Morgunblaðið - 25.01.1996, Blaðsíða 6

6 FIMMTUDAGUR 25. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Byggingu nýrrar loðnubræðslu Loðnuvinnslunnar hf. á Fáskrúðsfirði að ljúka
BYRJAR AÐ RJÚKA
Reiknað er með að í dag eða fyrramálið sjá-
ist reykur stíga upp úr reykháfí nýrrar loðnu-
verksmiðju Loðnuvinnslunnar hf. á Fá-
skrúðsfírði. Lítil peningalykt fylgir þar sem
sjálf framleiðslan er að mestu mengunar-
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
VERKSMIÐJUHÚSIÐ er fullt af tækjum af ýmsu tagi, kötlum,
kvörnum, skilvindum, sílóum, tönkum, þurrkurum og fleiru.
laus. Langt er síðan loðnuverksmiðrja hefur
verið byggð hér á landi og skoðaði Helgi
Bjamason nýju bræðsluna.
FRAMKVÆMDIR við nýju
loðnubræðsluna á Fá-
skrúðsfírði eru nú á loka-
stigi og er verksmiðjan
tilbúin til að taka við loðnu og
hefja bræðslu. Ef allt gengur að
óskum á hún að geta komist fljót-
lega í full afköst, og vinna úr 1.000
tonnum af hráefni á sólarhring.
Gísli Jónatansson, framkvæmda-
stjóri Loðnuvinnslunnar hf., er
bjartsýnn á að nægjanlegt hráefni
fáist og á von á fyrstu bátunum í
dag.
Rúmt ár í byggingu
Jarðvegsvinna vegna byggingar
verksmiðju Loðnuvinnslunnar
hófst í byijun nóvember 1994,
vinna við verksmiðjuhúsið hófst
fyrir ári og tæki verksmiðjunnar
komu til landsins í apríl. 70-80
manns hafa unnið að verkinu þeg-
ar mest hefur verið. Gísli Jónatans-
son segir að það sé mjög flókið
verk að byggja loðnuverksmiðju
frá grunni en segir að framkvæmd-
in hafi gengið ótrúlega vel. Frá
því að Gísli tók fyrstu skóflustung-
una að verksmiðjunni hefur hún
verið meginviðfangsefni hans en
hann sér nú fyrir endann á þessum
þætti málsins.
Að lokinni tilraunavinnslu tekur
alvaran við, rekstur loðnuverk-
smiðjunnar. Verksmiðjan hefur
orðið nokkru dýrari en áætlað var
í upphafí og sá aðili sem ætlaði
að vera annar helsti bakhjarl henn-
ar, Andri hf. í Reykjavík, gekk úr
skaftinu. Þá hefur orðið vart við
gagnrýni annarra loðnumjölsfram-
leiðenda á að ekki væri þörf fyrir
nýja verksmiðju. Reksturinn leggst
vel í Gísla. Hann segir að afurða-
verðið sé hátt um þessar mundir
og ekki annað að sjá en að góðir
möguleikar séu á að fá hráefni.
„Okkar möguleikar felast í góðri
staðsetningu verksmiðjunnar
gagnvart miðunum og miklu eigin
fé fyrirtækisins," segir Gísli. Hann
tekur undir það sjónarmið að kom-
andi loðnuvertíð skipti miklu máli
og bendir á að verksmiðjan verði
væntanlega fyrsta höfn sfldveiði-
skipanna sem fari til veiða á síld
úr norsk-íslenska sfldarstofninum
í sumar.
FORSÍA sem síar blóðvatnið
frá loðnunni þegar hráefninu
er dælt inn í verksmiðjuna er
nýjung sem Páll Sigurðsson
vélaverkfræðingur hefur
hannað.
Kostnaður 865 milljónir kr.
Fyrstu áætlanir gerðu ráð fyrir
að bygging verksmiðjunnar kostaði
550-600 milljónir kr. og í ítarlegri
kostnaðarútreikningum sem gerðir
voru í maí var kostnaðurinn áætlað-
ur 735 milljónir kr. Nú er útlit fyr-
ir að endanlegur kostnaður verði
865 milljónir og segist Gísli vona
að það standist. Hann segir að ráð-
ist hafi verið í meiri framkvæmdir
en upphafleg áætlun hafí gert ráð
fyrir en munurinn á áætluninni í
maí og nú felist einkum í lántöku-
kostnaði og vöxtum á byggingar-
tíma en einnig hafí kostnaður við
byggingar og tæki verksmiðjunnar
farið aðeins framúr áætlun.
Bygging verksmiðjunnar er að
mestu fjármögnuð með hlutafé og
langtímalánum. Hlutafé er orðið
380 milljónir kr. og fyrirtækið hef-
ur fengið loforð fyrir 400 milljóna
kr. láni hjá Fiskveiðasjóði. Kaupfé-
lag Fáskrúðsfírðinga er lang-
stærsti hluthafinn með um 46%
hlutafjár, en alls eru hluthafar um
fimmtíu. Af öðrum stærri hluthöf-
FJÖLDI manna, 70-80 þegar mest var, hefur unnið við bygg-
ingu verksmiðjunnar frá því í byrjun síðasta árs og hefur fram-
kvæmdin verið sem vítamínsprauta í atvinnulífið á staðnum.
Hópurinn sem vinnur að lokafrágangi stillti sér upp til mynda-
töku fyrir framan verksmiðjuna í gær.
ÖLLUM tækjum og framleiðslunni frá upphafi til enda er stjórn-
að frá þessari tölvu í stjórnstöð verksmiðjunnar. Stefán Högna-
son og Sigurður Strange vinna við uppsetningu tölvukerfisins.
um má nefna Búðahrepp, Lífeyris-
sjóð Austurlands, Olíufélagið hf.,
Vátryggingafélag íslands hf., Út-
vegsmannafélag samvinnumanna
hf., Vinnslustöðina hf. í Vest-
mannaeyjum og Flutningamiðstöð
Austurlands hf., sem er dótturfyr-
irtæki Samskipa. Miðað er við að
45% stofnkostnaðar verði fjár-
magnaður með hlutafé. Kaupfélag-
ið hefur orðið að leggja fram mun
meira hlutafé en til stóð vegna
þess að Andri hf. dró sig út úr
félaginu og byggingarkostnaður
varð meiri en áætlað var, en Gísli
segir að kaupfélagið ráði við þetta
vegna þess hvað eiginfjárstaða
þess sé góð, eða 50-55% af eignum.
Skipað beint út
Stór hluti af vélum Loðnuvinnsl-
unnar hf. var fluttur inn notaðar.
Þetta er gufuverksmiðja og er
gufan framleidd með svartolíu.
Verksmiðjan framleiðir gæðamjöl,
þó ekki hágæðamjöl sem nýendur-
bættu íslensku verksmiðjurnar
framleiða. 12-15 menn munu vinna
við framleiðsluna þegar verksmiðj-
an verður í fullum rekstri. Verk-
smiðjustjóri hefur verið ráðinn
Magnús Ásgrímsson, iðntækni-
fræðingur.
Þó verksmiðjan sé gömul að
stofni til stendur hún framarlega
á ýmsum sviðum. Nefna má mjöl-
geymsluna. Mjölið er geymt í fjór-
um tönkum sem taka alls 4.000
tonn eða sem svarar hátt í mánað-
ar framleiðslu með fullum afköst-
um. Mjölinu er síðan skipað beint
út úr tönkunum án notkunar flutn-
ingatækja. Allt framleiðsluferlið
er tölvuvætt og er tölvukerfíð eitt
það fullkomnasta í slíkri verk-
smiðju. Fimm stórar iðntölvur taka
við öllum upplýsingum, svo sem
um hita, þrýsting og hæð í tönk-
um. Þær eru nettengdar við PC-
tölvur í stjórnstöð og er öllum
tækjum og framleiðslunni í heild
stýrt þar með mús á skjámyndum.
Þá má nefna að við verksmiðjuna
er ein stærsta og fullkomnasta
loðnuflokkunarstöð landsins. Hægt
er að flokka allt hráefni sem á
land kemur og flytja til frystingar
í fyrirtækjunum á Fáskrúðsfírði og
nágrannastöðum.
Búast við bakslagi
Bygging verksmiðjunnar hefur
haft mjög góð áhrif á atvinnulífíð
á Fáskrúðsfirði. Fjöldi heima-
manna hefur haft þar vinnu og
þjónustufyrirtækin njóta góðs af
aðkomumönnunum. Steinþór Pét-
ursson sveitarstjóri segir að fram-
kvæmdirnar hafi ýtt undir annan
rekstur. Hins vegar megi búast við
bakslagi nú þegar framkvæmdum
sé að ljúka.
Steinþór segir mikilvægt fyrir
sveitarfélagið að fá þau atvinnu-
tækifæri sem verksmiðjan skapi
til frambúðar og tekjur sveitarsjóðs
aukist beint og óbeint. Framtíðar-
áhrif verksmiðjunnar séu síðan háð
því hvernig gangi að reka verk-
smiðjuna, loðnuveiði og hvernig
gangi að fá báta til að landa á
staðnum. Segist Steinþór vera
bjartsýnn á gengi verksmiðjunnar.
Þá bendir hann á þá möguleika í
loðnu- og síldarvinnslu sem skapist
fyrir önnur fyrirtæki á staðnum.
Rætt um hugsanlega sameiningu félagshyggjuflokka á fundi Kvenualistans
„Neyðarúrræði Jóhönnu“
RÆTT VAR um hugsanlega sam-
einingu Alþýðuflokks og Þjóðvaka
á fundi Kvennalistans sl. þriðju-
dagskvöld og hvaða áhrif það hefði
á umræðu um sameiningu félags-
hyggjuflokkanna.
Þar kom fram í máli Kristínar
Ástgeirsdóttur, þingkonu Kvenna-
listans, að hún teldi ástæðuna fyrir
því að forystumenn Þjóðvaka réttu
Jóni Baldvin Hannibalssyni, for-
manni Alþýðuflokksins, sáttahönd
v'æri dapurt gengi Þjóðvaka í skoð-
anakönnunum að undanfömu. Það
mætti því setja spumingamerki við
það hvort sameining þessara
tveggja flokka yrði til að ýta undir
almenna samranaumræðu félags-
hyggjuflokkanna.
Guðný Guðbjömsdóttir, þing-
kona Kvennalistans, tók undir með
Kristínu og sagði þetta vera neyð-
arrúrræði Jóhönnu Sigurðardóttur.
Þjóðvaki væri að leita skjóls í ljósi
fylgishrans.
Hún sagðist aftur á móti vera
vantrúuð á sameiningu félags-
hyggjuflokkanna. í nýyfirstaðinni
fjárlagaumræðu hefðu stjómarand-
stöðuflokkamir orðað það sín á
milli að vera með sameiginlegan
tillöguflutning, en þegar á hefði
reynt hefði ekkert orðið úr því.
Komið hefði í ljós að Alþýðuflokkur
og Alþýðubandalag hefðu ekki ver-
ið tilbúin til slíks.
Fundurinn sl. þriðjudagskvöld
var einn af mörgum sem þingflokk-
ur Kvennalistans heldur þessa dag-
ana. Þingflokkurinn er á funda-
ferðalagi um landið þar sem stjóm-
mál dagsins eru til umræðu sem
og starf Kvennalistans næstu mán-
uði. „Mér finnst skemmtilegast að
fara út fyrir gráa kassann og tala
við grasrótina," sagði Kristín Hall-
dórsdóttir í því sambandi.
Hún vék síðan máli sínu að stór-
iðjumálum og sagðist vera ósátt við
áherslur stjómvalda. Að hennar
mati skorti heildarstefnu í þessum
málum. Kanna þyrfti vel áður en
ráðist yrði í byggingu álvers á
Grandartanga hvort það hefði lang-
varandi áhrif á lífríki lands og sjáv-
ar.
Einnig væri ljóst að ekki mætti
eyðileggja möguleika á því að
markaðssetja Island sem ferða-
mannaland með því að reisa mann-
virki í formi virkjana eða há-
spennulína um allt land. Óspillt
náttúra væri það helsta sem íslend-
mgar gætu boðið ferðamönnum upp
Kristín sagðist í þessu sambandi
fagna mjög síðasta Reykjavíkur-
bréfí, þar sem fjallað hefði verið
um þessi mál. „Það er stundum
meira mark tekið á Reykjavíkur-
bréfi Morgunblaðsins en kvenna-
listakonum, þótt þær hafí margt
gott fram að færa,“ sagði hún.
>
I
i
l
S
í
\
\
S
i
i
i
i