Morgunblaðið - 18.10.1996, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 18. OKTÓBER 1996 53
I
i
i
i
i
i
(
(
(
(
(
i
BRÉF TIL BLAÐSINS
Samtök lánsfjárnotenda
Frá Guðbirni Jónssyni:
EINLÆGT er verið að stofna hin
ólíkustu hagsmunasamtök, oftast til
að þrýsta á um hagsmuni þess mál-
staðar sem að baki býr. Það hefur
hins vegar furðað mig nokkuð, að
enn skuli ekki hafa verið stofnuð
hagsmunasamtök lánsflámotenda.
Lánsfé hefur hvergi í heiminum ver-
ið dýrara en hér, í hart nær tvo ára-
tugi. Aðalástæða þessa mikla flár-
magnskostnaðar er formúla sem
kallast lánskjaravísitala og sögð er
vera „verðtrygging“ ijármagnsins.
Því er fljótsvarað, að þessi óskapnað-
ur er ekki, og hefur aldrei verið
„verðtrygging“ og hefur ekki í sér
neinar forsendur til að geta verið
það. í meira en áratug hef ég haldið
þessu fram, og enn hefur enginn
hagfræðingur fundist sem hefur ekki
orðið rökþrota við að reyna að
rökstyðja þessa vitleysu sem „verð-
tryggingu".
Ótti fjármagiiseigenda?
Ætla má að á skírdagskvöld 1988
hafi flármagnseigendur orðið hrædd-
ir, er Jón Sigurðsson, þáverandi við-
skiptaráðherra og síðar seðlabanka-
stjóri, varð rökþrota í ræðustól á síð-
asta fundi Alþýðuflokksins, í 100
funda herferðinni, „Hveijir eiga ís-
land“, sem haidinn var á Hótel Loft-
leiðum. Hann var að reyna að veija
lánskjaravísitöluna sem „verðtrygg-
ingu“, gegn þeim rökum og útreikn-
ingum sem ég setti fram og sem ég
lét honum í té. Síðustu orð hans um
það efni urðu þau, að við (ég og
Torfæra í sjónvarpi
Frá Gísla Reynissyni:
NÝVERIÐ lauk íslandsmótinu í tor-
færu með glæsilegu móti á Hellu
þar sem íslndsmeistarar í hvorum
flokki fyrir sig voru krýndir. Undir-
ritaður var staddur á keppninni og
fannst allt skipulag ganga vel fyrir
sig, en það er ekki það sem bréfið
snýst um heldur sjónvarpsþættir frá
þessari keppni.
Birgir Þór Bragason hefur séð um
mótorsportþættina undanfarin ár og
verð ég að segja að betri mann er
ekki hægt að fá í umsjón með þætt-
inum. Þar sem hann sér um þættina
sér hann einnig um að klippa til efni
í þáttinn og einnig til Eurosport sjón-
varðsstöðvarinnar. í Motorsport var
sýnt frá Hellu-keppninni, fyrst frá
þrem bílunum sem áttu möguleika
á titlinum, og síðan var annar þáttur
sem sýndi hina bílana, en samt var
ekki allt sýnt. T.d. sást Pizza 67
bíllinn aldrei og ekki sást þegar
Ásgeir Jamil Allansson tók smáhring
í mýrinni við mikinn fögnuð áhorf-
enda. Fyrst áhorfendum líkar þetta
því má þá ekki sýna það í Mótor-
sport?
En þá kemur að því hve þátturinn
er stuttur, hann mætti alveg vera
um 40 mínútur. Samkvæmt skoðana-
könnunum er þátturin eitt vinsælasta
sjónvarpsefni á sumrin, en náttúrlega
er þetta allt spurning um peninga. í
sumar var þátturinn oft ekki nema
20 til 25 mínútna langur, en það
hefði verð hægt að fylla hálftímann
með fleiri myndum af bílunum.
Ég horfði á Hellutorfæruna á Eu-
rosport og heyrði að þulurinn var svo
yfir sig hrifinn að hann átti stundum
erfitt með að segja frá. Þar var einn-
ig búið að klippa mjög marga bíla
frá, t.d. í 4. þraut sem var tíma-
þraut, þá var bara sýndur einn bíll
(Makkinn). Ég heyrði að þulurinn
sagði að hann hefði nú viljað sjá
Einar eða Harald fara þessa sömu
þraut því hann tók hveija þraut fyrir
sig og sagði frahenni einsog keppni
milli bílanna (t.d. þraut 3 hjá sérút-
búnum sem jafnframt var sú þraut
sem mest af bílunum var sýnt í).
Þetta efni er nýtt á Eurosport og
þess vegna finnst mér að ekki eigi
að klippa svona marga bíla útúr
þrautum, sama hve illa þeim gengur,
því fólki finnst alltaf gaman að spá
hversu langt þessi og þessi kemst,
samanber það að vera á keppni sjálf-
ur sem áhorfendi.
Svo eitt að lokum. Hafa þesir
menn sem sjá um torfæruna á Euro-
sport verið viðstaddir torfærukeppni
hér á landi? Ef ekki þá væri gaman
að bjóða þeim hingað á næsta ári til
að vera viðstaddir eina keppni. Það
var upplifun sem þeir myndu ekki
gleyma, og jafnframt myndi þá að
öllum líkindum áhuginn aukast á að
sýna meira frá slíkri keppni.
GÍSLI REYNISSON,
Bjarmalandi 5, Sandgerði.
hann) yrðum að setjast yfir þetta
við betra tækifæri. Það tækifæri kom
hins vegar aldrei. Hins vegar varð
fyrsta verk hans, eftir páskana að
breyta lánskjaravísitölunni. Þessi
breyting leiðrétti á engan hátt verð-
tryggingargildi hennar, en varð samt
nóg til þess að ijármagnseigendur
stofnuðu í miklum flýti hagsmuna-
samtök sín og nefndu þau „Samtök
spariíjáreigenda“.
Lánskjaravísitalan
Upphaf þessarar vísitölu var form-
úlan 10,8354x67% framfærsluvísi-
tala og 33% byggingarvísitala. Út-
koman úr þessu varð lánskjaravísi-
talan 100. Þegar leitað var eftir
rökstuðningi við þessa formúlu í
Seðlabankanum, var svarið einfald-
lega: „Það er áreiðanlega löngu tínt.
Það er ekkert til yfir þetta nema
þessi formúla."
Til mælinga á tilkostnaði við fram-
færslu var notuð framfærsluvísitala.
Til mælinga á byggingakostnaði var
byggingavísitala. Til „verðtrygging-
ar“ ijármagns var sett lánskjaravísi-
tala. Og til verðmætamælinga launa
var launavísitala.
Vísitölur þessar unnu þannig, að
framfærsluvísitalan mælir verðlag á
vöru og þjónustu, en byggingavísital-
an hækkun á byggingarkostnaði.
Lánskjaravísitalan hækkaði í áður-
greindum hlutföllum eftir hækkun-
um þessara beggja vísitalna. Launa-
vísitalan átti síðan að mæta þörf á
kauphækkunum, eftir þessum sömu
vísitölum, en þó sérstaklega fram-
færsluvísitölunni. Þannig var orðin
til hringtenging verðhækkana í vísi-
tölukerfí okkar. Upphafspunktinn
mátti oftast rekja til þess að verðlag
hækkaði, oftast að sögn vegna verð-
hækkana erlendis. Það leiddi af sér
hækkun framfærsluvísitölu. Erlend-
ar hækkanir voru líka afsökun fyrir
hækkun byggingavísitölu. Þessar
hækkanir leiddu af sér hækkun lán-
skjaravísitölu. Því var það, að þegar
laun hækkuðu, vegna hækkunar
hinna vísitalnanna, virkaði launa-
hækkunin aftur til hækkunar á fram-
færslu- og byggingavísitölu, sem
aftur hækkaði þá lánskjaravísitölu
og síðan launavísitölu. Sameiginlega
virkaði þetta aftur til hækkunar á
framfærslu-, bygginga- og lán-
skjaravísitölu og þannig koll af kolli.
Ljóst var því orðið að skrúfumynd-
uð hringtenging var orðin á verð-
hækkunum í landinu. Þessi skrúfu-
myndun átti hvergi tengingu við
tekjuþátt þjóðarinnar, en hafði beina
tengingu við eyðslu gjaldeyris. Það
er hins vegar á tekjuhlið gjaldeyris
í þjóðarbúið sem hina raunverulegu
verðtryggingu er að finna.
Vextir ættu að vera um 2%
Þessi millifyrirsögn mín var fyrir-
sögn á blaðagrein er Pétur Blöndal,
þáverandi stærðfræðingur, síðar for-
stöðumaður verðbréfafyrirtækis
Kaupþings, en núverandi alþingis-
maður, skrifaði fyrir meira en ára-
tug. Þar segir orðrétt.
„Vextir af hinum verðtryggðu
skuldabréfum eru óheyrilegir. Þetta
er nákvæmlega sama skyssan og
menn gera í sambandi við launa-
samninga. Þeir halda að bæði sé
hægt að hækka laun um 20% og
verðtryggja þau síðan. Sama sagan
er með skuldabréfín. Menn halda að
það sé hægt að taka af þeim 6-7%
vexti og verðtryggja þau svo. Þeir
sem ákveða þetta hafa engan skiln-
ing á verðtryggingu."
Þetta er hveiju orði sannara hjá
honum, þótt hann hafí ekki haldið
þessu mikið á lofti meðan hann var
að efnast á þessari lögboðnu okur-
leið á lánsflámotendum.
Hækkun vaxta,
aukning verðbólgu
Nú nýlega var Seðlabankinn að
ákveða hækkun vaxta, sem áreiðan-
lega mun velta af stað einhverri
aukinni verðbólgu. Það mun áreið-
anlega þýða hækkun neysluvísitölu,
sem nú mælir hækkun lánsfjárkostn-
aðar. Þetta mun leiða af sér auknar
launakröfur, sem aftur mun leiða til
hækkunar verðlags, sem hækkar
neysluvísitöluna, sem aftur hækkar
lánsfjárkostnað. Hringavitleysan er
nefnilega enn fyrir hendi og hindrar
eðlilega uppbyggingu atvinnulífsins,
og að heimilin í landinu geti losnað
úr skuldafjötrunum.
Meðan þessi vitleysa er til staðar,
til mælingar á kostnaði við notkun
lánsijár, og að vaxtabreytingar eru
látnar taka til allra útlánaðra fjár-
muna verður ekki hægt að ná neinu
valdi á jafnvægi atvinnulífs og fjár-
magns. Það ættu menn að vera orðn-
ir sannfærðir um eftir allar hörmung-
ar undanfarinna ára.
Samfylking lánsijámotenda gæti
auðveldlega breytt þessu af festu og
skynsemi, á þann veg að lánsfjár-
magn hjá okkur væri á því verði sem
nauðsynlegt er til að efla festu í þjóð-
félaginu. Með þvi einu er hægt að
byggja upp raunverulegan efnahag
þjóðfélagsins, atvinnulífsins og heim-
ilanna.
Ef einhveijir hefðu áhuga á að
ræða möguleika að samfylkingu
lánsfjárnotenda og skoða gögn sem
ég hef um þessi mál, hefði ég gaman
af að heyra frá þeim. Ég er í sfma
552-3943, eftir kl. 17.00 flesta daga.
Einnig er hægt að senda mér sím-
bréf í 561-4253.
GUÐBJÖRN JÓNSSON,
skrifstofumaður,
Hjarðarhaga 26, Reykjavík.
HAUSTTILBOÐ A FINNI FATNAÐI
10-20% afsláttur
af nýjum drögtum -
\hs*- • ' * '2l
jakkafötum - kjólum. i
INFLÚENSUBÓLUSETNING
á vegum heilsugæslustöðvanna
í Reykjavík, Heilsugæslustöðvar
Seltjarnarness og sjálfstætt starfandi
heimilislækna
Um þessar mundir er að hefjast bólusetning gegn infiúensu á
vegum heilsugæslustöðvanna í Reykjavík, Heilsugæslu-
stöðvarinnar á Seltjarnarnesi og sjálfstætt starfandi
heimilislækna. Samkvæmt upplýsingum landlæknis er
öldruðum, hjarta- og lungnasjúklingum og fólki, með skert
ónæmiskerfi, sérstaklega ráðlagt að láta bólusetja sig gegn
inflúensu.
Bólusetningar eru framkvæmdar á heilsugæslustöðvunum í
Reykjavík og Heilsugæslustöðinni á Seltjarnarnesi.
Stöðvarnar eru:
Heilsugæslustöð Árbæjar, Hraunbæ 102, sími 567 1500.
Heilsugæslustöð Grafarvogs, Hverafold 1-3, simi 587 1060.
Heilsugæslustöðin Efra-Breiðholti, Hraunbergi 6, sími 567 0200.
Heilsugæslustöðin 1 Mjódd, Þönglabakka 6, sími 567 0440.
Heilsugæslustöðin í Fossvogi, Sjúkrahúsi Reykjav., sími 525 1770.
Heilsugæslan, Lágmúla 4, sími 568 8550.
Heilsugæslustöð Hlíðasvæðis, Drápuhlíð 14, simi 562 2320.
Heilsugæslustöð Miðbæjar, Vesturgötu 7, sími 562 5070.
Heilsugæslustöðin Seltjarnarnesi, Suðurströnd, simi 561 2070.
Ennfremur annast sjálfstætt starfandi heimilislæknar í
Reykjavík þessar bólusetningar.
15. október 1996.
Heilsugæslan í Reykjavík.
Heilsugæslustöðin á Seltjarnarnesi.
STICKY FINGERS
CLAUDEZANA
PARIS
Morgan astuces
toi du monde
kookaV
Dragtir frá 12.900
Síakirjakkar frá 8.500
Síðir kjólar frá 4.900 .
Nýtt kortatímabil
G

Opið alla laugardaga 10.00 - 16.00
Verslum heima/ sama verð og í Evrópu
Laugavegi, s. 511 1717, Krínglunni, s. 568 9017.
*