Morgunblaðið - 25.01.1996, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 25. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Varst þú að skrifa eitthvað ljótt um hr. Jeltsín, Jónas?
Atvinnuleysi á landinu 4,9% í desember
Atvinnulausum fjölgaði
minna en undanfarin ár
ATVINNULEYSI á landinu var
að meðaltali 4,9% af mannafla á
vinnumarkaði í desember síðast-
liðnum, samkvæmt tölum frá
vinnumálaskrifstofu félagsmála-
ráðuneytisins. Atvinnulausum
fjölgaði um 9,6% frá nóvember-
mánuði og er það minnsta hlut-
fallslega fjölgun milli þessara
mánaða í sextán ár, eða síðan
árið 1980. Atvinnulausir voru
12,9% færri en í desember 1994.
Atvinnuleysi var 5% árið 1995
Atvinnuleysi á landinu var að
meðaltali 5% á árinu 1995. Það
er meira atvinnuleysi en var árið
1994, en þá voru að meðaltali 4,8%
mannafla á vinnumarkaði án at-
vinnu.
Atvinnuleysið í desember jafn-
gildir því að 6.250 manns hafi að
jafnaði verið á atvinnuleysisskrá í
mánuðinum. Þar af eru 2.980 karl-
ar og 3.270 konur. Atvinnuleysi
er því 4% hjá körlum, en 6,1% hjá
konum.
Fastráðningar í fiskvinnslu
fækka atvinnulausum á skrá
Undanfarin tíu ár hefur at-
vinnuleysið að meðaltali aukizt um
42% á milli nóvember og desem-
ber. Hlutfallslega lítil aukning nú
er einkum rakin til nýrra ákvæða
um fastráðningarsamninga fisk-
vinnslufólks, sem gera það að
verkum að færri koma nú inn á
atvinnuleysisskrá í tímabundinni
stöðvun fiskvinnslu um áramótin.
Atvinnuleysi eykst nokkuð alls
staðar á landinu miðað við nóv-
embermánuð, en þó hlutfallslega
minnst á höfuðborgarsvæðinu.
Atvinnulausum fjölgar hins vegar
mest, bæði tölulega og hlutfalls-
lega, á Austurlandi. Mest er at-
vjnnuleysið á Norðurlandi vestra,
5,6%, en minnst á Vestfjörðum,
0,9%.
Fleiri atvinnu-
lausir í janúar
Vinnumálaskrifstofan býst við
að atvinnuleysi aukist talsvert í
janúarmánuði og geti orðið á bilinu
5,5% til 6% í mánuðinum. Árstíða-
bundið atvinnuleysi nær að jafnaði
hámarki í janúar.
Atvinnuleysi í okt., nóv. og des. 1995
HlutfaH atvinnulausra
af heildarvinnuafli
Á höfuðborgarsvæðinu standa ^
3.793 atvinnulausir á bak við
töluna 5,0% < desember • \ij
og fjölgaði um 41 frá sJL W
því í nóvember. * ‘ ’
Alls voru 6.250 atvinnu _______
iausír á landinu öllu 'O N D
ídesemberogháfði
fjölgað um 544 frá
því í nóvember.
Nýr formaður Dagsbrúnar
Farið varlega
í breytingar
HALLDÓR Björnsson
tekur við formanns-
embætti Verka-
mannafélagsins Dagsbrúnar
af Guðmundi J. Guðmunds-
syni eftir næsta aðalfund
félagsins. A-listi Halldórs
bar sigur úr býtum í stjóm-
arkjöri um helgina eftir
harða kosningabaráttu við
mótframboð B-lista. Eitt
þeirra mála, sem hæst bar í
kosningabaráttunni, var lög
félagsins. Haft var á orði að
erfitt væri að breyta lögum
og kom fram gagnrýni á að
menn gætu verið utan kjör-
skrár þótt þeir greiddu full
félagsgjöld. Halldór er þeirr-
ar hyggju að fara verði var-
lega í breytingar.
„Þú ferð ekki að breyta
lögunum bara til að breyta
þeim,“ segir Halldór. „Það
þarf að gera það af ein-
hverju viti.“
í kosningabæklingi frá A-lista
sagði að lagðar yrðu fram „tillögur
um breytingar á lögum Dagsbrún-
ar á fundi trúnaðarráðs í október
næsta haust“.
Halldór segir að staðið verði við
þetta fyrirheit og settir verði
„menn í það að fara ofan i lögin“.
Hins vegar hafi hann „ekki leitt
hugann að því um hvaða breyting-
ar yrði að ræða,“ en það hefði
sýnt sig í þessum kosningum að
hefðu „menn vilja til og getu geta
þeir boðið fram“.
Eins og málum er háttað nú
þarf tvo félagsfundi og allsherjar-
atkvæðagreiðslu til að knýja fram
lagabreytingar í Dagsbrún og seg-
ir Halldór að síðast hafi lögunum
verið breytt árið 1958.
Til að framboð sé gjaldgengt
þarf að leggja fram hátt í 150
manna lista. í kosningabæklingi
A-listans segir að þetta fyrirkomu-
lag tryggi annars vegar að „ein-
hver einn hópur eða einn vinnu-
staður hefði úrslitavald í félaginu,"
en hins vegar sé „deginum Ijósara
að falli listi stjórnar og trúnaðar-
ráðs í kosningum hverfur í einu
vetfangi mikil reynsla og þekking
í stjórnarstörfum“.
Á-listinn gerði það að tillögu
sinni að gefa kost á því að taka
afstöðu til einstakra forystumanna
í kjöri. „Það væri til bóta að kjósa
persónulegri kosningu um fjóra
efstu mennina í stjórnarkjöri, það
er að segja formann, varaformann,
ritara og gjaldkera," sagði í kosn-
ingabæklingnum.
Halldór segir að persónuleg
kosning gæti orkað tvímælis og
væri listakosning betri. „Það er
erfitt að vera með persónukosning-
ar, því að þá er hægt að lenda í
þeirri stöðu að vera í kosningabar-
áttu allt kjörtímabilið, því menn
eru ekki alltaf sammála," segir
Halldór. „Þetta þyrfti að skoða
rosalega vel og það gæti þýtt erfið-
leika í stjórnun félags-
ins.“
Félagsgjöld og staða
félaga bar hátt í kosn-
ingabaráttunni. í
stefnuskrá B-lista, sem
Halldór Björnsson
► Halldór Björnsson fæddist
á Stokkseyri 16. ágúst 1928 og
fluttist til Reykjavíkur tveggja
ára. Hann starfaði á dæluverk-
stæði Olíufélagsins og hafði
verið trúnaðarmaður þar í 19
ár þegar hann kom til starfa
á skrifstofu Verkamannafé-
lagsins Dagsbrúnar árið 1969.
Hann settist í stjórn Dagsbrún-
ar árið 1958 og hefur verið
varaformaður frá árinu 1982.
Hann hefur gegnt og gegnir
fjölda trúnaðarstarfa hjá
verkalýðshreyfingunni og er ,
einn reyndasti samningamaður
hennar. Halldór átti þátt í
stofnun Lífeyrissjóðsins Fram-
sýnar, sem var sameinaður úr
Hfeyrissjóðum fimm verkalýðs-
félaga. Halldór er fráskilinn
fjögurra barna faðir.
sjálfkrafa fullgildir félagsmenn,"
sagði enn fremur í stefnuskránni.
Þetta mál var meðal annarra,
sem tekið var upp í leiðara í Morg-
unblaðinu sl. þriðjudag og gagn-
rýnt að stjórn Dagsbrúnar inn-
heimti félagsgjöld, en menn fengju
ekki „sjálfsögð lýðræðisleg réttindi
í félagi sínu nema að sækja sér-
staklega um aðild“.
„Þetta er hreint kjaftæði," segir
Halldór og bætir við að leiðarahöf-
undar Morgunblaðsins „væru best
geymdir austur í Kákasus". Á ís-
landi ríki lögbundið félagafrelsi og
ekki sé hægt að taka m'enn inn í
félagið nema með þeirra sam-
þykki. Hann segir að menn fái
allan félagsbundinn rétt og það
eina, sem þurfí að gera, sé að
koma á skrifstofu Dagsbrúnar og
skrifa nafnið sitt.
í áðurnefndum leiðara Morgun-
blaðsins segir að mest stingi í augu
að aðeins 48,57% félagsmanna á
kjörskrá hafi tekið þátt í kosning-
unum og f niðurlagi er
sagt að rótin að hinni
félagslegu deyfð, sem
einkennt hafi starfsemi
verkalýðsfélaganna um
langt skeið, sé meðal
bauð fram undir foiystu Kristjáns annars „ólýðræðislegt skipulag
Árnasonar, sagði, eins og hún birt- þeirra". Þessu vandamáíi verði að
ist í sameiginlegu kosningablaði taka á við endurskoðun vinnulög-
listanna gefnu út af Dagsbrún, að gjafarinnar, ekki „til þess að hafa
Listakosning
betri en per-
sónukosning
þeir einir nytu fullra réttinda, sem
hefðu sérstaklega sótt um inn-
göngu í félagið og verið samþykkt-
ir af trúnaðarráði, þótt allir, sem
ynnu á félagssvæði Dagsbrúnar,
greiddu fullt gjald til félagsins.
„Eðlilegt og sjálfsagt er að allir
vinnandi menn sem hafa greitt
þessa upphæð til félagsins verði
afskipti af innri málum verkalýðs-
hreyfingarinnar heldur til að
tryggja félögum hennar lýðræðis-
leg réttindi".
„Tilefni þessara skrifa er vinnu-
löggjöfín," segir Halldór. „En til-
gangurinn er að hefta frelsi verka-
lýðsforystunnar, ekki að bera um-
hyggju fýrir verkalýðnum."