Morgunblaðið - 20.12.1995, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
___________ LISTIR
Hjartaknúsari
frá Síberíu
DMITRI Hvorostovskíj: „Verður að þola þau dýrlegai óþægindi
að vera hjartaknúsarinn sem leikur leiðinlega og heiðarlega
manninn sem lætur í minni pokann“.
„DMITRI Hvorostovskíj var eini
söngvarinn sem ég gat sætt mig
við að lúta í lægra haldi fyrir,“ var
haft eftir barítonsöngvaranum Bryn
Terfel frá Wales í lok Cardiff-
söngvakeppninnar í Wales árið
1989. Matthew Epstein, fyrrum
stjórnandi Velsku þjpðaróperunnar,
var einn dómara. „Ég sat við hlið-
ina á Elísabeth Söderström,“ segir
hann. „Þegar Dmitri Hvorostovskíj
steig á svið og söng aríuna „Ombre
mai fu“ efir Hándel, byrjaði hún
að rissa upphrópunarmerki á blaðið
sitt, langa röð. Hún hélt þessu
áfram þar til Hvorostovskíj hafði
iokið söng sínum.“ Epstein, Söd-
erström og hinir dómararnir völdu
Hvorostovskíj sigurvegara keppn-
innar, 27 ára baritón frá Síberíu.
Þar með hófst alþjóðlegur ferill
eins áf merkustu söngvurum sem
stigið hafa fram á sjónarsviðið á
síðari árum. Hvorostovskíj tók
óperuheiminn með trompi og hann
komst af úr þeirri orrahríð sem
gerð er að söngvurum sem hljóta
mikið lof á unga aldri. Þrátt fyrir
nokkur feilspor, á borð við mis-
heppnaða upptöku á Cavaleria
Rusticana sem hann söng með
Jessye Norman fyrir Philips-útgáf-
una, hefur leið Hvorostovskíjs legið
upp á við.
Hann hefur sungið inn á nokkrar
plötur fyrir Philips og hlotið lof
fyrir, honum þótti takast einstak-
lega vel upp í frumraun sinni hjá
Metropolitan í hlutverki Jeletskíjs
prins í „Spaðadrottningu" Tsjajk-
ovskjís og hann kom nýverið fram
í Camegie Hall ásamt píanóleikar-
anum Míkhaíl Arkadíev.
„Ég er að ná .hinum rétta aldri
fyrir barítonsöngvara,“ segir Hvor-
Dmitri Hvorostovskíj
hefur átt velgengni að
fagna frá því að hann
vann Cardiff-söng-
keppnina fyrir sex
árum. Það sem helst
hefur staðið í vegi hans
er að sumum þykir hann
helst til snoppufríður.
ostovskíj sem er orðinn 33 ára.
„Likami minn er í jafnvægi og rödd-
in einnig. Ég hætti að reykja fyrir
þremur árum og eftir það tókst
mér að ná fram enn meiri tónbrigð-
um í röddinni. Ég get nú sungið
piano og pianissimo á efra raddsvið-
inu en það gat ég ekki áður.“
Hefur staðist freistinguna
Hvorostovskíj hefur einbeitt sér
að því að syngja verk eftir Tsjajk-
ovskíj og bel canto-hlutverk á borð
við aðalhlutverkið í „Rakaranum í
Sevilla“ eftir Rossini. Hann hefur
staðist freistinguna að syngja „öll
þessi yndislegu hlutverk Verdis sem
mig hefur dreymt um“. Hann hefur
komið fram á fjölda einsöngstón-
leika og hefur lagt áherslu á að
flytja verk eftir lítt þekkta rússn-
eska höfunda á borð við Georgí
Svírídov.
Eftir sigurinn í Cardiff-keppninni
sendi umboðsmaður Hvorostovskíjs
myndbönd frá keppninni til stjóm-
enda um allan heim. Eitt mynd-
bandið barst til Francis Rizzo, sem
þá var listrænn stjórnandi við óper-
una í Washington. „Ég hafði heyrt
svo mikið um hann að ég hugsaði
með mér að hann hlyti að vera
góður. Engu að síður kom það mér
verulega á óvart hversu fallega
hann söng,“ segir Rizzo, sem horfði
og hlustaði á upptökuna í þrígang.
Árla morguninn eftir hófst Rizzo
handa, sagði frá þessum efnilega
söngvara sem varð m.a. til þess að
óperuhljómsveitin í New York
ákvað að leika undir hjá honum á
fyrstu tónleikunum vestanhafs. Þeir
voru haldnir í mars 1990 og atgang-
urinn við miðasöluna var æðisgeng-
inn, enda lentu flestir miðarnir í
höndum innvígðra í tónlistarheimin-
um og aðeins örfáir miðar vom
seldir almenningi.
Útlitið fjötur um fót
Hvorostovskíj, sem kunni ekki
orð í ensku, gerði sér enga grein
fyrir því hversu óvenjulegar þessar
aðstæður voru. Hann var engu að
síður taugaóstyrkur og þó að tón-
leikarnir hafi ekki gengið alveg eins
vel og í Cardiff, var honum fagnað
ákaflega og tónlistargagnrýnendur
fóru fögrum orðum um frammi-
stöðu hans, með fáeinum undan-
tekningum en The New Yorker gat
ekki á sér setið að hnýta í ahuga
Rizzos á unga söngvaranum. í Bret-
landi spöruðu menn lofið og sáu
m.a. ástæðu til að gagnrýna klipp-
ingu Hvorostovskíjs.
Aðdáendur hans segja að menn
láti það villa sér sýn hversu myndar-
legur Hvorostovskíj sé. „Umbúðirn-
ar villa manni sýn,“ segir Michael
Epstéin. „En umbúðirnar segja ekki
alla söguna, hana heyra menn þeg-
ar þeir loka augunum og hlusta.“
Éngu að síður hafa margir það
á tilfinningunni að Hvorostovskíj
sé aðeins snoppufríður söngvari
sem hlotið hafi meiri frama en hann
eigi skildan. Paul Griffiths, gagn-
rýnandi New Yorker, skrifaði að
Hvorostovskíj „yrði að þola þau
dýrlegu óþægindi að vera hjarta-
knúsarinn sem leikur leiðinlega og
heiðarlega manninn sem lætur í
minni pokann".
„Hann söng vel,“ hélt Griffiths
áfram „en framkoma hans á sviði
er ekki í neinu samræmi við það
sem myndirnar af honum gefa til
kynna.“
Það kann að virðast einkennilegt
að nota orðið „hjartaknúsari" um
mann sem syngur tónlist sem er
jafn gjörsneydd kynþokka og verk
Sviridovs. Hvorostovskíj lætur
þennan andbyr ekki á sig fá og
hefur skipulagt feril sinn vandlega.
Næsta stóra Verdi-hlutverkið sem
hann syngur verður hlutverk Rodr-
igos í „Don Carlo“. „La Traviata“
er á dagskrá innan þriggja til fjög-
urra ára. „Síðan getur verið að ég
snúi blaðinu algjörlega við og syngi
bara Verdi.“ Eftir fimmtán ár lang-
ar Hvorostovskíj til að reyna sig
við „Boris Godunov“ eftir Mus-
sorgskíj.
Krossfari
Líklega mun Hvorostovskíj fyrst
og fremst láta að sér kveða í ein-
söng. Hann velur það efni sem hann
flytur mjög vandlega og hefur t.d.
tekið sérstöku ástfóstri við tónlist
Sviridovs og hefur átt mikilli vel-
gengni að fagna í því, þrátt fyrir
að Sviridov sé nánast óþekktur.
Það eru yfirleitt eldri og þekkt-
ari söngvarar sem takast á hendur
slíkar krossferðir en þeir eiga greið-
ari aðgang að tónleikasölum og
útgáfum en yngri og minna þekktir
söngvarar. Hvorostovskíj hefur
þegar sungið verk Sviridovs inn á
geisladisk hjá Philips en útgáfu
hans hefur hvað eftir annað verið
frestað. Þegar hann er spurður
hvort að ekki sé þrýst á hann að
syngja þekktari og aðgengilegri
verk á tónleikum, þvertekur hann
fyrir það.
Og líklega tilheyrir Hvorostovskíj
ekki þeim hópi manna sem auðvelt
er að fá til að skipta um skoðun.
Byggt á The New York Times.
Morgunblaðið/Eyjólfur M. Guðmundsson
PATRICIA við tvö verka sinna
Patricia sýnir
í Fjarðarnesti
Vognm. Morgunblaðið.
ÁTTUNDA einkasýning Patriciu
Hond stendur yfir í Fjarðamesti í
Hafnarfirði og stendur hún til ára-
móta að minnsta kosti.
Sýningin nefnist „Himinn og jörð“
og er þriðja sýningin sem listakonan
heldur á þessum vetri. Myndirnar eru
flestar unnar á silki, en nokkrar með
akrýi. Myndirnar tengjast himni og
jörð, segir listakonan.
Patricia hyggst taka sér hvíld frá
penslunum og fara út í ritun bama-
bóka, þar sem söguþráðurinn verður
um börn sem hún hefur kynnst í
gegnum dýrin sín. Fyrir utan ísland
eru verk eftir Patróth í einkaeign
um allan heim, meðal annars í Ástral-
íu, Bandaríkjunum, Tælandi, Kenga,
Suður-Afríku, Bretlandi, Frakklandi
og Bahamaeyjum.
Nýjar bækur
• HÁSKÓLAÚTGÁFAN hefur nú
sent frá sér þriðju bókina í ritröð
Heimspekistofnunar og nefnist hún
Afarkostireftir Atla Harðarson. í
þessari bók eru 22 greinar um evr-
ópska heimspeki, sögu hennar,
vandamál, kenningar og úrlausnar-
efni. „Textinn er á alþýðlegu máli
og að mestu laus við tækniorð, enda
er bókin skrifuð til þess að kynna
heimspeki fyrir almenningi. Nafn sitt
dregur bókin af því hvernig heim-
spekin bannar mönnum öll undan-
brögð og setur hugsun þeirra afar-
kosti,“ segir í kynningu. Bókin er
126 bis. aðiengdogkostar 1.950 kr.
Óvenju vandaður
gítarleikur
TONLIST
Illjómdiskar
BARRIOS OG TÁRREGA
Kristinn Ámason leikur verk eftir
Barrios og Tárrega. Arsis classics
95004.
ÞAÐ er gleðiefni að gítarleikur
Kristins Ámasonar er kominn á
hljómdisk, þó auðvitað sé það ekki
nema sýnishorn, verkin eftir tvo alda-
mótasnillinga - báðir mikilsmetnir
gítarleikarar og tónskáld. Sá yngri,
Augustín Barrios Mangoré, Suður-
Ameríkani (fæddur í Paraguay
1885); hinn, Francisco Tárrega
Eixea (fæddur 1852), af mörgum
álitinn upphafsmaður nútíma gítar-
tækni.
Verkin, sem flest eru stuttar
prelúdíur, stemningar og jafnvel æf-
ingar, eru „spænski skólinn" ómeng-
aður - nema þá af
Bach, Beethoven og
jafnvel Chopin, ef hægt
er að kalla það „meng-
un“. Þessir menn voru
menntaðir tónlist-
armenn, enda þótt þeir
hefðu þjóðleg einkenni
og menningararf í há-
vegum.
Þessi litlu verk eru
ákaflega góð tónlist,
samin af ást á dýr-
mætri arfleifð og hljóð-
færinu sjálfu og mögu-
leikum þess._
Kristinn Árnason er
óvenju vandaður gítar-
leikari, enda vel
menntaður í tónlistinni. Hann stund-
aði nám við Manhattan School of
Music í New York og tók Bachelor
of Music gráðu þar árið 1987. Sótti
síðan tíma hjá José Tomas á Spáni,
og tók einnig þátt í námskeiðum hjá
Manuel Barrheco og
Andrés Segovia. Hann
hefur haldið íjölda tón-
leika hér heima og er-
lendis (m.a. á Ítalíu og
í Bandaríkjunum og
Englandi).
Gítarleikur Kristins
er e.t.v. í strangari
kantinum, engin ódýr
meðul, allt kristaltært
og agað, næstum hver
nóta mótuð í hljómi án
þess að það bitni á
strúktúr verkanna. Nær
væri að segja að það
Ijái þeirn það innra líf
sem þau þarfnast.
Þeim sem unna
„klassískum“ gítarleik er bent á að
láta ekki þennan hljómdisk framhjá
sér fara. Það má margt af honum
læra - fyrir utan ánægjuna.
Oddur Björnsson
Kristinn Árnason
Anægja með tónleika Sigurðar
SIGURÐI Bragasyni ba-
riton og Hjálmi Sig-
hvatssyni píanóleikara
var boðið að halda tón-
leika í hinu virta lista-
safni og tónleikahúsi
Corcoran í Washington
DC 3. desember síðast-
liðinn.
Tónleikarnir voru vel
Sigurður
Bragason.
sóttir og var listamönnun-
um vel tekið. Janet W.
Solinger, einn af fram-
kvæmdastjórum hússins,
hefur ritað bréf þar sem
hún segir frá því að áheyr-
endur „hafi haft samband
við húsið eftir tónleikana
og lýst yfir mikilli ánægju
með þá,“ eins og segir í
bréfi hennar „að það hafi verið
dásamleg reynsla að hlíða á þessa
tónleika og að þeir hafi verið
yndislegir.“
Af Sigurði er það annað að
frétta að Japis var að gefa út
geisladiskinn Ljóðakvöld með hon-
um og Vovka Ashkenazy píanó-
leikara.