Morgunblaðið - 27.04.1996, Blaðsíða 16

16 LAUGARDAGUR 27. APRÍL 1996
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
_
Stjórnarformaður SIF gagnrýnir hugmyndir Samtaka iðnaðarins um veiðileyfagjald í sj ávarútvegi
Mörg ár í að hagnaður
sjávarútvegs verði
vandamál þjóðarinnar
SIGHVATUR Bjarnason, stjórnar-
formaður Sölusambands íslenskra
fiskframleiðenda hf., sagði á aðal-
fundi félagsins í gær að hugmyndir
Samtaka iðnaðarins um veiðileyfa-
gjald á sjávarútveginn væru út í
hött. Sagði hann greinina enn vera
of viðkvæma til að bera slíkt gjald
og mörg ár væru í að hagnaður
íslenskra sjávarútvegsfyrirtækja
yrði vandamál íslensku þjóðarinnar.
í ræðu sinni sagði Sighvatur að
hefðbundin bolfisksvinnsla ætti í
svo miklum erfiðleikum í dag að
ekki yrði séð fyrir endann á þeim
hrakningum. Landvinnslan væri
alls ekki samkeppnisfær við sjó-
frystingu vegna lakari hráefnisnýt-
ingar og því blasti ekkert annað
við en hrun að öllu óbreyttu. Vegna
hinnar slæmu stöðu hefðu fyrirtæki
verið nauðbeygð til þess að leigja
sér aflaheimildir á fáranlegu verði,
sem hefði leitt til enn meiri tap-
rekstrar í botnfiskvinnslu en áður.
„Það að halda að sjávarútvegur-
inn geti greitt 93 krónur [á kfló]
fyrir aflaheimildir til ríkissjóðs eða
einhverra annarra er alveg út í
hött,“ sagði Sighvatur. „Þetta er
gert í nauðvörn og ekki af nokk-
urri skynsemi. Það er mun skyn-
samlegra fyrir okkur að stöðva veið-
arnar en að leigja aflaheimildir fyr-
ir 93 krónur. Þetta vitum við allir
sem störfum í greininni."
Sighvatur vék í ræðu sinni að
þeirri kröfu Samtaka iðnaðarins að
gripið yrði til sveiflujöfnunar í sjáv-
arútvegi með álagningu veiðileyfa-
gjalds, nú þegar að horfur væru á
því að þorskkvóti yrði aukinn á ný.
„Hvað gengur Samtökum iðnaðar-
ins til? Að nefna sveiflujöfnun í sjáv-
arútvegi er ótrúlegt á árinu 1996.
Hvar eru þessir menn? Vita þeir
ekki hvernig reksturinn í bolfísk-
vinnslunni er?“ sagði Sighvatur
meðal annars.
Benti hann á að hagnaður væri
af loðnu- og rækjuveiðum, en þar
væru miklar sveiflur og nú benti
aukin birgðasöfnun í rækju til þess
að verðfal! væri framundan. Sagði
hann að íslenskt atvinnulíf byggi
nú við mikinn stöðugleika, gengi
krónunnar væri nú ákvarðað af
markaðnum og vonandi bæru is-
lensk stjórnvöld gæfa til að svo
yrði áfram.
„Krafa iðnaðarins um að sett
verði á veiðileyfagjald um leið og
aflaheimildir í þorski verði auknar
í haust er því alveg út í hött. í fyrsta
lagi hafa heimildir verið skornar
gríðarlega niður á liðnum árum.
Er eðlilegt að leggja þá skatt á þær
heimildir sem eru að koma til baka?
Ennfremur er ljóst að aflaheimildir
í karfa verða skornar verulega nið-
ur í haust. Á þá ekki ríkisvaldið að
greiða leigugjald af þeim í samræmi
við hugmyndir iðnaðarins um veiði-
leyfagjald af þorski?“
Sighvatur sagði að veiðileyfa-
gjald myndi valda því að aflaheim-
ildir færðust á enn færri hendur
en áður, þar sem ekki væru mörg
fyrirtæki sem réðu við að greiða
gjaldið. Mörg fyrirtæki í bolfisk-
vinnslu væru að betjast fyrir lífí
sínu og veiðileyfagjald myndi veita
þeim fyrirtækjum náðarhöggið.
Útflutningur dregst saman
í máli Sighvats kom fram að
útflutningur SÍF hefði dregist sam-
Morgunblaðið/Sverrir
ÞORSTEINN Pálsson ávarpar aðalfund SÍF. Til hliðar sitja Sig-
hvatur Bjarnason sljórnarformaður og Gunnar Örn Kristjánsson
framkvæmdastjóri.
an um 11% að magni til, en einung-
is 6% að verðmæti, sem skýrðist
af því að söluverð afurða hefði
hækkað á milli ára. Fór hann í
stuttu máli yfír afkomu SÍF, en
hagnaður þess á sl. ári var 169
milljónir króna. Sagði Sighvatur að
afkoma félagsins væri góð, sérstak-
lega í ljósi hrakspáa í kjölfar afnáms
á sérleyfi sölusambandsins.
Sagði Sighvatur að góður árang-
ur í rekstri félagsins endurspeglað-
ist í mikilli eftirspurn og miklum
hækkunum á gengi hlutabréfa í
SÍF. Þannig hefði gengi bréfanna
hækkað frá síðasta aðalfundi úr
1,45 í 3,35 eða um ríflega 130%.
Þetta sýndi best að fjárfestar hefðu
trú á félaginu og því starfí sem þar
hefði verið unnið.
Á aðalfundinum var samþykkt
að greiða hluthöfum 5% arð vegna
ársins 1995. Jafnframt var sam-
þykkt að auka hlutafé félagsins um
tæp 9% með útgáfu jöfnunarhluta-
bréfa. Nemur hlutafjáraukningin
43,5 milljónum króna að nafnvirði.
Þá var og samþykkt heimild til
stjórnar félagsins til að auka hluta-
fé félagsins um allt að 122 milljón-
ir króna með útgáfu nýrra hluta-
bréfa. Að þessari aukningu lokinni
verður hlutafé félagsins samtals
650 milljónir króna að nafnvirði.
Á fundinum var stjórn SIF jafn-
framt endurkjörin, að því undan-
skildu að Einar Sigurðsson gaf ekki
kost á sér til endurkjörs og var
Gunnar Tómasson kjörinn í hans
stað.
Samskip flyija
aðföngíHval-
fjarðargöng
SAMSKIP hf. og Fossvirki hf.,
dótturfyrirtæki ístaks og sænska
verktakafyrirtækisins Skanska,
hafa gengið frá samningum um
að Samskip muni annast flutninga
á efni og búnaði til framkvæmda
við Hvalfjarðargöng. Að sögn Ósk-
ars Más Ásmundssonar hjá Sam-
skipum er hér um að ræða á þriðja
þúsund tonn af aðföngum sem flutt
verða til landsins á byggingartíma
ganganna. Magnið segi þó ekki
allt því í mörgum tilfellum séu ein-
ingarnar mjög rúmmálsmiklar.
Vörurnar eru aðallega fluttar
frá Norðurlöndunum og felur
samningurinn það í sér að Sam-
skip annast flutning þeirra að
gangamunnum.
Vaxtaþróun frá áramótum
Á FORSÍBU viðskiptablaðs Morgunblaðsins sl. fimmtudag var birt kort er sýndi
vaxtaþróun frá áramótum. Þar áttu hins vegar sér stað þau leiðu mistök að í stað
ávöxtunarkröfu 20 ára spariskírteina og 5 ára rikisbréfa var birt kaupvirði þeirra sem
hlutfall af nafnvirði. Því stefndi línan upp á við í stað niður. Hér með er yfiriit yfir
vaxtaþróun þessara bréfa birt aftur um leið og beðist er velvirðingar á þessum mistökum.
Kaupþing hf. með um 22 milljóna króna hagnað á sl. ári
Umfang heildarviðskipta
var um 94 milljarðar
KAUPÞING hf. skilaði al!s um 39
milljóna króna hagnaði af reglu-
legri starfsemi á síðasta ári en
hagnaður eftir skatta var 22 millj-
ónir. Er þetta heldur lakari afkoma
en árið 1994 þegar hagnaður af
reglulegri starfsemi nam um 44
milljónum og hagnaður eftir skatta
26 milljónum.
Mikill vöxtur einkenndi starfsemi
fyrirtækisins á síðasta ári en um-
fang viðskipta nam alls um 94 millj-
örðum á árinu samanborið við 73
milljarða árið 1994. Til samanburð-
ar má nefna að heildarviðskiptin
námu alls um 4 milljörðum á árinu
1990.
Meðal þeirra þátta sem vaxið
hafa hratt hjá Kaupþingi er eigna-
stýring og fjárvarsla fyrir viðskipta-
vini, að sögn Guðmundar Hauks-
sonar, forstjóra. Eru nú verðbréf
að verðmæti um 15 milljarðar króna
í vörslu fyrirtækisins.
Rekstur verðbréfasjóða gekk
einnig mjög vel og skiluðu þeir
góðri ávöxtun til eigenda Einingar-
bréfa. Þetta endurspeglaðist í mik-
illi sölu hlutdeildarskírteina og
stækkuðu sjóðirnir talsvert. Hefur
markaðshlutdeild verðbréfasjóða í
vörslu Kaupþings hf. aldrei verið
meiri eða 38,1% í árslok. Jafnframt
hefur fyrirtækið séð um rekstur
Hlutabréfasjóðsins Auðlindar frá
árinu 1990. Um síðustu áramót var
hann annar stærsti hlutabréfasjóð-
ur landsins með heildareignir að
fjárhæð 1.005 milljónir.
Tekjur hafa aukist í kjölfar auk-
inna umsvifa undanfarin ár en þó
ekki í sama hlutfalli. Námu hreinar
rekstrartekjur alls um 278 milljón-
um og jukust um 11,8% frá árinu
áður. Skýrist það af harðnandi sam-
keppni á fjármagnsmarkaði sem
leitt hefur til lægri þóknana.
Meðal nýjunga hjá Kaupþingi á
þessu ári er þjónusta við fyrirtæki
sem geta nýtt sér vilnanir eða val-
kvæð réttindi í erlendum viðskiptum.
Tímamót eru að verða hjá Kaup-
þingi um þessar mundir því fyrir-
tækið flytur starfsemi sína í Ár-
múla 13A eftir helgina. Nýja hús-
næðið er rýmra en það húsnæði sem
fyrirtækið hefur haft yfír að ráða
í Kringlunni 5. Þá verður öll að-
staða betri og gerir kleift að nýta
betur nýjustu aðferðir í rekstri.
Eigið fé félagsins var alls um
212,7 milljónir um síðustu mánaða-
mót en var 175 milljónir árið áður.
Hlutabréfasjóðurinn hf. umsvifamikill á
hlutabréfamarkaði það sem af er árinu
*
Attí aðild að um
þriðjungi viðskipta
HLUTABRÉFASJÓÐURINN hf.
hefur verið í hlutverki kaupanda eða
seljanda í stórum hluta þeirra við-
skipta sem áttu sér stað á hluta-
bréfamarkaði á síðasta ári og það
sem af er þessu ári. Þannig átti sjóð-
urinn aðild að hlutabréfaviðskiptum
sem svara til um 26% af heildarveltu
á Verðbréfaþingi íslands og Opna
tilboðsmarkaðnum á síðasta ári og
34,5% á þessu ári.
Þetta kom fram í máli Baldurs
Guðlaugssonar, stjórnarformanns
Hlutabréfasjóðsins á aðalfundi sjóðs-
ins í vikunni. Þar gerði hann að
umtalsefni umræðu í fjölmiðlum í
byrjun þessa árs um að hlutabréfa-
sjóðir legðu einungis hluta af sínu
ráðstöfunarfé í hlutabréf. Var því
jafnvel hreyft á þeim tíma að sér-
stakar reglur ættu að gilda um
skattafrádrátt einstaklinga vegna
hlutabréfakaupa í slíkum sjóðu'm.
Þessar umræður voru byggðar á
misskilningi, að mati Baldurs. Hann
benti á að kaup á hlutabréfum í hluta-
bréfasjóðum væru fyrsta skref fjöl-
margra inn á hlutabréfamarkaðinn.
Enginn vafí væri á því að hlutabréfa-
markaður hér á landi væri mun van-
þróaðri en raun bæri vitni ef ekki
hefðu komið til hlutabréfasjóðir.
Þá hefði ráðstöfunarfé þeirra í
verulegum mæli verið nýtt til fjárfest-
inga í hlutabréfum og skuldabréfum
atvinnufyrirtækja. „Hlutabréfasjóðir
hafa örvað viðskipti með hlutabréf
og þannig stuðlað að því að efla og
treysta markaðinn,“ sagði hann.
Nefndi hann sem dæmi um þetta
mikla hlutdeild sjóðsins í hlutabréfa-
viðskiptum á síðasta ári og þessu ári.
Meðal stærstu hluthafa í
mörgum félögum
Mikill vöxtur hefur einkennt
rekstur Hlutabréfasjóðsins en hann
sameinaðist Hlutabréfasjóði VÍB á
síðasta ári. Nam sala hlutabréfa á
Hlutabréfa-
sjóðurinn hf.
Skipting verðbréfaeignar i apríl 1996 Verðmæti Vægi
Hlutabréf millj. kr. 1.315 61%
Skuldabréf 721 34%
Erlend verðbréf 114 5%
Samtals 2.150 100%
Stærstu eignarhlutar
sjóðsins i félögum á % af
hlutabréfamarkaði Verðmæti félags
Eimskip millj. kr. 300,5 2,4%
íslandsbanki 171,0 2,8%
Flugleiðir 151,7 2,7%
Grandi 129,3 3,0%
Hampiðjan 75,9 4,7%
Þormóður rammi 67,4 3,3%
Hraðfrh. Eskifjarðar 53,8
SR-Mjöl 48,9 2,3%
Skeljungur 48,8 1,7%
Haraldur Böðvarss. 40,2 2,2%
Útgf. Akureyringa 40,0 1,4%
OLÍS 33,3 1,2%
ísl. sjávarafurðir 28,1 1,3%
Síldarvinnslan 21,7 1,1%
Sjóvá-Almennar 21,4 0,6%
Sæplast 18,7 4,2%
Marel 13,3 1,2%
Tryqqinqamiðstöðin 9,2
OHufélagið 8,2 0,2%
síðustu mánuðum ársins alls um 500
milljónum króna.
Heildareignir Hlutabréfasjóðsins
námu í byijun aprfl um 2.150 millj-
ónum og hafa þær vaxið úr um 1.832
milljónum frá áramótum. Sjóðurinn
er nú meðal stærstu hluthafa í fjöl-
mörgum félögum á Verðbréfaþingi
og Opna tilboðsmarkaðnum, eins og
sést á meðfylgjandi töflu.
Á aðalfundinum var samþykkt að
greiða hluthöfum 7% arð.