Morgunblaðið - 24.05.1995, Qupperneq 16

16 MIÐVIKUDAGUR 24. MAÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
..
I
FRÉTTIR: EVRÓPA
ERLEIUT
Tilboð ESB í tollamálum
Þýsku sakamennirnir náðust eftir mikla eftirför
4.000 tonnatoll-
frjáls kvóti af
síldarafurðum
EVRÓPUSAMBANDIÐ hefur boðið
íslandi tollfijálsan innflutnings-
kvóta til Svíþjóðar og Finnlands,
sem samtals nemur um 4.000 tonn-
um af síldarafurðum. Tilboðið er
byggt á meðaltali síldarútflutnings
íslendinga til ríkjanna tveggja síð-
ustu þijú ár.
Tilboð ESB er sett fram til að
bæta íslendingum upp það tjón, sem
síldarútflytjendur verða fyrir með
inngöngu Finnlands og Svíþjóðar í
ESB um síðustu áramót. Ríkin voru
áður í EFTA, þar sem gilt hefur
fríverzlun með fisk síðastliðin fjög-
ur ár. Með inngöngu þeirra í ESB
leggst hins vegar ytri tollur sam-
bandsins á síldina.
Einkum er um að ræða tvö toll-
númer. Annað á við heila og haus-
skorna saltsíld. Á hana hefur lagzt
12% tollur frá áramótum. Hins
vegar er um að ræða ýmiss konar
krydd- og ediksíld. Almennur tollur
á henni er 20%, en Islendingar
greiða 10% samkvæmt bókun 6 við
fríverzlunarsamning íslands og
ESB frá 1972. Þessir tollar munu
leggjast á íslenzkar síldarafurðir
þegar komið verður fram yfir 4.000
tonna kvótann, taki íslendingar
tilboði ESB. Samkvæmt EES-
samningnum er flökuð saltsíld toll-
fijáls.
íslendingar ekki ánægðir
Að sögn Kristjáns Skarphéðins-
sonar, sjávarútvegsfulltrúa í sendi-
ráði Islands í Brussel, eru íslenzk
stjórnvöld ekki ánægð með tilboðið.
Kristján bendir á að vaxandi síldar-
afli muni væntanlega hafa í för
með sér aukinn útflutning. íslend-
ingar bendi meðal annars á að þeg-
ar síldveiðar stóðu með blóma í
kringum 1965, hafí 23.000 tonn
af síld verið flutt til Finnlands og
Svíþjóðar árlega.
Kristján segir að jafnframt hafi
EFTA-samningarnir, sem felldu
niður alla tolla á síld, verið nýlegir
og falið í sér mikla framtíðarmögu-
leika. Því sé ekki aðeins um það
að ræða að ESB þurfi að bæta ís-
lendingum upp verri viðskiptakjör
miðað við síðustu þijú ár, heldur
miðað við þann ávinning, sem var
fyrirsjáanlegur.
Tilboð ESB tekur aðeins til síld-
arafurða, en ekki t.d. kindakjöts og
hesta á fæti, sem íslenzk stjórnvöld
settu jafnframt á forgangslista sinn
í tollaviðræðum við Evrópusam-
bandið. Langstærstu hagsmunimir
eru fólgnir í síldarviðskiptunum, og
segir Kristján Skarphéðinsson að
annar útflutningur til Svíþjóðar og
Finnlands hafi verið hverfandi.
ÞAÐ er ódýrast að fara út á lífið í Madrid.
Odýrast að gera sér
glaðan dag í Madrid
Brussel. Reuter.
MADRID, höfuðborg Spánar, er
ódýrasta höfuðborg Evrópusam-
bandsins (ESB) fyrir þá sem vilja
lifa góðu lífí. Hvergi annars staðar
er matur, áfengi og tóbak ódýrara
samkvæmt viðamikilli könnun sem
Eurostat, tölfræðistofnun ESB,
hefur unnið. Unnendur matar og
drykkjar ættu hins vegar að forð-
ast Helsinki, því hvergi annars
staðar í ESB kostar jafnmikið að
gera sér glaðan dag.
Samkvæmt skýrslu Eurostat er
Kaupmannahöfn dýrasta ESB-
borgin að búa í en næst á eftir
koma París, Berlín og Vín. Ódýr-
astar reyndust borgirnar Aþena
og Lissabon og var ekki hægt að
gera upp á milli þeirra.
Föt og skór eru samkvæmt
könnuninni ódýrust í London og
næstódýrust í Dublin og Madrid.
Dýrasta borgin fyrir fataleiðangra
er hins vegar tískuhöfuðborgin
París.
Parísarbúar geta þó huggað sig
við það að hvergi annars staðar í
ESB reyndist heilbrigðisþjónusta
vera ódýrari en þar. Dýrust er
heilbrigðisþjónustan í Kaup-
mannahöfn.
Þá eru almenningssamgöngur
ódýrastar í Aþenu og ekki er verra
að brátt verður tekið í notkun glæ-
nýtt neðanjarðarlestakerfi í borg-
inni, sem fjármagnað hefur verið
af ESB.
Frístundagaman og menntun
kostar minnst í Dublin og er einn-
ig ódýr í London og Lissabon.
Dýrast er hins vegar að læra eða
slappa af í Stokkhólmi, Helsinki,
París og Kaupmannahöfn.
Könnunin byggir á tölum frá
undanfömum þremur árum og var
markmið hennar ekki að meta
kostnað almennra borgara í hveiju
landi heldur fremur hver væri
kostnaður erlendra stjórnarerind-
reka eða erlendra kaupsýslu-
manna sem hefðu fremur háan
lífsstíl. Er könnunin eins konar
aukaafurð útreikninga sem stofn-
unin gerði vegna staðaruppbóta
til embættismanna Evrópusam-
bandsins, sem starfa í öðrum höf-
uðborgum sambandsríkjanna en
Brussel.
Dreifðu peningaseðl-
um út um bílgluggann
Osnabrtick. Reuter.
ÞYSKA lögreglan handtók í gær
tvo sakamenn, sem eltir höfðu ver-
ið vítt og breitt um Norður-Þýska-
land eftir að hafa flúið úr fangelsi
á sunnudag. Gísl, sem þeir höfðu
tekið, slapp ómeiddur.
Skömmu áður en sakamennirnir,
sem eru báðir alnæmissmitaðir og
sagðir hættulegir, voru handteknir
höfðu þeir ekið um borgina Osna-
brúck og dreift peningaseðlum út
um bílgluggann. Voru þeir þá á
Volkswagen Golf en höfðu áður
verið á Porsche.
Óku á móti umferð
Um stund var sem jörðin hefði
gleypt flóttamennina en þeir sáu
síðan um að vekja ærlega athygli
á sér með peningaseðlunum.
Klaus-Dieter Tietz, talsmaður
lögreglunnar, sagði, að ákveðið
hefði verið að láta til skarar skríða
þegar svo virtist sem flótta-
mönnunum stæði á sama hvernig
leiknum lyki fyrir þá, gíslinn og
aðra ökumenn. Þeir hefðu ekki
aðeins mokað peningaseðlum út um
bílgluggana, heldur ekið á móti
annarri umferð.
Sakamennimir, Gúnther Fin-
neisen og Peter Strúdinger, sluppu
úr fangelsi í bænum Celle, sem er
um 100 km frá Osnabrúck, og
höfðu með sér fangavörð sem gísl.
Strúdinger, sem var dæmdur fyrir
manndráp 1979, hafði einnig með
sér gísl þegar hann flýði úr fang-
elsi fyrir 11 ámm en þá náðist
hann daginn eftir í Brimum. Fin-
neisen hafði einnig setið í fangelsi
frá 1979 þegar hann var dæmdur
fyrir rán og fjármálasvik.
Hótaði átökum
Þeir félagarnir yfirbuguðu
fangavörð með vopnum, sem þeir
höfðu sjálfir smíðað, og tóku hann
síðan sem gísl. Kröfðust þeir
Porsche-bíls og um níu milljóna ísl
kr. og fengu hvorttveggja. í við-
tali, sem Finneisen átti við sjón-
varpsstöð um farsíma, kvaðst
hann ekki mundu gefast upp
átakalaust, sagðist heldur vilja
deyja með kúlu í höfði en veslast
upp í fangelsinu.
t
í
Fyrsta þingræða nýs
forsætisráðherra Frakklands
Stöðugleiki í gengis-
málum aðalatriðið
París. Reuter.
ALAIN Juppé, forsætisráðherra
Frakklands, flutti í gær fyrstu
stefnuræðu sína á franska þing-
inu. Hann lýsti því yfir að hann
hygðist standa vörð um sterka
stöðu franska frankans og að
Frakkar myndu standa við skuld-
bindingar sínar í Evrópumálum.
Hvatti hann önnur Evrópusam-
bandsríki til að gera slíkt hið
sama.
Juppé sagði að óróleiki undan-
farinna vikna á evrópskum gjald-
eyrismörkuðum ógnuði efna-
hagslegri samkeppni innan ESB.
Til að koma á eðlilegum sam-
keppnisaðstæðum á ný væri
nauðsynlegt að ríkin stæðu við
skuldbindingar sínar i peninga-
málum samkvæmt
Maastricht-sáttmálanum.
Það væri stefna Frakka að
gerast aðilar að hinum sameigin-
lega evrópska gjaldmiðli þann
1. janúar 1999 og að þeir myndu
standast kröfur varðandi hlutfall
opinberra skulda einu ári fyrr.
„Stöðugleiki gjaldmiðils okkar
er, að mínu mati, bæði markmið
í utanríkismálum og grundvall-
aratriði varðandi evrópskar
skuldbindingar Frakka,“ sagði
Juppé.
Forsætisráðherrann sagði
jafnframt að Frakkar myndu
sækjast eftir aukinni aðstoð frá
ESB til að beijast gegn atvinnu-
leysi, þar á meðal styrkjum til
vegagerðar, lagningu járnbrauta
og fjarskiptakerfa. Þá sagði
hann að baráttan fyrir alþjóðleg-
um viðskiptasamningi væri enn
ekki á enda og hvatti Alþjóðavið-
skiptastofnunina (WTO) til að
>
\
\
\
_ Reuter
JUPPÉ flytur ræðu sina á
franska þinginu í gær.
beijast fyrir breytingum á fyrir-
komulagi peningamála í heimin-
um þannig að sveiflur á gengi
gjaldmiðla brengluðu ekki
grundvöll frjálsra viðskipta.
Juppé sagðist vera þeirrar
skoðunar að ekki ætti að gera
breytingar á landbúnaðarstefnu
ESB jafnvel eftir að rikjum úr
austurhluta Evrópu yrði veitt
aðild.
Dönsk lög um skaðabótaskyldu vegna líkamstjóns
járl íagss kaði tjón-
þola bættur að fullu
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
DÖNSK lög um skaðabótaskyldu, þar sem annar aðili ber fulla skaðabóta-
ábyrgð, gera ráð fyrir að sá sem verði fyrir líkamstjóninu fái bætt að
fullu fjártjón sem því fylgir. Greiddar eru bætur fyrir fjártjón af völdum
vinnutaps, fjárútlát vegna heilsutjóns og bætur fyrir annað tjón, sárs-
auka, varanlegt tjón, minnkaða vinnugetu og óþægindi. Ef sá sem fyrir
tjóninu verður deyr af völdum þess er greiddur útfararkostnaður og bæt-
ur til maka, sambýlismanns og barna.
Samkvæmt - upplýsingum frá
danska dómsmálaráðuneytinu er
hugmyndin með Iögunum að sá sem
fyrir tjóni verði, þar sem annar aðili
ber fuila skaðabótaábyrgð, fái bætt
fjártjón að fullu. Þó er hámark í
lögunum, þannig að ef viðkomandi
hefur tekjur svo skiptir tugum millj-
óna íslenskra króna eru bætur fyrir
tekjumissi ekki reiknaðar sem hlut-
fall af tekjum, heldur fær hann
ákveðið hámark. Hins vegar geta
þeir sem hafa slíkar tekjur keypt sér
einkatryggingar hjá tryggingarfé-
lögum.
í lögum nr. 228 frá 23. maí 1984
um bótaskyldu, þar sem annar aðili
ber skaðabótaábyrgð, eru talin upp
þau atriði, sem bætur koma fyrir.
Um er að ræða níu atriði og eru þau
launamissir, útgjöld vegna líkams-
tjóns, önnur útgjöld vegna tjónsins,
bætur fyrir sársauka, varanlegt tjón,
minnkandi vinnugetu í kjölfar slyss-
ins, útgjöld vegna jarðarfarar ef
slysið hefur dregið viðkomandi til
dauða og bætur til eftirlifandi maka
og óþægindabætur.
Bætur fyrir föt
Launamissir er reiknaður frá þeim
tíma er tjónþoli varð fyrir tjóni og
þar til hann getur farið að vinna
aftur, eða þar til hann hefur náð sér
eins vel og orðið getur. Frá bótum
vegna launamissis dragast laun
þennan tíma, félagslegar bætur
vegna tjónsins eða aðrar sambæri-
legar bætur. Útgjöld vegna líkams-
tjóns eru greiðslur fyrir heilbrigðis-
þjónustu en einnig vegna hjálpar-
tækja eins og til dæmis gleraugna.
Önnur útgjöld geta til dæmis verið
ef tjónþoli verður að gera hlé á
menntun sinni og hefur því lægri
tekjur lengur en hann reiknaði með.
Einnig er hugsanlegt að krefjast
bóta fyrir eyðilögð föt.
Bætur fyrir sársauka eru greiddar
fyrir hvern legudag, sem nemur 140
dönskum krónum á dag og 70 krón-
um fyrir hvern dag á fótum, en þó
aldrei meira en 21.500 krónur á
mánuði. Bætur fyrir varanlegt mein
eru greiddar ef meinið er metið
meira en 5 prósent. Ef bæði er um