Morgunblaðið - 20.12.1995, Blaðsíða 1

96 SÍÐUR B/C/D/E
STOFNAÐ 1913
291. TBL. 83.ÁRG.
MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
NATO tekur við stjórn friðargæslunnar í Bosníu af Sameinuðu þjóðunum
Tyrkland
„Vonandi loka-
kafli í hörmu-
legu stríði“
Sarajevo, Gornji Vakuf. Reuter.
Reuter
BANDARÍSKIR hermenn leita að jarðsprengjum við flugvöllinn í
Tuzla í Bosníu. NATO tekur formlega við friðargæslu þar í dag.
ATLANTSHAFSBANDALAGIÐ
(NATO) tekur í dag formlega við
yfirstjórn friðargæslunnar í
Bosníu, sem er viðamesta verkefni
í 48 ára sögu bandalagsins. „Von-
andi sjáum við nú lokakaflann í
hörmulegu stríði og upphaf nýs
tímabils í Bosníu,“ sagði Alexander
Ivanko, talsmaður friðargæslu-
sveita Sameinuðu þjóðanna í
Sarajevo.
Breski hershöfðinginn sir
Michael Walker, yfirmaður her-
sveita NATO i Bosníu, kom til
Sarajevo í gær og tekur við stjórn
friðargæslunnar af breska undir-
hershöfðingjanum Rupert Smith,
fimmta og síðasta yfirmanni frið-
argæslusveitanna á vegum Sam-
einuðu þjóðanna. „Ég vanmet ekki
þetta erfiða verkefni en hersveit-
irnar hafa fengið þau tæki og tól
sem þær þurfa til að ljúka verk-
inu,“ sagði Walker.
Vopn flutt frá Sarajevo
Chris Vernon, talsmaður herliðs
Sameinuðu þjóðanna, sagði að hin-
ar stríðandi fylkingar hefðu lokað
loftvarnaratsjárkerfum sínum eins
og kveðið er á um í friðarsamn-
ingunum sem náðust í Dayton í
síðasta mánuði. „Það er ánægju-
legt að fyrsta skrefið hefur náðst
og það er góðs viti fyrir framtíð-
ina,“ sagði Vernon.
Fregnir hermdu einnig að her-
sveitir Bosníu-Serba væru að flytja
vopn sín frá serbneskum hverfum
í Sarajevo, sem eiga að heyra und-
ir Bosníustjórn samkvæmt Dayton-
samningunum. Fréttamenn í bosn-
ísku höfuðborginni sáu herbíla sem
ekið var úr úthverfunum og í
nokkrum þeirra voru stórskota-
vopn.
Bresku hersveitirnar í Mið-
Bosníu ætla að fara inn á yfirráða-
svæði Serba sunnan við borgina
Banja Luka eins fljótt og mögulegt
er eftir að NATO tekur við friðar-
gæslunni. Friðargæsluliðar Sam-
einuðu þjóðanna fóru aldrei á þetta
svæði.
20.000 bandarískir hermenn
verða í Bosníu og höfuðstöðvar
þeirra verða í Tuzla í norðaustur-
hiuta landsins. Erfiðlega hefur
gengið að flytja hermennina á
svæðið vegna slæms veðurs og
flutningarnir hafa stundum þótt
einkennast af glundroða.
■ Áhersla á stækkun NATO/22
Varað við
flokki heit-
trúaðra
múslima
Ordu. Reuter.
STÆRSTI stjómarandstöðuflokkur
Tyrklands, Föðurlandsflokkurinn,
hvatti kjósendur í gær til þess að
greiða flokki Tansu Ciller forsætis-
ráðherra ekki atkvæði heldur fylkja
liði að baki sér í baráttunni gegn
heittrúuðum múslimum.
Gengið verður til kosninga í
Tyrklandi þann 24. desember og
samkvæmt nýjustu skoðanakönn-
ununi hafa Föðurlandsflokkurinn
og Íslamski velferðarflokkurinn
mest fylgi en flokkur Sillers, Sann-
leiksstígurinn, fylgir fast á eftir.
Báðir hægriflokkarnir, Föður-
landsflokkurinn og Sannleiksstígur-
inn, hafa lýst því yfir að þeir muni
ekki ganga til stjórnarsamstarfs
með Velferðarflokknum hljóti eng-
inn einn flokkur hreinan meirihluta
í kosningunum. Harðar deilur Ciller
og Mesuts Yilmaz, leiðtoga Föður-
landsflokksins, hafa komið í veg
fyrir samstarf flokkanna.
Velferðai’flokkurinn vann sigur í
mörgum stærstu borgum Tyrklands
í sveitarstjórnakosningum á síðasta
ári. Hefur Yilmaz varað almenning
sterklega við að kjósa Velferðar-
flokkinn nú, segir það að fara úr
öskunni í eldinn.
Tsjernomýrdín boðar óbreytta stefnu þrátt fyrir sigur kommúnista
Javlínskíj hvetur til sam-
einingar umbótasinna
Moskvu. Reuter,
Vaxtalækkun í
Bandaríkjunum
GENGI hlutabréfa, verðbréfa og
dollars hækkuðu að nýju í gær
eftir að bandaríski seðlabankinn
tilkynnti um 0,25% vaxtalækkun.
Gengið lækkaði mjög á mánudag
vegna þess að Bill Clinton Banda-
ríkjaforseta og repúblikönum
hefur ekki tekist að ná samkomu-
lagi um hallalaus fjárlög. Átti
forsetinn fund í gær með Bob
Dole og Newt Gingrich, leiðtog-
um repúblikana á þingi, til að
reyna að ná samkomulagi um
fjárlögin.
Á myndinni fylgist einn starfs-
manna kauphallarinnar í New
York áhyggjufullur með verði
hlutabréfa.
■ Hækkun hlutabréfa/I8
EINN helsti leiðtogi umbótasinna í
Rússlandi, Grígoríj Javlínskíj, hvatti
í gær öll umbótaöfl landsins til að
sameinast um einn frambjóðanda í
forsetakosningunum næsta sumar.
„Ég tel nauðsynlegt að sameina
alla þá sem eru andvígir tilraunum
til þess að endurreisa stjórnkerfi
alræðis,“ sagði hann. Flokkur Javl-
ínskíjs, Jabloko, virðist vera eini
hreinræktaði umbótaflokkurinn
sem kemur að mönnum í kosning-
unum um sæti af landslista í neðri
deild þingsins, Dúmunni.
Javlínskíj sagði á blaðamanna-
fundi að Víktor Tsjernomýrdín for-
sætisráðherra og Borís Jeltsín for-
seti hefðu lagt grunninn að sigri
kommúnista með því að fylgja stefnu
sem valdið hefði örbirgð milljóna
manna og koma af stað blóðbaði
með því að senda her til Tsjetsjníju.
Jabloko er samkvæmt síðustu
tölum með um 7,6% fylgi, kommún-
istar eru langstærstir með 22,3%
en þjóðernisflokkur Vladímírs Zhír-
ínovskíjs og miðjuflokkur Tsjern-
omýrdíns hlutu einnig þingsæti. Um
helmingur þingsæta Dúmunnar er
kosinn í einmenningskjördæmum
og þar eru kommúnistar einnig
öflugastir, talið er iíklegt að þeir
fái þriðjung sæta í deildinni allri.
V arnarmálaráðuneytið reyndi að
tryggja hagsmuni sína með því að
styrkja 123 liðsforingjatil framboðs
í einmenningskjördæmum. Athygli
vekur að aðeins fjórir þeirra virðast
ná kjöri.
Áhyggjur vegna tafa
Síðdegis í gær var enn eftir að
telja þriðjung atkvæða. Erlendir
eftirlitsmenn voru yfirleitt sammála
um að kosningarnar hefðu farið vel
fram en nokkrir lýstu áhyggjum
vegna tafa sem urðu á því að kosn-
ingatölur bærust. Embættismenn
sögðu útilokað að verið væri að
hagræða. úrslitum.
Bandarískur stjórnmálaskýrandi
sem starfar í Moskvu, Michael
McFaul, sagði í gær að umbóta-
sinnar, sem gengu margklofnir til
kosninga, gætu dregið lærdóma
af úrslitunum. „Ef fyrri umferð
forsetakosninganna verður á þess-
um nótum mun sú seinni verða
milli kommúnista og Zhír-
ínovskíjs."
Tsjémomýrdín forsætisráðherra
sagði í gær að haldið yrði óhikað
áfram á sömu braut í efnahagsmál-
um, þrátt fyrir sigur stjórnarand-
stöðuflokka. „Það sem skiptir mestu
fyrir okkur er stöðugleiki og um-
fram allt efnahagslegur stöðug-
leiki,“ sagði ráðherrann.
Einn af ráðgjöfum Jeltsíns, Ge-
orgíj Satarov, sagði forsetann vera
undrandi á góðu gengi kommún-
ista. Satarov gaf í skyn í gær að
reynt yrði að friða þá með því að
bjóða þeim einhver ráðherraemb-
ætti þótt Tsjernomýrdín fullyrti að
ekki yrði skipt út í ríkisstjórn.
■ Kommúnistum spáð/22
Fimm lifðu af
flugslys í Angóla
Kinshasa. Reuter.
FARÞEGAFLUGVÉL frá Zaire
með 144 manns innanborðs fórst
í norðurhluta Angóla í gær og
var óttast að einungis fimm
manns hefðu komist lífs af.
Embættismaður í samgöngu-
ráðuneytinu í Kinshasa sagði að
ekkert væri vitað hvað valdið
hefði slysinu. Hann gat heldur
ekki staðfest hvar flugvélin fórst.
Hann sagði að flugvélin hefði
verið af gerðinni Eiectra. Var hún
í eigu flugfélagsins Trans Service
Airlift (TSA). Stærstu Electra-
vélarnar sem framleiddar hafa
verið taka mest 99 farþega.
Fólkið sem komst lífs af liggur
á gjörgæsludeiid með alvarleg
brunasár. Flestir farþeganna'
voru frá Angóla.