Morgunblaðið - 25.06.1995, Blaðsíða 4

4 SUNNUDAGUR 25. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 18/6 - 24/6.
INNLENT
► 70 manna áhöfn togar-
ans Arctic Princess, sem
skráður er í Belize, var tek-
in í sakbendingu á bryggj-
unni í Hafnarfirði á mánu-
dag eftir að tvær konur 38
og 48 ára, kærðu skipverja
fyrir nauðgun. Yfirheyrslur
hafa farið fram yfir nokkr-
um skipveija en enginn hef-
ur gengist við sök. Lögregl-
an hefur m.a. tekið nokkr-
tun þeirra blóð með DNA
rannsókn í huga.
► Félagsmálaráðherra
hefur gefíð út reglugerð um
hækkun á lánshlutfalli í
húsbréfakerfinu vegna
kaupa á fyrstu íbúð úr 65%
í 70% af kaupverði. Þeir
sem þegar hafa fengið
greiðslumat miðað við eldri
reglur þurfa ekki á nýju
mati að halda.
Samið í álverinu og
verkfalli frestað
SAMNINGAR tókust í deilu starfs-
manna álversins í Straumsvík og
viðsemjenda þeirra og hefur verk-
falli verið frestað fram yfir at-
kvæðagreiðslu á fimmtudag.
Samningurinn gildir til loka 1996
og felur í sér 11,4% launahækkun
á samningstímanum. Verkalýðsfé-
lög í álverinu hafa lýst því yfir í
tengslum við samninginn að þau
muni framvegis koma fram sem
einn viðsemjandi og segir VSÍ þetta
atriði geta greitt fýrir frekara sam-
starfi við erlenda fjárfesta. Finnur
Ingólfsson iðnaðarráðherra segir
að samkomulag í álversdeilunni
gefi tilefni til aukinnar bjartsýni á
að stækkun álversins verði að veru-
leika.
► Forsvarsmenn SH hafa
átt í viðræðum við eigendur
Föroya Fiskasölu. FF, sem
annast sölu á 90% fær-
eyskra sjávarafm-ða á í
miklurn fjárhagserfiðleik-
um. Áhugi SH beinist að
kaupum á dótturfyrirtæk-
inu Faroe Seafood í
Grimsby.
► Borgarráð hefur sam-
þykkt 33 miljóna króna
aukafjárveitingu til sumar-
verkefna skólafólks. Um er
að ræða 147 störf til viðbót-
ar þeim 250 sem heimildir
voru fyrir.
► Skagamenn eru efstir í
1. deild Islandsmótsins í
knattspymu þegar fimm
umferðum er lokið og hafa
ekki tapað stigi. í fímmtu
umferð unnu þeir KR, 2:0.
Þá vann ÍBV lið FH 6:3,
Leiftur vann Val 2:1 á úti-
velli, Fram og Grindavík
gerðu jafntefli 2:2 og ÍBK
og UBK skildu jöfn 1:1.
Þyrlan komin
NÝ Super Puma-björgunarþyrla
Landhelgisgæslunnar til landsins á
föstudag. Hún er stærri og öflugri
en fýrri þyrlur og getur borið um
20 manns í ferð en ekki aðeins 8
manns eins og fyrri þyrlur. Flug-
drægi þyrlunnar er allt að 830 sjó-
mílur og er hún búin fullkomnum
afísingarbúnaði, fjögurra ása sjálf-
stýringu og tvöföldu björgunarspili.
Vörugjald andstætt
EES
Eftirlitsstofnun EFTA, ESA, telur
að framkvæmd álagningar vöru-
gjalds og fyrirkomulag innheimtu
gjaldsins stangist á við EES-samn-
inginn. íslenskum stjórnvöldum er
gefinn 2 mánaða frestur til að breyta
núgildandi fyrirkomulagi. Fjármála-
ráðherra segir að reglum um álagn-
ingu verði breytt.
Afsögn Majors sögð
kaldrifjuð flétta
JOHN Major, forsætisráðherra Bret-
lands, tók á fímmtudag mestu áhætt-
una á stjómarferli sínum er hann
sagði af sér hlutverki leiðtoga Íhalds-
flokksins og skoraði á andstæðinga
sína innan flokksins að fara gegn sér
í leiðtogakjöri sem fer fram 4. júlí.
Ráðherrar í stjóminni lýstu nær allir
yfír stuðningi við Major og búist er
við að mikill meirihluti þingsflokksins
styðji hann.
Vantraust á rúss-
nesku stjórnina
GÍSLAMÁLIÐ í Búdennovsk hefur
komið af stað valdabaráttu í Moskvu.
Samþykkti rússneska þingið van-
trauststillögu á ríkisstjómina en
stjómarandstaðan vinnur nú að því
að steypa Borís Jeltsín, forseta lands-
ins, af stóli. Rússnesk stjómvöld og
tsjetsjensku uppreisnarmennimir
náðu samkomulagi um leiðir til að
stuðla að friðsamlegri lausn í
Tsjetsjníju en efasemdir eru þó um
að samningar um frið þar takist í
bráð. Gíslamir í Búdennovsk snem á
miðvikudag aftur til borgarinnar en
Tsjetsjenamir höfðu um 150 manns,
sem gerðust sjálfviljugir gíslar, á
brott með sér frá borginni.
Borpalli ekki sökkt
SHELL-olíufélagið ákvað á þriðjudag
að olíuborpallinum Brent Spar yrði
ekki sökkt í sjó sunnan Færeyja. Var
ákvörðun félagsins fagnað víða í
Evrópu en bresk yfirvöld em hins
vegar ævareið Shel! vegna sinna-
skiptanna og hafa gefíð í skyn að
félagið fái ekki að taka í sundur pall-
inn í Bretlandi.
► ERIK Ninn-Hansen,
fyrrverandi dómsmálaráð-
herra Danmerkur var á
fimmtudag fundinn sekur
um brot á lögum um inn-
flytjendur. Er talið að
dómurinn sé síðasti kaflinn
í Tamílamálinu svokallaða,
sem varð til þess að fella
rikisstjóm íhaldsmanna
árið 1983.
► JAPANSKA lögreglan
yfirbugaði flugræningja
sem tekið hafði 365 manns
í gíslingu á leið frá Tókýó
til Hakodate. Hélt ræning-
inn fólkinu í 15 stundir og
hótaði að sprengja vélina
í loft upp. Þegar hann var
yfirbugaður reyndist hann
vera vopnaður skrúfjárai.
Ekki er vitað hvað mannin-
um gekk til.
ÞJÓÐFYLKINGIN
komst til valda fyrsta sinni
í þremur bæjum í Frakk-
landi í síðari umferð bæj-
ar- og sveitarstjórnarkosn-
inganna í Frakklandi um
síðustu helgi. Kvaðst Jean-
Marie Le Pen ætla að nota
nýfengið vald flokksins
gegn gegn innflytjendum.
STJÓRNVÖLD í Norð-
ur-Kóreu hafa ákveðið að
taka við um 150.000 tonn-
um af hrísgrjónum, sem
stjórnin í S-Kóreu vill gefa
þeim. Hingað til hefur það
verið stefna n-kóreskra
stjómvalda að hafa ekkert
saman við grannann í suðri
að sælda.
Stórauknir reiðhjólastuldir á höfuðborgarsvæðinu
Flest tilfellin má rekja
til kæruleysis eigenda
FRETTIR
ÞÓRIR Þorsteinsson starfar hjá óskilamunadeild lögreglunnar
í Reykjavík og tekur við reiðhjólum sem skila sér þangað.
REIÐHJÓLASTULDIR á höfuðborg-
arsvæðinu jukust um 54% milli 1993
og 1994 og enn stefnir i aukningu
á þessu ári, samkvæmt upplýsingum
frá forvamadeild lögreglunnar.
Þjófnaðir á reiðhjólum hafa aukist
stig frá stigi sl. ár. Árið 1992 var
tilkynnt um 389 stuldi, árið 1993
voru þeir komnir upp í 435, á síð-
asta ári voru tilfellin 674 alls. Það
sem af er þessu ári hefur verið til-
kynnt um 326 stolin réiðhjól.
Að sögn Bjöms Ágústs Einarsson-
ar, lögreglumanns hjá forvamadeild
lögreglunnar, aukast reiðhjólaþjófn-
aðir til muna á vorin og sumrin.
Hann telur að í flestum tilfellum sé
ekki um kerfísbundna þjófnaði að
ræða. Getgátur hafa verið uppi um
reiðhjólaþjófnaði þar sem ófor-
skammaðir þjófar safna hjólum upp
í sendibfla til að selja síðar meir.
. Bjöm Ágúst segir að eitthvað geti
verið um slíkt án þess að hann gæti
fullyrt nokkuð um það. „Hjólunum
virðist vera stolið í ólíkum borgar-
hlutum á mismunandi tímum, þannig
að kerfín eru alla vega ekki skýr.“
Hjólum læst
„í allt of mörgum tilfellum er um
kæruleysi af hálfu eigenda að ræða,
þeir læsa einfaldlega ekki hjólunum
sínum. Þjófamir eru einnig orðnir
kræfari og klippa lása óspart í sund-
ur ef svo ber undir. Því miður vitum
við ekki hveijir em að verki og hve
mikið er um skipulagða þjófnaði, ef
við vissum það væri þetta ekki svona
stórt vandamál," segir Bjöm Ágúst.
Hann segir ennfremur að það sé
hugsanlegt að hjólin séu tekin í sund-
ur og sett saman aftur með öðrum
búnaði. „Nú orðið geta menn keypt
stellið og valið á það mismunandi
dýr hjól, hnakka, gíra og svo fram-
vegis, það er hugsanlegt að þjófamir
beiti svipuðum aðferðum," segir
Bjöm Ágúst.
Hann ítrekar mikilvægi þess að
fólk læsi undantekningalaust hjólum
sínum og forðist að skilja þau eftir
að næturlagi á almannafæri. Mikil-
vægt er að nota vandaða lása með
hertum stálvímm sem ekki em
klipptir auðveldlega í sundur. Hjól-
reiðamenn ættu alltaf að hafa í huga
að læsa hjólum sínum við fastan hlut,
s.s. ljósastaur, handrið o.þ.h. Bjöm
Ágúst segir einnig að hjólreiðamenn
skyldu alltaf halda eftir skírteini sem
fylgir hjólinu við kaup, skrá hjá sér
stellnúmer og koma hjólinu inn í
læstar geymslur í þau skipti sem það
er mögulegt.
„Það er ólíklegt að þessir stuldir
fari í að fjármagna eiturlyfjaneyslu,"
segir Bjöm Ágúst.
Þjófnaður í bfla hefur stóraukist
að undanfömu og setur hann það
frekar í samband við fíkniefni og
óreglu. Of erfítt og tímafrekt sé að
stela hjólum og koma þeim í verð.
Kaupendur réttlausir
Þeir sem kaupa notað hjól, sem
reynist stolið, eru algerlega réttlaus-
ir ef uppmnalegur eigandi fínnur
hjólið og getur fært sönnur á lög-
mætt eignarhald sitt, til dæmis með
kaupskírteini og stellnúmeri. Stór
hluti hjólanna skilar sér aftur til lög-
reglunnar og það sætir nokkurri
furðu hve margir hirða ekki um að
vitja hjólanna sinna.
Þórir Þorsteinsson, lögreglumaður
í óskilamunadeild lögreglunnar, telur
að milli 20 og 30% stolinna hjóla
skili sér til lögreglu, þar af gangi
um þriðjungur aftur til eigenda.
„Annars held ég að íslendingar séu
ekki meiri þjófar nú en áður. Skýr-
ingin á því að reiðhjólastuldur hefur
aukist sem raun ber vitni er einfald-
lega sú að reiðhjólaeign er orðin
miklu almennari en áður. Hjólreiðar
em tískufyrirbrigði og ég held að
aukning reiðhjólaþjófnaða sé í réttu
hlutfalli við hjólaeign landsmanna,"
segir Þórir.
Hann segir að sögur hafí gengið
um að hjólin væm seld í erlend skip
og að þau væm kerfisbundið. flutt út
í gámum. Hann eigi hins vegar erf-
itt með að trúa því að slíkt svari
kostnaði. Þau hjól sem aldrei skili
sér enda líklegast í öðmm bæjarfé-
lögum og landshlutum.
Hafbeitarlaxinn
byrjaður að ganga
Endurheimtur af
hafbeitarlaxi
1987-95
1995 eráætlað
1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995
38% samdráttur
milli áranna 1993
og 1994
HAFBEITARLAXINN er að byrja
að streyma inn til stöðvanna um þess-
ar mundir. Því er spáð í upplýsinga-
riti Veiðimálastofnunar frá þvi í vetur
að 499 tonn endurheimtist í ár.
Endurheimtur hafbeitarstöðvanna
minnkuðu úr 496 tonnum af laxi
árið 1993 í 308 tonn árið 1994 og
nemur mismunurinn um 38% í tonn-
um talið milli ára.
Að því er fram kemur í upplýs-
ingaritinu endurheimtu sjö hafbeit-
arstöðvar 73.302 stk. af eins árs
laxi og 15.923 stk. af tveggja ára
laxi úr sjó sumarið 1994. Sex haf-
beitarstöðvar slepptu 3.989 þús.
laxaseiðum í hafbeit sumarið 1994
eða u.þ.b. 336 þús. seiðum meira
en árinu áður. Meðaltalsendurheimt-
ur á hafbeitarlaxi voru 2% af eins
árs laxi og 0,3% af tveggja ára laxi
sumarið 1994.
Eins og áður segir hefur verið
áætlað að 499 tonn af laxi endur-
heimtist úr hafbeit á árinu 1995.
Við útreikning á áætluðum heimtum
í hafbeit er reiknað með 4% heimtum
af eins árs laxi (2,7 kg) og 0,3%
heimtum af laxi sem kemur eftir tvö
ár úr sjó (6,2 kg).
Meðalþyngd eins árs lax úr haf-
beit árið 1993 var 2,53 kg en 2,85
kg árið 1994. Meðalþyngd á tveggja
ára laxi hækkaði úr 5,9 kg árið
1993 í 6,2 kg árið 1994. Utreikning-
arnir eru frá því í vetur.
Mest komið á Snæfellsnesi
Fimm hafbeitarstöðvar taka á
móti hafbeitarlaxi í sumar, Laxeldis-
stöðin Kollafirði, Dyrhólalax, Voga-
vík, Silfurlax og Lárós á Snæfells-
nesi, og er laxinn þegar byijaður
að streyma inn. Fyrsti laxinn kom
inn á Snæfellsnesi og sagði Júlíus
Birgir Kristinsson, framkvæmda-
stjóri Silfurlax, að nokkur hundruð
laxar væru komnir í stöðina.
Hann sagði að byijað hefði verið
að taka á móti laxinum um miðjan
mánuðinn. Laxinn væri viku til tveim-
ur vikum seinna á ferðinni en venja
væri og alltof snemmt væri að spá
um framhaldið í sumar. Aðspurður
sagði hann að laxinn sem kominn
væri í stöðina væri í meðallagi stór.