Morgunblaðið - 04.10.1997, Blaðsíða 40

40 LAUGARDAGUR 4. OKTÓBER 1997
MININIINGAR
MORGUNBLAÐIÐ

LILJA
HALLDÓRSDÓTTIR
STEINSEN
+ LiUa Halidórs-
dóttir Steinsen
fæddist í Reykjavík
15. janúar 1923. Hún
lést á Héraðssjúkra-
húsinu á Blönduósi
29. september síð-
astliðinn. Foreldrar:
% Hólmfriður Jóns-
dóttir, f. 19.1. 1891,
d. 1964, og Þorfínn-
ur Júlíusson, f. 29.3.
1884, d. 1931.
Kjörforeldrar:
Guðrún Katrín
Jónsdóttir, f. 18.2.
1876, d. 20.7. 1927,
og Halldór Steinsen,
læknir og alþingismaður í Ólafs-
vík, f. 31.8. 1873, d. 25.12. 1961.
Systkini: dætur Þorfinns af
fyrra hjónabandi, Úlfhildur, lát-
in, og Sólveig, látin, sonur Hólm-
fríðar f. hjónaband, Hilmar
Grímsson. Börn Hólmfríðar og
Þorfinns: Hjalti, Hulda, látin,
'V Hólmfríður, Iátin, Sólveig, látin,
Júlíana, Lilja yngri, Áslaug og
Jóna Ölafía. Uppeldisbræður
Lilju: Vilhelm Steinsen, látinn,
og Halldór Steinsen.
Lilja giftist 3. júli
1948 Konráði Má
Eggertssyni, f.
17.11. 1911, d. 15.7.
1995. Þau bjuggu á
Haukagili í Vatnsdal
til 1976 er þau fluttu
til Blönduóss.
Sonur Lilju fyrir
hjónaband er Sævar
Om Stefánsson, f.
5.4. 1947, búsettur í
Reykjavík. Böm
Lilju og Konráðs em
Eggert Konráð, f.
10.1. 1949, búsettur
í Kópavogi, Guðrún
Katrin, f. 3.8. 1951, búsett á
Dalvík, Ágústína Sigríður, f.
13.6. 1954, búsett á Hjartarstöð-
um í Eiðaþinghá, Inga Dóra, f.
13.10. 1958, búsett á Akureyri,
og Hólmfríður Margrét, f. 23.11.
1963, búsett á Álftanesi. Bama-
böra Lilju em 19 og bamabama-
böm 9.
Útför LHju fer fram frá
Blönduóskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Lilja Halldórsdóttir Steinsen, fv.
húsfreyja á Haukagili í Vatnsdal,
er látin. Árið 1947 kom hún, ung
blómarós úr Reykjavík, með Sævar
son sinn, að Haukagili, er hún réðst
sem ráðskona til Konráðs Más Egg-
ertssonar, bónda þar og fóðurbróður
míns.
Konráð, sem var fæddur 1911,
eignaðist hálft búið á Haukagili
1937, þá 26 ára, en tók við búsfor-
ráðum 1942, er faðir hans, Eggert
Konráð, lézt. Móðir Konráðs, Ágúst-
ína Grímsdóttir, stýrði enn inn-
anstokks, er Lilju bar að garði.
Fljótlega tókust ástir með þeim
Konráði og gengu þau í hjónaband
3. júlí 1948. Þau eignuðust síðan
fímm mannvænleg börn á árunum
1949 til 1963; Eggert, Guðrúnu,
Ágústínu, Ingu Dóru og Grétu, en
Lilja átti fyrir Sævar Örn, sem Kon-
ráð gekk í föðurstað.
Haukagil er víðlend og kostarík
jörð og vel fallin til búskapar. þegar
Lilja kom þangað, var nýi tíminn
( að taka við af þeim gamla í búskap-
arháttum með vélvæðingu, ræktun
túna og endurbættum húsakosti fyr-
ir menn og skepnur. Vandað og
rúmgott íbúðarhús hafði verið byggt
árið 1936, sem stendur enn og hýs-
ir núverandi ábúendur jarðarinnar,
sonardóttur Lilju, Hörpu Eggerts-
dóttur, og fjölskyldu hennar. Bæjar-
lækurinn var virkjaður 1939, og
skilaði rafstöðin, þótt lítil væri,
nægjanlegu rafmagni til lýsingar og
matseldar, sem í þá daga voru fátíð
þægindi í sveitum landsins. Búið var
afurðagott og sá ábúendum sínum
góðan farborða.
Aðkoma fyrir nýja húsmóður á
Haukagili var því allgóð á mæli-
kvarða þess tíma, þótt viðbrigðin
*~y fyrir Lilju hafi sjálfsagt verið tals-
verð. Hún hafði alist upp á læknis-
heimili, búið í Ólafsvík og Reykja-
vík, lært hárgreiðslu í iðnskólanum,
hrærst í margmenni og öðlast lífs-
sýn, sem var talsvert ólík þeirri, sem
blasti við á afskekktu og rótgrónu
sveitaheimili norður í landi.
Það er ekkert auðvelt að koma
einn inn í ókunnugt samfélag, þar
sem virðist nánast vera um það eitt
að velja að samlagast því og þeim
siðum, sem þar ríkja fyrir. En Lilja
færði með sér ferskan blæ og kom,
sá og sigraði. Hún sigraði hjarta
Konráðs, ávann sér virðingu fjöl-
skyldu hans og sveitunga, og eign-
aðist gott heimili og fagnaði bama-
láni.
Lilja var kona fríð sýnum; hafði
glaðværa og ljúfa lund; eftirminni-
legan og smitandi hlátur; var hlé-
dræg og óáreitin, en skapfóst og
sterk, ef á þurfti að halda. Snyrti-
^ mennska og reglusemi var þeim
hjónum, í blóð bopn, sem fallegt
heimili þeirra og myndarlegur bú-
skapur bar órækan vott um. Gróska
og framfarir ríktu á þessum árum í
íslenskum landbúnaði, sem þau
Konráð tóku ósvikinn þátt í. þau
voru hjúasæl og dvaldi margt vinnu-
fólk hjá þeim, einkum framan af.
Lálja var vinaföst og sóttu æskuvin-
konur hennar og ættingjar að sunn-
an hana gjarnan heim á sumrin til
lengri eða skemmri dvalar.
Búskapur þeirra Konráðs stóð á
Haukagili til ársins 1976, en þá
fluttu þau til Blönduóss. Sonur
þeirra, Eggert Konráð, tók þá við
öllu búinu, en hann hafði tekið við
hluta þess árið 1970. Lilja og Kon-
ráð áttu heimili á Blönduósi æ síð-
an, fyrst í íbúð, sem þau eignuðust
við Blöndubyggð 8, en síðar í nýju
og glæsilegu húsnæði fyrir aldraða
að Flúðabakka 1. Þar nutu þau
góðra granna og endurnýjuðu göm-
ul kynni við samferðafólk sitt úr
Húnaþingi.
Ég var 13 sumur, 1945-58, á
Haukagili og þar var mitt annað
heimili öll þessi ár. Ég sat því í fleti
fyrir, þá 5 ára, þegar Lilja kom þang-
að 1947 og man vel eftir brúðkaupi
þeirra Konráðs ári síðar, þegar þau
brugðu sér prúðbúin af bæ, - og
komu gift til baka. Mér þótti stöðu
minni á heimilinu, - en þar dvaldi
ég í skjóli föðurömmu minnar, Ág-
ústínu, - teflt í nokkra tvísýnu við
húsmóðurskiptin. Sá ótti var
ástæðulaus. Lilja reyndist mér sem
besta móðir og gengu þau Konráð
næst foreldrum mínum á uppvaxtar-
árunum, og var kært með okkur æ
síðan.
Með fráfalli Lilju, - og Konráðs
Eggertssonar fyrir tveimur árum, -
er ákveðnum kafla í sögu Haukagils
í Vatnsda! lokið. Margir samferða-
menn; fjölskylda, sveitungar og vinir
lesa í þeim kafla brot úr eigin sögu
í samskiptum við þessi ágætu hjón,
og minnast þeirra og þessara góðu
tíma með söknuði og þakklæti.
Blessuð sé minning Lilju Halldórs-
dóttur Steinsen.
Eggert Hauksson.
í dag er kvödd hinstu kveðju Lilja
Halldórsdóttir, fyrrverandi húsmóðir
á Haukagili í Vatnsdal, en hún lést
síðastliðinn mánudag eftir erfíða
baráttu við krabbamein, þann sjúk-
dóm sem veldur dauða fleira fólks í
neyslusamfélögum nútímans en
nokkur annar.
Ein af þeim minningum sem eru
ljóslifandi í hugskoti mínu eru
fyrstu kynnin af tengdamömmu
þegar ég fór heim með konuefninu
fyrir rúmum tuttugu og tveimur
árum. Þessi kona sem bauð mig
yelkominn á, þeimilj sitt með ,ipnj-
JON GUÐMANN
VALDIMARSSON
+ Jón Guðmann
Valdimarsson
var fæddur í Gular-
áshjáleigu, Austur-
Landeyjum, 5. októ-
ber 1918. Hann lést
í Sjúkrahúsi Suður-
lands 28. september
síðastliðinn. For-
eldrar hans vom
Valdimar Þor-
varðarson frá Klas-
barða í V-Landeyj-
um, f. 14. maí 1893,
og Elín Jónsdóttir
frá Laug í Biskups-
tungum, f. 10. októ-
ber 1886. Systkini hans eru
Anna Kristín í Stekkum, Guð-
rún Jóhanna og Ásdís Katrín
báðar búsettar í Reykjavík.
Guðmann kvæntist 1. janúar
1942 Stefaníu Magnúsdóttur
frá Flögu í Villingaholts-
hreppi, f. 29. apríl 1921. For-
eldrar hennar vom Magnús
Árnason frá Hurðarbaki og
Vigdís Stefánsdóttir frá Sela-
læk á Rangárvöllum. Sonur:
Árni Guðmannsson, smiður í
Kópavogi, f. 30. maí 1942,
kvæntist 1. janúar 1969 Hrafn-
hildi Sveinsdóttur,
f. 22. mars 1943, eri
hún lést 1. febrúar
á síðastliðnum
vetri. Dætur þeirra:
Ragnhildur Hafdís,
gift Páli Þórarins-
syni, Sóley Huld,
Dagný Hmnd og
Signý Hlíf.
Guðmann fluttist
með foreldrum sín-
um að Eyrarbakka
1938 og stundaði
sjómennsku fyrstu
árin þar. Síðar
lagði hann stund á
smíðar og lærði til þeirra hjá
Valdimar föður sínum. Guð-
mann var athafnasamur smið-
ur og byggði hús víða í sveitum
Suðurlands auk smærri verka.
Hann stýrði m.a. byggingu
brimvarnargarðs við höfnina á
Eyrarbakka. Allt frá árinu
1974 átti Guðmann við veikindi
að stríða og varð frá þeim tíma
óvinnufær.
Útför Jóns Guðmanns verður
gerð frá Eyrarbakkakirlgu í
dag og hefst athöfnin klukkan
14.
leika sem var svo blátt áfram og
einlægur, engin sýndarmennska og
ekkert orðskrúð, heldur aðeins ,já,
komdu nú sæll, Dóri minn, og vertu
velkominn".
Árið 1947 kemur Lilja sem ráðs-
kona að Haukagili og varð það upp-
hafíð að hennar lífshamingju, því
ári síðar giftist hún Konráð Ég-
gertssyni bónda þar og þau stofn-
uðu heimili. Með því að eignast sitt
eigið heimili hygg ég að Lilja hafí
fundið þá lífsfyllingu sem hún leit-
aði eftir því hún bar mjög mikla
umhyggju fyrir fjölskyldunni og
áhugi hennar var fyrst og fremst
bundinn við það að búa börnum sín-
um gott heimili og aðstoða þau og
síðar barnabörnin á allan þann hátt
sem hægt var. Ég vona að hún
hafi skynjað þann árangur sem varð
af hennar mikla móðurstarfí því
fyrir utan það að hafa getið af sér
myndarlega einstaklinga, eru
óvenju sterk tengsl og samhugur
innan systkinahópsins hvort sem
deila þarf gleði eða sorg, og svo
virðist sem þessi sterku fjölskyldu-
bönd haldist áfram því mikil sam-
staða er meðal fjölskyldna systkin-
anna og eins þeirra á milli.
Lilja var fáorð að eðlisfari og
leiddi hjá sér tal um annað fólk,
hins vegar var hún skapmanneskja.
Væri hallað á hana eða einhvem
fjölskyldumeðlim gat þykknað mjög
í henni án þess þó að hún talaði
um það, en einhvernveginn fór það
ekklfram hjá neinum sem nálægur
var.
Lilja missti mann sinn sumarið
1995 og bjó ein í íbúð sinni á Blöndu-
ósi upp frá því allt fram í endaðan
ágúst sl. er hún fór á Héraðssjúkra-
húsið. Á síðastliðnu vori greindist
hún með þann sjúkdóm sem varð
hennar banamein, hafði hún þá ver-
ið meira og minna veik heima svo
mánuðum skipti en gert það sem
hún gat til að leyna ættingja og vini
því hvemig heilsan var.
Ég held að þeir sem kynntust
Lilju hljóti fyrst og fremst að minn-
ast hennar fyrir þá miklu alúð sem
hún sýndi bömum og heimili og er
hollt að leiða hugann að því nú á
tímum, þegar allt kapp er lagt á að
höndla sem mest veraldleg gæði en
ræktun mannlegra gilda látin sitja
á hakanum.
Lilja, ég er þakklátur forsjóninni
fyrir að eignast lífsförunaut sem þú
mótaðir. Hvíl í friði.
Halldór Sigurðsson.
Ég veit þú lifir, brosir bakvið dauðann;
blíða vina sumarliljum hjá.
(V.H.)
Kær vinkona er látin. Síðustu
mánuðina hafði hún af æðruleysi
barist hatrammri baráttu við illvígan
sjúkdóm, sem að lokum lagði hana
að velli. Síðastliðið vor er sjúkdómur
hennar var greindur og henni var
sagt að engin von væri um bata,
brást hún við af hetjuskap, sem
gerði ættingjum hennar og vinum
Iéttbærara að taka þessum tíðindum.
Lilja starfaði í Kvenfélagi Vatns-
dæla og var þar formaður um tima.
Eftir að Lilja og Konráð fluttu frá
Haukagili til Blönduóss, vann hún
nokkur ár á Héraðshælinu. Haustið
1991 urðum við nágrannar á Flúða-
bakka 1. Það var glaður hópur sem
flutti þar inn og öll áttum við vonir
um að eiga þar gott ævikvöld, en
smámsaman hefur fækkað í húsinu
og nú eru eftir 6 af 12 manna sam-
stilltum hóp. Góður andi ríkti í hús-
inu og vinátta milli íbúa. Lilju er
sárt saknað, enda sérstaklega hjálp-
fús og hlý kona. Erfíðast verður það
fyrir Davíu vinkonu hennar, en þær
voru sérstaklega duglegar að hlú
hvor að annarri og gleðja. Eftir því
sem árin líða kveðjum við samferða-
fólkið með söknuði, en góðu minn-
ingarnar lifa. Þessar fátæklegu línur
eru kveðjur til Lilju frá vinunum á
Flúðabakka 1. Innilegar samúðar-
kveðjur sendum við börnum hennar
og Qölskyldum þeirra.
Elísabet Þ. Sigurgeirsdóttir.
• Fleiri minningargrcinar um
Liiju Halldórsdóttur Steinsen bíða
birtingar ogmunu birtast í blað-
inu næstu daga.
Kveðjustund, sú hin endanlega í
jarðneskum skilningi, er runnin upp
og á hugann leita minningar um
þig, elsku Manni minn.
Oft höfum við kvaðst á tröppun-
um þínum við undirleik brims og
vinda á Eyrarbakka við svipað tíð-
arfar og nú hefur sýnt sig. Öldurót
eða ókyrrð í veðrinu höfðu ekki
áhrif á viðmótið þitt og handtakið.
Eftir góðar stundir í þínum ranni
við hlýju og öryggi en jafnframt
mikla hógværð í fasi, var kveðju-
faðmlagið goldið óspart. í því var
engin hálfvelgja eða tvískinnungur.
Væntumþykjan og góðvildin voru
ekki bara til að sýnast, þeim fylgdi
fullur hugur. Við kveðjustund var
eins og frá þér streymdi allt það,
sem þú vildir svo gjaman hafa sagt
og skyndilega varð manni ljóst hver
hugur þinn í rauninni var. Innra
með þér ólgaði jafnan meira en séð
varð eða þú komst orðum að.
Ég man þegar ég kom fyrst á
Eyrarbakka fyrir fjölmörgum árum
lítil telpa í vetrardvöl hjá ömmu á
Sunnuhvoli. Þá sat ég oft með
námsbækumar innan við gluggann
sem vissi að Kirkjuhúsi og oftar en
ekki hvörfluðu augun frá landa-
fræðinni og öðm sýsli. Það var ekki
ýkja margt hægt að lesa út úr vest-
urgafli Kirkjuhúss í þá daga. Ein-
ungis útidyr og ef minnið er ekki
alveg brostið, lítill gluggi á efri
hæð. Það var allt og sumt. En brátt
varð Guðmann hluti þess sem fyrir
augu bar. Hann var í svarbrúnni
lopapeysu með derhúfu og ýmis
verkfæri og gott ef ekki tvist stand-
andi út úr hveijum buxnavasa.
Hann gekk rakleitt úr smíðahús-
inu, sem stóð sunnar og hélt austur
á Bakka. Hann fyllti vel út í peys-
una og mér fannst hann bæði stór
og stæðilegur. Göngulagið var að
því virtist átakalaust en þeim mun
öruggara og fyrr en varði var hann
horfínn. Næst þegar honum brá
fyrir sjónir settist hann ef til vill inn
í Moskóvitsinn, sem virtist ekki
vera blíðkaður neitt sérstaklega við
að komast í gang og leggja af stað,
líklegast í enn lengra erindi en áð-
ur. Þannig var það líka hann stóð
alltaf í einhveijum stórræðum á
meðan heilsan leyfði.
Seinna fékk ég að kynnast Guð-
manni og störfum hans af sjónar-
hóli heimilis hans því ekki leið á
löngu þar til litla stúlkan átti fyrsta
erindið í Kirkjuhús og mörg síðan
bæði löng og stutt. Það var ekki
óttalaus vera, sem stóð við útidyrn-
ar að reka erindi fyrir ömmu við
Stebbu í Kirkjuhúsi. Stóri maðurinn
kom til dyra og það virtist alls ekki
pláss fyrir ^fjejri í Jitly for(sjx»funni.
„Komdu inn, væna mín,“ sagði hann
svo undurblíðri röddu að forstofan
virtist allt í einu rúma alla sem
þyrfti og óttinn hvarf eins og dögg
fyrir sólu. Hann lagði kannski ekki
fleiri orð í belg í heimsókninni en
hugur hans og athygli var ósvikið
hjá baminu, sem að garði bar. Aldr-
ei brosti hann breiðar eða tindruðu
augu hans skærar en þegar börnin
undu glöð og fijáls við hlið hans.
Allan barnaskap og ærsl sem óhjá-
kvæmilega fylgja æskunni varði
hann og umbar alla tíð. Þar átti
ungdómurinn tryggan málsvara og
stórt hjarta. Heimsóknir mínar út
í hlýtt og bjart smíðahúsið þegar
napur vetur gnauðaði gleymast
ekki, né heldur gleyma börnin mín
ferðunum með „afa“ í búðina. Þær
voru eftirsóttar af öllum, sem ekki
höfðu að fullu slitið bamskónum. í
þeim gleymdist aldrei „aðalatriðið",
því mátti treysta alveg fram á síð-
asta dag vegferðarinnar.
Dýr fjársjóður lífs míns er fólg-
inn í því að hafa fengið að kynri-
ast heimili Stefaníu og Guðmanns
og njóta ástúðar þeirra og um-
hyggju. Fyrstu kynnin í nágrenni
við ömmu mína og síðar að fullu
á heimili þeirra í hartnær tvo vet-
ur. í þá daga hafði Guðmann ekki
enn kennt þess heilsubrests, sem
hann síðar mátti bera. Samvinna
þeirra og styrkur við átakanleg
veikindi hin síðari ár hljóta að vera
okkur öllum sem til þekktu skært
vegarljós þegar ferðin liggur um
dimma dali lífsins. í öllu því stríði
opinberuðust mannkostir Manna.
Hann stóð eins og öldubijótur í
hafi. Líkt og þegar hann var verk-
stjóri við byggingu hafnargarðsins
við Eyrarbakkahöfn og gekk
ótrauður og af karlmennsku fram
til atlögu við óvægið brimið. Til
þess þurfti mikið áræði. Oftar en
ekki kom hann heim að loknu dags-
verki holdvotur upp að höndum.
Slík voru þrekvirkin einnig sem
Manni vann í baráttu sinni við
vanmátt og málhömlur hin síðari
ár. Við ferðalok þökkum við Guð-
laugur og börnin okkar Manna
fyrir allt sem að ofan greinir og
ótaldar ánægjustundir saman. Þær
búa ævinlega með okkur og þeirra
er ljúft að minnast.
Guð varðveiti minningu hans og
veri með fjölskyldu hans um
ókomna tíma.
Jónína Eiríksdóttir.
• Fleiri minningargrcinar um
Jón Guðmann Valdimarsson bíða
birtingar og munu birtast í blað-
inu niBstu daga. {