Morgunblaðið - 10.09.1996, Blaðsíða 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 10. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
*
Islenskar búvörur ógna
ekki stöðug’leikanum
ALLTAF öðru hvoru heyrast
hróp um að verðlag á íslenskum
búvörum sé að hleypa vísitölum úr
böndunum og ógni þeim stöðugleika
sem ríkt hefur í efnahagslífinu á
þessum áratug. Einkum er þessi
umræða þrálát í tengslum við sveifl-
ur í verðlagi á grænmeti og garð-
ávöxtum, sem vissulega eru veru-
legar milli ára og frá einum mán-
uði til annars, og einhvern veginn
er það svo að hækkanir virðast
fréttnæmari en lækkanir.
En hver er í raun þáttur inn-
lendra búvara í þróun neysluverðs-
vísitölunnar á þessum áratug? Töfl-
umar tvær sem fylgja eru unnar
úr gögnum Hagstofu íslands og
byggjast á mánaðarlegri verðtöku
stofnunarinnar, sem vísitalan er
reiknuð út frá. Sú fyrri sýnir verð-
breytingu kjöt- og mjólkurafurða
og eggja frá meðalverði ársins 1991
til meðaltals fyrstu átta mánaða
þessa árs í samanburði við þróun
allra matvæla og vísitölunnar í
Verðlag á íslenskum
búvörum, segir Sigur-
geir Þorgeirsson, hef-
ur hamlað verðbólgu.
heild. Sá samanburður er raunhæf-
ur og gefur eðlilega mynd af verð-
þróuninni, þar eð þessar vörur eru
ekki háðar neinum sérstökum árs-
tíðasveiflum og eru á markaði árið
um kring. Fyrri dálkur
töflunnar sýnir hlut-
deild vöruflokka í vísi-
tölu neysluverðs. Þar
kemur fram, að mat-
vörur vega 16,6% í vísi-
tölunni nú, en það hlut-
fall hefur farið lækk-
andi undanfarin ár.
U.þ.b. helmingurinn
eru íslenskar búvörur,
en eins og fram kemur
vega kjöt, mjólkur-
afurðir og egg samtals
7,2% í vísitölunni.
Tekið skal fram að
í ársbyijun 1994 lækk-
aði virðisaukaskattur á
matvælum úr 24,5% í
Sigurgeir
Þorgeirsson
verð á annarri mat-
vöru, þar sem hluti
skattsins hafði áður
verið greiddur niður á
sumum þeirra.
Á þessu tímabili
hafa kjöt og kjötvörur
hækkað í verði um
0,3%, mjólkurafurðir
og egg lækkað um tæp
5%, og séu þessar af-
urðir vegnar saman,
hafa þær lækkað að
meðaltali um rúm 2%,
en þær nema samtals
um 43% af öllum mat-
vælum í vísitölunni. Á
sama tíma hafa mat-
vörur í heild hækkað
14%, sem leiddi til lækkunar á vísi-
tölu matvöru. Þessi breyting hafði
þó minni áhrif á búvöruverð en
SÉRBLAÐ UM SJÁVARÚTVEG
Islein'ska S,i\wiurvi;(;ssv\i\íii\
1996
18-21 SEPTEMBER 1996
ÍMUgunlnlnhöU, Heykjuvík, kehitul.
Vikulega birtir sérblaðið
Úr verinu yfirlit yfir afla
íslenskra fiskiskipa, sölu á
innlendum fiskmörkuðum,
kvóta og dreifingu skipa á
miðunum. Útflutningi og
helstu mörkuðum erlendis
eru gerð góð skil auk allra
helstu frétta af sjávar-
útveginum, s.s. af fiskverkun,
markaðsmálum og víðtækum
þjónustuliðum útvegsins.
íslenska sjávarútvegssýningin
í Laugardalshöll
18.-21. september
í tilefni af íslensku sjávarútvegssýningunni verður sérblaðið
Úr verinu sérprentað þann 18. september nk. og aukaupplagi
dreift á sýningunni sjálfri.
í þessari sérútgáfu verður sýningin kynnt í máli og myndum og greint
frá helstu nýjungum. Þá verða ýmis fyrirtæki kynnt og viðtöl birt við
fjölmarga aðila sem að sýningunni standa. Jafnframt mun Morgunblaðið
greina daglega frá helstu viðburðum á meðan á sýningunni stendur.
Þetta er í 5. sinn sem íslenska sjávarútvegssýningin er haldin og í ár
verður hún stærri en nokkru sinni. Sýnendur verða um 700 talsins og
búist er við allt að 14.000 gestum. Af þessu tilefni býðst auglýsendum
sérstakt auglýsingaverð í Úr verinu þennan dag, auk þess sem sýnendum
gefst kostur á að tilgreina staðsetningu sína í sérstökum „sýningar-
gluggum.11 Þá má geta þess að 62,4% þjóðarinnar lesa Morgunblaðið
daglega og á miðvikudögum lesa 81,2% allra stjómenda, atvinnurekenda
og sérfræðinga blaðið.
Birting í l
5.000-6.000 eintök á sýningu.
í boði eru sérauglýsingar og „sýningargluggar“
Allar nánari upplýsingar veita Anna Elínborg Gunnarsdóttir
og Arnar Haukur Ottesen, sölufulltrúar í auglýsingadeild,
í síma 569 1171 eða með símbréfi 569 1110.
Skilafrestur auglýsingapantana er til kl. 16.00
flmmtudaginn 12. september.
um 6,8%, sem þýðir, að aðrar mat-
vörur en ofangreindar hafa hækkað
um 13-14% og vísitala neysluverðs
hefur hækkað um 13,4%.
Grænmetið er ekki raunhæft að
setja upp á sama hátt, vegna þess
hve verðið er sveiflukennt. í síðari
töflunni er sýnt meðalverð kartaflna
og nokkurra grænmetistegunda á
ákveðnum tímabilum ár hvert, og
miðast þau tímabil við, að nokkuð
örugglega sé um íslenska fram
leiðslu að ræða, a.m.k. í öllum aðal-
atriðum. Þrátt fyrir að slegið sc'
saman þrem til fimm mánuðum, ei
sveiflan milli ára veruleg, sem skýr
ist mest af mismunandi árferði, en
að einhveiju leyti af breytilegum
söluaðferðum, sbr. kartöfluverð-
stríðið haustið 1994. Aðalatriðið er
það að taflan í heild sýnir ekki til-
hneigingu til verðhækkunar frá ári
til árs; fremur hið gagnstæða. Verð
var óvenjulágt 1994 en með hæsta
móti 1995.
Niðurstaðan er sú, þegar litið er
yfir umrætt tímabil, að verðlag á
íslenskum búvörum hefur hamlað
verðbólgu og á dijúgan þátt í marg-
umræddum stöðugleika.
Vissulega er verðlag á ýmsum
búvörum hærra hér en gerist meðal
suðlægari þjóða eða í löndum, þar
sem verksmiðjubúskapur er ein-
kennandi með notkun marghátt-
aðra aukaefna. En bilið hefur verið
að minnka, og sumar af algengustu
afurðum okkar eru nú á hliðstæðu
verði og í næstu nágrannalöndum.
Þegar við bætist, að á síðustu sex
árum hafa opinber framlög til
stuðnings landbúnaði lækkað hér
um u.þ.b. 40%, verður ekki annað
með sanngirni sagt, en bændur
hafi lagt sitt til þjóðarsáttar.
Verðbreytingar á búvörum og þró-
un vísitölu neysluverðs frá meðal-
verði 1991 til meðalverðs janúar -
ágúst 1996. -
Nýtt kjöt - lítt eöa óunnid
Saltað og reykt kjöt - lítt
unnið
Unnið kjöt og kjötvörur
Kjöt og kjötvörur alls
Mjólk, skyr o.fl.
Rjómi o.fl.
Ostar
Smjör
Egg
Mjólkurafurðir og egg
Kjöt, mjólk og egg
Matvörur alls
Vísitala neysluverðs
Þáttur í
víst. nú (%)
3,7
3,5
7,2
16,6
100
Breyt.
(%)
2,5
1,4
-5,6
0,3
0,6
-7,7
-7,8
-32,5
-0,5
-4,9
-2,2
6,8
13,4
Meðalverð á kartöflum og qokkrum grænmetisteg-
undum m.v. meðalverð 1991 = 100.
Tímabil:
ágúst-des.
Kartöflur
Hvítkál
Blómkál
Tímabil:
júní-
ágúst.
Tómatar
Agúrkur
1992 1993 1994 1995 1996
117
150
84
77
101
121
105
98
76
60
67
67
86
41
102
114
130
106
83
127
64
79
Höfundur er framkvæmdnstjóri
Bændiisiimtaka Ishinds.
Mikiá úrval af
fdlegum
rúmfcrtnacSi

stólavöf&irtlg21 Simi5M 4050 Reykiwik.