Morgunblaðið - 11.10.1996, Qupperneq 1

72 SÍÐUR B/C/D
232. TBL. 84. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 11. OKTÓBER 1996 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Reuter
Taleban
hefnir árásar
SVO virðist sem vígstaða Tale-
ban-hreyfingarinnar í norður-
hluta Afganistan hafi versnað og
að mikið mannfall hafi orðið í
röðum hennar, m.a. I átökunum
um Salang-skarð. A myndinni
sýnir Zialhag Gull, þrettán ára
piltur, fréttamönnum rústir
heimilis síns, sem hann segir
hermenn Talebana hafa brennt
til kaldra kola til að hefna fyrir
árás sem gerð var á þá í þorpinu
sem húsið stóð í. Þrír stríðsherr-
ar og andstæðingar Talebana,
Abdul Rashid Dostum, Ahmad
Shah Masood og Karim Khalilli,
undirrituðu í gærkvöldi samning
um hernaðarsamstarf gegn nýju
valdhöfunum í Kabúl.
Arafat segir viðræðurnar
uin Hebron árangurslausar
Ramallah. Reuter.
YASSER Arafat, leiðtogi sjálfstjórnarsvæða
Palestínumanna, sagði í gær að samningavið-
ræðurnar við ísraelsstjórn, sem hófust á sunnu-
dag, hefðu ekki borið nokkurn árangur. ísraels-
stjórn skýrði frá því í gær að losað yrði um
hömlur á ferðum Palestínumanna á Vestur-
bakkanum og Gaza til landsins og myndu
35.000 manns fá leyfi til að stunda vinnu í
ísrael.
Arafat ræddi í gær við fulltrúa á löggjafar-
samkundu Palestínumanna í fyrstu ferð sinni
til Vesturbakkans frá átökum ísraelskra örygg-
issveita og Palestínumanna sem kostuðu 75
manns lífið í síðasta mánuði.
„Við verðum því að búa okkur undir... að
takast á við alla möguleika," bætti Arafat við
og sagði mjög mikilvægt að halda viðræðunum
áfram. „Við viljum allir örlítið lengri viðræður
frekar en skammvinnari frið.“
Weizman til Jórdaníu
Palestínumenn hafa knúið á Benjamin Net-
anyahu, forsætisráðherra ísraels, um að
standa við samning þeirra við stjórn Verka-
mannaflokksins í fyrra um að ísraelskir her-
menn verði fluttir frá Hebron. Netanyahu vill
að gerðar verði frekari ráðstafanir til að vernda
400 gyðinga sem búa meðal 100.000 araba í
borginni. Palestínumenn segja að ekki sé hægt
að verða við kröfum hans nema með því að
breyta samningnum og á það vilja þeir ekki
fallast.
Skýrt var frá því í gær að Ezer Weizman,
forseti ísraels, hygðist fara í opinbera heim-
sókn til Jórdaníu til að freista þess að draga
úr vaxandi spennu milli ísraela og Jórdana.
Hussein Jórdaníukonungur hafði varað við því
að stefna Netanyahus gæti leitt til stríðs í
Miðausturlöndum.
Forseti ísraels hefur lítil völd en Weizman
hefur gegnt auknu hlutverki í viðræðunum við
araba að undanförnu. Fyrr í vikunni ræddi
hann við Arafat í Israel og ráðgert er að hann
haldi til fundar við Hosni Mubarak, forseta
Egyptalands, í Kaíró á mánudag.
Reuter
Tævan kvatt
GRÍÐARSTÓR fáni Tævans
blaktir milli tveggja húsa í Hong
Kong í gær en þá var þjóðhátíð-
ardagur Tævana. Stuðnings-
menn eyríkisins fá ekki oftar
að sýna hug sinn með þessum
hætti í Hong Kong því að á
næsta ári verður borgin, sem
nú er bresk nýlenda, hluti Kína.
■ Mikið mannfall/22
Dúman óánægð með árangur af NATO-heimsókn
Lebed lýsir and-
stöðu við stækkun
Mengunarslysið
við Alaska
Skallaörn
réttir úr
kútnum
Washington. Reuter.
RÚMLEGA sjö ár eru liðin síð-
an mesta olíumengunarslys í
sögu Bandaríkjanna varð við
strendur Alaska er tankskipið
Exxon Valdez strandaði, en
embættismenn segja að aðeins
sé hægt að fullyrða að ein
dýrategund á svæðinu, skalla-
örninn, hafi náð sér að fullu.
Alls urðu 28 tegundir dýra
af ýmsu tagi fyrir tjóni af völd-
um mengunarinnar og virðist
síldarstofninn hafa orðið verst
úti. Sveppasýking kom hart
niður á gotinu og er talið að
sýkingin tengist menguninni.
Exxon-olíufélagið greiddi
milljarð dollara, um 67 millj-
arða króna, í skaðabætur
vegna slyssins. Stjórnvöld hafa
einnig lagt fé í sjóð sem notað-
ur hefur verið til að efla um-
hverfisvernd á ströndinni.
Sjávarútvegsmál í ESB
Bonino ver væntan
legan niðurskurð
Moskvu. Reuter.
ALEXANDER Lebed, yfirmaður
öryggismála í Rússlandi, gagnrýndi
í gær áformin um stækkun Atlants-
hafsbandalagsins (NATO) til aust-
urs. Sagði hann að það myndi ekki
efla öryggi Rússlands ef Eystra-
saltsríkin gengju í NATO. Er hann
heimsótti aðalstöðvar NATO fyrr í
vikunni var hann sáttfúsari og sagði
m.a. að honum fyndist sem Rússar
hefðu ekki nýtt sér nægilega vel
þá möguleika sem aukið samstarf
þeirra við NATO gæti haft í för
með sér. Andstæðingar Lebeds í
valdabaráttunni i landinu sökuðu
hann í gær um að hafa mistekist
að fá ráðamenn NATO ofan af út-
þensluhugmyndum.
„Enginn getur tryggt að ekki
verði einhvern tíma farið með okkur
eins og íraka,“ sagði Lebed í gær
að sögn /£ar-7’a,s,s-fréttastofunnar.
Þykir Ijóst að hann hafi átt við flug-
skeytaárásir Bandaríkjamanna á
írak eftir að Saddam Hussein sendi
herlið inn á Kúrdasvæðin í norður-
hluta landsins fyrir skömmu.
Neðri deild
rússneska þings-
ins, Dúman,
hyggst láta Lebed
útskýra betur
stefnu sína gagn-
vart NATO síðar
í mánuðinum.
Aður hefur þing-
deildin, þar sem
kommúnistar eru öflugasti flokkur-
inn, gagnrýnt hann mjög fyrir
samningana sem hann gerði við
uppreisnarmenn í Tsjetsjníju og
sagt að hann hafi keypt frið of
dýru verði.
Talsmaður Lebeds sagði í gær að
hann væri mjög ánægður með heim-
sóknina í aðalstöðvar NATO. Er
Lebed ræddi við ráðamenn í Brussel
um öryggishagsmuni Rússa sagði
hann að þeim stafaði nú mest hætta
úr suðri og virðist hafa átt við öfga-
fulla múslima. Talsmaður hans lagði
í gær áherslu á að þetta merkti
ekki að Rússar væru búnir að sætta
sig endanlega við stækkun NATO.
Vestrænir stjórnmálaskýrendur
segja að hjá NATO taki menn því
með ró þótt Lebed sé herskár á
heimavígstöðvunum; hafa verði í
huga að um áratugaskeið hafi rúss-
neskum almenningi verið sagt að
bandalagið væri helsti óvinur Rússa.
40% treysta Lebed best
Óljóst er hvort Jeltsín forseti
muni lifa af fyrirhugaða hjartaað-
gerð eftir nokkrar vikur og er þeg-
ar hafin mikil valdabarátta í innsta
hring í Kreml þar sem helst eru
nefndir til auk Lebeds þeir Víktor
Tsjernómýrdín forsætisráðherra,
Júrí Lúzhkov, borgarstjóri Moskvu,
og Anatolí Tsjúbajs, skrifstofustjóri
forsetans. Virt stofnun í Rússlandi
gerði könnun í liðnum mánuði þar
sem kjósendur voru spurðir hvaða
stjórnmálaleiðtoga þeir treystu
best. 40% nefndu Lebed, 16%
nefndu Gennadí Zjúganov, forseta-
efni kommúnista í sumar og 14%
Tsjernomýrdín. Jeltsín fékk 11%
stuðning í könnuninni.
Brussel, London. Reuter, The Daily Tclegrapli.
EMMA Bonino, sem fer með sjávar-
útvegsmál í framkvæmdastjórn Evr-
ópusambandsins, ESB, sagði í gær,
að áætlanir þess í fiskverndarmálum
gengju út á að skera aflann niður
um 40% án þess að fækka skipum
og störfum að sama skapi.
„Það er einhver misskilningur á
ferðinni," sagði Bonino á frétta-
mannafundi í Brussel í gær. „Fram-
kvæmdastjórnin er sökuð um að
ætla að fækka skipum og störfum
í fiskiðnaði um 40% en það er ekki
rétt. Það er aðeins stefnt að því að
skera niður í þeim fisktegundum,
sem verst standa, til dæmis þorski,
ýsu, sardínu og laxi.“ Um 70% af
veiðiflota sambandsins, einkum
strandveiðibátar, munu verða und-
anþegin niðurskurðinum.
Alþjóðasamtök um verndun dýra-
tegunda í útrýmingarhættu (IUCN)
munu leggja fram endurskoðaðan
lista á alþjóðaráðstefnu í Montreal
í Kanada í næstu viku og eru þorsk-
ur og ýsa meðal tegunda sem taldar
eru í nokkurri hættu. Sérfræðingar
eru ósammála um það hvort líta
megi svo á að 20% minnkun á veiði-
stofnum þessara tegunda í heiminum
á 10 árum sanni að fisktegundirnar
séu í einhverri hættu. Verndunar-
sinnar segja á hinn bóginn að nauð-
synlegt sé að vara menn við og benda
á hrun stofna við Nýfundnaland sem
dæmi um afleiðingar rányrkju.
Lebed