Morgunblaðið - 04.12.1996, Blaðsíða 36

36 MIÐVIKUDAGUR 4. DESEMBER 1996
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
H
kerfisins telja sig geta varið ígildi
eignarréttar útgerðarinnar á auð-
lindinni með stuðningi við það.
Andstæðingum núgildandi fyrir-
komulags hefur heldur ekki lánast
að sameinast um stuðning við ein-
hvetja eina stjórnunaraðferð sem
samrýmist kröfum um sameign á
auðlindinni, hagkvæmni útgerðar
og traustri stjórn á nýtingu fiski-
stofnanna. Hvað er þá til ráða?
Svarið er augljóslega málamiðlun
sem felst í því að nota kvótakerfið
áfram um einhvern tíma en tryggja
samt sameign þjóðarinnar á auð-
iindinni.
Þetta er í raun hægt að gera
með einföldum hætti. Það er að
segja að eigandi auðlindarinnar,
þjóðin sjálf taki fullgildan þátt í
viðskiptunum með aðganginn að
nýtingu fiskistofnnna, það er, fái
það verð sem gildir í viðskiptum á
hveijum tíma. Auðvitað þjónar
þessi aðferð ekki tilgangi sínum
nema allir aðilar í útgerð hafi full-
an og fijálsan aðgang að leigu
veiðiheimilda á opnum markaði.
Undirrituðum sýnist að öllum
markmiðum um hagkvæmni sem
talin eru nást í núgildandi fyrir-
komulagi mætti ná þrátt fyrir þessa
breytingu.
Auk þess sem þeir sem bestan
rekstur hefðu á hveijum tíma hefðu
greiðari aðgang að auknum veiði-
heimildum og þeir sem ekki yrðu
samkeppnisfærir heltust fyrr úr
lestinni. Allt af hinu góða sam-
kvæmt lögmálum viðskiptalífsins.
Röksemdir þeirra sem hafa stutt
kvótakerfið vegna hagkvæmni þess
gilda ekki síður um þetta fyrir-
komulag.
Það er skoðun undirritaðs að nú
sé kominn sá tími að allir sem vilja
standa vörð um sameign þjóðarinn-
ar hvar í flokki sem þeir standa
og hvaða fiskveiðistjórnunarfyrir-
komulag sem þeir aðhyllast verði
að sameinast um þá kröfu að á
meðan frjálst framsal veiðiheimilda
verði leyft taki eigandinn sjálfur
fullan þátt í viðskiptunum.
Takist að safna nægum stuðn-
ingi vuð þessa málamiðlun er undir-
ritaður viss um að möguleikar til
að taka upp alvöru umræðu um
annarskonar stjórnkerfi fiskveiða
myndu opnast, vegna þess að öflug-
ustu fylgjendur kvótakerfisins
styðja það ekki síst vegna eignar-
réttarins á veiðiheimildunum.
Það er nauðsynlegt að alþingis-
menn fái mjög skýr skilaboð um
þær kröfur sem hér hefur verið
lýst áður en þessi mál verða leidd
til lykta á Alþingi. Því verður ekki
trúað fyrr en í fulla hnefana að
Alþingi íslendinga ætli að halda
áfram blekkingaleik sem hvert
mannsbarn í landinu sér í gegn um,
það er að þjóðin eigi auðlind sem
einkaaðilar braska með að vild
sinni.
BUÐIN
Kringlunni 8-12 • Sími 568 9066
- Þarfceröu gjöfina -
Auðlindin, þingið o g þjóðin
Höfundur er formaður
framkvæmdastjórnar
Alþýðubandalagsins.
Faxafeni 5
108 Reykjavík
Sími 533 2323
Fax 533 2329
www.itn.is/tolvukjor
tolvukjor@itn.is
^anon ^ TOIWUKJOB
Á meðan fijálst
framsal veiðiheimilda
er leyft, segir Jóhann
—
Arsælsson, á eigandinn
sjálfur að taka fullan
þátt í viðskiptunum.
út ákvæðið um sameign á auðlind-
inni kæmu stjórnvöld heiðarlega
fram við þjóðina og hættu að
blekkja hana með tali um að þjóðin
eigi fiskinn í sjónum. Ef þessi yrði
raunin er vert að velta því fyrir sér
hvort það að afnema ákvæði um
sameign á undirstöðuauðlind þjóð-
arinnar og festa í sessi ígildi eignar-
réttar einkaaðila á nýtingu hennar
samrýmist stjórnarskránni oghvort
það hafi í raun nokkurn tíma sam-
rýmst ákvæðum hennar að leyfa
kaup og sölu verðmæta sem úthlut-
að er án endurgjalds til tiltekins
afmarkaðs hóps.
Málamiðlunarleiðin
Hin leiðin er að koma á öðru
fyrirkomulagi við stjórn fiskveiða
sem getur samrýmst því að þjóðin
eigi auðlindina sameiginlega.
Pjölmargar hugmyndir hafa ver-
ið settar fram um það hvernig
stjórna megi fískveiðum. Undirrit-
aður hefur átt frumkvæði að því
að leggja fram til umræðu á Al-
þingi útfærða tillögu um sóknar-
stýringu og er þeirrar skoðunar að
slíkar stjórnunaraðferðir væru
affarasælastar.
En umræða um aðrar aðferðir
við stjórn fiskveiða hefur ævinlega
verið kæfð með fullyrðingum um
að hagkvæmni kvótakerfis með
fijálsu framsali væri mest.
Það er fyrir löngu orðið ljóst að
aðrar aðferðir við stjórn fiskveiða
munu ekki fást ræddar í neinni
alvöru á meðan fylgjendur kvóta-
Yfirlýsing forsætisráðherra
Á SÍÐASTLIÐNU vori lýsti Dav-
íð Oddsson forsætisráðherra því
yfir að strax og þing kæmi saman
í haust yrði lagt fram og tekið til
afgreiðslu frumvarp um veðsetn-
ingu veiðiheimilda.
Mál af þessu tagi hafa ítrekað
verið lögð fyrir þingið en ekki hlot-
ið afgreiðslu. Af yfirlýsingu forsæt-
isráðherra má ráða að í þingliði
Framsóknarflokksins og Sjálfstæð-
isflokksins sé meirihluti fyrir því
að undirstrika með þessum afdrifa-
ríka hætti ígildi eignarréttar at-
vinnurekenda í útgerð á hinni sam-
eiginlegu auðlind þjóðarinnar.
Átökin um eignarréttinn yfir fisk-
inum í sjónum hafa staðið linnu-
laust síðan kvótakerfínu var komið
á og magnast ár frá ári síðan kaup
og sala á veiðiheimildum voru gerð
möguleg með lagasetningu.
Frá upphafi var kappkostað af
fylgjendum þessa fyrirkomulags að
slá ryki í augu fólks með yfirlýsing-
um um að þjóðin ætti fískinn í sjón-
um, einungis væri verið að tryggja
hagkvæmni í útgerð og hámarksaf-
rakstur af fískistofn-
unum. Auðvitað vissu
allir sem kynntu sér
málið vandlega að
frelsi útgerðarmanna
til að kaupa og selja
að vild sinni aðganginn
að auðlindinni hlyti að
leiða til þess að útgerð-
armenn fengju að lok-
um algjört ígildi eign-
arréttar á nýtingu
fískistofnanna. Þetta
hefur svo verið að
sannast smám saman
í gegnum árin. Og nú
er svo komið að Al-
þingi íslendinga er tilbúið sam-
kvæmt yfirlýsingu forsætisráð-
herraað setja sérstök lög um að
útgerðarmenn megi veðsetja hina
sameiginlegu auðlind þjóðarinnar.
Með því væri undirstrikað rækilega
að fyrsta grein laganna um stjórn
fískveiða er markleysa. Auðvitað
hefur tvískinnungsháttur þing-
manna við þjóðina í þessu máli
verið Alþingi til niðurlægingar og
__ Jóhann
Ársælsson
rýrt stórlega virðingu
almennings fyrir
stjómmálamönnum en
nú er komið að ögur-
stund hvað varðar
heiðarleik Alþingis við
þjóðina. Við afgreiðslu
boðaðs frumvarps um
veðsetningu veiði-
heimilda er í raun að-
eins um tvær boðlegar
leiðir að ræða ætli
þingmenn að sýna
þjóðinni tilhlýðilega
virðingu.
Að staðfesta hina
raunverulegu
stefnu
Önnur leiðin væri sú að sam-
þykkja frumvarpið en fella um leið
fyrstu greinina út úr lögunum um
stjórn fískveiða, það er að setja
ákvæðin um að þjóðin eigi auðlind-
ina sameiginlega. Með slíkri af-
greiðslu væri Alþingi að undirstrika
þá stefnu sem í raun hefur verið
fylgt frá því að fijálst framsal veiði-
heimilda var leyft.
En jafnframt með því að fella