Morgunblaðið - 04.10.1997, Blaðsíða 8

6 reei saáðTHO t huoaohaouaj
8 LAUGARDAGUR 4. OKTÓBER 1997
FRÉTTIR
Opinn aðgangur að lagasafni á Netinu
Söluaðili lagasafnsins tel-
ur stöðu sína óbreytta
ELDHÚSINNRÉTTINGAR - FATASKÁPAR - TRÉSTIGAR
í miklu ún/ali. 15% verölækkun
á fataskápum meö rennihuröum.
Opið laugardag 11-15 -f Sunnudag 13-16
_ _ Veríð velkomin
KEBCnæf? c-rn\ /rr
SÉRVERSÚJN MEÐ INNRÉTTINGAR OG STIGA
HAMRABORG 1, KÓPAVOGI, SlMI 554 4111
HAFDÍS Hafsteinsdóttir, fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins Úr-
lausn Aðgengi, sem hefur selt um
200 fyrirtækjum áskrift að ís-
lenska lagasafninu í tölvutæku
formi, segist ekki telja að fótunum
sé kippt undan markaði fyrirtækis-
ins með því að Alþingi hefur nú
ákveðið að veita almenningi ókeyp-
is aðgang að lagasafninu á vef
Alþingis á Netinu.
„Ég held að staða okkar sé eins
og áður. Við stefnum ótrauð
áfram. Fólk notar lagasafnið á
mismunandi hátt. Þeir sem skipta
við okkur þurfa ekki að vera á
Netinu og hafa þess vegna meiri
hraða í vinnslunni," segir Hafdís
og segist auk þess telja að leitar-
kerfi fyrirtækisins sé mun betra en
Alþingis.
Taldi sig aldrei hafa einkarétt
á öðru en leitarkerfi
Hún segir að fyrirtækið hafi
fyrir nokkru fengið að vita að það
stæði til innan skamms að veita
almenningi aðgang að lagasafninu
og síðan fengið nokkurra daga
fyrirvara á því að það yrði miðað
við þingsetningardaginn.
Hafdís segir að í upphafi hafi
útgáfan byggst á leyfi ráðuneytis-
ins eh Úrlausn Aðgengi hafi aldrei
litið svo á að fyrirtækið hefði
einkarétt á útgáfu lagasafnsins
heldur aðeins einkarétt á því leitar-
kerfi sem fyrirtækið bjó til. Þar til
fyrir lá að stefnt væri að ókeypis
aðgangi á Netinu greiddi fyrirtæk-
ið ríkinu 100 þúsund krónur fyrir
hveija uppfærslu í gagnagrunninn
en undanfarið hefur það fengið
þetta hráefni ókeypis í ráðuneyt-
inu.
Hafdís segir að lagasafn fyrir-
tækisins taki aðeins 13 megabæta
pláss á hörðum diski. Fyrirtækið
hefur einnig gefið út á diski reglu-
gerðasafn sem það vann frá grunni
með styrk ráðuneytisins en í því
eru allar gildandi reglugerðir frá
1912 og nú er unnið að uppfærslu
fyrir árin 1996 og 1997. Að sögn
Hafdísar stefnir Urlausn Aðgengi
að því að setja lagasafnið á Netið
með leitarkerfi sínu og bjóða teng-
ingu milli þess og reglugerðasafns-
ins.
Þá hefur fyrirtækið selt dóma
Hæstaréttar í áskrift í tölvutæku
formi þannig að dómar sem kveðn-
ir eru upp á fimmtudegi eru komn-
ir á netið á mánudegi.
Telur Hafdís að krafan um al-
mennan og ókeypis aðgang að
upplýsingum af þessu tagi leiði til
þess að aðgangur að dómasafni
og reglugerðasafni verði einnig
Morgunblaðið/Gunnar Þór Hallgrímsson
undar, sem aldrei hefur sést áður
hér á landi og hefur aðeins einu
sinni áður sést í Evrópu svo vitað
sé. Fuglinn hefur ekki fengið
formlegt islenskt nafn, en fékk
nafnið kastaniuskríkja til bráða-
birgða. Kastaníuskrikjan var við
Eyrarbakka og þar sást einnig
annar sjaldséður amerískur fugl,
sem nefnist græningi. Hér hafa
einnig sést evrópskir flækingar
sem hrakist hafa hingað undan
austlægum vindum. Fugl sem
nefnist sefsöngvari fannst til
dæmis í gróðurskála í miðri
Reykjavík en sefsöngvarar hafa
mjög sjaldan sést hér á landi. Á
myndinni að ofan sést kastaníus-
kríkjan í runna við Eyrarbakka
og á neðri myndinni er sefsöngv-
arinn.
gerður frjáls fyrir almenning? „Ég
yrði ekki hissa á að það gerðist
með dómasafnið en reglugerða-
safnið eigum við og höfum unnið
upp með styrk frá ráðuneytinu.“
Auk Úrlausnar Aðgengis hefur
Skýrr selt netaðgang að lagasafni.
Sameiginleg ákvörðun
ráðherra og forseta Alþingis
Jón Thors, skrifstofustjóri í
dómsmálaráðuneytinu, sagði við
Morgunblaðið að það hefði verið
sameiginleg ákvörðun dómsmála-
ráðherra og forseta Alþingis að
opna aðgang að lagasafninu. í
nokkur ár hefur Alþingi verið verk-
taki ráðuneytisins við það að upp-
færa lagasafnið í tölvutækt form.
Jón sagði stefnt að því að koma
upp tengingum við lagasafnið af
heimasíðum ráðuneytanna, auk
heimasíðu Alþingis.
Jón sagði að ekki hefði komið
til tals að opna með sambærilegum
hætti fyrir t.d. dómasafn Hæsta-
réttar. Það safn væri ekki til i
tölvu, nema þá í eigu fyrirtækisins
íslex, sem hefur gefið út og selt
dómasafnið í tölvutæku formi.
Sjaldséðir fuglar hrekjast yfir hafið
Fyrsti fugl sinnar
tegundar á Islandi
ÖFLU GIR vestan vindar hafa að
undanförnu hrakið norður-amer-
íska farfugla af leið sinni til heit-
ari landa í Suður-Ameríku. Þess-
ir fuglar hafa margir lent hér á
landi, fuglaskoðurum til óbland-
innar ánægju, en flækingar frá
Norður-Ameríku sjást aðjafnaði
ekki oft. Á fimmtudag sást til
dæmis til amerískrar skríkjuteg-
HÚS UM HELGINA
MORGUNBLAÐIÐ
Evrópukeppni ungra vísindamanna
Skordýralíf á
lúpínusvæðum og
þroskastig barna
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Kristinn Andersen
Bestu verkefni
Hugvísis, sem er
árleg samkeppni
nemenda á aldrinum 15-20
ára um tækni-, og
vísindaverkefni eru send í
Evrópukeppni ungra
vísindamanna. í september
síðastliðnum var keppnin
haldin í Mílanó og Kristinn
Andersen, sem setið hefur
í dómnefnd Hugvísis, hefur
verið skipaður í dómnefnd
Evrópukeppni ungra
vísindamanna.
- Hvaða verkefni sendu
íslendingar í keppnina?
„Tvær stúlkur, þær Þurý
Ósk Axelsdóttir úr
Flensborgarskóla og
Sigrún Jóhannsdóttir úr
Foldaskóla, fóru með
verkefnin sín til Mílanó. í
verkefni sem Þurý var með
var skordýralíf á
lúpínusvæðum skoðað en í verkefni
Sigrúnar var fengist við að meta
þroskastig barna. Þótt hvorugt
verkefnið ynni til verðlauna í
Mílanó má fullyrða að verkefnin
fengu ágæta dóma og nemendur
stóðu sig prýðilega við kynningu
þeirra."
- Hvað er fólgið í að vinna þessa
keppni?
„Peningaverðlaun, boð til að
sækja vísindakeppni í
Bandaríkjunum, vísindanámskeið
í London og boð um að vera við
afhendingu Nóbelsverðlauna í
Stokkhólmi," segir Kristinn.
Þess má geta að Hugvísi var
sérstaklega boðið að senda fulltrúa
úr hópi keppenda til að vera
viðstaddur afhendingu Nóbels-
verðlaunanna að lokinni keppninni
hér heima.
- Um hvað fjalia verkefnin
almennt í keppninni?
„Raunvísindi og tækni fyrst og
fremst. Rannsóknir á plöntu- og
dýralífi eru algengar, tilraunir í
efna- og eðlisfræði og hönnun
tæknibúnaðar. Viðfangsefnin eru
margvísleg, þau þurfa ekki að vera
mjög háþróuð, en það er mikilvægt
að nemendurnir leggi sjálfir vinnu
í þau, standi vel að verki og sýni
frumleika og sköpunargleði."
- Geturðu nefnt dæmi um
verðlaunaverkefni úr síðustu
keppni?
„Tveir svissneskir piltar
skoðuðu fæðukerfi kjötætuplantna
og mættu með „garðinn“ sinn í
keppnina,“ upplýsir Kristinn.
Hann segir ennfremur að írskar
stúlkur hafi rannsakað hvers
vegna líkamsleifar varðveitast í
mýrum og fenjum öldum saman.“
- Hvernig er dómnefnd
Evrópukeppninnar
skipuð?
„Alls sitja 12 manns
í dómnefnd keppninnar,
vísindamenn og
sérfræðingar frá
Evrópulöndum auk
gestadómara frá Bandaríkjunum.
Sjálfur fékk ég boð frá Brussel
síðastliðið sumar um að taka sæti
í dómnefndinni sem ég þáði og er
fyrsti íslenski dómarinn í
keppninni."
Þegar Kristinn er spurður
hvernig störfum nefndarinnar hafi
verið háttað segir hann að hver
dómari hafi fengið stutta skýrslu
um hvert verkefni nokkru fyrir
keppnina og síðan gefið einkunnir.
„Ef verkefni voru langt utan
fagsviðs dómara gat hann fengið
álit sérfræðinga og það gerði ég
hér heima. Mér fannst ánægjulegt
að finna hve fúslega þeir
sérfræðingar sem ég leitaði til lásu
►Kristinn Andersen lauk prófi
í rafmagnsverkfræði frá HÍ og
MS og doktorsprófi frá
Vanderbilt University í
Bandaríkjunum. Með fram-
haldsnámi stundaði hann
verkfræðistörf, einkum fyrir
NASA, og hann starfar nú hjá
Marel hf. Kristinn var til-
nefndur af Evrópusambandinu
í dómnefnd Evrópukeppni
ungra vísindamanna sl. sumar.
yfir verkefnin og mátu með mér,
en þá sögu höfðu ekki allir
samdómarar mínir að segja. Þar
njótum við eflaust smæðar
samfélagsins á íslandi.
í keppninni kynntu nemendurnir
verkefnin fyrir okkur.“
- Getum við lært eitthvað af
þessari keppni?
„Það voru notuð viðmið sem
nemendunum voru kynnt fyrir
keppnina, en sum verkefnin féllu
á að ekki var farið eftir þeim í
einu og öllu. Sum verkefnin báru
af hvað varðaði vísindaleg
vinnubrögð og gagnrýna vinnu. I
verðlaunaverkefnunum kom fyrir
að nemendurnir höfðu rekist á
galla í tilgátum sínum eða
framkvæmd og víluðu þá ekki fyrir
sér að endurtaka verulegan hluta
vinnunnar. Gagnrýni og álit
annarra á öllum stigum
verkefnisins er nemendum
ómetanlegt til árangurs. Það er
athyglisvert að Þjóðveijar og Irar
hafa staðið sig vel í
Evrópukeppninni árum saman og
framgangur íra er sagður vegna
þess að vísindakeppnin þar í landi
skipar veglegan sess.“
- Hvenær fer næsta samkeppni
Hugvísis fram?
„Upplýsingum um
keppnina verður dreift
til grunnskóla og
framhaldsskóla á
næstunni. Það er
talsvert á ábyrgð
raunvísindakennara í hveijum
skóla að kynna nemendum
keppnina, hvetja þá til þátttöku
og veita virkan stuðning og aðhald
með verkefnum. Metnaður skóla
og kennara virðist mjög
mismunandi að þessu leyti, sumir
skólar senda inn verkefni á hveiju
ári en frá öðrum hefur ekki enn
heyrst. Skilafrestur verkefna til
Hugvísis verður í apríl. Keppnin
hefur frá upphafi verið styrkt af
fyrirtækinu ísaga og
menntamálaráðuneytinu, en
Reykjavíkurborg hefur komið að
framkvæmdinni gegnum ÍTR og
Hitt húsið og Evrópukeppnin fer
fram í Portúgal næsta haust.“
Gagnrýni er
nemendum
ómetanleg til
árangurs