Morgunblaðið - 05.09.1995, Blaðsíða 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 5. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Hverkærirsig
um sjúklinga?
FLESTIR muna eftir hinum vin-
sæla gamanþætti í sjónvarpinu
„Já, ráðherra" þar sem dregið var
dár að pólitískum ákvörðunum og
störfum embættismanna. Einn
þátturinn fjallaði um fyrirmyndar-
sjúkrahúsið sem var ágætlega
tækjavætt og vel mannað. Stjórn-
endur höfðu komist að þeirri niður-
stöðu að sjúklingar væru óþarfir,
þeim fylgdi bara kostnaður og tap-
rekstur, þess vegna voru engir
sjúklingar á sjúkrahúsinu. Sjúkra-
húsreksturinn var ætíð vel innan
ramma fjárlaga og skilaði meir að
segja góðum hagnaði. Þetta grát-
broslega dæmi getur því miður
endurspeglað sjúkrahúsrekstur hér
á landi. Ef engir sjúklingar væru
*Banama
Biddu um Banana Boat
ef þú vilt spara 40-60%
þegar þú kaupir Uera Aloe gel!
□ Hvers vegna að borga 1.200 kr. fyrir kvartlítra af Aloe geli
þegar þú getur fengið sama magn af Bartana Boat Aloe Vera
geli á 700 kr.?
□ Banana Boat 99,7% hreint Aloe Vera gel fæst í 6 misrminandi
pakkningum. Verð frá kr. 65, kr. 499 og upp í 1.000 kr, hálfur
Irtri.
□ Bíddu lika um Banana Boat Body Lotioinið með Atoe Vera, A,
B2,B5, D og E vitamini.
□ Hefurðu prófað alnáttúrulega svitalyktareyðandi kristal-
steininn? Margar gerðir og verðið er frá kr. 655. M.a.:
□ Svitalyktareyðandi Nature's kristalshjarta i gjafaöskju.
□ Svitalyktandi Nature's kristalsdropi i gjafaöskju.
□ Svitalyktandi Nature's .ýtt'onum upp“ (Push-Up Stick).
□ Svitalyktareyðandi Nature's sprey (kristall í vökvaformi).
Biddu um Banana Boat og Nature's kristalinn í apótekum,
sólbaðsst, snyrtist ogöDum heilsubúðum utan Reykjavíkur.
Heilsuval - Barónsstíg 20 n 562 6275
Þannig virðist sem sov-
étískur ríkiskapítalismi
sé ráðandi í rekstri
sjúkrahúsa hér, segja
Helgi Sigurðsson og
—,-------------------
Asmundur Brekkan,
þótt flestar vestrænar
þjóðir hafi farið inn á
aðrar brautir.
á sjúkrahúsunum myndu þau á
sama hátt skila „hagnaði", enda
er svarið við flötum niðurskurði
íjárveitinga, lokanir deilda og heft-
ur aðgangur að skurðaðgerðum.
Með öðrum orðum, eftir megni er
reynt að koma í veg fyrir að sjúkl-
ingar fái þjónustu.
Þegar verið er að ræða niður-
skurð í ríkisfjármálum er eðlilegt
að útgjöld til heilbrigðiskerfisins
komi til umræðu. í því sambandi
hafa sjúkrahúsin í Reykjavík verið
í brennidepli og þeim ítrekað verið
gert að draga úr kostnaði. í ný-
legri skýrslu frá ríkisendurskoðun
kemur þó fram að várla er frekari
árangurs að vænta af hagræð-
ingaraðgerðum á þessum stofnun-
um. Samt er höggvið í sama kné-
runn og frekari niðurskurður boð-
aður í rekstri sjúkrahúsanna í
Reykjavík. Óhjákvæmilegar afleið-
ingar eru verri þjónusta, sem bitn-
Sólarhitavörn
Armorcoat öryggisfilman leysir þrjú
vandamál. Sólarhiti minnkar (3/4).
Upplitun minnkar (95%).
Breytir glerinu I öryggisgler og eykur
brotaþol 300%.
Skemmtilegt hf.
Sfmi 567 4709.
ar á bráðveikum sjúklingum og
sjúklingum með ýmsa langvinna
sjúkdóma.
Ýmsir ráðamenn hafa bent á að
fjárfest hafi verið umfram þarfir í
sjúkrahúsum, og heilsugæslu-
stöðvum utan Reykjavíkur, en
samtímis hafi skort fjármagn til
nauðsynlegrar bráðaþjónustu.
Offjárfestingin úti á landi heldur
áfram, þrátt fyrir að til séu skýrsl-
ur unnar af heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðuneytinu, þessu til
staðfestingar. Svo virðist sem
heildarstefnu skorti í heilbrigðis-
málum, á meðan verða úrlausnir
stjómvalda ekki trúverðugar, því
er sem vanhugsaðar ákvarðanir og
hreppapólitísk sjónarmið ráði oft
ferðinni. Hér skal bent á nokkra
annmarka í uppbyggingu heil-
brigðiskerfisins, sem vinna gegn
aukinni hagræðingu og stuðla að
óeðlilegri forgangsröðun verkefna.
Er rekstrarumhverfi
sjúkrahúsa hagkvæmnt?
Flest sjúkrahús hér á landi fá
fyrirfram ákveðnar fjárveitingar á
ári fyrir starfsemi sína og lítil sem
engin tenging er hugsuð á milli
afkasta á sjúkrahúsunum og fjár-
framlaga. Þannig virðist sem sov-
étískur ríkiskapítalismi sé ráðandi
við rekstur sjúkrahúsa hér á landi,
á meðan flestar aðrar vestrænar
þjóðir hafa fyrir löngu farið inn á
braut þar sem umtalsverður hluti
af rekstrarfé sjúkrahúsa fæst með
sértekjum fyrir veitta þjónustu.
Með öðrum orðum, fjármunir
fylgja þar sjúklingum og heilbrigð-
isstofnanir geta nýtt tekjur sínar
betur með hagræðingaraðgerðum
og auknum afköstum.
Falskt öryggi eða
gæðaþjónusta?
Lítil sjúkrahús eru rekin víða
um land og þau veita fólki á staðn-
um öryggiskennd. Rannsóknir er-
lendis sýna að meðferðarárangur
á minni sjúkrahúsum er oft síðri
en á stærri sjúkrahúsum. Gildir
það sérstakiega um slysa- og
bráðalækningar og við flókna með-
höndlun sjúkdóma. Litla sjúkra-
húsið getur þannig gefið falskt
öryggi. Þegar tillögur koma fram
um niðurskurð til heimasjúkra-
hússins er þeim umsvifalaust mót-
mælt af íbúunum, enda er sjúkra-
húsið oft jafnframt stærsti vinnu-
veitandinn. Hreppapólitísk sjónar-
mið koma í veg fyrir fyrirhugaðan
niðurskurð.
í Svíþjóð hefur verið ákveðið að
leggja niður fjölda sjúkrahúsa ekki
bara af sparnaðarástæðum heldur
einnig til að tryggja gæðaþjónustu.
Til að halda uppi gæðaþjónustu er
þar talið æskilegt að upptökusvæði
sérhvers sjúkrahúss sé um hundrað
þúsund íbúar. Þetta myndi jafn-
gilda því að tvö til þijú sjúkrahús
sinntu bráðaþjónustu á íslandi, en
á sama tíma er verið að fjárfesta
í sjúkrahúsbyggingum með ærnum
tilkostnaði víða hér á landi.
Heilbrigðiskeffi hér á landi
stenst samanburð við það sem er
á meðal nágrannaþjóða og upp-
bygging heilsugæslunar er að
mörgu leyti til fyrirmyndar. Metn-
aður þjóðarinnar kemur fram í
fyrstu grein laga um heilbrigðis-
þjónustu, „Allir landsmenn skulu
eiga kost á fullkomnustu heilbrigð-
isþjónustu, sem á hverjum tíma eru
tök á að veita...“. Styrkur heil-
brigðisþjónustunnar er á hveijum
tíma í takt við getu helstu sjúkra-
stofnana til að veita þjónustu og
menntun sem stenst samanburð
við heilbrigðisþjónustu nágranna-
þjóða okkar. Góð menntun er besta
trygging fyrir gæðum. Það vill
gleymast að sjúkrahús er bara
bygging jafnvel þótt það sé vel
tækjavætt, það er starfsfólkið og
sérþekking þess sem tryggir fjöl-
breytni og gæði þjónustunnar. Við-
hald sérþekkingar á sjúkrahúsum
úti á landi er og verður alltaf tak-
markað. Með bættum samgöngum
er forgangsverkefni heilbrigðis-
mála frekari uppbygging sjúkra-
stofnana í Reykjavík og á Akur-
eyri og veita þar fjölbreytta þjón-
ustu öllum landsmönnum óháð
búsetu.
Forgangsröðun?
Nýlega hafa birst niðurstöður
þingnefnda í Noregi og Svíþjóð þar
sem fjallað hefur verið
um fjárhagsvanda
heilbrigðisþjónustunn-
ar og í því sambandi
um forgangsröðun í
heilbrigðiskerfinu. At-
hyglisvert er að niður-
stöður beggja nefnd-
anna eru nokkuð á
annan veg en sú stefna
sem virðist vera efst á
baugi í heilbrigðismál-
um á íslandi. Nefnd-
irnar komast að þeirri
niðurstöðu að mikil-
vægasta hlutverk heil-
brigðiskerfisins sé að
geta annast bráðveika
sjúklinga og sjúklinga með lang-
vinna sjúkdóma og að fyrirbyggj-
andi aðgerðir séu neðar á for-
gangslista og á verkefnaskrá vel-
ferðarkerfisins. Að sjálfsögðu er
göfugt og æskilegt að fyrirbyggja
sjúkdóma og slys.Fórnarlömb sjúk-
dóma og slysa eiga engu að síður
forgang fyrir ýmsum góðum við-
fangsefnum forvarna. Frískir ein-
staklingar sem vilja láta fylgjast
með heilsu sinni eða fyrirtæki sem
vilja láta fylgjast með heilsu starfs-
manna sinna ættu í auknum mæli
að bera kostnaðinn. I því sambandi
má benda á kembileit (screening)
sjúkdóma eins og við krabbameins-
leit.
Lokaorð
Stefnuleysi og lítt trúverðugar
aðgerðir stjórnvalda í heilbrigðis-
málum um árabil er megin ástæða
fyrir minnkandi vinnugleði starfs-
fólks sjúkrahúsanna í Reykjavík.
Hótanir um uppsagnir og skerð-
ingu á kjörum hafa leitt til særinda
og óvissu. Lokanir deilda og að-
gerðir stjórnenda til að takmarka
aðgang sjúklinga veldur því að
álag á starfsfólk verður einfaldlega
meira á starfandi deildum með
sjúklinga liggjandi á göngum, verri
þjónustu og meiri streitu starfs-
fólks.
Landlæknisembættið hefur bent
á að álag á starfsfólki sjúkrahús-
anna sé þegar of mikið, sem með-
al annars hafi endurspeglast í
auknum fjarvistum þess. Starfs-
fólkið sér lífsstarfi sínu og um-
hyggju fyrir sjúklingum og gæðum
stofnananna ógnað. Þar sem styrk-
ur heilbrigðisþjónustunnar á hverj-
um tíma er í takt við menntun og
burði starfsfólks sjúkrahúsanna til
að veita sína þjónustu, þá er fyrir
löngu kominn tími að átökum linni
og að jafnvægi og ró komi yfir
rekstur sjúkrahúsanna.
Helgi Sigurðsson er varaformaður
læknaráðs Landspítalans og Ás-
mundur Brekkan er formaður
iæknaráðs Landspítalans.
SUZUKI BALENO
ÁRGERÐ 1996
Vandaður og öflugur japanskur bíll á
verði sem kemur þægilega á óvart.
Komið og reynsluakið
SUZUKI
SUZUKI - Afl og öryggi
—////--------------
SUZUKI BÍLAR HF.
SKEIFAN 17 - SÍMI: 568 5100
Flísefni - regnkápuefni
í miklu úrvali
Haust og vetrarefnin byrjuð að koma

VIRKA
Mörkin 3 við Suðurlandsbraut.
Sími 568-7477
Opið mán.-föst.
kl. 10- 18.
og Iaugard.
frá l/9, 10- I8
Við erum eins árs í dag
Bjóðum 20% afslátt
af öllum vörum út vikuna.
Vefnabarvöruverslunin
textilhne
Faxafen 12, s. 588-1160