Morgunblaðið - 18.05.1995, Síða 36

Morgunblaðið - 18.05.1995, Síða 36
36 FIMMTUDAGUR 18. MAÍ 1995 MININIINGAR MORGUNBLAÐIÐ TAAGE AMMENDRUP + Tage Amm- endrup var fæddur í Reykjavík 1. febrúar 1927. Hann lést á Borgar- spítalanum 9. maí síðastliðinn. For- eldrar hans voru María Samúelsdótt- ir Ammendrup, f. 14.9. 1903, d. 30.6. 1975, kaupkona, og Povl Chr. Amm- endrup, f. 7.2.1896, d. 12.11. 1978, klæðskera- og feld- skerameistari. Systir Tage var Jane Amm- endrup, f. 14.1. 1934, d. 14.6. 1935. Eftirlifandi eiginkona Tage er María Magnúsdóttir Amm- endrup, f. 14. júní 1927, en þau giftust 5. apríl 1947. Börn þeirra eru Páll, f. 30. septem- ber 1947, kvæntur Guðrúnu Ammendrup, Axel Tage, f. 1. október 1952, kvæntur Guð- björgu Benediktsdóttur, og María Jane, f. 13. desember 1962, gift Ólafi Hermannssyni. Útför Tage Ammendrup fer fram frá Hallgrímskirkju í dag og hefst athöfnin klukkan 13.30. LÁTINN er ástkær tengdafaðir minn, Tage Ammendrup, aðeins 68 ára að aldri. Hann og Marsý kona hans tóku mér opnum örmum þegar ég kom inn í fjölskyldu þeirra árið 1984. Eftir því sem kynnin urðu nánari við hjónin, styrktust vináttu- böndin og er óhætt að segja að heimili þeirra hafi verið mitt annað heimili frá þeim tíma. Tage var gæddur einstökum persónueigin- leikum sem fáum eru gefnir. Hann var þróttmikill og sístarfandi en jafnframt kunni hann svo sannar- lega að meta lífið og frístundir sín- ar. Hann var höfðingi mikill, marg- fróður, hlýr og skemmtilegur og hrókur alls fagnaðar á mannamót- um. Samt var hann fyrst og fremst fjölskyldumaður og vildi allt fyrir fjölskyldu sína gera. Hann var mjög eiskur að foreldr- um sínum og aðstoðaði þau á allan hátt frá unga aldri. Tage var mjög bráðþroska barn og tók snemma á sig ábyrgð. Hann stundaði barna- skólanám í Landakotsskóla og var sá skóli honum kær síðan. Hann minntist iðuiega á fröken Guðrúnu, sem kenndi honum að meta íslend- ingasögumar, þegar hann var bam. Hann hóf nám í fiðluleik hjá Sig- urði Briem 1935 og stundaði al- mennt tóniistamám við Tónlistar- skólann í Reykjavík 1945-1950 hjá mætum kennurum. Tónlist var hon- um ætíð hugleikin en hann hafði ekki tök á að leggja hana fyrir sig. Tage lærði einnig á mandolín og spiluðu Tage og Marsý saman í Mandolínhljómsveit Reykjavíkur og í MAJ-tríóinu 1945-1948 ásamt Komelíusi Jónssyni, úrsmiði og stór- r-vini þeirra hjóna. Hljómsveitin og tríóið héldu tónleika víða um borgina og léku m.a. í útvarp. Þetta voru skemmtilegir og viðburðaríkir tímar og þeim ógleymanlegir. Arið 1936 tók María, móðir Tage, við versluninni Drangey á Grettis- götu 1, sem þá var matvöruverslun. 1941 var búðin flutt að Laugavegi 58 og var þá verslað með smávöru og vefnaðarvöru. Tage var þá orðinn hluthafi og vann hálfan daginn á móti móður sinni, aðeins 14 ára gamall. Hann las með þriðja bekk Verslunarskólans þetta ár. Árið Í944 tók Tage við öllum innkaupum og hafði umsjón með versluninni. Klæðskeravinnustofa Povls föður Legsteinar Krossar Skildir____________ Málmsteypan kaplahrauni 5 TjrT T A 220 HAFNARFJÖRDUR flLLL/i lll. SÍMI 565 1022 FAX 565 1587 hans var einnig á Laugavegi 58. Árið eft- ir var Drangey breytt í leðurvöru- og hljóð- færaverslun. Verslunin Drangey er enn í eigu ijölskyldunnar og í full- um rekstri. Drangey selur enn leðurvörur, en plötur og nótur hurfu úr hiilum um 1965. Fyrirtækið „íslenska tóna“ stofnaði Tage formlega 12. apríl 1947, en það hafði síð- ar með höndum um- fangsmikla plötuútgáfu. Hann festi kaup á upptökutækjum og tók upp plötur fyrir fólk til einkanota. Hann tók upp fýrstu plötu Islenskra tóna í heimagerðu stúdíói á Laugavegin- um, en flestar upptökur fóru fram í Útvarpinu. Alls gaf Tage út á bil- inu 200-250 lög. Hann vann þarna með frábæru listafólki, söngvurum, hljóðfæraleikurum, útsetjurum og textahöfundum. Mörg af þessum lögum lifa góðu lífi í dag og einhver heyrast daglega á útvarpsstöðvun- um, bæði í upprunalegum flutningi eða í nýjum búningi. Tage gaf einnig út nótur, dans- lagatexta og tímarit, en þegar hann var tvítugur hóf hann útgáfu á tíma- ritinu „Jazz“. Að áeggjan mætra tónlistarmanna hóf hann einnig út- gáfu alhliða tónlistarblaðsins MUSICA. Útgáfan stóð í þijú ár. Tímaritaútgáfan lagðist af vegna tímaskorts, enda útgáfan fremur hugsjónastarf en annað. Tage hélt nokkrar kabarettsýn- ingar í Austurbæjarbíói. Þar tróðu upp söngvarar, dansflokkar, leikar- ar og hljómsveitir. Þessar sýningar voru tilbreyting í bæjarlífíð og margir eiga eflaust skemmtilegar minningar frá þessum uppfærslum. Hann stóð einnig fyrir hingaðkomu frægra erlendra listamanna og lenti um tíma í stappi við yfírvöld þessa lands sem þótti hörundslitur ákveð- ins jasstónlistarmanns - ekki vera samboðinn íslendingum. Tage var ávallt framtakssamur og vildi hafa líf í kringum sig. Sem dæmi má taka af árunum 1946 og 1947, þegar hann var um tvítugt, þá stóð hann fyrir plötuútgáfu, út- gáfu tímarita, innflutningi skemmti- krafta, daglegum rekstri verslunar- innar, spilaði í Mandolínhljómsveit Reykjavíkur og MAJ-tríóinu og keypti sumarbústað í félagi við for- eldra sína með tilheyrandi viðgerð- um og gróðursetningu. Samhliða þessu giftu Marsý og Tage sig og eignuðust Pál, sitt fyrsta bam. Tage vann við dagskrárgerð í útvarpi 1945 og 1946 og aftur á árunum 1962-1964. Hann samdi meðal annars leikþætti fyrir útvarp- ið. Hann hóf síðan störf hjá Sjón- varpinu 1965, eða frá stofnun þess. Hann starfaði þar alla tíð síðan sem upptökustjóri, eða í 30 ár. Alls tók hann upp um 1.340 þætti fyrir Sjón- varpið og er óvíst að það met verði slegið í bráð. Honum þótti ákaflega vænt um sinn vinnustað og þar starfaði hann með mörgu einstöku fólki. Vinnustaðurinn var líflegur og skemmtilegur og þrátt fyrir að nýtt fólk kæmi inn og eldri vinir hyrfu til annarra starfa var alltaf einstakur andi í Sjónvarpinu, sam- heldni og góð samvinna. Minnis- stæðar vom honum uppákomurnar makalausu þegar hann varð fímm- tugur og breiðfylking kyndilberandi og syngjandi samstarfsmanna gekk niður Tunguveginn eldsnemma morguns; þegar samstarfsfólkið hélt honum dýrlega óvænta veislu í ís- lensku óperunni þegar þúsundustu upptöku hans var lokið og var allt klætt í jakkaföt með bindi, sem var hans vinnuklæðnaður hvern dag. Margar fleiri voru uppákomurnar honum til heiðurs og var hann snort- inn af þeim öllum. Fjölskyldan biður fyrir kveðju til allra samstarfs- manna hans í Sjónvarpinu fyrir ein- staka viðkynningu í gegnum öll þessi ár og stuðning þeirra og hlý- hug á þessum erfíðu tímum. I Mosfellssveit, mitt á milli Gljúfrasteins og Laxness, er Dala- kofinn, sumarbústaðarland á þrem- ur hekturum, þakið gróðri. Þetta mýrlendi sem þá var keypti Tage með foreldrum sínum árið 1947 og þar var þá ekki eitt einasta tré. Þama liggja mörg ársverk Tage við uppgræðslu og girðingarvinnu. Fjöl- skyldan dvaldi oft á tíðum allt sum- arið í Dalakofanum og þeir sem þurftu í bæinn keyrðu á milli. Marg- ar veislurnar voru haldnar í Dalnum, stundum haldin böll undir berum himni á tennisvellinum með grammófóni og útiseríum og þangað kom margur listamaðurinn. Fótbol- taliðið „Fijálsir Dalamenn“ hafði aðsetur í Dalakofanum og Marsý bakaði pönnukökur í gríð og erg meðan grasgrænar fótboltahetjur köstuðu mæðinni. Tage var alla tíð mikill fjölskyldu- maður. Hann var foreldrum sínum einstakur sonur og hélt miklu sam- bandi við móðursystur sína, Emilíu Samúelsdóttur, og fjölskyldu henn- ar, en Emilía lést nýlega. Einnig hélt hann góðum tengslum við ætt- ingja sína í Danmörku. Hann hafði yndi af að vera samvistum við böm sín, tengdabörn og barnabörn. Hjón- in ólu börn sín upp við mikið ástríki, studdu þau og báru virðingu fyrir ákvörðunum þeirra. Tage umgekkst börn sín og bamaböm sem þau væru fullorðin og virti skoðanir þeirra og áhugamál. Marsý og Tage voru sérlega samhent og hjónaband þeirra mjög ástríkt. Allir sem til þeirra þekkja eiga erfitt með að ímynda sér annað án hins, svo sam- rýnd vom þau. Tage átti sér stóra drauma og hafði margt á pijónunum þegar hann lést. Hann var að leggja síð- ustu hönd á mynd sína um hugvits- manninn Hjört Þórðarson og var einnig að vinna að handriti að næstu mynd sem hann langaði að gera, um íslendinga í Norður-Dakóta. Hér hefur aðeins verið stiklað á stóm um nokkur æviatriði, en svo viðburðaríkri ævi verður ekki gerð full skil í minningargrein. Hann var alltof framtakssamur, lifandi og framsýnn til að hægt sé að segja frá ævi hans í stuttu máli. Nú er ekkert eftir nema að þakka tengdaföður mínum fyrir samfylgd- ina, honum sem var mér ekki aðeins tengdafaðir, heldur mikill og góður vinur og gleðigjafi. Minningarnar eru allar svo góðar, heimsóknirnar á Háaleitisbrautina, þar sem hvert innlit var veisla, hinar skemmtilegu samræður um allt milli himins og jarðar, samvinna okkar á ýmsum sviðum og ógleymanleg ferðalög okkar saman. Hans einstaki per- sónuleiki og lífsgleði yljar okkur sem eftir lifum og gefur okkur þrótt til að takast á við lífið í hans anda. Ólafur Hermannsson Tage er látinn. Ég trúi því ekki. Ég hreinlega vil ekki trúa því, þó svo ég hafí fylgst með vonlitlu stríði hans síðustu vikurnar. Ég minnist Tage sem ástríks tengdaföður, sem allt vildi fyrir okk- ur gera. Ef eitthvað bjátaði á hjá okkur, var engin fyrirhöfn of mikil og enginn kostnaður of hár til þess að hann reyndi ekki að hjálpa okk- ur, ef það þá stóð í mannlegu valdi. Síðustu árin hafa verið erfið hjá okkur hjónunum vegna veikinda, og ég gleymi aldrei svipnum á Tage, þegar hann tilkynnti okkur, skömmu áður en hann veiktist sjálf- ur, að hann og Marsý ætluðu að bjóða okkur til Kaupmannahafnar í sumar, bara svo að við hefðum eitt- hvað að hlakka til, eins og hann orðaði það. Það mátti ekki á milli sjá hver var hamingjusamastur, við að fá þetta höfðinglega boð, eða hann og tengdamamma að geta glatt okkur. Það sannaðist svo ekki verður um villst á Tage, að sælla er að gefa en þiggja. Hann var aldrei ham- ingjusamari en ef hann gat eitthvað gert fyrir fjölskyldu sína. Og aðra. Elsku Marsý. Þetta hafa verið erfiðar vikur meðan á lokabaráttu Tage stóð, og næstu vikur verða jafnvel enn erfiðari. Það verður seint hægt að sætta sig við fráfall Tage, sem var svo frjór, fullur af lífsvilja, starfsorku og átti svo margt eftir að gera. En tíminn á það til að græða jafnvel hin dýpstu og verstu sár, þó stundum verði eftir slæm ör. Guð og góðir menn styðji og styrki ykkur á þessum erfiðu tímum, elsku Marsý mína, Pál, Axel og Maju og aðra þá, sem nú eiga um sárt að binda vegna fráfalls elsku Tage. Við stöndum þétt saman og verðum að vera sterk. Þá komumst við vonandi í gegnum þetta. Guðbjörg Benediktsdóttir. Það er tregt tungu að hræra þeg- ar góður vinur og venslamaður fell- ur frá, og breytir þar engu þótt vit- að hafi verið vikum saman að hveiju drægi. Dauðinn virðist með ein- hveijum hætti þeim eiginleika bú- inn, að koma alltaf á óvart - eins þótt hann hafí gert boð á undan sér. Líklega vegna þess, að and- spænis dauðanum lifum við alltaf í voninni uns yfír lýkur - ekki síst þegar ástvinir eiga í hlut. Tage Ammendrup var þeirrar gerðar, að tilveran er fátæklegri þegar hann er horfínn af vettvangi. Óbrigðul glaðværð hans, kátína og jákvætt lífsviðhorf var smitandi og gerði það að verkum, að manni leið alltaf betur eftir en áður þegar gengið var af hans fundi. Vegna íjölskyldutengsla var ég barn að aldri þegar ég fyrst kynntist Tage, en hann fullorðinn maður. Þá þegar fannst mér Tage einhver skemmti- legasti og vingjarnlegasti maður, sem ég hafði kynnst, og það hefur mér fundist allar götur síðan. Ég hrökk eiginlega í kút þegar það rann upp fyrir mér að Tage hafði orðið sjötugur á næsta ári. Mér hefur einhvern veginn alltaf þótt við vera á svipuðu reki. Það er mér sérstaklega minnis- stætt, að þegar ég var í námi erlend- is fyrir mörgum árum þá lagði Tage, ásamt fjölskyldu sinni, eitt sinn lykkju á leið sína og kom í heim- sókn. Um þetta leyti var ég eitthvað hálfleiður á utanvistinni og náminu. Þessi dagstund með Tage og hans góða fólki vék hins vegar frá mér leiðanum og ég gekk glaðari til verka á eftir. Þannig áhrif hefur Tage einatt haft á vini sína og sam- starfsmenn og þetta er eiginleiki, sem því miður er alltof fáum gefinn. Sumarið eftir að ég kom frá námi gaf Tage mér svo færi á að stjórna stuttum sjónvarpsþætti, sem hann hafði á sínum snærum, og má kannski segja að þar með hafi hann leitt mig fyrstu sporin inn á þá braut, sem ég gekk næstu fímmtán árin. Tage var liðsmaður Ríkissjón- varpsins frá stofnun þess, og ég held að alltof fáir geri sér grein fyrir hlut hans í mótun og þróun íslenskrar dagskrárgerðar í sjón- varpi. Hann vann sín störf af hóg- værð o g alúð ogjirópaði ekki á torg- um yfír afrekum sínum. Á þeim árum, sem ég vann hjá Ríkissjón- varpinu, urðu þau merku tímamót, að Tage stjómaði upptöku á þúsund- asta þætti sínumm fyrir íslenskt sjónvarp. Ég kann ekki tölu á þeim sem síðan hafa bæst við. Góðvinur Tage, Ómar Ragnars- son, orti af þessu tilefni sérstakan brag honum til heiðurs og sam- starfsfólk söng viðlagið fullum hálsi: „Þú þrykktir honum inn - í þúsund- asta sinn.“ Það er óhætt að fullyrða, að Tage hafí verið afkastamesti þáttagerðar- maður í sögu sjónvarps á íslandi og mér er til efs, að sá titill verði nokkru sinni frá honum tekinn. ís- lenskir sjónvarpsþættir hafa oftar en ekki verið gerðir af miklum van- efnum og meira af vilja en mætti, ef borið er saman við það sem ger- ist og gengur meðal stærri þjóða. Það breytir ekki því, að margt af því sem Tage tók sér fyrir hendur var afburða vel gert og með því besta og vinsælasta, sem sést hefur í íslensku sjónvarpi. En nú hefur Tage „klippt síðasta rammann" og aðrir verða að taka upp merkið, sem honum verður seint fullþakkað fyrir að hafa haldið á lofti. Það er þó ekki starfsferill Tage, sem mér er hugstæðastur á þessari stundu, heldur félagsskapur hans og vinátta. Um margra ára skeið höfum við nokkrir félagar, þar með taldir syn- ir og tengdasonur Tage, hist viku- lega yfir vetrartímann og teflt nokkrar skákir. Tage lét sér ávallt annt um þennan félagsskap og var hrókur alls fagnaðar þegar við ár- lega fengum hina ýmsu stórmeist- ara til að tefla við okkur fjöltefli. Oftast var hann gestgjafi þessara viðburða og það var glatt á hjalla, eins og ævinlega þar sem Tage setti tóninn. Hann var húmoristi af betri gerðinni og gat verið stríðinn með afbrigðum. Það var þó allt góðlát- legt og græskulaust - illgirni og meinfýsi voru aldrei til í hans bók. Það er ógjörningur að tala um Tage Ammendrup án þess að nefna til sögu hana Marsý, eiginkonu hans og lífsfélaga. Sjálfur hef ég aldrei kynnst hjónum, sem að öllu upplagi og atferli voru jafnsamrýmd og samlynd og þau tvö. Alla þá góðu eiginleika, sem prýddu Tage, hefur Marsý sjálf til að bera í ríkum mæli. Sömu góðvildina og hlýjuna, sömu glaðværðina og kímnina - sama örlætið. Saman sköpuðu þau hjónin það andrúm í kringum sig og heimili sitt, sem var mannbæt- andi fyrir alla þá sem fengu að njóta. Ég kveð Tage Ammendrup með miklum söknuði og djúpri virðingu. Ég kveð hann líka með kærri þökk fyrir samfylgdina og allt það sem hann veitti mér og mínum á lífsleið- inni. Marsý, Palla, Axel og Mæju, og fjölskyldum þeirra, sendi ég mínar innilegustu samúðarkveðjur. Fyrir þau og aðra ástvini Tage er þetta „þokudrungað vor“, en þar kemur, að minningin um góðan dreng verð- ur sorginni yfirsterkari og þá mun glaðværðin aftur sem áður ríkja í Ammendrup-fjölskyldunni. Sjálfur hefði Tage síst af öllum viljað hafa það öðruvísi. Páll Magnússon. Kær vinur er látinn. Hans er sárt saknað af fjölskyldu og vinum. Þó viljum við trúa því að hann hafi aðeins flutt frá þessu jarð- neska lífi til betra lífs hjá Guði. Við Tage kynntumst fyrst þegar við fórum að spila í Mandólínhljóm- sveit Reykjavíkur, sem starfaði á árunum 1946-1950. Það tókst strax, mikil vinátta milli okkar og hefur sú vinátta haldist æ síðan. I hljómsveitinni kynntist Tage henni Marsý sinni sem spilaði þar líka. Stofnuðum við tríó saman, við Tage spiluðum á mandólín, en Marsý á gítar. Spiluðum við á ýmsum skemmtunum í nokkur ánægjuleg ár. Örlögin höguðu því þannig að við giftumst báðir sama ár og urðu vin- áttuböndin þá ennþá sterkari, þar sem konur okkar urðu hinar beztu vinkonur. Mikill samgangur hefur því verið milli heimilanna öll þessi ár. Við Tage opnuðum saman verslun í Austurstræti 17 í Kolasundi, þar sem Tage var með hljóðfæri, hljóm- plötur og Ieðurvörur, en ég með skartgripi og gjafavöru. Á þessum árum gaf Tage út blað sem hét ís- lenskir tónar. Hann hélt margar söngskemmtanir þar sem íslenskir og erlendir skemmtikraftar komu fram. Gaf hann mörgum ungum listamönnum tækifæri til að sýna hvað í þeim bjó. Mörg af þeim lögum sem voru flutt gaf Tage út á hljóm- plötum og eru ófá þeirra sígild og vinsæl enn þann dag í dag. Einnig birti hann textana og nótur í blaði sínu, sem var mjög vel þegið. Nokkrum sinnum fórum við hjón- in með Tage og Marsý til útlanda. Var mjög gaman að ferðast með þeim því þau voru afar indælir ferðafélagar. Tage var góður mála- maður og átti tétt með að leysa úr vandamálum, ef upp komu. Þegar átti að stofna íslenskt sjón- varp var Tage ráðinn einn af fyrstu starfsmönnum þess. Var hann þá sendur til Englands til að læra dag-

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.