Morgunblaðið - 01.09.1996, Qupperneq 28

28 SUNNUDAGUR 1. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
GERT
ÚTÁ
GRJÓT
VEÐSKIPn AIVINNULÍF
Á SUNNUDEGI
► Helgi Arngrímsson er fæddur á Borgarfirði eystra
12. júní 1951 og alinn þar upp. Hefðbundinni skóla-
göngu lauk með fimm vetrum í Alþýðuskólanum á
Eiðum og tveimur vetrum í Samvinnuskólanum á Bif-
röst. Eftir það tóku við ýmis störf, m.a. hálft annað
ár hjá Flugfélagi íslands á Egilsstöðum og sex ár sem
skrifstofustjóri hjá Trésmiðju Fljótsdalshéraðs. Árið
1981 flutti hann heim á Borgarfjörð á ný og tók þar
þátt í stofnun Álfasteins hf. og hefur verið fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins allar götur síðan. Eigin-
kona hans er Bryndís Snjólfsdóttir og börn þeirra eru
Birgitta Ósk, Hafþór, Elsa og Eyrún.
Eftir Guðmund Guðjónsson
EGAR ég kom heim á
Borgarfjörð árið 1981
var þar mikið atvinnu-
leysi og ástandið því
fjarri því nógu gott. Menn horfðu
fram á þá staðreynd að annað-
hvort yrði að gera eitthvað upp-
byggilegt á staðnum, ella myndu
margir flytja burt og lítið
byggðarlag eins og Bakkagerði
þolir slíkt iila. Fjöllin í Borgar-
firði eru þekkt fyrir steinaauðgi
og því vaknaði sú hugmynd að
nýta þá auðlind. Að koma upp
safni og vinna vörur á vetrum sem
hægt væri að selja á sumrin. Út-
koman er sú, að alveg frá byrjun
hefur Álfasteinn verið brautryðj-
andi í gerð gjafavöru og minja-
gripa úr steinum," segir Helgi.
Nánar tiltekið var fyrirtækið
Álfasteinn stofnað 23. apríl 1981.
Það er ■ almenningshlutaféiag og
eru hluthafar 102 talsins. Nokkur
fyrirtæki og stofnanir eru stærstu
hluthafarnir, en sá einstaklingur
sem á stærstan hiutinn er Helgi
Arngrímsson. Hann er beðinn að
útskýra nánar í hverju starfsemi
Álfasteins er fólgin.
„Segja má að starfsemin sé
ijórskipt. Helmingurinn er sér-
unnin vara. Hún er margs konar,
en er mikið t.d. myndir af húsum,
félagsmerkjum og hlutum unnar
í stein. Þessi vara er mikið notuð
í verðlaunagripi og afmælisgjafir
til fyrirtækja, félaga og einstakl-
inga. Það er mikil vinna fólgin í
gerð þessara gripa og þeir eru
unnir í höndunum frá a til ö.
Þá er að geta verslunarinnar
hér í Borgarfirði, en starfsemin í
henni nemur um 20% af starfsemi
fyrirtækisins. Önnur tuttugu pró-
sent eru heildverslun, en vörur frá
okkur, t.d. pennastatíf, kerta-
stjakar, klukkur o.m.fl. eru seldar
í alls um 60 verslunum um land
allt, þar á meðal nokkrum í
Reykjavík. Þessi heildverslun hef-
ur verið í gangi síðustu 6-8 árin
og er stöðugt að aukast.
Og loks er að geta iegsteina-
smíðinnar, en Álfasteinn er eina
innlenda legsteinaiðja lands-
byggðarinnar. Legsteinarnir
nema um tíu prósentum starfsem-
innar. Það er áratugur síðan við
byijuðum að smíða og selja leg-
steina og rétt eins og heildversl-
unin, hefur umfangið heldur auk-
ist,“ segir Helgi.
íslenskt og innflutt. . .
Það er ekki svo að Álfasteinn
vinni aðeins úr íslensku gijóti.
Grjótið í legsteinana er t.d. mest
flutt inn frá Noregi og nefnist
efnið í þeim „dökkt larvikitt“, eða
labradorite. Það er geysisterkt
berg með svipað veðrunarþol og
granít.
Að öðru leyti er eingöngu notað
íslenskt berg og gijót. Gagnstætt
því sem einhveijir kynnu að halda
þá er það einkum líparít og basalt
sem Álfasteinsmenn nota. Skraut-
steinar eru mjög áberandi í verslun
fyrirtækisins í Borgarfirði, en hafa
lítið heildarvægi. Af íslenskum
tegundum sem nefna má fyrir utan
líparít og basalt, eru gabbró,
hrafntinna og jaspís.
Ef við rýnum aðeins nánar en
áður í það sem framleitt er í Álfa-
steini má nefna fánastangir, bóka-
stoðir, bréfapressur, pennastatíf,
hitamæla, kertastjaka, salt- og
piparstauka, dyraplatta, verð-
launagripi, afmælisplatta, klukku-
skífur, hálsmen, eyrnalokka,
steinfígúrur og steinaálfa að
ógleymdum legsteinunum. Sam-
hliða hefur fyrirtækið lagt sig
verulega í þróun umbúða og náð
svo góðum árangri með hjálp leik-
myndateiknarans Jóns Þórissonar,
að umbúðir Álfasteins hafa unnið
til hæstu metorða á virtustu um-
búðasamkeppni heims, svokallaðri
Worldstar-keppni. Sömu umbúðir
komust reyndar ekki einu sinni á
blað í fyrstu umbúðasamkeppni
Félags íslenskra iðnrekenda árið
eftir og sannaðist þar eina ferðina
enn, að fáir eru spámenn í sínu
föðurlandi.
Helgi er spurður hvað hann
hafi átt við með því að myndavinn-
an á gijóti sé handunnin frá a til ö.
„Oftast er ein hlið steinsins
gljáslipuð, eða póleruð, en hinar
hliðarnar hafðar náttúrulegar. Allt
myndform og letur er handteiknað
og skorið út i sérstakt límband og
síðan sandblásið inn í steininn.
Sama vinna er því við fyrsta og
tíunda eintak.
Mikið er um að fólk sé með
ýmsar hugmyndir um hvernig það
vill hafa hlutina og þá er mikil-
vægt að fyrirmyndir sem okkur
eru sendar séu skýrar og helst
nokkuð grafískar. Sem dæmi má
nefna að gott er að hafa fjalla-
myndir teknar að vori svo snjó-
skaflar myndi betra svipmót. Fólk
notar mikið myndsendi til að senda
okkur hugmyndir sínar að texta
og myndskreytingum. Myndir af
merkjum og hlutum þarf þó að
senda til okkar í pósti, því mynd-
sendirinn á það til að bjaga nokk-
uð slíkar myndir.
Ekki afskekktir ...
Er ekki erfitt að halda úti fyrir-
tæki afþessu tagi íjafneinöngruðu
sveitarfélagi og raun ber vitni?
„Ég er nú ekki alveg sammála
þér um að Borgaríjörður sé ein-
angraður. Ég myndi fremur orða
það þannig að við værum af-
skekkt. Við erum með póstferðir
íjóra daga vikunnar. Á vetrum
eiga flestir heimamenn brauð- og
mjólkurbirgðir í frysti því auðvitað
getur vegurinn lokast í slæmum
vetrarveðrum. Við erum ekki
tengd neinu hringvegakerfi, til
okkar liggur vegur af Héraði, en
menn verða að aka sömu leið til
baka, þannig að menn koma hér
ekki við á leið annað.
Að öðru leyti er svarið við
spurningunni á þá leið að Álfa-
steinn byggir mjög á ferðamönn-
um og okkar túristar eru að mestu
leyti innlendir ferðamenn. íslend-
ingar eru 70% þeirra sem koma
til okkar. Það eru margir hissa sem
heyra það, en þannig er þetta nú
samt. Það er auðvitað til þess vinn-
andi að fá fleiri erlenda ferðamenn
til að koma í bland við okkar fólk
og erum við að vinna í því.
Til að átta okkur á stöðunni
höfum við verið að gera kannanir
meðal ferðafólks sem hingað kem-
ur, leggja fyrir það spurningar af
ýmsu tagi sem varða aðbúnað og
aðgengi þeirra þegar Borgarfjörð-
ur eystri er annars vegar.
„Við teljum hversu margir
ferðamenn koma í búðina og í
fyrra gerðum við það í níunda sinn.
Þá fengum við 9.159 ferðamenn
og var það þriðja besta útkoman
hjá okkur á þessum níu árum. Þar
af svöruðu 375 manns ferða-
mannakönnuninni okkar.
Við spurðum hvaðan af landinu
menn voru, hvar þeir fengu upp-
lýsingar um Borgarfjörð, hver
ástæðan hafi verið fyrir komu
þeirra til Borgarfjarðar, hvort þeir
hefðu komið áður, hvaða þjónustu
þeir nýttu sér á staðnum, hvaða
staði þeir skoðuðu í Borgarfirði,
hvort þeir hafi vitað um Alfastein
áður en þeir komu, hvaða þjónustu
þeir myndu nýta sér ef viðkom-
andi þjónusta væri til staðar,
hvernig staðurinn kom þeim fyrir
sjónir og hvað kom þeim mest á
óvart.“
Og hvað sagði þessi könnun ykk-
ur?
„Hún sagði okkur m.a. að um
helmingur innlendra ferðamanna
kom frá Reykjavík og algengast
var að menn fengju upplýsingar
um Borgarfjörð hjá kunningjum,
47%, eða í bókum, 34,67%. 20%
komu gagngert til að skoða Álfa-
stein á meðan rúmlega 34% komu
við á leið sinni um hringveginn
og rúm 32% skutust dagsferðir
úr sumarbústöðum á Héraði. 62%
höfðu aldrei komið áður, en yfir
90% vissu áður um tilvist Álfa-
steins. Og 92% þeirra sem komu,
heimsóttu Álfastein. Mjög afger-
andi í svörum fólks var óánægja
með veginn frá Héraði til Borgar-
fjarðar og einnig kom oft fram í
svörum fólks að það saknaði þess
að geta ekki farið í sund.“
Og hvernig kom staðurinn fólki
fyrir sjónir, hverju vildi það breyta
og hvað kom mest á óvart?
„Staðurinn kom fólki misjafn-
lega fyrir sjónir og við fengum
umsagnir sem voru allt frá því að
Borgarfjörður væri „algjört
krummaskuð“ og yfir í að fólk var
yfir sig hrifið og það var reyndar
yfirleitt viðkvæðið.
Ábendingar um að einstakir
hlutir mættu vera í betra lagi voru
þó víða til staðar þó að fólk væri
að öðru leyt.i hrifið. Hveiju þyrfti
helst að breyta bauð einnig upp á
margvísleg svör. Þau voru allt frá
því að engu mætti breyta og upp
í að fjölga þyrfti íbúum um að
minnsta kosti 100.000 manns. En
grínlaust, þá kom margt gagnlegt
fram í svörum fólks, svo margt
að glöggt má sjá að margt má
laga sem í sjálfu sér ekki óeðli-
legt, því Borgarfjörður eystri hefur
ekki verið „á kortinu“ hjá ferða-
mönnum það lengi, ef þannig
mætti að orði komast, að öll smá-
atriði varðandi ferðaþjónustu geti
verið í lagi.
Það er jú tilgangurinn með
könnuninni, að læra meira til að
standa okkur betur. Hvað kom
fólki mest á óvart var einnig fjöl-
breytt, en margir virðast hafa álit-
ið að Bakkagerði væri stærri og
mikið af fögrum steinum og glæsi-
leg fjöll hafa einnig heillað
marga.“
Ýmsu háðir ...
Okkur er tíðrætt um niðurstöður
á könnun frá síðasta sumri, en
hvernig hefur gengið í sumar og
hvað veltir Alfasteinn miklum fjár-
munum á ári?
„Við erum með færri ferðamenn