Morgunblaðið - 14.09.1996, Qupperneq 26

26 LAUGARDAGUR 14. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 14. SEPTEMBER 1996 27

STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
EINKAREKIN
HÖFN?
SÁ MÖGULEIKI er á viðræðustigi að Fiskmarkaður
Suðurnesja annist rekstur Sandgerðishafnar. Ef
samningar nást milli fiskmarkaðarins og bæjarstjórnar
verður Sandgerðishöfn fyrsta einkarekna höfnin í ís-
lenzku sveitarfélagi. í yfirstandandi viðræðum mun
stefnt að skammtímasamningi til reynslu.
Tilgangur breytts rekstrarforms, ef af verður, er
fyrst og fremst sá að stuðla að meiri viðskiptum við
höfnina og ná fram sparnaði í rekstri hennar. Formað-
ur hafnarstjórnar telur rétt að fram fari forkönnun
meðal þeirra sem annast rekstur við höfnina, m.a. um
samnýtingu starfsfólks. Stjórnarformaður Fiskmark-
aðarins segir í viðtali við Morgunblaðið: „Það liggur
beint við að rekstur hafnarinnar og fiskmarkaðarins
sé á sömu hendi og ekkert sem mælir á móti því að
Fiskmarkaðurinn taki að sér rekstur hafnarinnar líkt
og fram kom í umsögn félagsmálaráðuneytis um mál-
ið.“
Að mörgu er að hyggja í þessu sambandi. Vel þarf
til tilraunarinnar að vanda, enda getur verið um stefnu-
mótandi gjörning að ræða. Fyrirbyggja þarf hugsan-
lega hagsmunaárekstra rekstraraðila hafnarinnar og
mögulegra samkeppnisaðila sem höfnina þurfa að nýta.
Sveitarfélög hafa í vaxandi mæli, sem og ríkið, boð-
ið út opinberar framkvæmdir. Niðurstaðan er ótvírætt
sú að skattborgararnir hafa fengið meira fyrir minna;
með öðrum orðum, að fjármunir hafa verið nýttir bet-
ur en áður, auk þess sem kostnaðurinn hefur að hluta
til skilað sér aftur í sköttum. Einkaframtakið getur
ótvírætt skilað árangri í ýmsum rekstrarþáttum hins
opinbera eins og framkvæmdaþáttum. Tímabært er
að gera tilraunir í þeim efnum. Sveitarstjórnarmenn
um land allt munu fylgjast vel með tilrauninni i Sand-
gerði, ef af henni verður.
JÓNSHÚS OG SÓMI
LANDSOG ÞJÓÐAR
FORSÆTISNEFND Alþingis mun á næstunni fjalla
um framtíð Jónshúss í Kaupmannahöfn, en því
hefur verið lokað um sinn vegna ágreinings um
rekstur þess. Jón Sigurðsson, forseti, bjó í húsinu á
síðustu öld og keypti Carl Sæmundssen, stórkaupmað-
ur í Kaupmannahöfn, húsið. Hann gaf það síðan Al-
þingi með gjafabréfi þann 17. júní 1966 og eftir endur-
bætur var það tekið í notkun árið 1970. Jónshús hefur
verið eins konar félagsheimili íslendinga í borginni og
íslenzki presturinn hefur þar íbúð. Rekstur Jónshúss
er á ábyrgð Alþingis, en þriggja manna stjórn hefur
annast umsjón hans. í húsinu er minningarstofa um
Jón Sigurðsson, en þar er einnig samkomusalur, þar
sem m.a. hafa verið listsýningar, fyrirlestrahald og
samkomur. Alþingi greiðir allan fastan kostnað við
rekstur hússins, en í því hefur verið veitingasala á
annarra vegum, svo og hafa húsakynni verið leigð út.
íbúar í grenndinni hafa kvartað mjög vegna hávaða
og óláta vegna drykkjuskapar á samkomum í húsinu.
Forsætisnefnd Alþingis vill endurskoða rekstur Jóns-
húss m.a. af þeim sökum, en ekki sízt vegna vaxandi
útgjalda við rekstur þess. Forseti Alþingis, Ólafur G.
Einarsson, hefur látið svo ummælt, að þingið geti ekki
látið sífelldar kvartanir nágranna sem vind um eyru
þjóta og því muni forsætisnefnd endurskoða rekstur
hússins á næstu dögum og vikum.
Þetta er að sjálfsögðu rétt hjá þingforseta, því ótækt
er að nafn þings og þjóðar tengist drykkjulátum í Jóns-
húsi. Auk þess hafði Carl Sæmundssen örugglega ekki
í huga, þegar hann gaf Alþingi Jónshús, að þar yrði
stunduð vínveitingasala. Eðlilegt er, að þar sé miðstöð
félagslífs íslendinga, en starfsemin öll þarf að vera
með þeim menningarblæ^ sem sæmir orðstír þess
manns, sem nefndur var „Óskabarn Islands, sómi þess,
sverð og skjöldur“.
Fimmtíu skemmtiferðaskip til Reykjavíkur í sumar
SKEMMTIFERÐASKIPIÐ Queen Elizabeth II við ytri höfnina í Reykjavík. Morgunbiaðið/Ásdís
Ósnortin náttúra
norðursins heillar
Fimmtíu skemmtiferðaskip hafa lagt leið sína
til Reykjavíkur í sumar með yfir tuttugu þús-
und farþega auk tíu þúsund áhafnarmeðlima.
Guðrún Hálfdánardóttir kynnti sér mark-
aðsátak íslenskra hafna í að fjölga ferðum
skemmtiferðaskipa hingað til lands.
AMÁNUÐAG er von á síðasta
skemmtiferðaskipi sumars-
ins, Astor, og er það 51.
skipið sem kemur til
Reykjavíkur í ár. Síðastliðið sumar
kom einnig 51 skemmtiferðaskip í
Reykjavíkurhöfn með rúmlega 21 þús-
und farþega auk 10 þúsund áhafnar-
meðlima. Ekki liggja fyrir endanlegar
tölur um fjöldann í ár en samkvæmt
heimildum útlendingaeftirlitsins eru
litlar breytingar frá fyrra ári.
Skemmtiferðaskipin skila Reykja-
víkurhöfn rúmlega 20 milljónum króna
tekjum á ári í formi hafnargjalda auk
leigu á dráttarbátum og vatnssölu.
Tekjurnar hafa heldur minnkað í ár
vegna breytinga á skipamælingum en
hafnargjöld eru reiknuð út frá stærð
skipanna.
Ágúst Ágústsson, markaðsstjóri
Reykjavíkurhafnar, hóf störf hjá höfn-
inni árið 1991 og hefur alit frá upp-
hafi verið aðaldriffjöðrin í að fá fleiri
skemmtiferðaskip hingað til lands.
Hann segir að margt hafi breyst á
undanförnum fimm árum. „Fjöldi skip-
anna hefur tvöfaldast og þau eru farin
að stoppa lengur, jafnvel yfír nótt.“
Sameiginleg markaðssetning
Cruise Europe eru samtök 60 hafna
sem vinna að markaðssetningu Evr-
ópu sem siglingasvæði. Hafnirnar eru
á svæðinu frá Atlandshafsströnd
Spánar til Hammerfest í Noregi og
eru þrjár íslenskar hafnir í samtökun-
um, Reykjavíkurhöfn, sem hefur verið
með allt frá stofnun samtakanna
1992, síðan hafa hafnirnar á Akur-
eyri og Isafirði bæst við.
Ágúst situr í stjórn samtakanna
auk þess sem hann ritstýrir blaði sam-
takanna, Cruise Europe News, sem
er dreift til allra yfirmanna hjá útgerð-
um skemmtiskipa og hafna.
Hann segir að að þrátt fyrir sam-
tökin ríki samkeppni á milli hafna um
skemmtiferðaskipin. „Ég tel samtökin
af hinu góða. Þau gefa út sameigin-
lega handbók með upplýsingum um
allar hafnirnar auk þess að vinna sam-
an á ferðakaupstefnu sem fram fer
árlega í Miami á Florida," segir Ágúst
Hann segir að norðrið heilli margra
og séu Þjóðverjar þar fremstir í flokki.
„Hin ósnerta hreina náttúra á hjara
veraldar ásamt ísjökum og miðnætur-
sól eru það sem farþegarnir eru að
leita eftir að kynnast. Síðan spillir
ekki fyrir ef ísbirnir verða á vegi skip-
anna. Reykjavíkurhöfn er í samstarfi
með Færeyingum og Grænlendingum,
því við komumst fljótt að því fólk fer
ekki í langa siglingu til þess eins að
heimsækja Reykjavík. Við markaðs-
setjum og seljum saman Norður-
Atlandshafseyjarnar, sem spennandi
ævintýraheim," segir Ágúst.
Þegar Queen Elizabeth II kom til
Reykjavíkur fyrr í sumar gat hún
ekki lagst við bryggju vegna stærðar.
Hún ristir 11 metra en við Reykjavík-
urhöfn geta ekki skip lagst að sem
rista meira en 8,20 metra.
Ágúst segir það draum hafnaryf-
irvalda að byggja upp stöðugt flæði
skemmtiferðaskipa hingað til lands.
„Ég býst samt við að skipunum eigi
eftir að fækka en þau verði að sama
skapi stærri. Útgerðir eru farnar að
láta smíða skip sérstaklega fyrir Evr-
ópusvæðið. Þau eru stærri en með
minni ristu þannig að þau komast inn
í evrópskar hafnir.
Samstarf er með Reykjavíkurhöfn
og hafnanna á Akureyri og Isafirði
og segir Ágúst að ekki sé samkeppni
þeirra á milli. „Það er gott fyrir
Reykjavík ef skipin fara einnig á hina
staðina því þá stoppa þau lengur í
Reykjavík vegna þess hversu stutt
næsta siglingarleið er. Þannig getur
eins dags viðdvöl á íslandi lengst í
þrjá daga.“
Til Akureyrar komu 37 skip í sum-
ar og Astor kemur þangað á sunnu-
ÞRÁTT fyrir að siglingar með
skemmtiferðaskipum taki að með-
altali tvær vikur er þó nokkur hluti
farþeganna mun lengur um borð,
jafnvel í allt að fimm ár.
Ágúst segir að það sé ekki óal-
gengt að farþegarnir séu í eitt til
tvö ár á ferðalagi með sama skip-
inu. „Meirihluti farþeganna er vel
efnaðir ellilífeyrisþegar sem
skemmta sér konunglega um borð.
Þeir fá góða þjónustu og mat ásamt
því að alltaf komi nýir farþegar
um borð í hverri ferð. Þetta er í
raun að verða vandamál fyrir út-
gerðirnar þvi endurnýjun farþega
er ekki nærri eins mikil þegar sama
fólkið er lengi um borð. Farþegar
í styttri ferðum eyða meiru um
borð en þeir sem búa um borð í
skipinu."
dag á leið sinni til Reykjavíkur. ísfirð-
ingar hafa fengið sjö skip í heimsókn
í sumar og eru hafnaryfirvöld á báðum
stöðum sammála um að skipin skipti
töluverðu máli í tekjum hafnanna.
Skoðunarferðir í landi
Um 80% farþeganna fara í skoð-
unarferðir sem eru skipulagðar af
umboðsmönnum útgerðanna hér á
landi. Ferðirnar eru seldar af útgerð-
inni um borð og þegar farþegarnir
koma til Islands bíða þeirra rútur við
landganginn sem fara með þá í skoð-
unarferðir.
Leigubílstjórar og veitingamenn
hafa oft kvartað undan því að geta
ekki þjónustað þessa ferðalanga
vegna þess að farþegarnir séu búnir
að kaupa þjónustuna áður en þeir
koma í land. Ágúst segir að þetta sé
ekkert einsdæmi hér á landi því sömu
deilur um farþega séu í öðrum borgum
þar sem hann þekki til.
„Útgerðin er mjög ánægð með
þetta fyrirkomulag. Þeir fá umboðs-
laun fyrir að selja skoðunarferðirnar,
ekki þarf að elda hádegismat um borð
Ágúst segir að útgerðirnar fylg-
ist vel með farþegunum meðan á
siglingunni stendur og tekur
bandarísk skemmtiferðaskip og
nýjustu evrópsku skipin sem dæmi.
„Þegar væntanlegur farþegi kaup-
ir ferð með skemmtiferðaskipi eru
skráðar persónulegar upplýsingar
um farþegann, s.s. aldur, hjúskap-
arstöðu, fjölskyldustærð, menntun
o.s.frv. Þegar hann kemur um borð
er honum afhent krítarkort frá
skipafélaginu sem hann á að nota
í ferðinni. Hann getur ekki notað
peninga í skipinu heldur er allt
greitt með kortinu. Þannig getur
skipafélagið fylgst nákvæmlega
með eyðslu hvers farþega í ferðinni
og þjónustan og skemmtanir um
borð eru skipulagðar með ákveðna
markhópa í huga,“ segir Ágúst.
í skipinu og farþegarnir eru yfírleitt
mjög ánægðir með skoðunarferðirn-
ar,“ segir Ágúst.
Skemmtiferðaskipin kaupa flest
vistir þegar þau koma til hafnar og
þá aðallega fisk og grænmeti. íslensk-
ar ullai-vörur eru seldar í verslunum
um borð og eins versla margir í landi
þrátt fyrir _að það sé ekki alltaf í
Reykjavík. Ágúst segir að Þjóðveijar
versli minna en Suður-Evrópubúar.
„Það er mikið af ónotuðum tækifær-
um sem listamenn, verslanir og’veit-
ingamenn gætu nýtt sér. Mér finnst
oft vanta upp á skilning manna á
þeim möguleikum sem skemmtiferða-
skipin bjóða upp á. Hröð og góð þjón-
usta er það sem farþegarnir vilja
vegna þess hve stutt stoppin eru.“
Ferðaskrifstofan Atlantik er með
umboð fyrir stóran hluta þeirra
skemmtiferðaskipa sem hingað koma
og skipuleggur skoðunarferðir fyrir
farþegana í landi. Böðvar Valgeirsson,
framkvæmdastjóri Atlantik, segir að
útlitið sé gott fyrir næsta sumar og
bókanir farnar að streyma inn þrátt
fyrir að árið í ár hafi ekki verið eins
gott og 1995. „Það hefur dregið úr
ferðalögum Þjóðveija, m.a. vegna
versnandi efnahagsástands þar í
landi. Á móti kemur að ferðamönnum
frá Ítalíu Frakklandi og Bretlandi
hefur fjölgað.
í kjölfar Leifs Eiríkssonar
í kjölfar Leifs Eiríkssonar er sam-
starfsverkefni sjö hafna, Kaupmanna-
hafnar, Bergen, Þórshafnar, Nuuk,
Reykjavíkur og Saint John á Ný-
fundnalandi. Markmið átaksins er að
kynna siglingarleið Leifs til Ameríku
og hvetja siglingafélög til þess að bjóða
upp á ferðir þessa sömu leið.
Hafnirnar munu síðar á árinu gefa
út bók þar sem hafnirnar eru kynntar
og hvað er í boði á hveijum stað.
Vonir standa til að þetta leiði til auk-
inna ferða skemmtiferðaskipa á þessu
svæði.
Reykjavíkurborg, Reykjavikurhöfn,
ferðaskrifstofurnar og skipafélögin
sem eru með umboð fyrir skipin hafa
stofnað samtök, Cruise Reykjavík, og
er ætlunin að markaðssetja Reykjavík
sem spennandi valkost fyrir farþega
skemmtiferðaskipa. M.a. með uppá-
komum sem minna á víkingana og
kristnitökuna.
Anna Margrét Guðjónsdóttir, ferða-
málafulltrúi Reykjavíkurborgar, segir
að raunin sé sú að áhafnimar skili
meiri tekjum til verslana og veitinga-
húsa í borginni en farþegarnir. „Þeir
hafa hingað til frekar farið í skoðunar-
ferðir á landsbyggðina og á meðan eru
áhafnirnar í Reykjavík og þær skoða
sig frekar um í borginni ásamt því að
kíkja í búðir,“ segir Anna Margrét.
Fljótandi heimili
KOSNINGAR I BOSNIU-HERZEGOVINU
Gengið verður til kosninga í Bosníu 14. september. Kjósendur munu greiða atkvæði um
mjög valddreift stjórnvald, um veikburða ríkisstofnanir og önnur embætti sem munu í reynd
stjórna landshlutum múslima og Króata annars vegar, og Serba hins vegar.
Forsætisráð Bosníu og Herzegóvínu
Starfssvið:
Utanríkismál, fjárlög og
framkvæmd ákvarðana þjóðþingsins
Uppbygging:
Einn múslimi og einn Króati, sem kjósendur
f sambandslýðveldinu kjósa og einn Serbi,
sem kjósendur á svæði Bosníu-Serba kjósa.
Sá frambjóðenda sem flest atkvæði fær,
verður formaður forsætisráðs
Forsætisráð
Bosníu-Herzegóvínu
Þing Bosníu-Herzegóvínu
Starfssvið:
Lagasetningar, ákvarðanir um tekjur, útgjöid og
skatta og að sjá til þess að samningar taki gildi.
Uppbygging:
42 þingmenn, tveir þriðjuhlutar eru kjörnir
i sambandslýðveldinu, þríðjungur af
Bosníu-Serbum.
1. UnaSana
2. Posavina
3. Tuzla Podrinje
4. Zenica Doboj
5. Gorazde - Efri Drina
6. Mið-Bosnia (múslimar)
Lasava-Vrbas (Króatar)
7. Neretva
8. Vestur-Herzegóvína
9. Sarajevo
10. Tomislavgrad
Heimild: ðryggis- og samvinnustolnun Evrópu (ÖSE)
Dayton- ....
friðarsamkomulaginu^^?^ ***
REUTERS
Slæmar
kosuing’ar
eru betri
en engur
Vonast er til að kosningamar í Bosníu verði
lýðræðislegar og skilvirkar þó að réttlætis
verði tæpast gætt. Þó ríkir svartsýni um af-
leiðingar þeirra og óttast menn að þær muni
festa í sessi þann aðskilnað og það hatur sem
ríkir á milli múslima, Króata og Serba.
Frambjóðendur til forsætisráðsins
ZUBAK: Afar IZETBEGOVIC: KRAJISNIK: AI-
hliðhollur Króat- Hefur snúið sér til gjörlega andvígur
íuforseta. trúaðra múslima. sameiningu Bosníu.
VART dettur nokkrum
manni í hug að fyrstu
kosningarnar sem haldnar
verða í Bosníu, muni fara
heiðarlega fram og alls réttlætis
verði gætt. Þrátt fyrir að friður hafi
ríkt frá því að Dayton-friðarsam-
komulagið var undirritað í lok síð-
asta árs hafa mörg helstu atriði
samningsins verið þverbrotin og und-
irstrika þessi brot æ betur þá geysi-
djúpu gjá sem myndast hefur á milli
þjóðanna sem landið byggja. Engu
að síður eru þeir margir sem eru
sannfærðir um að slæmar kosningar
séu betri en engar, enda ímyndi
menn sér ekki að lýðræði sé grund-
völlur þeirra, heldur geti kosningarn-
ar orðið grundvöllur lýðræðis. Þær
verði ekki réttlátar og frjálsar, held-
ur lýðræðislegar og skilvirkar.
Tvö mikiivægustu atriði Dayton-
samkomulagsins, ferðafrelsi og rétt-
ur flóttafólks til að snúa aftur heim,
hafa verið þverbrotin. Serbar, Króat-
ar og múslimar hafa allir komið í
veg fyrir að fólk af öðru þjóðerni
geti snúið aftur í þorp og bæi og
dæmi eru um að hermenn fjölþjóða-
hers IFOR hafi fylgst með er fólki,
sem hugðist snúa aftur heim, hefur
verið misþyrmt illa. Svar talsmanna
IFOR hefur verið að það sé ekki í
verkahring hermanna þess að hafa
eftirlit með æstum múg.
Fólki hefur verið mismunað vegna
þjóðemis og menn hafa látið lífið
vegna þess. Það eru ekki síst valda-
menn í stærstu flokkunum, sem hafa
staðið að slíkum ofsóknum. Þegar
við bætist djúpstæð og sívaxandi
þjóðernishyggja, sem stærstu flokk-
ar hverrar þjóðar fyrir sig hafa á
stefnuskránni, sár sem átök síðustu
ára hafa skilið eftir og algert vald
stærstu flokkanna á Qölmiðlum, virð-
ist sigur þeirra óumflýjanlegur.
Ekki friðarsinnar í framboði
Þeir þrír frambjóðendur sem lík-
legastir eru til að ná kjöri í forsætis-
ráð Bosníu þykja ekki líklegir til að
stuðla að friðsamlegri sambúð þjóð-
anna í sameinaðri Bosníu. Helsti
frambjóðandi Bosníu-Króata, Kre-
simir Zubak, gerir ekkert til að leyna
stuðningi sínum við forseta Króatíu,
Franjo Tudjman, sem hefur ýtt mjög
undir þjóðernishyggju landsmanna.
Flokkur þeirra kallast Króatíska lýð-
ræðissamþandið (HDZ) og ræður
lögum og lofum í Króatíu, svo og á
meðal Bosníu-Króata.
Þetta þykir ekki til marks um að
Zubak muni gera sitt til að halda
sambandslýðveldi Króata og músl-
ima saman en það stendur veikum
fótum. Ástæðan er ekki síst sú að
Bosníu-Króatar óttast mjög um sinn
hag í sambandslýðveldinu, telja að
múslimar muni hafa þar töglin og
hagldirnar.
Frambjóðandi Bosníu-Serba,
Momcilo Krajisnik, fer ekki leynt
með hvaða augum hann lítur fram-
tíð Bosníu. Þrýsti múslimar á að
völd stjórnar sambandslýðveldisins
verði aukin enn frekar, muni það
leiða til falls þess. Bosnía sé aðeins
þak yfir tvö algerlega fullvalda ríki
og sameining komi ekki til greina.
Til að undirstrika þetta hefur Kraj-
isnik meira að segja lagt til að byggt
verði þinghús á gömlu víglínunni
og að á því verði tveir inngangar.
Einn fyrir Serba, á þeirri hlið húss-
ins sem snýr að svæði þeirra, og
hin fyrir múslima og Króata. Kraj-
isnik er, eins og aðrir leiðtogar
Bosníu-Serba, úr Serbneska lýð-
ræðisflokknum (SDS).
Helsti frambjóðandi múslima er
Alija Izetbegovic, forseti Bosníu.
Flokkur hans, Lýðræðishreyfingin
(SDA), hefur höfðað æ meira til
heittrúaðra múslima, sem mælist
misjafnlega fyrir á meðal almenn-
ings. Ekki er þó víst að andstæðing-
um hans á meðal múslima þyki nóg
að gert og vestrænir stjórnarerind-
rekar hafa getið sér þess til að harð-
línumenn kunni að velta honum úr
sessi, og bera við bágri heilsu hans. •
Á meðal hörðustu andstæðinga for-
setans eru Hasan Cenic, aðstoðar-
varnarmálaráðherra, og Bakir Al-
ispahic, fyrrverandi yfirmaður leyni-
lögreglunnar. Talið er að þeir kunni
að lýsa yfir stríði á hendur Serbum
í nafni sameiningar Bosníu og til
þess að tryggja völd sín.
Líkt og nasistar byðu fram
Fjölmargir hafa hvatt til þess að
kosningunum yrði frestað og í ágúst
tók ÖSE þá ákvörðun að fresta sveit-
arstjórnarkosningum sem fara áttu
fram samhliða þingkosningum.
Kosningarnar verða haldnar við
ófullnægjandi aðstæður, svo slæmar
raunar að Kris Janowski, talsmaður
flóttamannahjálpar Sameinuðu þjóð-
anna, hefur líkt þeim við það að
Nasistaflokkinum hefði verið leyft
að bjóða fram í fyrstu kosningunum
í Þýskalandi eftir heimsstyijöldina
síðari og að SS-sveitirnar hefðu
fehgið heimild til að hafa umsjón
með öryggismálum.
En hvers vegna liggur svo á því
að halda kosningar. Eitt svarið við
spurningunni er að mati Time það
að Bill Clinton Bandaríkjaforseti er
mjög áfram um þær. Verði kosning-
unum frestað, sé það staðfesting
þess að bandarískir hermenn verði
að dvelja lengi í Bosníu, mun lengur
en Dayton-friðarsamkomulagið
kveður á um. Clinton hét Bandaríkja-
þingi því að bandarískir hermenn
myndu aðeins vera eitt ár í Bosníu
og þrátt fyrir að bandarískir kjósend-
ur hafi ekki mikinn áhuga á utanrík-
ismálum, muni þeir án efa veita því
eftirtekt ef heimkoma hersins dregst.
Það yrði svo aftur vatn á myllu Bobs
Doles, forsetaframbjóðanda repú-
blikana.
Svartsýni ríkjandi
Svartsýni virðist ríkja um afleið-
ingar kosninganna. Erlendir sendi-;
fulltrúar og bosnískir stjórnmála-
menn hafa margir hverjir lýst því
yfir að í besta falli muni kosningar
innsigla aðskilnað þjóðanna og inn-
sigla þjóðernishreinsanir. í versta
falli kunni þær að leiða til stríðs að
nýju. Rót vandans er sú að eftir
kosningar munu leiðtogar þjóðanna
og heija þeirra, komast til valda að
nýju. Áðurnefndur Janowski segir
menn ekki eiga að velkjast í vafa
um það „að við eigum í samskiptum
við sömu menn og hófu stríðið“.
Fari svo að Bosníu-Serbar lýsi
yfir sjálfstæði, eins og margir óttast
þrátt fyrir yfirlýsingar leiðtoga
þeirra að undanförnu að slíkt sé
ekki á döfinni, munu múslimar lík-
lega einangrast æ meira. Lýðræðis-
hreyfingin reiðir sig æ meira á stuðn-
ingsmenn sína á meðal íslamskra
ríkja. Eru margir Bosníumenn ugg-
andi vegna síaukinna áhrifa íranskra
ráðgjafa í varnarmálaráðuneytinu,
svo og hvað varðar heiibrigðis- og
menntamál.
Allnokkrir áhrifamenn úr röðum
múslima hafa yfirgefið Lýðræðis-
hreyfinguna á undanförnum mán-
uðum, svo sem Haris Silajdzic, fyrr-
verandi forsætisráðherra, og Sefír
Halilovic, herforingi í bosníska hern-
um, sem hvetur landsmenn til að
hunsa kosningarnar. „Verði af
þeim,“ segir hann, „gæti það orðið
síðasta skrefíð á leiðinni sem leiðir
til dauða Bosníu-Herzegóvínu“.
Byggt á Time, The Daily Tele-
graph, Reuter, The New York
Times.