Morgunblaðið - 31.05.1997, Blaðsíða 48

48 LAUGARDAGUR 31. MAÍ 1997
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Eggert Ólafs-
son var fæddur
á Þorvaldseyri 29.
júní 1913. Hann lést
á heimili sínu að
morgni 24. maí síð-
astliðins. Foreldrar
hans voru Ólafur
Pálsson frá Svín-
haga á Rangárvöll-
um og Sigríður Ól-
afsdóttir frá Lága-
felli í Landeyjum.
Þau hjón festu kaup
á Þorvaldseyrinni
árið 1906 og bjuggu
þar síðan.
Eggert var næst yngstur
fjögurra systkina. Eftirlifandi
systir hans er Guðmunda, bú-
sett i Vestmannaeyjum. Látnar
eru Ingibjörg, sem bjó í Arabæ-
jarleigu i Flóa og síðar Reykja-
vík, og Vilborg, sem bjó í
Skarðshlið undir Austur-Eyja-
fjöllum.
Fóstursvstkini Eggerts eru
Sigurður Ölafur Sveinsson, sem
alla tíð hefur átt heimili á Þor-
valdseyri, og Unnur Ólafsdótt-
ir, búsett í Kópavogi.
Eggert kvæntist 29. júní árið
1950 Ingibjörgu Nyhagen, f. 9.8
1926, frá Volbu í Valdres í
Noregi. Foreldrar hennar voru
Ólafur Pálsson frá Svínahaga á
Rangárvöllum og Sigríður Ólafs-
dóttir frá Lágafelli í Landeyjum
hófu búskap á Þorvaldseyri árið
1906 ung að árum og með fram-
farahvöt nýrrar aldar. Býlið gaf
fögur fyrirheit og þó má enn um
það segja að veldur hver á heldur.
Allar götur síðan, í tíð þriggja kyn-
slóða sömu ættar, hefur heimilið á
Þorvaldseyri verið sveitarsómi og
raunar þjóðarsómi því ótaldir eru
þeir útlendingar sem sótt hafa það
heim á liðnum árum og litið augum
það sem best fer í íslenskum land-
búnaði frá ári til árs. Austur-Eyja-
Qöllum er það vegsemd að eiga
slíkt heimili innan vébanda sinna.
Vel man ég Ólaf á Þorvaldseyri,
hinn dugmikla og velvirka bónda
með fagurt hýrubros á vör, jafnbú-
inn til þess að ræða um framför
aldarinnar og fortíð þjóðarinnar.
Með honum fór margur góður fróð-
leikur í gröf. Sigríður kona hans
er mér að sama skapi minnisstæð,
búin ráðdeild og dugnaði svo að
ekki varð betur á kosið, í öllu vel
verki farin og samhuga manni sín-
um í því að vera vel mönnum og
málleysingium.
EggertÓlafsson tók við ættaróð-
ali sínu árið 1947. í tíð hans hafa
stórvirki verið unnin á Þorvaldseyri
í ræktun og byggingum. Þar er nú
einna best hýst bújörð á Suður-
landi, býli sem dylst engum sem
fara um þjóðbraut undir Eyjafjöll-
um. Merkilegt brautryðjendaverk
hefur verið unnið þar í komrækt á
undanfömum áratugum. Um-
gengni öll utan húsa og innan er
til fyrirmyndar. Ómælt starf vann
Eggert í þágu sunnlenskra bænda
í forystu Búnaðarsambands Suður-
lands, Mjólkurbús Flóamanna og
Mjólkursamsölunnar. Þar var jafn-
an horft fram á veg með áræði og
öruggri fyrirhyggju.
Eggert á Þorvaldseyri gekk ung-
ur á hönd ungmennafélagi sveitar
sinnar. Kirkju sinni unni hann heils-
hugar og sæti hans og konu hans
var þar sjaldan autt á messudögum.
Hann náði háum aldri og naut
þeirrar hamingju að verða í raun
aldrei gamall maður hvorki hvað
varðaði aldur eða andans styrk.
Alltaf var jafn notalegt að hitta
hann að máli og manna best kunnu
hann og kona hans til þess að fagna
gestum.
Lífíð gaf Eggerti margar góðar
gjafir en tvímælalaust var besta
gjöfin konan sem hann sótti „aust-
ur um hyldýpis haf,“ Ingibjörg
Nyhagen frá Valdres í Noregi. I
Julie og Thorleif
Nyhagen.
Eggert og Ingi-
björg eignuðust
fjögur börn sem
eru: 1) Jórunn, f. 2.
júní 1950, gift
Sveini Tyrfings-
syni, bónda, Lækj-
artúni, Ásahreppi.
Þeirra börn eru
Ingibjörg, Kristin
Margrét, Guðrún
Lára, Tyrfingur og
Eggert Þeyr. 2)
Ólafur, f. 17. júlí
1952, kvæntur
Guðnýju A. Valberg úr Reykja-
vík, en þau búa á Þorvaldseyrí.
Þeirra börn eru Páll Eggert,
Þuríður Vala, Inga Júlía og
Sigríður. 3) Þorleifur, f. 22.
maí 1955, verslunarmaður í
Reykjavík, kvæntur Þorbjörgu
Böðvarsdóttur frá Skaftárdal.
Þeirra börn eru Hulda Mjöll,
Guðlaug og Fiosi. 4) Sigur-
sveinn, bóndi Ási, Mýrdal, f. 8.
feb. 1958, kvæntur Bryndísi
Emilsdóttur úr Reykjavík.
Þeirra börn eru Emil, Eggert,
Birkir og Berglind.
Útför Eggerts verður gerð
frá Eyvindarhólakirkju i dag
og hefst athöfnin klukkan 14.
huga vina hennar hér í byggð er
hún fyrir löngu orðin íslendingur
en þó fer henni víst sjaldan með
öllu úr huga æskubyggðin fagra í
Valdres með ökrum, skógum, vötn-
um og fjöllum, að maður gleymi
ekki selstöðunni þar sem hún átti
sér sumaryndi í umgengni við bús-
mala og fólk. Sannmæli er að hún
er í senn góður íslendingur og góð-
ur Norðmaður og ætt hennar mun
lengi lifa hér í góðum niðjum.
Að leiðarlokum hef ég ríka
ástæðu til að þakka Eggerti og
Ingibjörgu fyrir allt sem þau hafa
verið mér öll árin sem ég hefi átt
heimili í Skógum. Frá þeim hefur
starf mitt notið skilnings og áhuga
og einstakir hlutir í Skógasafni
munu til framtíðar minna á völund-
inn Eggert á Þorvaldseyri. Fáir
Eyfellingar hafa stutt mig umfram
þau í því að koma upp minjasafns-
kirkju í Skógum. Allt þetta geymi
ég nú í hlýjum huga. Gott er til
þess að vita að Þorvaldseyri heldur
áfram að hafa forystu hér í byggð
í farsælum höndum sómafólksins
Ólafs Eggertssonar og konu hans
Guðnýjar J. Valberg.
Ingibjörgu á Þorvaldseyri, böm-
um hennar og ástvinum öllum, svo
og systur Eggerts og uppeldis-
systkinum, sendi ég samúðarkveðj-
ur frá mér og mínum.
Þórður Tómasson.
Undir háum hlíðum Eyjafjall-
anna í miðri sveit, stendur bærinn
Þorvaldseyri.
Flestir íslendingar kannast við
þennan bæ og ekki síður bóndann
þar, Eggert ólafsson, sem við
kveðjum í dag með söknuði og virð-
ingu fyrir frábær störf að félags-
málum og fyrir afburðastarf sem
bóndi.
Bærinn Þorvaldseyri er vel hýst
stórbýli, sem ber vitni um fram-
sækna fjölskyldu undir handleiðslu
góðs heimilisföður. Það er bær, sem
gjaman er sýndur innlendum og
eriendum ferðamönnum og tekið
er á móti öllum með mikilli alúð
og gestrisni.
Eg kynntist fyrst Eggerti Ólafs-
syni, þegar ég ungur og nýútskrif-
aður búfræðikandídat, réðst til
starfa hjá Búnaðarsambandi
Suðurlands. Hann var í stjórn Bún-
aðarsambandsins og hafði verið það
um alllangt skeið. Hann tók mér
afburða vel og var mér hollur og
góður ráðgjafí og mikið lærði ég i
hvert skipti, sem ég kom að Þor-
valdseyri. Það var gaman að ganga
um staðinn með Eggerti og sjá
fénað og ræktunarstörf og koma
svo í kaffi hjá Ingibjörgu og fjöl-
skyldunni og ræðast við. Aldrei
sagði Eggert að þetta eða hitt
væri rétt eða rangt, en sagði aðeins
með sinni miklu hógværð „við höf-
um þetta svona“.
Eggert sat í stjórn Búnaðarsam-
bands Suðurlands frá 1949—1979.
Ég kom til starfa hjá búnaðarsam-
bandinu 1957 og höfðum við mjög
náið samstarf í 22 ár. Á þeim árum
voru ráðunautar búnaðarsam-
bandsins fáir og sátum við flesta
stjórnarfundi. Ég bjó frá upphafi í
Sólheimahjáleigu og ferðuðumst
við alltaf saman til fundanna. Milli
heimila okkar voru aðeins 30 km
svo_ við hittumst oft.
Ég held að fáir utan fjölskyldunn-
ar hafi þekkt Eggert betur en ég.
Það var mikill mannauður að kynn-
asat þessum góða manni og hann
var góður ráðgjafi, ungum og
óreyndum búfræðingi. Mér fannst
Eggert Ólafsson vera frábær stjóm-
armaður og átti hann sinn ríka þátt
í að móta búnaðarsambandið og
gera það að því öfluga félagsmála-
fyrirtæki, sem það er í dag. Hann
var mér, sem ungum ráðunaut,
mjög velviljaður og alltaf minnist
ég ferðanna, sem við ókum saman
til stjómarfunda og alla jafnan var
áhugamál okkar bíeggja, landbún-
aðurinn, umræðuefni.
Eggert Ólafsson var um langt
skeið í stjóm Mjólkurbús Flóa-
manna og formaður um árabil. Það
var á því tímabili að starfsvæði
þess var stækkað til austurs, fyrst
Mýrdalur og síðar sveitir austan-
sands, komu með inn í félagssvæð-
ið. Eggert studdi öll mál, sem vora
til framfara fyrir Vestur-Skaftfell-
inga, mjög drengilega og á það
hérað honum mikið að þakka.
Þegar uppbyggingin var mest á
blómaskeiði landbúnaðarins eftir
1950, vora stofnuð jarðræktarsam-
bönd með miklum vélakosti til
framræslu og jarðræktarstarfa. Á
þessum áram var jarðræktarsam-
band fyrir Eyjafjöll og Mýrdal.
Eggert veitti þessu sambandi for-
ystu um langt árabil og var á þeim
áram unnið stórvirki í framræslu
og ræktun, sem sveitirnar búa enn
að. Eggert gegndi ótal fleiri trún-
aðarstörfum, sat m.a. á búnaðar-
þingi um stund og gegndi mörgum
trúnaðarstörfum fyrir sveit og
sýslu.
Þegar litið er til æviferils Egg-
erts má segja að það sé ótrúlegt
hvað stórt framlag hans var til
félagsmála og til að vinna að fram-
föram og velgengni þess samfé-
lags, sem hann lifði í, þess ber að
minnast og þakka á kveðjustundu.
Eggert tók við búi af föður sín-
um, Ólafí Pálssyni, árið 1947. ólaf-
ur var mjög þekktur bóndi og bætti
jörð og bústofn eins og best mátti
vera. Það má því segja að Eggert
tæki við góðu búi, en hann kunni
líka vel með að fara. Eggert vann
framan af búskaparáram að því
að ræsa mikið af landi jarðarinnar
fram og heppnaðst sú framkvæmd
mjög vel svo á jörðinni var n\jög
mikið af úrvalslandi til túnræktar
og akuryrkju. Þeir Eggert og síðar
Ólafur sonur hans, hafa ræktað
kom á fjórða áratug. Þeir lyftu upp
merki Klemensar á Sámsstöðum í
ræktun korns, sem hefur orðið að
landshreyfíngu. Bændur í Austur-
Landeyjum komu inn í þetta starf,
sem öflugir stuðningsaðilar. Nú
má segja að um umtalsverða bú-
grein sé að ræða á landsvísu með
á annað þúsund hektara ræktun. Á
þessum hartnær fjöratíu áram hef-
ur korn þroskast allvel á Þorvalds-
eyri. Á þessu sviði unnu Eggert
og synir hans mikið brautryðjenda-
starf, sem búnaðarsaga landsins
mun geyma.
Eggert og synir hans byggðu
upp öll útihús af miklum glæsibrag
svo nú þegar Eggert kveður og
hefur afhent bú og jörð í hendur
Ólafi syni sínum, er jörð og húsa-
kostur glæsilegri en nokkum tím-
ann fyrr.
Eggert var mikill hamingjumað-
ur í lífinu, hann giftist norskri
konu, Ingibjörgu, fæddri Nyhagen,
frá Valdres í Noregi. Þau giftu sig
á afmælisdegi hans 29. júní 1950.
Það var mikill hamingjudagur í lífí
hans því Ingibjörg stóð vel að því
að gera garðinn frægan. Ingibjörg
hefur náð svo góðum tökum á ís-
lensku máli að ekki er hægt að
heyra neinn erlendan hreim.
Eggert og Ingibjörg eignuðust
fjögur börn, eina dóttur og þijá
syni. Það var mikil gifta og lán
fyrir Eggert og Ingibjörgu að hjá
þeim hefur dvalið uppeldisbróðir
Eggerts, Sigurður Sveinsson, og
hefur Sigurður alla tíð verið hinn
trausti, góði vinur fjölskyldunnar,
sem treysta mátti á hvetju sem
gekk.
Eggert Ólafsson var hæfileika-
maður til fleira en félagsmála og
búskapar. Hann var úrvalssmiður,
ekki síst hafði hann gaman af jám-
smíði og undi sér vel við rennibekk-
inn. Eggert lést á heimili sínu á
Þorvaldseyri 24. maí sl. eftir nokk-
urra mánaða erfið veikindi, á 84.
aldursári.
Útför hans fer fram frá Eyvind-
arhólakirkju í dag. Eggert er
kvaddur með hlýhug og virðingu
fjölskyldu og vina.
Elsku Ingibjörg og Qölskylda,
mínar hugheilu samúðarkveðjur á
sorgarstund, megi blessun Guðs
veita ykkur styrk.
Blessuð sé minning Eggerts Ól-
afssonar á Þorvaldseyri.
Einar Þorsteinsson.
Vorið er tími akuryrkjumanns-
ins. Þá heldur hann út á akurinn
til þess að plægja og sá. Síðan fylgj-
ast með vexti og viðgangi akursins
og bíða uppskerannar. I landi þar
sem veður geta orðið válynd jafnt
á miðju sumri sem vetri er ræktun-
in áhættusöm og störfin verða að
ákveðinni listgrein sem bóndinn
iðkar. Því er ekki að undra þótt
íslenskir bændur hafi verið tregir
til þess að hefja akuryrkju sem
lengi var aðeins talin möguleg á
heitari landsvæðum. Engu að síður
hefur þessi búgrein náð að festa
rætur í íslenskum landbúnaði þar
sem fleiri og fleiri feta í fótspor
framkvöðlanna sem trúðu á gróð-
urvonina og landið. Trúðu að akur-
yrkjan væri möguleg til hagsbóta
fyrir íslenska bændur. Einn þeirra
var Eggert Ólafsson, bóndi á Þor-
valdseyri. Raunar var trú hans á
landið og framfarir svo sterk og
lífsstarf hans það mikið að tæpast
verður uppbyggingar í landbúnaði
á liðnum áram minnst án þess að
hans verði getið.
Eggert tók við búi af foreldrum
sínum árið 1947 og lét oft að því
liggja að hann hafi tekið við góðu
búi. Þá þegar hafði jörðin verið
rafvædd sem ekki var algengt um
sveitabæi á þeim tíma en ber glöggt
vitni þeirri framsýni og fram-
kvæmdavilja sem hann ólst upp
við. Hann ákvað einnig að láta
ekki deigan síga en feta í fótspor
fyrri kynslóðar. Sem dæmi um það
má nefna að hann trúði staðfast-
lega að jarðhita væri að finna í
landi Þorvaldseyrar. Hann hafði
mikinn áhuga á að nýta þá auðlind
í þágu búskaparins og ákvað að
láta bora eftir vatni á þeim stað
sem hann taldi að það væri að
finna. Borunin heppnaðist og ég
minnist þess morguns vel þegar
hann hringdi til mín og sagði að
komið væri upp um 65° heitt vatn
er duga myndi til þess að hita öll
hús á Þorvaldseyri, súgþurrka hey,
þurrka kom og jafnvel meira en
það. Með þessu hafði honum öðra
fremur tekist að efna heit sitt um
að skila jörðinni betri en hann hafði
tekið við henni. Þótt Eggert væri
ræktunarmaður og framkvöðull
þess að innleiða akuryrkju í íslensk-
an landbúnað vann hann einnig að
öðram framförum. Hann var verk-
laginn með afbrigðum svo að ætla
mátti að verkfræðiþekking hafi
verið honum í blóð borin. Þess sér
stað heima á Þorvaldseyri sem að
öðrum stöðum ólöstuðum verður
að teljast ein best byggða jörð
landsins. En framfaraáhugi Eg-
EGGERT
ÓLAFSSON
gerts einskorðaðist ekki við eigið
bú. Hann var félagsmálamaður og
lét til sín taka á þeim vettvangi.
Hann tók sæti í stjóm Mjólkur-
bús Flóamanna árið 1947, og átti
þar sæti til ársins 1989. Við for-
mennsku stjórnar tók hann árið
1973 og gegndi því starfí í tæp 17
ár. Á þeim vettvangi lágu leiðir
okkar Éggerts saman, vissulega er
margs að minnast frá þeim tíma,
einkum þó hins brennandi áhuga
hans á málefnum bænda og mjólk-
urbúsins. Ég minnist margra funda
og ekki síður samtala í gegnum
síma því Eggert hringdi oft til að
sjoyija frétta og fylgjast með.
Áhugi hans á hinum verklegu þátt-
um kom þá einnig oft fram og
naut sín vel. Hann var vel heima
varðandi allan rekstur mjólkurbús-
ins, var tillögugóður og þægilegur
í öllu samstarfi, en var ekki og vildi
ekki vera aftursætisbílstjóri varð-
andi daglegan rekstur eins og hann
orðaði það sjálfur. Þótt margir
bændur hafi sýnt rekstri -mjólkur-
búsins mikinn áhuga og borið hag
þess fyrir bijósti verður hlutverks
Eggerts á Þorvaldseyri ætíð
minnst.
Oft hafa menn ólíkar skoðanir á
mönnum og málefnum. Slíkt er
eðlilegt og á við um landbúnað og
rekstur mjólkurbúa eins og aðra
þætti mannlegs samfélags. Þannig
hafa oft verið skiptar skoðanir um
nýjungar í mjólkuriðnaði og rekstri
Mjólkurbús Flóamanna og sumir
talið að stundum væri of geyst far-
ið. Ekkert var Eggert fjarlægra en
úrtölur og hann var ætíð tilbúinn
að beita sér fyrir því sem til bóta
mátti verða og hikaði þá ekki við
að miðla öðram af þeirri þekkingu
og reynslu sem hann hafði aflað
sér. Þeirra eiginleika hans fékk
Mjólkurbú Flóamanna að njóta ekki
síður en önnur svið þar sem hann
lét til sín taka.
í störfum mínum fyrir mjólkur-
búið naut ég samskipta við Eggert
og þess að hafa samráð við hann
og tel það hafa verið mikla gæfu
fyrir mig að hafa mátt kynnast
slíkum manni. Vorið er tími akur-
yrkjumannsins. Á þessu vori hefur
Eggert á Þorvaldseyri lokið störf-
um og haldið út á aðrar lendur þar
sem nýir akrar munu bíða hans.
Um leið og ég þakka ánægjulega
samfylgd viljum við Ragnheiður
senda Ingibjörgu eftirlifandi konu
hans og afkomendum þeirra bestu
kveðjur.
Birgir Guðmundsson.
Enginn árstími er jafnheillandi
bóndanum og íslenska vorið. Hlý
skúr, fuglasöngur, björt nótt og
nýtt ævintýri, allt vaknar til lífsins
í rfki náttúrannar á ný. Hvergi er
jafn vorfagurt og undir Eyjafjöll-
um, hlíðin græn og grösin bifast í
blænum á eggsléttum túnum og
kornið skýtur rótum í fijórri gróð-
urmold.
Ómur kirkjuklukkna kallar vini
og samferðamenn til kirkju. Aldur-
hniginn bóndi sem markaði spor
og veitti leiðsögn með elju og fram-
sýni er kvaddur hinstu kveðju með
þökk og virðingu.
Eggert á Þorvaldseyri er geng-
inn til feðra sinna. Hann lifði lang-
an hamingjudag á mestu framfara-
öld íslendinga. Höfuðbólið Þor-
valdseyri vitnar um störf hans og
ættmenna hans á þessari öld.
Greinarhöfundur þakkar margar
stundir sem hann átti með höfðingj-
anum einum og eða í fylgd annarra
og þau mörgu heilræði og fróðleik
sem Eggert lét jafnan í té við þau
tækifæri. Það er uppörvandi að
koma að Þorvaldseyri og sjá hvað
vilji og áræði fá orkað þegar at-
hafnafrelsi duglegrar íjölskyldu
fær að njóta sín.
Eggert Ólafsson var miklum
hæfileikum búinn og yfírburðamað-
ur í mörgu. Hann var maður nýrra
tíma í landbúnaði, fylgdi nýjum
straumum í búskap og skildi öðram
mönnum betur að betra er vit en
strit. Þótt hann skildi og dáði þann
rnátt sem býr í eðli einstaklingsins
var hann maður skipulagshyggju