Morgunblaðið - 25.06.1995, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 25. JÚNÍ 1995 15
LISTIR
SISSEL Tolaas er myndlistar-
maður sem á verk á samsýning-
unni Norrænir brunnar í Nor-
ræna húsinu. Hún staldraði við
hér á landi í tvær vikur í tengsl-
um við sýninguna og til að
kynnast landinu aðeins, því
segja má að rætur hennar liggi
hér, þar sem faðir hennar er
íslenskur.
„Eg er fædd og uppalin á lít-
illi eyju við vesturströnd Nor-
egs en bý núna og starfa
í Berlín, en sú borg hent-
ar mér vel bæði sem per-
sónu og listamanni. Berl-
ín er nokkurskonar eyja
milli austurs og vesturs
þar sem mikið flæði upp-
lýsinga og fólks er og
gróskan mikil. Ég hef
búið víða, m.a. í New
York, Afríku og St. Pét-
ursborg, þar sem ég
lærði heimspeki, og Var-
sjá þar sem ég var í
myndlistarnámi.
Mér finnst gott að fara
í heimsókn til Noregs af
og til og hitta fjölskyld-
una en ég get aldrei ver-
ið nema stuttan tima í
einu. Það er mjög auð-
velt að fá innilokunar-
kennd á eyjum eins og t.d. núna
hér á Islandi. Það er svo mikil
nálægð og þú getur hvergi fal-
ið þig þannig að tvær vikur hér
eru nóg í bili.“
Sissel hefur tekið þátt í ótal
samsýningum frá árinu 1982,
og haldið fjölda einkasýninga.
Eftir dvölina hér á Islandi ligg-
ur leiðin til Japans og þaðan
til New York auk þess sem hún
heldur einkasýningu á Sólon
Islandus 29. júní næstkomandi.
Framundan er einnig samstarf
með hinum þekkta bandaríska
listamanni Lawrence Weiner
en þau ætla að gera verk á
Grænlandi sem þau kalla „Und-
„Ég hef
helgað líf
mitt mynd
listinni“
er zero“ eða undir frostmarki.
Það er s.s. nóg að gera og mik-
ið framundan.
„Ég hef ákveðið að helga
mig listinni algjörlega. Ég ætla
ekki að eignast börn og ég vinn
ekkert hliðarstarf með mynd-
listinni. Það er farið að ganga
vel og ég get valið úr sýningart-
ilboðum. Ég er í beinu sam-
bandi við tvö gallerí sem sjá
um að selja fyrir mig og kynna
mig. Verk mín eru aðallega
innsetningar og umhverfislista-
verk. Ég nota þau efni sem
henta hveiju sinni, myndbönd,
ljósmyndir, höggmyndir eða
annað.“
Betra ástand á hinum
Norðurlöndunum
Aðspurð finnst henni mynd-
listarheimurinn hér litill og
myndlistarumræðan lítil og
óuppbyggileg, engir fijálsir
sýningarsalir og að þeir sem
eru í boði séu of dýrir fyrir
unga upprennandi myndlistar-
menn sem ekki hafa úr of mikl-
um peningum að spila. Þó erf-
itt sé að benda á eitt-
hvert kjörið ástand segir
hún ástandið í málum
myndlistarmanna betra
á hinum Norðurlöndun-
um.„I Noregi t.d. eru
safnarar og gallerí sem
kaupa list og einkarekin
galleri sem hafa lista-
menn á sínum snærum
og vinna að þeirra mál-
um. „Þótt listin sé svona
„elité“, sem hún er og á
að vera, þ.e.a.s. hún er
ekkí fyrir alla að skilja
frekar en stærðfræði
t.d., þá á hún að vera
fyrir fleiri en bara fólk
í sömu stétt og nánustu
vini.“
íslenskur faðir
Hún hefur aldrei séð né heyrt
af íslenskum föður sínum en
lítið skipsævintýri er eina sag-
an sem hún getur sagt þar sem
hann kemur fyrir.„Mamma
vann í London og hitti föður
minn um borð í skipi á milli
Englands og Noregs. Siðan
kvöddust þau og mamma varð
ófrisk en þau höfðu ekki sam-
band eftir þetta."
Sissel segist ekki ætla að
leita föður sins í þetta skipti
en segir það koma til greina
seinna þegar hún hafi orku og
tíma til enda segist hún ætla
að heimsækja ísland oft í fram-
tiðinni.
Morgunblaðið/Þorkell
SISSEL Tolaas myndlistarmaður.
Argir listadagar hjá
hommum og lesbíum
SUMARLISTAHÁTÍÐ félagsins
Réttindafélag samkynhneigðra og
tvíkynhneigðra verður haldin í sex
júnídaga og hefst nú á sunnudag
25. júní, sem er alþjóðleg dagsetn-
ing fyrir frelsisfögnuð samkyun-
hneigðra og tvíkynhneigðra.
Á sunnudag er opnun á listasýn-
ingu á tveimur hæðum veitinga-
staðarins 22 um það bil 15 lista-
manna og kvenna, sem tjá með
myndlist og höggmyndum líf og
tilfinningamál eins og fjölskyldu,
ást og menningu samkynhneigðra
og tvíkynhneigðra. Sýningin verð-
ur opin alla daga frá 25. til 29.
júní á opnunartíma veitingastaðar-
ins.
Mánudagskvöldið 26. júní er
„hið ljúfa ljóðaskvaldur“, þá munu
8 ljóðskáld lesa upp ljóðin sín
ýmist við tónlist eða áhersluþögn.
Dagskráin fer fram á veitinga-
staðnum 22, miðhæð.
Þriðjudaginn 27. júní flyst dag-
skráin um set en myndlistarsýn-
ingin er opin á 22 en á kaffihúsinu
Sólon Islandus verða tveir ballettar
sýndir, og munu söngvarar taka
nokkur lög og hljómsveit spila á
eftir.
Miðvikudaginn 28. júní eru svo
kvikmyndasýningar bæði á Bíóbar
og á 22 þar sem tvær stuttmyndir
og tvær kvikmyndir í fullri lengd
verða sýndar. Eftir sýningar kvik-
myndanna munu DJ. Ýmir+Hólm-
ar spila á 22 danstónlist, Dub@22
til kl. 01.00.
Fimmtudaginn 29. júní er leik-
dagskrá flutt á listasýningunni á
veitingastaðnum 22. „Litli homm-
inn“ og „Varir hans bláar“. Þetta
er einnig síðasti dagur myndlistar-
sýningarinnar á 22.
Um kvöldið eru svo styrktartón-
leikar félagsins í Tunglinu sem
hefjast klukkan 22.00, þar sem
hljómsveitirnar Niður, Kolrassa
krókríðandi, Saktmóðigur og
Botnleðja spila saman. Miðaverð
400 kr.
Föstudaginn 30. júní verður loks
partí haldið á 22, þar sem skemmt
verður með söng og látbragði í
dragsjóvi, þar á meðal Páll Óskar.
Boðsmiðar eingöngu á sýninguna
þangað til klukkan ellefu, en þá
eru allir velkomnir.
Aftur í Kaffi-
leikhúsinu
SÖNGKONURNAR Björk Jóns-
dóttir, Jóhanna Þórhallsdóttir og
Margrét Pálmadóttir halda aðra
tónleika í Kaffileikhúsinu á
þriðjudag kl. 21 við undirleik
Aðalheiðar Þorsteinsdóttur.
Á efnisskránni eru tangóar og
létt lög úr ýmsum áttum, bæði
innlend og erlend. Söngkonurnar
syngja m.a. sóló, dúetta ogtríó.
Söngkonurnar eiga allar að
baki langan feril í tónlist, en
undanfarið hafa þær starfað
saman að uppbyggingu Kvenna-
kórs Reykjavíkur. Nú gefst m.a.
tækifæri til að sjá stjórnandann
Margréti Pálmadóttur í hlutverki
söngvarans. Undirleikari er Að-
alheiður Þorsteinsdóttir.
Morgunblaðið/Á. Sæberg
SÖNGKONURNAR Björk Jónsdóttir, Jóhanna Þórhallsdóttir og
Margrét Pálmadóttir halda tónleika í Kaffileikhúsinu á þriðjudag
GIORGIO Vidusso, framkvæmdasljóri Rómaróperunnar, segist
vera „afar þreyttur og afar áhyggjufullur".
Stríðsástand í
Rómaróperunni
Framkvæmdastjóri Rómaróperunnar
er þreyttur og áhyggjufullur
enda logar þar allt í illdeilum.
AÐ BAKI er eitt besta leikár síð-
ustu tveggja áratuga í Rómaróper-
unni, Teatro dell’Opera, en engu
að síður er með öllu óvíst að stjóm-
endum þess takist að endurtaka
leikinn. Þrátt fyrir að gagnrýnendur
og áhorfendur hafi verið yfir sig
hrifnir af sýningum vetrarins og
hafi borið lof á nýja stjórnendur
óperunnar, eru starfsmenn hússins
afar ósáttir við þá. Logar allt í ill-
deilum innan óperunnar; starfs-
menn hafa gert fjölmargar tilraunir
til þess að stöðva sýningar og hefur
í tvígang tekist það.
Svo rammt hefur kveðið að
vinnudeilunum að borgarstjórinn í
Róm, Francesco Rutelli, hætti við
sumarhátíð óperunnar á Piazza di
Siena í Villa Borghese. Létu verka-
menn þá undan og sumarhátíðin
hefst 16. júlí eins og áætlað var.
En þar með er ekki sagt að hinir
650 starfsmenn ópemnnar hafi lagt
árar í bát, að því er segir í lnternat-
ional Herald Tribune. Samkomulag-
ið við stjórn hússins standi hins
vegar aðeins fram í lok ágúst.
Giorgio Vidusso, sem tók við starfi
framkvæmdastjóra ópemnnar á síð-
asta ári, hefur miklar áhyggjur af
framhaldinu. „Ég er tón-
listarmaður, ekki sérfræð-
ingur í vinnurétti," segir
hann. „Samt eyði ég um
95% tíma míns í hluti sem
ég veit lítið um. Ástandið
í verkalýðsmálunum hér minnir helst
á Bosníu. Hver höndin er uppi á
móti annarri. Ég er afar þreyttur
og afar áhyggjufullur.“
Gegndarlaus eyðsla
Átök í ítölskum óperuhúsum era
gömul saga og ný. Fyrr í júní neydd-
ist stjórnandinn Riceardo Muti til
að leika undir á píanó við flutning
á óperanni „La Traviata“ á Scala,
þar sem hljómsveitin fór í verkfall.
Honum var fagnað ákaflega en
hann var engu að síður afar ósáttur
við uppákomuna. „Við höfum öll
tapað. Hér stendur enginn uppi sem
sigurvegari. Þetta kvöld var einn
leiðasti atburðurinn í ítalskri tón-
listarsögu," sagði Muti.
Þrátt fyrir að vinnudeilur, óstjórn
og pólitísk spilling séu vel þekkt
fyrirbæri í hinum tólf ríkisreknu
óperuhúsum Ítalíu, kemst ekkert
hús með tærnar þar sem Rómaróp-
eran hefur hælana hvað þetta varð-
ar, sérstaklega í stjórnartíð Gians
Paolos Crescis, 1990-1994.
Pólitískir hagsmunir vom að baki
skipunar Crescis í embætti og hafði
hann afar litla þekkingu á óperam.
Hann var geysilega eyðslusamur
og hlaut fljótlega viðurnefnið
„Neró“ vegna þess. Hann keypti
persnesk teppi fyrir framsýningar,
stóð fyrir skrúðgöngum með fílum
og um 1.000 aukaleikurum til að
kynna uppfærslu á „Aidu“ eftir
Verdi og var ólatur við að senda
einkaþotur eftir eftirlætis söngvur-
unum sínum.
Til að þóknast verkalýðsfélögun-
um, réð hann 320 manns í nýjar
stöður, hækkaði laun og yfirvinnu-
greiðslur. Skuldir óperahússins svör-
uðu að endingu til um 33 milljóna
dala en uppfærslur óperannar þóttu
engu að síður aðeins miðlungi góðar
og áhorfendur héldu sig ijarri.
Reynt að lægja öldurnar
Rutelli komst til valda í borgar-
stjórn í desember 1993 en borgar-
stjórinn á jafnframt sæti í stjórn
óperuhússins. Tók hann sér aukin
völd til að bæta ástandið
í óperanni en það tók
hann íjóra mánuði að
losna við Cresci en óháðir
endurskoðendur höfðu
lýst eyðslusemi haps sem
„bijálæðislegri".
Fyrsta verk eftirmannsins, Vid-
ussos, var að afturkalla ráðningarn-
ar 320, taka fyrir yfirvinnu og
draga mjög úr öllum kostnaði. Hið
opinbera lagði ennfremur til 13
milljónir dala til að draga úr skuld-
um. Verkalýðsfélögin brugðust
ókvæða við niðurskurðinum en
þrátt fyrir andstöðu þeirra og verk-
föll, var almenn ánægja með sýn-
ingar óperunnar, fyrsta árið undir
stjórn Vidussos.
Til að lægja öldurnar hefur Vid-
usso lagt á ráðin um „skynsamlega"
dagskrá á næsta leikári. Hann von-
ast til að geta fjölgað sýningum úr
70 í 100 og bæta frammistöðu
hljómsveitar, kórs og dansara.
Hann hyggst hins vegar ekki hverfa
frá hefðbundinni ítalskri efnisskrá
fyrr en meiri ró verður komin á í
óperuhúsinu.
Ástandið hér
minnir helst á
Bosníu