Morgunblaðið - 18.10.1996, Blaðsíða 4

4 FÖSTUDAGUR 18. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Nýjar tillögur um endurbætur á Boeing 737-þotum
Breyta þyrfti hliðar-
stýri á 2.800 þotum
ÓViSS HLIÐARSTÝRISBÚNAÐUR
Bandarísk öryggisstofnun hefur lagt til að hliðarstýris-
búnaður Boeing 737-flugvéla verði
endurhannaður til að eyða líkum á
óumbeðnum hliðarfærslum
stýrisins.
^7
Hliðarstýrið:
Flötur á stéli
sem stýrir hliðar-
hreyfingum
flugvélarinnar.
Hliðarstýri
Boeing 737
Stýribúnaður-
hliðarstýra:
Stýribúnaður: Vökvakerfi sem
færir hliðarstýrið þegar flugmaður
stígur á fótstig, þegar boð berast
frá sjálfstýringu eða geigunardeyfum.
FARI bandaríska loftferðaeftirlit-
ið (FAA) að tillögum Öryggis-
stofnunar samgöngumála (NTSB)
og krefjist þess að hliðarstýri á
stéli Boeing-737 flugvéla verði
hönnuð upp á nýtt, og þjálfun
flugmanna þessarar þotutegundar
aukin og bætt, mun það á endan-
um kosta flugvélaverksmiðjuna
og flugrekendur tugi milljóna doll-
ara, eða milljarða króna, sam-
kvæmt fréttum bandarískra fjöl-
miðla. Skipta yrði um hliðarstýri
eða búnað þeirra í öllum gerðum
737-þotunnar en samtals eru um
2.800 slíkar í notkun í heiminum.
í ágúst si. lagði FAA til við Bo-
eing-verksmiðjurnar, að hönnun
ýmiss stýrisbúnaðar 737-þotunn-
ar yrði breytt til að auka á öryggi
þeirra. Tillögur NTSB eru mun
umfangsmeiri og víðtækari og
koma til viðbótar við fyrri tillögur
FAA.
Jim Hall, forstjóri NTSB, sagði,
að nýju tillögurnar, sem eru í 14
liðum, væru beint framhald af
rannsókn stofnunarinnar á þremur
flugóhöppum í Bandaríkjunum. I
fyrsta lagi fórst fórst Boeing
737-200 þota United Airlines í
aðflugi að flugvellinum í Colorado
Springs 3. mars 1991. Ekki hefur
tekist að sýna óyggjandi fram á
orsakir slyssins, en að sögn NTSB,
eru líkur á að truflun hafi orðið á
eðlilegri starfsemi hliðar- eða
stefnustýra.
í öðru lagi fórst Boeing 737-300
þota USAir í aðflugi að flugvellin-
um í Pittsburgh 8. september
1994. Rannsókn á því slysi er enn
ólokið.
Þjálfun flugmanna
verði aukin
í þriðja lagi valt Boeing 737-200
þota Eastwind-flugfélagsins
óvænt í aðflugi að Richmond-flug-
vellinum í Virginíuríki 9. júní sl.
Flugmennimir náðu þó valdi á
þotunni, lentu heilu og höldnu og
engan um borð sakaði. Rannsókn
er ekki að fullu lokið, en þó liggur
fyrir, að hliðarstýrið fór óumbeðið
í annað borðið og út fyrir eðlileg
hreyfimörk stýrisstilla, svonefndra
geigunardeyfa.
Af þessum sökum hefur NTSB
lagt til, að mælt verði fyrir um,
að Boeing-verksmiðjurnar hanni
hliðarstýrisbúnað nýrra 737-flug-
véla upp á nýtt svo hægt verði að
uppræta möguleikann á óeðlilegri
hliðarfærslu stýrisins. Einnig, að
tafarlaust verði þróuð aðferð sem
flugmenn geta beitt til þess að ná
stjórn á þotu sem veltur fyrirvara-
laust vegna hliðarstýrisbiiunar,
m.a. með því að aftengja geigunar-
deyfa. Ennfremur, að flugfélög
verði skylduð til að þjálfa flugmenn
í því að ná þotu út úr óeðlilegri
flugstöðu eða fyrirvaralausum
stefnubreytingum vegna stýris-
flatabreytinga, jafnvel þótt þær
fljúgi á sjálfstýringu.
Jafnframt, að endurskoðuð verði
ákvæði og skilmálar flugreglna svo
þær nái yfir bilun eða læsingu
sérhvers stýriflatar við sveigju-
mörk. Að endurskoðun lokinni
verði allar tegundir farþegaflug-
véla endurmetnar og gengið úr
skugga um, að þær uppfylli nýju
ákvæðin.
Ennfremur, að Boeing-verk-
smiðjunum verði gert að smíða og
setja í mælaborð ailra nýrra 737-
þota mælitæki er sýni stöðu hliðar-
stýra og hreyfingu. Jafnframt, að
slík mælitæki verði sett í þotur,
sem nú fljúga, um leið og þær
verða útbúnar nýjum flugritum,
sem eiga að mæla mun fleiri þætti
í starfsemi hreyfla og stjórntækja
en nú á sér stað.
Aukinheldur leggur NTSB til,
að FAA framkvæmi verkfræðilega
rannsókn á hreyfíbúnaði hlið-
arstýra og geigunardeyfum Bo-
eing-737 flugvéla og skyldi verk-
smiðjurnar til að endurhanna deyf-
ana, ef nauðsyn krefur, til að úti-
loka líkur á fyrirvaralausum svipt-
ingum stýranna. Að því búnu verði
skipt um geigunardeyfiskerfí allra
tegunda 737-flugvéla.
FAA hefur umþóttunartíma
Loftferðaeftirlitið hefur þijá
mánuði til að skoða tillögur NTSB
og bregðast við þeim. Boeing-verk-
smiðjunum er í sjálfsvald sett að
fara að tilmælum NTSB innan
þess tíma þó svo afstaða FAA
lægi ekki fyrir. Susan Bradley,
talsmaður Boeing, sagði að fyrir-
tækið myndi yfirfara tillögurnar,
enda væri það ávallt reiðubúið að
bæta framleiðslu sína. „A þessu
stigi kjósum við þó að bíða eftir
afstöðu FAA,“ sagði hún.
Annar talsmaður Boeing, Ted
Neale, sagði að verksmiðjurnar
myndu segja FAA álit sitt á tillög-
um NTSB, svo sem venja væri í
málum af þessu tagi. Hann sagði
í samtali við Morgunblaðið, að hlið-
arstýrisbúnaður nýrrar kynslóðar
737-flugvéla, -600, -700 og -800,
sem verið væri að hefja fram-
leiðslu á, verði endurhannaður.
Öryggisástæður hafí ekki valdið
því, heldur væru nýju þoturnar
stærri en eldri gerðir. „Hliðarstýri
737-flugvélanna hafa sætt meiri
rannsóknum og skoðunum en
nokkur annar hluti nokkurrar flug-
vélar,“ sagði Neale. Bætti hann
við, að fyrir ári hefði FAA endur-
metið hönnun hliðarstýra Boéing-
737 og ekki talið ástæðu til að
biðja um breytingar á henni.
Flugmenn fagna
Talsmaður félags bandarískra
atvinnuflugmanna, John Cox, sem
er flugmaður hjá USAir, fagnaði
tillögum NTSB. „Þær eru býsr.a
víðtækar, eins og þær þurfa að
vera,“ sagði Cox.
Gail Dunham, ekkja flugstjóra
USAir-þotunnar sem fórst við
Pittsburgh, fagnaði tillögunum
einnig og sagðist vona, að FAA
brygðist fljótt við og krefðist þeirra
úrbóta, sem þar væru lagðar til.
Frumvarp til
lánsfjárlaga 1997
Lántökur
ríkisins
47,7 millj-
arðar
FRIÐRIK Sophusson ijármálaráð-
herra mælti á Alþingi í gær bæði
fyrir frumvarpi til lánsfjárlaga fyrir
árið 1997 sem og fjáraukaiaga fyrir
árið í ár.
í athugasemdum við lánsíjárlaga-
frumvarpið sagði ráðherra, að nýjar
lántökur ríkisins, ríkisfyrirtækja og
sjóða eru áætlaðar 47,7 milljarðar
króna á árinu 1997. Þar af eru áætl-
aðir 36 milljarðar króna til afborgana
eldri lána. Ný lán að frádregnum af-
borgunum eru því áætluð 11,7 millj-
arðar króna og er það 7,7 milljörðum
króna lægri íjárhæð en á þessu ári
og lægri en verið hefur í mörg ár.
Ráðherra fór einnig yfír lánsfjár-
þróun þessa árs í máli sínu. Alls mun
lánsfjáreftirspurn á fyrri hluta þessa
árs hafa aukizt um 4,2% eða 35
milljarða króna, samanborið við 17
milljarða eða 2,2% fyrir sama tíma-
bil í fyrra. Benti ráðherra á, að frá
miðju ári 1995 til jafnlengdar 1996
hafí eftirspumin aukizt um 64 millj-
arða eða 8% sem mun vera í sam-
ræmi við hlutfallslega aukningu
landsframleiðslu milli ára.
Lántökur heimilanna
Ráðherrann sagði það vekja sér-
staka athygli, að lántökur heimilanna
hafí áfram haldið að aukast á þessu
tímabili, eða um 11,5%. Að heimilin
skuli auka skuldir sínar þrátt fyrir
auknar tekjur telur ráðherra lýsa
misvægi í þróun þjóðartekna og
einkaneyzlu. Ráðherra lýsti áhyggj-
um af því, að auknar tekjur skyldu
ekki hafa verið nýttar til að greiða
niður skuldir.
Sighvatur Björgvinsson, Alþýðu-
flokki, sagði að öllum væri kunnugt
að hagstæður rekstur ríkissjóðs á
þessu ári byggðist á meiri tekjum
en gert var ráð fyrir við setningu
fjárlaga, ekki á aðhaldi á útgjalda-
hliðinni. Útgjöld ríkissjóðs hafí farið
vemlega fram úr áætlun og ýmis
spamaðaráform ríkisstjórnarinnar
ekki gengið eftir. Alvarlegast við
þessa þróun væri, að betri afkoma
ríkissjóðs stafi að hluta til af auknum
skuldum heimilanna. Þannig væm
heimilin farin að taka fyrirfram út á
væntanlegt góðæri, sem yrði til þess
að ýta á kröfuna um verulega hækk-
un launa í komandi kjarasamningum.
Ríkið hefur farið 15,8 milljarða fram úr fjárlögum 1996
Alþingi gagn-
rýnt vegna
fjárlaga
Barnið og kirkjan
Málþing um barnastarfiö í kirkjunni í nútíð
og framtíö haldiö í safnaðarheimili
Breiöholtskirkju laugardaginn 19. október
kl. 9.45-14.30.
Skráning og afhending gagna kl. 9.00-9.30
9.30 Setnlng. Sr. Örn Báröur Jónsson, fræöslustjóri Þjóðkirkjunnar. Starf yngribarnanefndar Þjóðkirkjunnar. Dr. Gunnar Flnnbogason, formaður nefndarinnar.
10.00 Staða barnastarfsins I nútið og framtíö. Sr. Maria Ágústsdóttir og sr. Sigríður Guðmarsdóttir.
10.30 Foreldrar í barnastarfi. Sigríöur Áslaug Guðmundsdóttir, kennari.
10.45 Fyrirspurnir og stutt kaffihlé.
11.10 Leiðtoginn I barnastarfí. Rúnar Reynisson, guðfræðinemi.
11.35 Kirkjan og fjölhyggjubarniö. Sr. Sigurður Pálsson.
12.00 Kyrrðarstund og léttur hádegisverður.
12.45 Nýjar leiðir f barnastarfi. Sr. Jóna Hrönn Bolladóttir.
13.15 Pallborösumræður.
14.30 Ráöstefnuslit.
Málþingið er ætlað þeim er sinna barnastarli,
forekfrum, leiötogum og ðllum þeim sem áhuga
hafa a trúfræðslu bama.
Innritun fer fram á Blskupsstofu vlkuna
14. til 18. október.
Innritunargjald er kr. 500.
Allir hjartanlega velkomnir.
VIÐ FYRSTU umræðu fmmvarps til
fjáraukalaga fyrir árið 1996, sem
fram fór á Alþingi í gær, vöktu at-
hugasemdir Péturs Blöndal, þing-
manns Sjálfstæðisflokksins, við
framlög til framkvæmda á vegum
þingsins einna mesta athygli. Að
venju spunnust alllangar umræður
um fjáraukalögin þar sem mörgum
þingmönnum þótti eitt og annað at-
hugunarvert meðal þess, sem stofn-
anir og ráðuneyti ríkisins þurftu fjár-
veitingar til, umfram fjáriög.
Samkvæmt greiðsluyfirliti ríkis-
sjóðs í fjáraukalagafrumvarpinu era
útgjöld ríkissjóðs umfram það sem
gert var ráð fyrir í fjárlögum 15,87
milljarðar á þessu ári. A móti þess-
arri íjárhæð koma 5,1 milljarðs meiri
tekjur ríkissjóðs en gert var ráð fyr-
ir; þar af eru 3,1 milljarður aukinn
tekjuskattur. Gjöld umfram tekjur
em þar með 10,7 milljarðar.
Útgjaldaaukningin er mest hjá
fjármálaráðuneytinu, 13 milljarðar,
og næstmest hjá heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneyti, 1,3 millj-
arðar. Útgjaldaaukning fjármála-
ráðuneytis skýrist að stærstum hluta
með innlausn spariskírteina ríkis-
sjóðs á árinu upp á 10,1 milljarð, sem
ekki hafði verið gert ráð fyrir í fjár-
lögum. Friðrik Sophusson fjármála-
ráðherra sagði þessa innlausn spari-
skírteinanna nú mundu spara ríkis-
sjóði tvo milljarða í vaxtagreiðslur,
sem hann annars hefði orðið að
greiða á næstu ámm. Ráðherrann
sagði það vera stefnu ríkisstjórnar-
innar að halda aukafjárveitingum
framvegis í algjöm lágmarki og
væri það liður í heildarstefnu hennar
í ríkisfjármálum, sem eins og kunn-
ugt sé hefði að aðalmarkmiði að
stöðva hallarekstur ríkissjóðs.
Framkvæmdir Alþingis
Pétur H. Blöndal, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins, bar fram at-
hugasemdir í tilefni af framvarpinu
og gerði tilhögun fjárveitinga til
framkvæmda við húseignir Alþingis
við Kirkjustræti að umtalsefni, en
þeim er nú svo til lokið.
Þingmaðurinn fullyrti, með tilvís-
un til prentaðra athugasemda fjár-
málaráðuneytisins við fmmvarpið,
að forsætisnefnd Alþingis hefði
framið lögbrot með því að fara fram
á 50 m.kr. viðbótarfjárveitingu til
umræddra framkvæmda. Þingið
hefði með þessu brotið þá reglu að
opinberum aðilum væri ekki heimilt
að fara fram úr fjárlögum umfram
veltuforsendur og kjarasamninga.
Aðeins tíu mánuðir væm liðnir frá
því fjárlagafrumvarp var samþykkt
en samkvæmt því var ráðgert að
deila kostnaði við endurbyggingu
Kirkjustrætis 8b og 10 á tvö ár og
yrði framlag á árinu 1996 44 m.kr..
Að áliti Péturs á Alþingi að ganga
fram með góðu fordæmi og kapp-
kosta að virða ákvæði fjárlaga; þess-
ari skyldu hefði forsætisnefnd þings-
ins bmgðizt.
Óskiljanlegar ásakanir
Ólafur G. Einarsson, forseti Al-
þingis, sagði ekki við ásakanir þing-
mannsins unandi. Forsætisnefndin
hefði á sinum tíma farið fram á það
við fjárlaganefnd að allur fram-
kvæmdakostnaðurinn yrði settur á
frjárlög ársins 1996, en samkomulag
hefði orðið um að deila honum á tvö
ár. í útboði verksins hafi verið samið
um þá kosti að verkinu yrði að fullu
lokið á þessu ári en það ekki greitt
að fullu fyrr en á næsta ári og þann-
ig aldrei greitt meira en ijárlög
leyfðu. í drögum að fjárlagafmm-
varpi fyrir árið 1997 hefði verið gert
ráð fyrir þeirri fjárhæð, sem duga
átti til að gera upp allan kostnað við
framkvæmdirnar. Nú hefði hins veg-
ar að fmmkvæði fjármálaráðuneytis-
ins, verið ákveðið að taka fjárhæð-
ina, 50 m.kr., út af fjárlögum næsta
árs og setja hana þess í stað inn á
fjáraukalög þessa árs. Ásakanir
þingmannsins um lögbrot væm því
óskiljanlegar og lýsti þingforseti
furðu sinni á því að þingmaðurinn
skyldi ekki fínna neitt mál annað
verðara athugunar en þetta meðal
þeirra atriða sem tilgreind væra í
fjáraukalagafrumvarpinu.