Morgunblaðið - 02.02.1996, Síða 1

100 SÍÐUR B/C/D
27. TBL. 84. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 2. FEBRÚAR 1996 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Hálf milljón rússneskra
námamanna í verkfall
Kiev, Moskvu. Reuter.
Reuter
NÁMAMENN frá Donbass mótmæla fyrir utan stjórnarskrifstof-
urnar í Kiev, höfuðborg Úkraínu. Rúmlega milljón námamanna
í Úkraínu og Rússlandi fór í verkfall í gær.
UM HÁLF milljón rússneskra kola-
námamanna lagði niður vinnu í gær
og krafðist þess að fá greidd nokk-
urra mánaða vangoldin laun. í
Úkraínu fóru 600 þúsund náma-
menn í verkfall úl að krefjast
ógreiddra launa og örorkubóta.
Loforðum um að 600 milljarðar
rúblna (7,7 milljarðar ísl. kr.) yrðu
greiddir rússneskum námamönnum
í vangoldin laun var hafnað. Alls
nemur skuldin við þá einni billjón
rúblna (14 milljörðum ísl. kr.)
Stjórnvöld í vanda
Rússnesk stjómvöld segjast í
miklum vanda. Þau hafi ekki efni á
því að borga laun allra námamanna
á réttum tíma því að fyrirtæki hafí
ekki greitt fyrir kolasendingar.
Erfitt er að meta hver áhrif verk-
fallsins í Rússlandi verða því að
sumir námamenn eru farnir í alls-
herjarverkfall, en aðrir hyggjast
aðeins stöðva kolasendingar í tvo
daga. Borís Jeltsín, forseti Rúss-
lands, taldi námamenn eitt sinn til
sinna dyggustu stuðningsmanna,
en hann hefði sennilega getað hugs-
að sér betri afmælisgjöf á 65 ára
afmæli sínu í gær.
Jeltsín 65 ára
Bandamenn Jeltsíns sendu ham-
ingjuóskir, en andstæðingar hans
notuðu tækifærið til að minna á
erfiðleikana í Rússlandi í kveðjum
sínum. Gennadíj Selezníjov, for-
maður rússneska þingsins, sagði í
skeyti að Jeltsín bæri þungar byrð-
ar og vonaði að hann hefði „heilsu,
styrk og reisn í anda til að axla
þessar byrðar með sóma“.
Kolanámamenn hafa oft beitt
áhrifum sínum í rússneskum stjórn-
málum, en stjórnmálaskýrendur
segja að samtök þeirra séu ekki
eins áhrifamikil og á árum áður.
Þess er skemmst að minnast að níu
vikna verkfall árið 1991 veikti stöðu
Mikhaíls Gorbatsjovs, síðasta leið-
toga Sovétríkjanna, til muna og
styrkti Jeltsín, sem var kosinn for-
seti í júní það ár. Dragist þetta
verkfall á langinn er víst að and-
stæðingar Jeltsíns munu nota það
gegn honum í áróðursbaráttunni
fyrir forsetakosningarnar 16. júní
ákveði hann að fara fram.
Námamenn í 104 af 251 námu
í Donbass í Úkraínu hættu vinnu
og neitað var að ferma kol í 100
námum til viðbótar. Námamenn í
Úkraínu hafa flestir ekki fengið
nema milli þijú þúsund og fimm
þúsund krónur í mánaðarlaun frá
því í október og margir hafa,. ekki
fengið örorkubætur síðan í júlí.
Norðmenn taka
tvo togara
Danir
kre^ast
skýringa
Kaupmannahöfn. Reuter.
HENRIK Dam Kristensen, sjávar-
útvegsráðherra Danmerkur, krafði
Norðmenn í gær skýringa á því
hvers vegna tveir danskir togarar
hefðu verið teknir við veiðar undan
ströndum Noregs.
Dönsku skipin voru tekin
snemma í gærmorgun og skipað
að sigla til Björgvinjar en þau látin
laus síðdegis.
Embættismaður Evrópusam-
bandsins (ESB) sagði í gær að um
hefði verið að ræða mistök fram-
kvæmdastjórnar ESB. Norðmenn
hefðu gert stjórninni viðvart um að
dönsku skipin væru að veiðum á
vernduðu hrygningarsvæði síldar-
stofna, en boðin hefðu ekki verið
látin ganga til danskra yfirvalda.
Spenna hefur ríkt milli Norð-
manna og Dana undanfama mán-
uði. Danir segja að Norðmenn geri
óásættanlegar kröfur um skrif-
finnsku þegar dönsk skip leita hafn-
ar í Noregi. Danskir sjómenn hafa
hótað að hunsa norsk skip í dönsk-
um höfnum.
Leyniskytta skotin
til bana í Sarajevo
Sarajevo. Reuter.
FRANSKIR hermenn í liðsafla Atl-
antshafsbandalagsins (NATO) í
Bosníu skutu í gærkvöldi leyni-
skyttu til bana í útjaðri Ilidza, út-
borg Sarajevo, sem er í höndum
Serba. Önnur leyniskytta var hand-
tekin án blóðsúthellinga.
í yfirlýsingu frá Frökkum sagði
að leyniskyttan hefði særst og lát-
ist af sárum sínum eftir að hafa
komist undir læknishendur. Leyni-
skytturnar voru á afvopnuðu svæði,
sem skilur að Ilidza og Sarajevo,
sem er á valdi Bosníustjórnar.
Bandarískur og breskur hermað-
ur særðust lítillega af skotum leyni-
skyttu og skotið á farartæki NATO
í Ilidza fyrr í þessari viku.
Spænskir hermenn kölluðu í gær
bandarískar herflugvélar af gerð-
inni A-10 til hjálpar við að afvopna
og ná burt flokki manna úr bosn-
íska hernum, sem hafði komið sér
fyrir á hlutlausu svæði fyrir utan
Mostar.
Klukkutíma síðar samþykktu
hermennirnir að hverfa á braut og
láta vopn sín af hendi. Þetta er
fyrsta skipti sem aðstoð hefur verið
fengin úr lofti frá því að friðarsátt-
málinn um Bosníu var undirritaður
í París.
Reuter
Mótmæli
á Indlandi
SPENNA ríkir á landamærum
Indlands og Pakistans eftir að
landamæraverðir skiptust á skot-
um og 20 létu lífið þegar flug-
skeyti féll á hóp manna á land-
svæði á valdi Pakistana í janúar.
Indverjar sökuðu pakistanska
ráðamenn í gær um að kynda
undir illindum í Kasmír. Mótmæla-
fundur var haldinn skammt frá
landamærum ríkjanna í Wagha í
Punjab-héraði í gær. Rúmlega
fimm þúsund manns mótmæltu
skotárásum pakistanskra her-
manna á indverskar landamæra-
stöðvar í Kasmir og héldu á eftir-
mynd af Benazir Bhutto, forsætis-
ráðherra Pakistans, eins og sést á
þessari mynd.
Evrópuþingið vill íjarskiptafrelsi
„Lítil kerfi“ fái
engan frest
Brussel. Reuter.
EVRÓPUÞINGIÐ samþykkti í gær,
að ríkisstjórnum í öllum aðildarríkj-
um Evrópusambandsins (ESB)
skyldi gert að standa við fyrirheit
um að verða búin að opna fjarskipta-
markaðinn fyrir samkeppni 1998.
Samþykkt Evrópuþingsins er að
vísu aðeins ráðgefandi en hún auð-
veldar samt framkvæmdastjórn
ESB að hrinda þessu máli endanlega
í framkvæmd. Búist er við, að frá
því verði gengið í næsta mánuði og
auk þess ákveðið, að ESB-ríkin leyfi
strax á þessu ári „öðrum kerfum",
til dæmis á vegum þjónustufyrir-
tækja og járnbrauta, að annast fjar-
skiptaþjónustu.
Undanþáguákvæði þrengd
í áætluninni er gert ráð fyrir, að
sum ríki, Grikkland, írland, Port-
úgal og Spánn, geti fengið fimm
ára aðlögunartíma en þingið breytti
þessu ákvæði nokkuð og þrengdi.
Eiga ríkin ekki að fá neinn frest
nema þau hafi lagt fram nákvæman
rökstuðning fyrir honum og tíma-
áætlun og að síðustu fengið sam-
þykki framkvæmdastjórnarinnar.
Þingið samþykkti einnig, að
ákvæði um tveggja ára frest fyrir
„mjög lítil kerfi“, þ.e.a.s. Luxem-
borg, skyldi þurrkað út.
Karel Van Miert, samkeppnis-
málastjóri ESB, var ekki alveg sam-
mála þessum breytingum þingsins
og kvaðst óttast, að erfitt yrði að
breyta samningi, sem gerður hefði
verið í góðri trú milli framkvæmda-
stjómarinnar og ríkisstjórnanna.
Framkvæmdastjórnin hefur áður
skyldað aðildarríkin til að binda
enda á ríkiseinokun á öðrum sviðum
fjarskipta.
Með nýju lögunum verður brotið
síðasta vígi ríkiseinokunar á þessu
sviði innan Evrópusambandsins.
Ástralía
Skuldin sett
í innheimtu
Brisbane. Reuter.
AFKOMENDUR ástralskra
frumbyggja, sem áttu mikinn
þátt í að handsama Ned Kelly,
alræmdasta útlaga í ástralskri
sögu, hafa nú krafist hluta
8.000 punda verðlaunafjár og
50 punda launa, sem for-
feðrum þeirra var heitið fyrir
116 árum en vom að þeirra
sögn aldrei greidd.
Þegar frumbyggjarnir
höfðu fundið Kelly handtók
lögreglan hann eftir skotbar-
daga. Hann var síðan hengd-
ur. Um 60 rithöfundar og
skáld hafa samið um hann
bækur, leikrit og ljóð.
Með vöxtum og vaxtavöxt-
um er krafa afkomenda frum-
byggjanna tæpir tveir milljarð-
ar islenskra króna.