Morgunblaðið - 04.10.1997, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 4. OKTÓBER 1997 41
ERLENDUR
GÍSLASON
+ Erlendur Gísla-
son frá Dals-
mynni í Biskups-
tungum, til heimilis
í Bergholti í sömu
sveit, fæddist í
Laugarási, Biskups-
tungum, hinn 28.
nóvember árið
1907. Hann lést á
heimili sinu 23.
september síðastlið-
inn. Hann var sonur
Gísla Guðmunds-
sonar bónda þar og
Sigríðar Ingvars-
dóttur konu hans.
Gísli var Guðmundsson Bjarna-
sonar í Bolafæti (Jötuætt). Sig-
ríður var dóttir Ingvars Sig-
urðssonar bónda á Apavatni,
síðar kaupmanns í Reykjavík
og Þorbjargar Eyvindsdóttur
frá Útey. Erlendur fluttist með
foreldrum sínum að Úthiið á
þriðja aldursári og ólst þar upp.
Hann stundaði búskap í Úthlíð,
sjómennsku og fleira á yngri
árum.
Árið 1934 kvæntist Erlendur
Guðrúnu Guðmundsdóttur,
Hjartarsonar í Austurhlíð og
settu þau bú sitt í Grindavík.
Guðrún lést árið 1976. Þau eign-
uðust fimm börn. Þau eru:
Hreinn, sagnfræðingur og
bókavörður, sem lést í vor sl.,
ókvæntur og barnlaus, Eyvind-
ur, listamaður í Hátúni, kvænt-
ur Sjöfn Halldórs-
dóttur og eiga J>au
fimm börn; Orn,
trésmiður og ráðs-
maður við Árbæjar-
safn, kvæntur Gígju
Friðgeirsdóttur og
eiga þau þijú börn;
Sigrún, húsmóðir í
Kópavogi, gift Ein-
ari Þorbjörnssyni
og eiga þau þijú
börn; og Edda,
tryggingafulltrúi i
Reykjavík, gift Ág-
ústi Jónssyni. Hún á
fjögur börn.
Erlendur stundaði sjó frá
Grindavik, tók virkan þátt í fé-
lagsmálum, stofnun íþrótta-
félags, björgunarsveitarinnar
Þorbjörns og var fyrsti formað-
ur Verkalýðsfélags Grindavík-
ur (1937). Hann starfaði við
byggingu Reykjavíkurflugvall-
ar á stríðsárunum en gerðist
ráðsmaður á Syðri-Brú, Gríms-
nesi, árið 1942 og eignaðist ári
síðar jarðarpartinn Stritlu í
Iandi Austurhlíðar í Biskups-
tungum, gerði hann að sjálf-
stæðri jörð undir nafninu Dals-
mynni og bjó þar allt til ársins
1982 þegar hann seldi og flutt-
ist að Bergholti.
Útför Erlendar verður gerð
frá Skálholtskirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14. Jarð-
sett verður á Torfastöðum.
„Þú lætur heita eftir mér, Gísli
minn, ef ég kem ekki að landi.“
Þeir létu í hafíð frá Stokkseyri á
útmánuðum 1907, afí okkar og fað-
ir Erlendar, og vinur hans um ára-
bil er Erlendur hét. Nú, 90 árum
seinna, er hann einn af mörgum
óþekktum sjómönnum er hurfu í
hafíð í blóma lífsins. Þeir voru ekki
komnir langt er veðrið skall á, Gísli
afí okkar og hans skipshöfn komst
við mikið harðræði inn í Þorláks-
höfn, en Erlendur vinur hans fórst
með sinni skipshöfn. Seint á sama
ári fæddist ungu hjónunum í
Laugarási í Biskupstungum svein-
bam, en Gísli og Sigríður hófu þar
búskap er þau giftu sig 1906.
Þau þurftu ekki að hugsa sig um
lengi hvað drengurinn skyldi heita,
efnt skildi heit. Erlendur, ekkert
annað kom til greina, og Lindi, eins
og hann var kallaður af foreldrum,
ættingjum og vinum, dafnaði fljótt
og vel. Snemma kom í ljós að sögn
afa að drengurinn myndi fljótt geta
tekið til hendinni, enda ekkert þar
til sparað. Þó ungu hjónin í Laugar-
ási væru fátæk af veraldar auði var
dreijgurinn alinn upp sem prins og
móðurást Sigríðar takmarkalaus allt
til hennar endadægurs 1972.
Bemska Linda var blíð, hann eign-
aðist systur er hann var 2 ára,
móður okkar Úthlíðarsystkina er
Jónína Þorbjörg hét. Með þeim
systkinum var alla tíð afar kært.
Árið 1916 verða þáttaskil hjá fjþl-
skyldunni er þau taka jörðina Út-
hlíð á leigu ásamt systur ömmu,
Ingibjörgu og hennar manni, Guð-
jóni Eyjólfssyni, er síðar bjuggu all-
an sinn búskap á Eiríksbakka í Bisk-
upstungum. Lindi var á 9. ári er
þessir búferlaflutningar áttu sér
stað og mundi hann alla tíð þann
atburð og hvað þeim var vel tekið
hér af öllum nágrönnum, Brynjólfí
á Miðhúsum, Birni á Brekku, Ingi-
mari á Efri-Reykjum, Guðmundi í
Stritlu, Magnúsi í Austurhlíð og
Bjarna, föðurbróður sínum á Bóli.
Lindi óx hratt úr grasi, 12 ára
var hann óvenju stór og sterkur
eftir aldri og fylgdi þá strákum sem
vom tveim árum eldri, Grími á
Syðri-Reykjum, Agli í Múla, Einari
í Kjamholtum, Guðmundi Jónssyni
þá á Brekku, seinna bóndi á Kjaran-
stöðum. Þessir ungu piltar gengu í
farskóla er haldinn var á bæjunum
til skiptis, en þó einkum í ferðaþjón-
ustuhúsinu í Austurhlíð, en þar var
fyrst tekið á móti' riðaridi ferða-
mönnum á leið að Gullfossi og Geysi
hér í sveit. Lindi fór ungur að hlaupa
í kringum féð, en Úthlíð var talin
ein erfíðasta jörðin í allri sveitinni
hvað ijárgæslu varðaði, og fénu
fylgt til beitar, og rekið hvem dag
langt inn í Úthlíðarhraun. Kom þá
fljótt í ljós þol hans og þrautseigja.
Ungur tók hann þátt í íþróttamótum
á Þjórsártúni við góðan orðstír og
nokkmm ámm seinna vann hann
sigur í frægu KR-móti í Reykjavík.
En æskan er stutt og áður en varði
tóku systkinin í Úthlíð við búskapn-
um hér, en móðir okkar hafði þá
gifst föður okkar, Sigurði Jónssyni,
og þau bjuggu hér í 50 ár. Lindi bjó
í austurbænum, en í Úthlíð hafði
verið tvíbýli og jörðin tvö lögbýli.
Lindi bjó í tvö ár einn en gifti sig
1934 heitkonu sinni, Guðrúnu Guð-
mundsdóttur frá Austurhlíð. Á þeim
tímamótum geisaði heimskreppan
og afkoma fólks var hvað erfíðust
sem hún hefur orðið á öldinni. Ungu
hjónin bmgðu búi og fluttu til
Grindavíkur þar sem sjósókn stóð
með blóma.
í Grindavík bjuggu þau í 5 ár.
Þar fæddust synimir þrír. í Grinda-
vík var vel tekið á móti hinum fríska
unga manni. Hann tók þátt í félags-
málum, var í sveitarstjórn og for-
ustumaður í verkalýðsmálum, stofn-
andi og fyrsti formaður Verkalýðs-
félags Grindavíkur. Að hefja slíkt
brautryðjendastarf var ekki heiglum
hent og ekki vinsælt af þeim sem
áttu útgerð. Lenti Lindi þar í erfíð-
um útistöðum, því enginn getur
tveim herrnm þjónað. Slíkt átti ekki
við Linda sem var þá og alla tíð
maður gleði og sátta. Hann kaus
því að hverfa frá þessari baráttu.
Lindi var alla tíð jafnaðarmaður og
lengi í fomstusveit Alþýðuflokksins.
Lindi og Rúna fluttu þá til Reykja-
víkur, og stýrði Lindi búi í Lauga-
rási í Reykjavík en síðan fluttu þau
að Syðri-Brú í Grímsnesi þar sem
Lindi varð einnig bústjóri.
1942 verða á ný þáttaskil er þau
kaupa jörðina Stritlu af fósturfor-
eldrum Rúnu, þeim Magnúsi og
Guðrúnu í Austurhlíð, en Rúna var
bróðurdóttir Guðrúnar. Lindi og
Rúna vom komin heim að Hlíðinni
sinni eftir áratuga búskap sunnan
heiða. Landnámsmaðurinn var koin-
inn til að rækta og byggja upp. Á
áratug var erfíðri stöðu snúið upp
í sókn og sigra og bæjarnafninu
hafði verið breytt í Dalsmynni. Þar
fæddust tvær dáetur til viðbótar.
Við systkinin munum þá sögu frá
fyrsta degi, munum gleði foreldr-
anna að fá bömin sín heim og gleði
nágrannanna að fá þessi framsæknu
hjón í samstarfíð um brauðstritið,
smalamennsku og mjólkurflutninga.
Frá þeim dögum em svo margar
ljúfar minningar, er kaldir drengir
og stúlkur í mjólkurflutningum
fengu margan morguninn heitan
sopann í Dalsmynni. Sem fyrr segir
var Lindi alla tíð maður gleðinnar
og alltaf tilbúinn að hjálpa nágrönn-
unum.
Ein fyrsta veisla er undirritaður
man eftir og tók þátt í var er Lindi
hélt upp á 40 ára afmæli sitt 1947,
en nú í haust er hálf öld síðan. Auk
nágrannanna var þar mættur skáld-
ið Kristinn í Borgarholti og flutti
Linda fallegt ljóð sem enn er í fullu
gildi. Þar segir:
Hér í skjóli fells og Qalla
framhjá gjólan þýtur.
Mjúkt er ból í Mynni Dals
meðan sólar nýtur.
Ijóðrækni og haldin heit
hæfa sðnnum dyggðum.
Þú munt, vinur, þinni sveit
þjóna í fullum tryggðum.
Lindi var mikill ferða- og fjalla-
maður og fór ríðandi inn á afrétt
vor og haust ár hvert. Seinni árin,
þegar um hægðist og Hreinn sonur
hans bjó með honum, ferðaðist hann
erlendis og þá einkum með bænda-
ferðum Agnars Guðnasonar. Lindi
tók mikinn þátt í leiksýningum og
lék í fjölda verka hér í sveit. Þá var
hann í aðalhlutverki í myndinni
„Óðurinn um afa“ er Eyvindur son-
ur hans skrifaði og leikstýrði. Af
þeirri mynd má segja að Lindi yrði
þjóðkunnur maður.
Um haustið 1976 lést Rúna.
Breyttust þá hagir hans mjög; hann
bjó þó áfram um sinn í Dalsmynni
en árið 1982 flytur hann í félagsleg-
ar íbúðir fyrir aldraða í Bergholti.
Þangað komu margir að heimsækja
Linda, enn var sama hjartahlýjan,
enn var tekið þátt í lífi og starfi
sveitunganna. Svo var enn í haust,
farið í réttir og tekið þátt í gleði
manna við hvert tækifæri sem gafst.
Hingað í Úthlíð kom hann síðast
16. september til að fagna með
gömlum grönnum áfanga á leiðinni
til að létta mönnum lífsbaráttuna.
Enn var tekið lagið, enn var Lindi
léttur í spori. „Enn annað kvöld
verður önnur veisla og annað gesta-
boð.“
Með reisn og gleði kvaddi hann
þennan heim. Mikil verður gleðin
hjá gömlum vinum sem taka á móti
honum handan við móðuna miklu.
Enn á ný er Lindi kominn heim.
Við systurbörnin hans frá Úthlíð
þökkum honum af alhug, hann var
okkur sem annar faðir. Fjölskyldu
Linda og vinum vottum við virðingu
og þökk.
Fyrir hönd systkinanna í Úthlíð,
Björn Sigurðsson.
„Blessuð nafna mín!“
Með þessari kveðju heilsaði Lindi
mér frá því að ég man eftir honum
fyrst. Mér þótti ég vera mjög merki-
leg að vera kölluð sama nafni og
þessi blíðlegi, brosmildi maður og
við urðum strax vinir. Nafna fannst
gaman að hafa konur í kringum sig
og hefur honum ekki fundist verra
að hafa þær tvær undir arminn rölt-
andi á réttarball núna í september,
en hann var með þeim hressari á
flestum samkomum þó kominn væri
fast að niræðu. Ég mun minnast
nafna fyrir létta skapið og brosin
sem ég fékk þegar við hittumst, ég
á leið heim úr vinnu en hann á
„auðnuleysisgöngunni“, sundlauga-
ferða okkar þar sem við sátum og
sóluðum okkur í sumar og síðast
en ekki síst kveðjunnar sem tengdi
okkur saman.
Nú kveð ég og segi í síðasta sinn:
„Blessaður nafni minn!“
Berglind Sigurðardóttir.
• Fleiri minningargrcinav um
Erlend Gíslason bíða birtingar og
munu birtast í blaðinu næstu
daga.
HALLDÓR PÉTUR
KRISTJÁNSSON
+ Halldór Pétur
Kristjánsson,
fiskmatsmaður,
fæddist í Tröð í
Bolungarvík 26.
apríl 1914. Hann
andaðist á Sjúkra-
húsi ísafjarðar 28.
september síðast-
liðinn.
Foreldrar hans
voru Sigríður Guð-
mundsdóttir og
Kristján Halldórs-
son útvegsbóndi í
Bolungarvík. 11.
maí 1940 kvæntist
Halldór Hildigunni Jóakims-
dóttur frá Siglufirði, fædd 21.
janúar 1912, dáin 10. nóvem-
ber 1982. Þau hjón eignuðust
fjögur böm, Jón, f. 1941, Auði,
f. 1944, Ólínu, f. 1947, og Sig-
rúnu, f. 1950.
Útför Halldórs fer fram frá
ísafjarðarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Farðu varlega en þó djarflega,
þetta voru þau orð sem afi á Isó
beindi til okkar í hvert skipti sem
hann kvaddi okkur og nú hefur
hann kvatt okkur í hinsta sinn.
Elskulegi góði afi á ísó hefur
fengið hvíldina og hefur hitt
ömmu Hildigunni sem hann hefur
saknað síðustu fimmtán ár, þær
móttökur hafa ábyggilega verið
góðar.
Minningarnar um þau og ísa-
fjörð eru alveg sérstakar, hákarl,
harðfiskur, skíðaferðir á dalinn
og beijatínsla inn í skóg, þar sem
hvíta tjaldinu var tjaldað, allt var
svo notalegt. Þessar minningar
og ótal aðrar munu lifa með okkur
um aldur og ævi.
Við þökkum Guði fyrir að hafa
fengið að kynnast jafn yndislegum
og hlýjum manni sem afi var.
Við erum stolt af að bera for-
eldranöfn móður okkar.
Nú legg ég augun aftur,
6, Guð, þinn náðar kraftur
mín veri vöm í nótt.
Æ, virzt mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(Sveinbjöm Egilsson.)
Guð geymi þig.
Halldór og Hildigunnur.
Með nokkrum orðum langar
mig að minnast tengdaföður míns,
Halldórs Péturs Kristjánssonar.
Ég kynntist Halldóri og konu hans
Hildigunni fyrst fyrir tæpum 25
árum þegar til kynna stofnaðist
með mér og dóttur þeirra hjóna,
Ólínu Jóhönnu. Allt frá fyrstu
kynnum varð mér ljóst hvílíkur
öðlingsmaður Halldór var að eðlis-
fari. Hann tilheyrði þeirri kynslóð
íslendinga sem ekkert taldi eftir
sér ef verða mætti einhveijum að
liði og sérhvert handarvik sem
hann vann öðrum var unnið í anda
þeirrar lífsspeki að sælla sé að
gefa en þiggja. Slíkt er orðinn
fágætur eiginleiki í fari nútíma
íslendinga. Stærstan hluta starf-
sævi sinnar vann Halldór fyrir
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna
sem fiskmatsmaður á Vestfjörð-
um og víðar. Slíkt er ábyrgðar-
starf því bregðist gæði vörunnar
eru viðkvæmir markaðir í bráðri
hættu. Þetta starf rækti Halldór
af stakri trúmennsku og vékst
aldrei undan að sinna þeim skyld-
um sem hann var skipaður til að
gegna á þeim vettvangi. Það hafa
sagt mér traustir heimildarmenn
að gustað hafi um sali frystihús-
anna er Halldór birtist þar enda
maðurinn hinn vörpulegasti á velli
og fas hans og framkoma öll sýndi
svo ekki varð um villst
að þar fór maður sem
mark varð að taka á.
Vestfjarðakjálkinn
er ógreiður yfirferðar
og margar svaðilfarir
fór Halldór þar um
fjallvegi að vetrarlagi
til að sinna starfs-
skyldum sínum. Þeim
skyldum varð að sinna ^
hvað sem raulaði og
tautaði og hvort sem
heiðar væru færar
eður ei. Á þeim ferð-
um voru Halldór og
jeppinn eitt og buðu
hugdjarfir sérhverri ófæru byrg-
inn enda Halldór afskaplega lag-
inn ökumaður að glíma við vetra-
rófærur. Aldrei er samt vitað til
þess að hann hafi á þeim ferðum
teflt sér né öðrum í nokkra tví-
sýnu enda þekking hans á vest-
firsku vetrarveðri og aðstæðum á
heiðum þar vestra með eindæm-
um. Halldór hafði þann sið að
hafa ávallt spotta, sem hann kall-
aði svo, meðferðis í bíl sínum og^
ófáir munu þeir vera ferðamenn
á heiðum vestra sem dregnir voru
úr sköflum með spottanum sem
þá var bundinn í jeppann hans
Halldórs.
Halldór var höfðingi í lund og
frændrækni hans og ræktun vin-
skapar var við brugðið. Gott dæmi
um slíkt var einarður ásetningur
hans að vitja systur sinnar og fjöl-
skyldu hennar í Boston á meðan
hann enn taldist ferðafær. Var
það fastmælum bundið síðla sum-
ars 1996 að sú för yrði farin á
vori komanda. I millitíðinni andað-
ist Petrína systir hans þar vestra
en það breytti í engu áformum
Halldórs, vestur skyldi farið. Af
þeirri för varð svo í júníbyijun sl.
sumar og var Halldór þá nokkuð
þrotinn að kröftum en viljinn ób-
ugaður. Hafði hann með sér vest-
ur þangað dætur sínar þijár og
fylgifiska þeirra og innti þar af
höndum þær skyldur við fjölskyldu
systur sinnar sem honum fannst
að skylda bæri til með fullri reisn
og glæsibrag. Eftir á að hyggja
finnst mér sem hann hafi talið að
með þessu ferðalagi hafi hanrn^
bundið síðustu lausu enda lífs síns
og gæti þar eftir sáttur gengið
hin hinstu spor.
Er á sumarið leið tók heilsu
Halldórs að hraka; líkaminn virtist
hafa lokið sínu verki þótt andi og
sál sýnust lítt buguð. Gekk svo
fram til síðustu stundar og fékk
Halldór hægt og rólegt andlát
síðla kvölds sunnudaginn 28. sept-
ember.
Að leiðarlokum vil ég bera fram
þakklæti mitt og fjölskyldu
minnar fyrir þá gæfu að hafa átt
Halldór Kristjánsson að tengda-
föður. Mér fínnst ég standa í mik-
illi þakkarskuld við hann því menn
af hans tagi kunna þá list, seniC-
nú gerist æ sjaldgæfari, að gefa
öðrum af sjálfum sér og auðga
með því líf annarra. Haf þú kæra
þökk fyrir.
Arnaldur Árnason.
Elsku afi á ísó.
Nú hefur amma tekið á móti
þér opnum örmum. Þú sem sakn-
aðir hennar svo mikið. Við eigum
yndislegar minningar frá Hrann-
argötu 9, allar ferðirnar sem við
barnabörnin fórum með ykkus^
ömmu um Vestfirðina munu lifa
í minningunni um ykkur bæði.
Við höfðum með okkur harðfisk,
þennan eina sanna vestfirska, og
gosflösku. Alltaf hvattir þú okkur
til að ferðast um heiminn og læra
eitthvað nýtt.
Elsku afi, við þökkum þér fyrir
stundirnar sem við áttum saman.*’”
Kristín og Birgir.