Morgunblaðið - 21.10.1997, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 21. OKTÓBER 1997 19
ÚRVERINU
Agreimngur er milli Sjómannasambandsins og LIU um Urskurðarnefnd sjávarútvegsins
„ÚRSKURÐARNEFNDIN er ónýt
enda hefur það gerst ítrekað, að
útgerðarmenn hafi ekki farið eftir
niðurstöðum hennar," sagði Sævar
Gunnarsson, formaður Sjómanna-
sambands íslands, í viðtali við Morg-
unblaðið en verðmyndunarmálin
verða, að sögn Sævars, krafa sjó-
manna númer eitt, tvö og þijú í
komandi kjarasamningum. Kristján
Ragnarsson, formaður Landssam-
bands íslenskra útvegsmanna, segir
aftur á móti, að Sjómannasambands-
forystan geti ekki nefnt neitt dæmi
um, að skip hafi verið gert út á
annað en nefndin hafi ákveðið og
það horfi þannig við útgerðinni, að
milli hennar og sjómanna sé enginn
ágreiningur um fiskverð.
Úrskurðarnefndin tók til starfa
eftir kjarasamninga útgerðarmanna
og sjómanna í júlí 1995 og er hún
skipuð þremur fulltrúum frá útgerð-
inni, þremur frá sjómönnum og tveir
dómarar við Héraðsdóm Reykjavíkur
skiptast á um að vera oddamaður.
Tók hún fyrir um 20 mál fyrsta árið,
sem hún starfaði, aðeins tvö á þessu
ári en alls eru þau um 25 frá upp-
hafi. Hafa þau öll snúist um fis-
kverð og í öllum tegundum, bolfiski,
rækju, loðnu og síld, og skiptast
nokkuð jafnt milli bátaflokka.
Segja mörg dæmi um að
niðurstaðan sé hunsuð
Sævar segir, að nefndin hafi lokið
öllum málum, sem til hennar hafi
verið vísað, en það hafi hins vegar
komið fyrir hvað eftir annað, að við-
komandi útgerðarmaður hafi ekki
farið eftir niðurstöðunni.
„Þetta hefur gerst í Stykkishólmi
í rækju, í Grundarfirði, austur á
Fjörðum í síld og síðan gerðist það
í Siglufirði, að Þormóður rammi hélt
mannskapnum í nokkurs konar gísl-
ingu í sjö vikur með því að lýsa yfir,
að ekki yrði farið eftir úrskurði
nefndarinnar. Ef þeir vísuðu máli til
hennar, yrðu skipin ekki gerð út og
önnur skip fengin til að veiða. Þann-
ig var þessu haldið í sjö vikur þar
til mennirnir skrifuðu undir mjög
lágt rækjuverð," sagði Sævar. Sagði
hann, að nefndin hefði átt að koma
að þessu máli en ekki gert það vegna
þess, að mennirnir fengu ekki að
vísa því til hennar. Þarna hefði eðli-
legur farvegur málsins verið eyði-
lagður.
Sævar sagði, að samtök útvegs-
manna hefðu að sínu mati ekkert
gert til að beita sína menn agavaldi
en sjómenn hefðu alltaf unað dómi
Úrskurðarnefndar þótt þeir hefðu
verið missáttir við hann. Svo kæmi
líka til, að samkvæmt samningum
ætti fiskverð að liggja fyrir áður en
farið er til veiða en það væri undan-
tekning fremur en regla ef svo væri.
Oft fréttu menn það fyrst við upp-
gjör 15. næsta mánaðar hvað þeir
hefðu fengið fyrir aflann.
Óþolandi nálægð
„Annað er svo, að menn eru sett-
ir í þá stöðu að þurfa að standa
frammi fyrir útgerðarmanninum og
þrátta um verð í tíma og ótíma og
það gengur bara ekki upp. Það er
verið með alls konar hótanir ef þeir
fallast ekki á þetta eða hitt, þá verði
bara fenginn annar bátur og menn-
irnir geti farið að leita sér að vinnu
annars staðar," sagði Sævar og lagði
áherslu á, að verðmyndunin yrði
meginmálið í væntanlegum kjara-
samningum við útgerðina.
Sævar sagði að eitt mál skæri sig
úr í tengslum við þennan verðmynd-
unarvanda. Það væri deilan milli
áhafnarinnar á Hvannabergi ÓF við
Þormóð ramma-Sæberg hf. í Ólafs-
firði og snerist hún um tonn á móti
tonni viðskiptum. Það hefði nú farið
sjö sinnum fyrir dómstóla og færi
líklega í áttunda sinn.
„Fyrst var málinu vísað frá á
tveimur dómsstigum vegna þess, að
við byggðum kröfuna á lögum og
samningum en hefðum við aðeins
vísað í samninga hefði Félagsdómur
dæmt það tækt. Hæstiréttur komst
að sömu niðurstöðu og Félagsdómur
en síðan fórum við með það fyrir
hann aftur og bentum þá aðeins á
samningana. Þá þótti það tækt. Út-
gerðarmenn vísuðu þeirri niðurstöðu
Verðmyndunin verður
helsta bitbein í komandi
kjaraviðræðum
Hitt er þó alveg ljóst, að útgerðar-
menn gera ekki út á annað verð en
Úrskurðarnefnd ákveður."
Kristján sagði, að Sævar Gunn-
arsson tæki stundum stórt upp í sig
eins og til dæmis með Eyvind Vopna.
Kom það fram í Morgunblaðinu í
fyrradag að áhöfnin hefði fengið,
42,50 kr. fyrir kg af rækju, sem
landað var í Boiungarvík, og sagði
Sævar þá, að það væri eitthvert ljót-
asta dæmið, sem hann þekkti.
Skiptar skoðanir eru á því hvort búið sé að eyði-
leggja starfsemi Úrskurðarnefndar sjávarútvegs-
ins sem komið var á í síðustu kjarasamningum
og skera átti m.a. úr ágreiningsefnum um fís-
kverð. Formaður Sjómannasambandsins fullyrðir
að útgerðarmenn hafi eyðilagt hana en formaður
LÍÚ segir engin dæmi um að gert sé út á annað
verð en nefndin hafi ákveðið.
tii Hæstaréttar en hann staðfesti
niðurstöðu Félagsdóms.
Efnisleg niðurstaða
í fimmtu umferð fékkst efnisleg
niðurstaða og Félagsdómur sagði,
að það væri ólöglegt að láta sjómenn
taka þátt í kvótakaupum með þeim
hætti, sem útgerðin hafði gert. Og
hann gerði meira. Hann hvatti út-
gerðirnar til að gera upp við sjómenn
í samræmi við samninga. Þetta var
í mars sl. en þegar ekkert gerðist,
boðaði Sjómannafélag Ólafsfjarðar
til fundar í maí þar sem samþykkt
var að efna til verkfalls til fullnustu
dóminum eins og lög heimila. Út-
gerðin vísaði verkfallsboðuninni til
Félagsdóms en þar unnum við málið
enn einu sinni,“ sagði Sævar.
Sævar segir, að þegar hér hafi
verið komið hafí útgerðin borgað
40% af kröfunni og þá hafí deilan
ekki lengur snúist um, að hún neit-
aði að borga, heldur um upphæðina.
Því hafi ekki lengur verið stætt á
verkfalli. „Og þeir borguðu bara 40%
til undirmanna í Sjómannafélagi
Ólafsijarðar en ekkert til yfirmanna.
Nú eru undirmenn með málið fyrir
héraðsdómi til að innheimta afgang-
inn og vafalaust vinnum við það og
þá fer það trúlega fyrir Hæstarétt,
áttunda málsmeðferðin."
Sævar sagði, að sjómenn gætu
ekki búið við þetta lengur. Við þess-
ar aðstæður færi Sjómannasam-
bandinu ekki að veita af að hafa
alla lögfræðinga í landinu í sinni
þjónustu.
„Þegar efnislega niðurstaða lá
fyrir 5. mars sl. fórum við þess á
leit við Kristján Ragnarsson, að hann
áréttaði hana með yfirlýsingu til
umbjóðenda sinna en hann sagði við
okkur, mig og Hólmgeir Jónsson,
framkvæmdastjóra Sjómannasam-
bandsins: „Það mun ég aldrei gera.“
Ég veit, að Fiskifréttir gengu hart
eftir ummælum hans um dóminn og
þremur vikum eftir að hann féll,
höfðu þær eftir honum, að hann
væri engin mamma útgerðarmann-
anna. Þessi maður skrifaði undir
samninginn við okkur,“ sagði Sævar
að lokum.
Alltaf farið eftir
niðurstöðu Úrskurðarnefndar
Kristján Ragnarsson, formaður
LÍÚ, sagði að útgerðarmenn hefðu
í öllum tilfellum farið eftir niður-
stöðu Úrskurðarnefndar og þau tvö
mál, sem komið hefðu upp á þessu
ári, hefðu verið leyst með samning-
um milli viðkomandi útgerðarmanns
og áhafnar eftir að þau komu fyrir
nefndina. Vegna þess hefði hún ekki
þurft að úrskurða um þau.
„Á Ólafsfirði var um það að ræða,
að þar var skip á rækju, veiddi af
heimildum annarra, og það kom
enginn ágreiningur upp fyrr en eftir
á. Félagsdómur sagði ekkert um það
hvað ætti að greiða, aðeins, að það
ætti að taka tillit til keyptra veiði-
heimilda en að hve miklu leyti eða
hvernig hefur ekki verið útfært. Um
það er enn deilt,“ sagði Kristján og
tók fram, að enginn ágreiningur
væri um, að ólöglegt væri að láta
áhöfn taka þátt í kvótakaupum.
„Fiskverð er hins vegar fijálst,
um það er hægt að semja. Þar var
aftur á móti pottur brotinn því að
menn höfðu ekki sinnt því að ganga
frá því með lögformlegum hætti.
Skip eru ekki gerð út
án heimilda
„Þarna var um að ræða ruslrækju
og verðið því lágt. Mannskapurinn
stóð frammi fyrir því að fá tiltekið
verð og halda áfram að veiða eða
fara í land þar sem veiðiheimildirnar
voru búnar. Flóknara var það mál
ekki enda er ekki hægt að gera út
skip án heimilda, kvótakerfið leyfir
það ekki. Hjá Sjómannasambandinu
leita menn til Úrskurðarnefndar
þegar þeim finnst ástæða til en hinn
daginn segja þeir, að hún sé ónýt.
Þeir geta ekki nefnt neitt dæmi um,
að skip hafi verið gert út á annað
en nefndin hefur ákveðið. Þeir leita
um land allt að óánægjunni en finna
hana ekki,“ sagði Kristján Ragnars-
son.
iiUB’JiIUIliiiO “ Btuuui^
22.-25. októbei
ævi
gó
Gerðu
ntýraleg
>ð lcauD
Enn fleiri tilboð
í Gnn stærri
Kringlukast-
BLAÐIÐ
kemur með
ffÉII
Morgunbiaðinu Mviair
á morgun VÖri

KRINGMN