimiðanna
kringum Eyjar sé þegar farin að
skila umtalsverðum árangri.
Landhelgi var komið á umhverf-
is Eyjar í ársbyijun 1992 en þó eru
ákveðin svæði opin hluta ársins.
Strax árið 1992 sýndi Ieiðangur
Hafró aukna fiskgengd við Eyjar
og leiðangrar á síðasta ári og þessu
hafa bent í þátt átt að fiskur á
svæðinu hafi aukist svo um munar.
Afli á togtíma í rannsóknarleið-
öngrum Hafrannsóknastofnunar
fyrir friðun Eyjamiða var um 150
kíló á tögtímann en hefur síðustu
tvö ár aukist í 1.000 kíló á tog-
tíma. Hafsteinn sagði að ýsan hefði
greinilega aukist mest og einnig
væri aukning á þorski.
Hafsteinn sagði að minni afli
hefði fengist í leiðangrinum nú en
í fyrrahaust en þá hefði verið
óvenjumikill afli miðað við árstíma.
Hann sagði að reyndar væri minna
fiskirí á öllu svæðinu við Suðurland
nú en á sama tíma í fyrra en greini-
legt væri að fiskur á svæðinu við
Eyjar hefði aukist mikið við friðun
miðanna.
Týra besti
smala-
hundurinn
BORGFIRÐINGAR héldu fyrstu
smalahundakeppnina á dögunum.
Keppnin var haldin á tilraunabú-
inu að Hesti og fjöidi fólks fylgd-
ist með af miklum áhuga. Smala-
hundakeppni byggist á að senda
hund fyrir fjárhóp, koma með
hann, reka hópinn í gegnum tvö
hlið og loks í rétt. Það voru fimm
hundar sem reyndu með sér og
var sigurvegari í þessari fyrstu
smalahundakeppni á íslandi Týra,
fjögurra ára tík í eigu Dagbjarts
Korts Dagbjartssonar, bónda á
Refastöðum í Hálsasveit. Hlaut
hún 55 stig af 95 stigum möguleg-
um. A myndinni er Týra í fangi
húsbónda síns, þreytt en ánægð
eftir keppnina.
Morgunblaðið/Bemhard Jóhannesson
Greiðslur til maka ráðherra hér og í Bretlandi vegna kostnaðar við utanferðir
MUN rýmri reglur, eða a.m.k. rýmri
túlkun reglna, virðast gilda hér á
landi en I Bretlandi um greiðslu
kostnaðar við utanferðir maka ráð-
herra af opinberu fé. í Bretlandi
þarf að leita leyfís forsætisráðherra
fyrir greiðslu slíks kostnaðar í hvert
sinn, og tekið er fram að slíkt megi
aðeins gera í undantekningartilfell-
um. Á Islandi er einnig gert ráð fyr-
ir að makar fari einvörðungu utan á
kostnað skattgreiðenda undir sér-
stökum kringumstæðum, en ekki eru
til skráðar reglur um það með hvaða
hætti eigi að ákveða hvort greiða
beri fyrir ferð maka ráðherra. Fram
kom í Morgunblaðinu í gær að kostn-
aður brezkra skattgreiðenda vegna
ferða maka ráðherra var 1,2 milljón-
ir íslenzkra króna á síðastliðnu ári
vegna sex ferða og var kostnaðurinn
gagnrýndur á brezka þinginu, sam-
kvæmt forsíðufrétt blaðsins Inde-
pendent. Hér á landi nam kostnaður
almennings af ferðum maka ráðherra
ríkisstjórnarinnar yfír 12 milljónum
króna frá 1. janúar 1989 til 25. febr-
úar 1992, eða að meðaltali tæpum
fjórum milljónum á ári, en ekki kem-
ur fram í þeim upplýsingum, sem
Morgunblaðið hefur, um hversu
margar ferðir var að ræða. Ferða-
Reglur mun
rýmrihér
kostnaður var þó greiddur vegna
maka flestra ráðherra.
„Einstaka sinnum“
í siðareglum brezkra ráðherra
(Questions of Procedures for Minist-
ers) fjallar 74. grein um ferðakostnað
maka. Greinin hljóðar svo: „Útgjöld
vegna maka ráðherra, sem fylgir
ráðherranum er hann gegnir opinber-
um skyldum sínum, má einstaka
sinnum greiða úr opinberum sjóðum,
að því tilskildu ad það þjóni augljós-
lega hagsmunum ríkisins að hann
eða hún fylgi ráðherranum. Hvað
opinberar heimsóknir til útlanda
varðar þurfa ráðherrar að fá heimild
frá forsætisráðherra í hveiju tilviki.
Hvað varðar opinberar heimsóknir
innan Stóra-Bretlands, hefur ráð-
herrann, sem ábyrgur er fyrir við-
komandi ráðuneyti, ákvörðunarvald-
ið, en honum ber að ráðfæra sig við
ráðuneytisstjórann. Hins vegar verð-
ur að leita fyrirfram samþykkis for-
sætisráðherra vegna hvers þess fyrir-
komulags, sem felur í sér að maki
ráðherra ferðist reglulega á kostnað
almennings innan Stóra-Bretlands.
Ráðherrum ber að koma því svo fyr-
ir að álits fjármálaráðuneytisins á
slíku fyrirkomulagi sé leitað áður en
málinu er vísað til forsætisráðherra."
„Opinber heimsókn eða mjög
sérstakar aðstæður“
í reglum um ferðakostnað opin-
berra starfsmanna á íslandi, sem
síðast var breytt 1992, segir í 9.
grein: „Ferðakostnaður samkvæmt
framansögðu greiðist eingöngu fyrir
þann sem ferðast til útlanda á vegum
ríkisins, en ekki fyrir maka hans eða
skyldulið. Sé um að ræða opinbera
heimsókn eða mjög sérstakar að-
stæður að mati viðkomandi ráðu-
neytis er þó heimilt að greiða far-
gjald maka og hálfa dagpeninga
vegna hans.“
I 10. grein reglnanna eru tíund-
aðar sérreglur um greiðslur til æðstu
embættismanna ríkisins: „Ráðherr-
um og forseta Hæstaréttar skulu
greiddir fullir dagpeningar. Auk þess
skal þeim greiddur ferða- og gisti-
kostnaður, risnukostnaður og símtöl.
Séu makar ráðherra með í för fá
þeir auk fargjalds og gistingar
greidda 50% dagpeninga ráðherra."
Ekki fengust ðpplýsingar um það
hver kostnaður vegna utanferða
maka ráðherra hefur verið eftir að
reglum þessum var breytt árið 1992,
en þá var 20% álag á dagpeninga
ráðherra og maka þeirra afnumið.
Árið 1971, í tíð vinstri stjómar
Ólafs Jóhannessonar, var sett sú
regla að greiða mætti fyrir ferðir
„eiginkvenna" ráðherra allt að tvisv-
ar á ári. Sú regla er ekki í gildi leng-
ur, samkvæmt upplýsingum frá fjár-
málaráðuneytinu.
Heilahimnubólga
Engin ný
tilfelli
NÝ TILFELLI heilahimnubólgu
af völdum meningókokka hafa
ekki greinst hér á landi frá því
7. október. Kristín E. Jónsdótt-
ir, læknir á sýkladeild Landspít-
ala, segir útlit fyrir að veikin
sé að hægja á sér.
Kristín sagði að 11 tilfelli
hefðu verið greind hér á landi
frá janúar til júlí. Eftir það
hefði tilfellum ijölgað til muna
og verið 13 í ágúst og septem-
ber. Nú eru læknar að sögn
Kristír.ar ekki eins kvíðnir og
þeir voru í september enda hef-
ur ekki greinst nýtt tilfelli af
heilahimnubólgu af völdum
meningókokka hér á landi síðan
7. október. Um var að ræða
tilfelli úti á landsbyggðinni.
Kristín sagði nokkuð um að
fólk gerði ekki greinarmun á
meningókokkum og óskyldum
bakteríum með ónæmi fyrir
sýklalyfjum. Meningókokkar
hafí hins vegar mikið næmi
fyrir penisillíni.
Víkingalottó
Fyrsti vinn-
ingur til
Danmerkur
og Noregs
ENGINN íslendingur var með
allar tölur réttar í Víkinga-
lottói í gærkvöldi. Fyrsti vinn-
ingur skiptist á milli þriggja
vinningshafa, tveggja í Dan-
mörku og eins í Noregi. Hver
þeirra fékk 41,4 milljónir ís-
lenskra króna í sinn hlut.
Einn Islendingur var með
fimm tölur og bónustölu réttar
og fékk hann rúmar 2,2 millj-
ónir króna. Fjórir íslendingar
voru með fimm tölur réttar og
fengu rúmlega 151 þúsund
krónur hver.