Morgunblaðið - 20.12.1995, Page 46

46 MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
VILBORG S.
DYRSET
tViIborg S. Dyr-
set fæddist 24.
janúar 1906 á bæn-
um Strýtu í Ölfusi.
Hún andaðist á vist-
heimilinu Seljahlíð
að morgni 13. des-
ember sl. Foreldrar
hennar voru hjónin
Guðrún Jónsdóttir,
f. í Þorlákshöfn 22.
janúar 1867, d. 14.
janúar 1953, og
Snjólfur Jónsson, f.
í Saurbæ í Ölfusi
31. mars 1861, d.
15. september 1947.
Þau fluttu til Stokkseyrar árið
1913 og bjuggu þar í Móakoti,
og þaðan til Reykjavíkur 1924.
Vilborg var þrettánda í röð
fimmtán systkina og eru þau
nú öll látin. Vilborg giftist 3.
október 1931 Einar A. Dyrset.
Hann var fæddur að Dyrset á
Averöy, Nordmöre í Noregi, 4.
febrúar 1904 og lést í Reykja-
vík 31. október 1969. Þau eign-
MIG LANGAR að minnast með
nokkrum orðum ömmu minnar, Vil-
"“borgar, sem við kveðjum nú með
þakklæti fyrir að hafa notið sam-
vista við hana seinni hluta langrar
ævi hennar, en hún hefði orðið ní-
ræð eftir rúman mánuð.
Fyrsta minningin sem kemur í
hugann er af henni syngjandi við
eldhússtörfín, en þar stóðu henni
fáir á sporði í myndarskap. Ógleym-
anlegar eru kleinumar hennar
ömmu, en það var alltaf sannfæring
mín að þær gerðust ekki betri og
mæli ég þá örugglega fyrir munn
margra. Eg hef reyndar ekki enn
bragðað betri kleinur!
Heimsóknimar til ömmu og afa
í Hólmgarðinn urðu margar, enda
gestrisni þeirra mikil. Þolinmæði
þeirra og skilningur á ieikþörf
bamabamanna virtist takmarka-
laus og gilti þá einu hvort öllu
væri umturnað í fataskápum, á
háaloftinu eða sótt í grænmetis-
garðinn þeirra, þar sem allt virtist
spretta betur en annars staðar og
við nutum í ríkum mæli.
Amma ólst upp í stóram systk-
inahópi í Ölfusi og á Stokkseyri,
var þriðja yngst af fímmtán systkin-
um, en með henni era þau nú öll
látin. Hún hafði lifað tímana tvenna
og kunni frá mörgu að segja sem
er mjög framandi þeirri kynslóð sem
nú er að vaxa úr grasi. Það var
bæði gaman og lærdómsríkt fyrir
okkur, afkomendurna, að hlusta á
sögur hennar úr sinni barnæsku;
frá því þegar bær foreldranna
hrandi í jarðskjálfta, frá póstflutn-
ingum föður hennar fótgangandi
yfír Hellisheiði, frá heimilisstörfum
og aðbúnaði fólks á fyrstu áratug-
um aldarinnar, hvernig börn og
unglingar urðu að vinna hörðum
höndum á mannmörgu heimili rétt
eins og allir aðrir. Skólagangan var
stutt, en amma var stálminnug alla
tíð, kunni fjöldann allan af söng-
textum og gat rifjað upp Ijóðabálka
' úpp á 20-30 erindi sem hún hafði
lært sem bam. Hún bjó yfir miklum
fróðleik og veitti um tíma Þjóð-
minjasafninu upplýsingar um
horfna búskaparhætti og fleira.
Missir ömmu var mikill þegar afí
minn féll frá langt fyrir aldur fram,
en þau vora einstaklega samhent í
hveiju sem þau tóku sér fyrir hend-
ur. Lífsbaráttan var oft hörð á
þeirra fyrstu búskaparáram, en
þeim féll ekki verk úr hendi eins
og á gjaman við um þessa kynslóð.
Tilviljun réð því að dætur þeirra
- fjórar era allar búsettar erlendis
ásamt fjölskyldum sínum, svo af-
komendur ömmu sem era að nálg-
ast fímmta tuginn era bókstaflega
dreifðir um víða veröld. Amma
fylgdist þó vel með sínu fólki, enda
samtölin til útlanda orðin mörg í
gegnum tíðina. Meðan henni entist
heilsan fór amma og dvaldi hjá
dætrum sínum í lengri eða skemmri
uðust fimm börn
sem eru: Erna, f.
20.5. 1933, maki
Jens Holse, búsett í
Danmörku. Gunn-
ar, f. 30.11. 1935,
maki Silvía Garð-
arsdóttir, búsett í
Reykjavík. Sigrid,
f. 14.4. 1940, maki
Jón S. Jónsson, bú-
sett í Bandaríkj-
unum. Ragnhild, f.
24.11. 1942, maki
Max Ásheim, búsett
í Noregi. Jórunn, f.
14.11. 1944, búsett
í Bandarjkjunum. Barnabörn
Vilborgar eru sextán og barna-
barnabörnin tuttugu og sjö.
Eftir lát manns síns bjó Vilborg
ein meðan heilsan leyfði, uns
hún fluttist í Seljahlíð, þar sem
hún bjó við gott atlæti síðustu
tvö árin.
Vilborg verður jarðsungin
frá Fossvogskirkju í dag og
hefst athöfnin kl. 13.30.
tíma sér til ómældrar ánægju og á
undanförnum áram hafa dætumar
skipst á að heimsækja hana og
annast þegar heilsan brást. Veit ég
að það vora henni dýrmætar stund-
ir. Aðalstoð og stytta ömmu sein-
ustu árin var þó faðir minn, sem
hefur sýnt henni fádæma um-
hyggjusemi sem vekur aðdáun allra
sem til þekkja og verður aldrei full-
þökkuð.
Amma bjó í Seljahlíð seinustu
árin og naut félagsskaparins við
aðra íbúa staðarins og vil ég nota
hér tækifærið til að þakka starfs-
fólkinu þar frábæra umönnun og
hlýlegt viðmót.
Nú er amma farin yfír á annað
tilverastig. Hún kveið ekki því
ferðalagi og hafði lengi horft björt-
um augum til endurfundanna við
afa. Við sem eftir sitjum hefðum
kosið að hafa hana enn lengur
meðal okkar, en kveðjum hana með
þakklæti fyrir góða samfylgd.
Anna Vilborg Gunnarsdóttir.
Kveðja
Því lengur sem ég lifí, því dýr-
mætara er mér hve mörgu góðu
og traustu fólki ég mæti á lífsleið
minni, bæði körlum og konum.
Sumir kenndu mér ungri margt,
sem hefur reynst mér vel í lífí og
starfi. Aðrir stóðu við hlið mér í
önn dagsins og enn aðrir hafa bor-
ið mig á bænarörmum áram saman.
Ein þessara traustu og indælu
vinkvenna minna í áratugi er nú
látin. Þó að aldur hennar væri orð-
inn hár og heilsan tæp varð ekki
hjá því komist, að augun fylltust
tárum er ég frétti lát hennar. Minn-
ingamar komu upp í hugann, hver
annarri fegurri og bjartari, svo að
þar bar alls engan skugga á.
Kona þessi hét Vilborg Snjólfs-
dóttir Dyrset, íslensk að uppruna
en átti norskan mann og bar því
nafn hans.
Ég kynntist Vilborgu fyrir rúm-
lega 31 ári, er ég gekk í Kristni-
boðsfélag kvenna í Reykjavík. Hún
hafði þá verið meðlimur félagsins í
26 ár og tók mér eins og hinar
konumar með mikilli hlýju, sem
vermdi inn að hjartarótum. Síðar
átti ég eftir að starfa með henni í
stjórn félagsins árum saman. Þá
kynntist ég best hinum mörgu kost-
um hennar, trúmennsku, festu og
umfram allt kærleikanum til
kristniboðsins. Hún var mjög sam-
vinnuþýð og tillögugóð, enda vel
greind og jafnframt traustur vinur
vina sinna. Trúföst og fórnfús sat
hún í ritarastólnum fund eftir fund,
ár eftir ár, og leysti starf sitt þar
afbragðs vel af hendi.
Þegar félagið sá um föndurfundi
fyrir telpur í Kristniboðshúsinu
Betaníu lagði hún Ióð sitt á þá vog-
arskál. Vinnan lék í höndum henn-
ar. Auk þess nutum við góðs. af
MINNINGAR
því, að tvær dætur hennar voru
búsettar vestan hafs. Þaðan fengum
við bæði efni og áhöld til starfa.
Þar að auki hafði Vilborg sjálf
margt meðferðis, sem nýttist okkur
vel er hún kom heim að lokinni
vesturför. Hafði hún þá einnig not-
að tækifærið til að læra eitthvað
nýtt, sem að gagni mætti verða hér
heima.
Þegar aldur færðist yfír og heils-
an brást dró Vilborg sig meira í
hlé, þó að segja megi, að hún hafi
alltaf verið í hópi hinna hljóðlátu
og hógværu í landinu. En kærleikur
hennar til Kristniboðsfélags kvenna
og málefnis Drottins var hinn sami.
Hagar hendur hennar héldu áfram
að vinna ýmsa muni á basara fé-
lagsins. Hún kom með eða sendi
ríkulegar fjárapphæðir og bað fyrir
kristniboðinu og vinum sínum.
Þess vegna eram við miklu fá-
tækari en áður, þegar hún er horf-
in sjónum. Við söknum símtala og
kærleiksríkra orða. Þó að hún væri
mjög sjúk og þyrfti á margvíslegri
aðstoð að halda sagði hún alltaf að
sér liði vel. Svo mikil var rósemd
hennar og þolgæði. En hún átti líka
þá öraggu vissu, að hún væri í hendi
Drottins alla ævidaga sína. Ég trúi
því, að sú hönd hafí nú leitt hana
inn í dýrðarríki Guðs, þar sem eng-
inn sjúkdómur, engin sorg, engin
þjáning er til. Þar sem Jesús sjálfur
þerrar hvert tár af augum bama
sinna.
Með þessum orðum vil ég í eigin
nafni, fyrir hönd systra minna,
Filippíu og Svanfríðar, ogjafnframt
allra kristniboðsfélagskvennanna,
þakka Drottni fyrir Vilborgu Dyr-
set, fyrir líf hennar og starf, fyrir
allan kærleika, fómfysi og fyrir-
bænir.
Um leið biðjum við fjölskyldu
hennar blessunar Guðs. Dætranum
flóram, sem allar eru búsettar er-
lendis, sendum við innilegar samúð-
arkveðjur. Ennfremur syninum
Gunnari, sem reyndist móður sinni
frábærlega vel. Ef haft var á orði,
að hún gæti ekki leitað liðsinnis
dætra sinna, þó að hún þyrfti á að
halda, svaraði hún oftast: „Hann
Gunnar er á við fjórar dætur.“
Kæra vinir, sem nú syrgið góða
móður. Ég er þess fullviss, að fyrir-
bænir mömmu ykkar fylgja ykkur
systkinunum og fjölskyldum ykkar
um ókomin ár. Orð Guðs gefur fyr-
irheit um, að blessun hans sé með
afkomendunum kynslóð eftir kyn-
slóð.
Lilja S. Kristjánsdóttir.
Ég kynntist sæmdarkonunni Vil-
borgu Dyrset fyrir ríflega tuttugu
áram. Þá var ég að draga mig að
sonardóttur hennar, Margréti Þóru
Gunnarsdóttur, sem var að læra á
píanó og hafði hljóðfærið sitt í
Hólmgarðinum hjá ömmu sinni, sat
þar löngum og æfði sig. Ég átti þá
heima í Vogunum og gekk ófáar
göngur yfír mýrina og upp í holtið
á vormánuðum 1975, þá fyrstu
nokkuð óstyrkur. Ég man að ég
spurði um Möggu en fékk þau svör
að hér væri engin Magga, hins veg-
ar Margrét Þóra og það væri guð-
velkomið að hafa tal af henni. Vil-
borg tók þessum síðhærða og
skeggjaða náunga vel og mildilega,
bauð mér í eldhús og setti fyrir mig
kleinur, pönnukökur og aðrar þær
krásir sem hún kunni betur að laga
en aðrir. Fljótlega urðum við miklir
mátar, sátum löngum í eldhúsinu,
höfðum óm af píanóspili gegnum
þilið og spjölluðum saman, fundum
þá þegar góðan tón í okkar sam-
skiptum sem aldréi brá skugga á.
Það var ekki mulið undir Vil-
borgu í æsku fremur en flesta ís,-
lendinga aðra af hennar kynslóð.
Þau vora fimmtán systkinin, hún
var sú þrettánda í röðinni og fór
komung að vinna fyrir sér, átti
ekki kost á langskólanámi. Hófsöm
lífsafstaða hennar var mótuð af
hörðum kjöram á tíðum, hún var
lítið gefín fyrir óþarfa og munað,
hávaða eða fyrirgang. Hún var jafn-
aðarsinni, hafði ríka réttlætiskennd
og óskipta samúð með þeim sem
minna mega sín. Þau hjónin, Vil-
borg og Einar Ansgar, bjuggu
stundum þröngt með bömum sínum
fímm og það hefur vísast ekki allt-
af verið auðvelt að framfleyta fjöl-
skyldunni. En allt tókst það með
samheldni og dugnaði. Og Vilborg
sótti mikinn styrk f einlæga og
heilsteypta trú sína.
Vilborg var greind kona og
skemmtileg, sagði vel frá mörgu
því sem á hennar daga hafði drifíð
og lýsti því fólki sem hún hafði
mætt eða orðið samferða einhvem
spöl á lífsgöngunni af næmum
skilningi og hæfilegri glettni sem
þó alltaf var elskuleg og laus við
meinfýsi. Hún kunni mikið af kveð-
skap, vísum og þulum, sem hún
seinna skrifaði sumt af niður á blað
handa uppvaxandi bamabarna-
bömum. Það efni sendi hún líka
þjóðháttadeild Þjóðminjasafnsins að
þeirra beiðni, ásamt með margvís-
legum fróðleik um aðstæður og
hætti fyrr á þessari öld.
Ég kynntist aldrei Einari mann-
inum hennar sem dó 1969 en fann
sterklega hvað hún alltaf saknaði
hans; um hann talaði hún af ástríkri
umhyggju og minning hans var
henni heilög. Þau átti saman fimm
börn, fjórar glæsilegar dætur og
Gunnar, tengdaföður minn. Örlögin
höguðu því svo. að allar festu dæt-
umar rætur í útlöndum og fetuðu
þar í fótspor föður síns sem var
norskur. Éma býr í Danmörku,
ANNA
GUÐJÓNSDÓTTIR
+ Anna Guðjónsdóttir var
fædd á Brekkum í Hvol-
hreppi 13. mars 1907. Hún lést
í Sjúkrahúsi Suðurlands 4. des-
ember síðastliðinn og fór útför-
in fram 11. desember.
ELSKU Anna frænka mín er farin
yfír móðuna- miklu en minningin
um hana mun lengi lifa í hjarta
mínu. Þegar hún kynntist eigin-
manni sínum, Sigurði Árnasyni, var
ég lítil hnáta. Stakk hann af með
hana að Heiðarseli í Hróarstungu
og það fannst mér heldur sárt.
Anna mín farin svona langt í burtu.
Hvenær mundi ég fá að sjá hana
aftur og heyra hlátur hennar sem
var svo smitandi? En ég gleymdi
henni ekki, hugsaði oft til hennar.
Ég var svo viss um að henni mundi
leiðast að vera á svona afskekktum
stað. Það gladdi mig þegar hún
fluttist svo loksins eftir 10 ár til
Hveragerðis. Nú loksins gat ég
heimsótt hana. Sjaldan fór ég svo
fram hjá Hveragerði að ég heim-
sækti hana ekki. Þegar ég kom til
hennar í nóvember sl. var hún kát
og hress að venju og leit mjög vel
út. Hún var að sýna mér það sem
hún var búin að pijóna og sauma
út. Mér datt þá ekki í hug að þetta
væri síðasta heimsókn min til henn-
ar á Dvalarheimilið Ás. Við vitum
aldrei hvað morgundagurinn ber í
skauti sér. Anna vildi aldei vera upp
á neinn komin. Þess vegna var það
að hún pantaði sér pláss á Dvalar-
heimilinu Ási án þess að láta börn
sín vita. Þá var hún orðin 85 ára
gömul að mig minnir. Þetta fannst
mér alveg sérstakt af henni. Hún
sagði að sér væri velkomið að vera
hjá dóttur sinni, en hún væri bara
ekkert bættari með það, hún gæti
alveg eins verið ein í sínu litla húsi
eins og að vera ein í húsi dóttur
sinnar, sem þurfti að stunda vinnu
alla daga. Ekki nóg með það, held-
ur gaf hún allt sem hún átti. Hún
sagðist fá allt á dvalarheimilinu sem
hún þyrfti með og þyrfti því ekki
að vera að flytja þetta dót með
sér. Það væri nær að þeir fengju
það, sem þyrftu meira á því að
halda. Svona var hennar stóra, góða
hjarta, alltaf að hugsa um aðra.
Eg held að Anna hafí átt fáa sína
líka.
Sigrid og Jórunn í Bandaríkjunum,
og Ragnhild í Noregi. Hugur Vil-
borgar var einatt hjá dætrunum og
fjölskyldum þeirra, hún sótti þær
heim meðan heilsa leyfði, þær hana.
Og hún hafði mikla gleði af barna-
börnunum mörgu sem voru dugleg
að heimsækja ömmu sína yfir hafíð
þegar þau uxu úr grasi.
Þau Vilborg og Gunnar vora sér-
lega náin og hann reyndist móður
sinni alltaf hinn besti sonur, um-
hyggjusamur og ástríkur svo af
bar. Undir það síðasta bjó Vilborg
í Seljahlíð og naut þar góðrar um-
hyggju elskulegs starfsfólks. Megi
hún fara í friði.
Ornólfur Thorsson.
Kær frændkona okkar hefur lok-
ið löngu og starfsö'mu æviskeiði og
viljum við þakka samfylgdina og
elskuleg kynni og samstarf um ára-
bil.
Foreldrar Ragnheiðar voru
Snjólfur Jónsson bóndi og sjómaður
í Strýtu og Guðrún Jónsdóttir frá
Þorlákshöfn. Þau vora því systra-
börn, Magnús Jónsson á Hjalla í
Ölfusi og Vilborg. Vinátta var með
þeim og frændsemi og nutum.við
Magnús sonur minn þess, enda var
Vilborg frændrækin við allt sitt
fólk. Eiginmaður Vilborgar var Ein-
ar Dyrset og bjuggu þau allan sinn
búskap í Reykjavík og þar ólu þau
upp sín fimm ágætu böm.
Þau Einar vora afar samrýnd
hjón og höfðu bæði áhuga á tónlist
og ýmsu félagsstarfi. Einar hafði
ágæta söngrödd og starfaði í kóram
og setti það brag á heimilislífið.
Mikið starf lagði Vilborg fram í
Mæðrafélaginu, sem var undir
stjóm frændkonu okkar Katrínar
Pálsdóttur. Það vora bjartir dagar
þegar við Vilborg voram að und-
irbúa matjurtargarða fyrir félags-
konur Mæðrafélagsins, eða að
skipuleggja saumanámskeið þar
sem félagskonur saumuðu sjálfar
skóla- og sparifatnað á böm sín.
Þar var Vilborg mikilvirkust allra
og vakti saumaskapur hennar að-
dáun annarra kvenna.
Tvívegis buðu þau Vilborg og
Einar ungum syni mínum til dvalar
á heimili sínu. Þessar stuttu vistir
hjá þeim í Hólmgarði 28 hafa orðið
Magnúsi kærar og ógleymanlegar
æskuminningar um glaðværa og
góðlynda fjölskyldu sem tók ungum
sveini með opnum örmum, sem
aufúsugesti. Það er gott veganesti
að eiga sér minningar um merka
konu sem var svo rík að vinarþeli
að vinátta hennar entist til að ylja
þremur kynslóðum.
Blessuð sé minning Vilborgar
Dyrset.
Þórunn Magnúsdóttir og
Magnús Bjarnarson.
Mér finnst það svo þakkarvert
að Anna skyldi ekki þurfa að liggja
lengi veik. Hún hefði ekki viljað lifa
lengi upp á aðra komin. Hún þráði
heldur hvíldina. Hún trúði á Guð
og annað líf og óttaðist því ekki
dauðann. Hún efaðist aldrei um
mátt hans og bað alltaf til hans,
sem gaf henni styrk og nú er hún
í faðmi hans.
Að endingu vil ég þakka þér,
elsku frænka mín, allar góðu stund-
irnar, sem við áttum saman. Þær
eru mér ógleymanlegar. Ég veit að
systkini mín þakka þér öll hið sama
því þeim þótti öllum svo vænt um
þig. Hvíl þú í friði.
Elsku Jóna mjn og Björgvin og
aðrir ættingjar. Ég votta ykkur öll-
um samúð mína. Megi Guð leiða
ykkur um alla framtíð.
Drottinn er minn hirðir, mig mun ekkert
bresta.
A grænum grundum lætur hann mig hvílast,
leiðir mig að vötnum, þar sem ég má næðis
njóta.
Hann hressir sál mína,
leiðir mig um rétta vegu fyrir sakir nafns
síns.
Jafnvel þótt ég fari um dimman dal,
óttast ég ekkert illt, því að þú ert hjá mér,
sproti þinn og stafur hugga mig.
(Ur Davíðssálmi)
Oddný Guðnadóttir.