Morgunblaðið - 21.10.1997, Blaðsíða 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 21. OKTÓBER 1997
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Segja 50
hafa verið
myrta
AÐ minnsta kosti 50 manns
féllu er fjöldamorð voru framin
í bænum Qizilabad í Afghan-
instan í síðasta mánuði, en þar
hafa geysað bardagar milli
hersveita Talebana, sem eru
strangtrúaðir múslímir, og
sveita andstæðinga þeirra, að
því er haft er eftir íbúum i
bænum. Morðin eru talin eitt
mesta blóðbað sem orðið hefur
í borgarastríðinu sem staðið
hefur í landinu í fimm ár. i
yfírlýsingu frá hreyfingu Tale-
bana, sem eru súnnímúslímar,
er sagt að þeir hafí ekki átt
neinn þátt í morðunum. íbúar
Qizilabad tjáðu Reuters að hin-
ir myrtu hafi verið sjítamúslím-
ar, og að heimili þeirra hefðu
verið brennd.
Sambands-
sinnar ganga
af fundi
FULLTRÚAR sambandssinna í
viðræðum um framtíð Norður-
írlands, er nú standa í Belfast,
gengu af fundi í gær vegna
deilna um kröfur íra til héraðs-
ins. Flokkur Sambandssinna
Ulster (UUP), sem talar máli
mótmælendatrúaðra íbúa, en
þeir eru um 60 af hundraði
Norður-íra, tilkynnti að brott-
förin væri tímabundin og skor-
aði á írsk stjómvöld að láta af
kröfum sínum. Formaður UUP
sagði að utanríkisráðherra íra,
David Andrews, hefði sagt að
írar myndu ekki breyta
stjómarskrá sinni fyrr en deilu-
aðilar kæmust að samkomulagi
er bindi enda á átök á N-
írlandi. Sambandssinnar vilja
að írsk stjómvöld felli út úr
stjómarskránni ákvæði um að
öll eyjan írland heyri undir þau.
Ný höfuð-
borg Kaz-
akhstan
FRESTAÐ hefur verið um tvo
mánuði að flytja stjómarsetur
Kazakhstans frá borginni Al-
maty til borgarinnar Akmola,
sem er á steppunum í norður-
hluta landsins. Forseti lands-
ins, Nursultan Nazarbaíjev
ákvað fyrir tveim ámm að
Akmola, þar sem um 300 þús-
und manns búa, skyldi gerð
að höfuðborg, en ákvað í gær
að flutningunum skyldi frestað
þar til í desember. Stjórnarer-
indrekar og erlendir kaup-
sýslumenn hafa margir veigrað
sér við því að flytja aðsetur sín
því harðbýlt þykir í Akmola,
þar sem kaldir Síberíuvindar
leika óhindrað um á vetmm
og á sumrin er allt morandi í
moskítóflugum.
Grunaður um
sex morð
LÖGREGLA í Belgíu hefur
handtekið sjötugan prest, sem
gmnaður er um að hafa myrt
sex meðlimi fjölskyldu sinnar,
að því er talsmaður ríkissak-
sóknara greindi frá í gær.
Presturinn er ungverskur að
uppruna en hefur verið búsett-
ur í Brussel. Er hann grunaður
um að hafa myrt tvær fyrram
eiginkonur sínar og fjögur böm
sín. Presturinn kveðst saklaus
af glæpunum.
Ráðstefna um félagslega ábyrgð fyrirtækja
Mikilvægl að fyrirtæki
sinni „þegTiskyldu“ sinni
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
VIÐSKIPTI ganga út á að hagnast, en hagnaður-
inn á ekki að vera takmarkið, heldur leiðin til
að bæta samfélagið. Þetta er ekki ályktun endur-
reistra kommúnista, heldur skoðun, sem lá í loft-
inu á ráðstefnu danska félagsmálaráðuneytisins
og framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins,
ESB, sem haldin var í Kaupmannahöfn fyrir
helgi. Efni ráðstefnunnar var félagsleg sam-
heldni og ábyrgð fyrirtækja og að sögn Karen
Jespersen félagsmálaráðherra er þetta í fyrsta
skipti, sem stjórnmálamenn, frammámenn í við-
skiptalífinu og fulltrúar opinberra
stofnana og einkageirans bera sam-
an bækur sínar um þessi efni. Peter
Hughes deildarstjóri í National
Westminsterbankanum, stærsta
breska bankanum, kveður svo fast
að orði að fyrirtæki sem ekki taki
tillit til félagslegra aðstæðna dagi
uppi. Simon Zadek, Institute for
Social & Ethical Accountability, ráðgjafarstofn-
un um fyrirtæki og félagslega ábyrgð, bendir á
að þeir, sem samfélagið útiloki frá vinnu og um
leið samfélaginu sjálfu, verði innlimaðir, en
spumingin sé hvar.
„Hvernig er hægt
að reka viðskipti í
þjóðfélagi í upplausn?“
Frammámenn úr viðskiptalífinu kynntu á
hvaða hátt fyrirtæki þeirra hafa látið samfélag-
ið til sín taka. Bemard P. Vergnés framkvæmda-
stjóri Microsoft í Evrópu sagði að þó tæknium-
byltingarnar virtust miklar, þá væri þetta þó
aðeins byijunin. Tækni hefði ekki slegið í gegn
fyrr en hún væri alls staðar fyrir hendi, en þó
ósýnileg. Þegar hægt væri að tala við tölvur
væri tölvubyltingin komin vel áleiðis, þær væm
enn of flóknar notkunar og tækniþróun skipti
máli þegar þjóðfélagsþróunin væri rædd. Micro-
soft hefði valið að leggja áherslu á þjálfun starfs-
manna, en einbeitti sér líka að þjálfun einstakra
hópa atvinnulausra. Þannig hefði Microsoft til
dæmis markvisst þjálfað miðaldra verkfræðinga,
sem misst hafa vinnuna.
Svíinn Anders Malmfált framkvæmdastjóri
Levi Strauss í Evrópu gekk í stólinn í svörtum
gallabuxum af réttri tegund, meðan glefsur úr
auglýsingum fyrirtækisins undanfarin ár runnu
yfír skjáinn. Hann undirstrikaði að ekki mætti
gleyma að fyrirtæki, sem ekki gengi vel, gæti
heldur ekki sinnt félagslegum aðgerðum. Þær
snemst ekki um að gera góðverk og forðast
óþægilegar ákvarðanir eins og uppsagnir, heldur
að draga úr áhrifum
þeirra. „Reynið ekki að
halda því fram að þjóð-
félagsleg eymd komi
viðskiptaheiminum ekki
við,“ sagði Malmfált.
„Hvernig er hægt að
reka viðskipti í þjóðfé-
lagi í upplausn?" Hann
sagði starfsfólk fyrirtækisins hvatt til að taka
þátt í sjálfboðastarfí utan þess og fyrir hveija
krónu, sem þannig er lögð til góðra málefna,
leggur fyrirtækið til 4 krónur. Aðspurður sagði
Malmfált fyrirtækið leggja til 20 milljónir Banda-
ríkjadala til félagslegra aðgerða. „Við reiknum
ekki út hvað það kosti okkur að gera ekkert,
heldur geram við þetta af því við trúum því að
þetta sé hið rétta - og það held ég að sé eina
rétta afstaðan."
Hugarfarsbreyting
með nýrri kynslóð
í samtali við Morgunblaðið sagði Peter Hug-
hes, sem sjálfur er rétt á fertugsaldri og einn
af yngri þátttakendum á ráðstefnunni, að ungt
fólk í fyrirtækjum myndi örugglega ekki sætta
sig við að feta í fótspor hinna eldri eins og ekk-
ert hefði í skorist. Það yrði kynslóðabreytingin
í þessu eins og öðm. Auk þess tryði hann því
staðfastlega að það væri ekki hægt að halda
áfram að reka fyrirtæki án þess að taka tillit
til hins félagslega umhverfís, sem fyrirtækin búa
í. Hið eina rétta væri að stefna að því að gegna
þegnskyldu sinni sem fyrirtæki rétt eins og ein-
staklingar. „Annars dagar okkur uppi.“
Simon Zadek lagði áherslu á að það væri
rangt að tala um félagslega útskúfun. Þó fólk
væri útskúfað af vinnumarkaðnum og þá um
leið úr samfélaginu, yrði það innlimað annars
staðar og þá í glæpagengi og aðra skuggastarf-
semi. „Spurningin er hvar þið viljið að fólk sé
innlimað," undirstrikaði Zadek. Til að spoma
gegn þessu væri mikilvægt að styðja við bakið
á þeim, sem vinna meðal atvinnulausra, ungmen-
nagengja og annarra jaðarhópa þjóðfélagsins og
þar gætu fyrirtækin lagt sitt af mörkum, til
dæmis á þeim stöðum, þar sem þau starfa.
Félagslegt framtak
bætir andann
í máli margra kom fram að reynslan frá
umhverfísumræðunni mætti ekki endurtaka sig
nú. Anders Malmfált rifjaði upp hvemig margir
hefðu haldið að umhverfisáhugi yrði aðeins bóla
sem hyrfí og fyrirtæki hefðu alltof seint farið
að sinna umhverfismálum. Almennt bar mönnum
saman um að erfitt væri að setja lög og reglu-
gerðir á félagssviðinu, en áhrifamikið væri að
fyrirtæki sem sinntu samfélaginu kynntu starf
sitt og ekki síst að starfsmenn væru ötulir við
að segja öðrum frá. Það kom fram í máli allra
þeirra, sem sögðu frá umsvifum eigin fyrir-
tækja, að óvænt aukageta af þessu starfi væri
betri andi innan fyrirtækjanna. Það þjappaði
starfsfólkinu saman og gerði það stoltara og
glaðara yfír vinnustað sínum.
Er Lars Kolind framkvæmdastjóri Oticon og
einn þeirra er undirbjuggu ráðstefnuna reifaði
niðurstöðu umræðuhópa sagði hann að fyrirtæki
gætu gert margt til að auka samheldni í þjóðfé-
laginu. Mörg þeirra einbeittu sér að menntun
og þjálfun. Hið opinbera gæti skapað fyrirtækj-
um forsendur til að Ieggja sig fram, en það
væri iðulega framtak einstaklinga innan fyrir-
tækja, sem hefði mest áhrif.
****★,
EVROPA^
Umræðan um Efnahags- og myntbandalag Evrópu í Bretlandi
Snemmbum
aðild ekki talin
hyggileg
Reuters
GORDON Brown heldur tölu í kauphöllinni í London í gær.
AÐ GERAST ekki snemma aðili að
Efnahags- og myntbandalagi Evr-
ópu, EMU, gæti verið skynsamleg-
asti kosturinn fyrir Bretland, sam-
kvæmt mati hagfræðinga og for-
ystumanna í brezku viðskiptalífí,
sem Reuters-fréttastofan innti álits
í tilefni af því að mikil umræða fer
fram þessa dagana í Bretlandi
vegna misvísandi upplýsinga um
stefnuna sem ríkisstjóm Tonys
Blairs hyggst fylgja eftir varðandi
EMU. Óvissan sem þessar misvís-
andi fregnir af stefnu stjórnarinnar
hefur skapað, hefur skaðað ímynd
hennar í brezka fjármála- og við-
skiptaheiminum; einkum þykir Gor-
don Brown fjármálaráðherra hafa
rúið sig miklu af því trausti sem
honum hafði tekizt að byggja upp
hjá annars tortryggnum kauphall-
arhéðnum á fyrstu mánuðum ráð-
herraferilsins með því að taka ekki
af skarið og segja hreint og klárt
hver stefna stjórnarinnar væri í
þessu viðkvæma máli.
„Það er dapurlegt að stefnan í
eins mikilvægu máli og EMU virð-
ist vera ákveðin frá einni stundu
til annarrar," sagði Simon Briscoe,
hagfræðingur hjá verðbréfamiðlun-
inni Nikko Europe.
Skriður komst á umræðuna þeg-
ar Financial Times birti fyrir þrem-
ur vikum frétt af því að stjórn Blairs
hefði ákveðið að taka stefnuna á
aðild Bretlands að myntbandalag-
inu fljótlega eftir að það verður að
vemleika 1999.
Fjármálaráðuneyti Browns svar-
aði þessum orðrómi engu þar til nú
um helgina þegar The Times birti
viðtal við íjármálaráðherrann, þar
sem hann virtist draga í land með
að snemmbúin EMU- aðild Bret-
lands komi til greina. Heimildar-
menn innan stjómarinnar gáfu enn-
fremur í skyn um helgina að EMU-
aðild Bretlands yrði ekki tekin á
dagskrá núverandi þings, en kjör-
tímabili þess lýkur 2002. Brown
sagði í gær að mjög ólíklegt væri
að Bretland gerðist aðili 1999 og
að landið þyrfti á tímabili stöðug-
leika að halda í kjölfar þess að EMU
verður að vemleika, áður en Bret-
land gæti lagt út í að taka þátt í
samstarfinu.
Samleitni hagkerfa
lykilforsenda
Þar sem uppgangur er um þessar
mundir í ýmsum þáttum brezks
efnahagslífs ólíkt þeirri stöðnun eða
hæga bata sem hefur einkennt hag-
þróunina í mörgum löndum Vestur-
Evrópu á síðustu árum þykir brezk-
um hagfræðingum ljóst að nauðsyn-
leg samhæfíng hagkerfanna sem
eiga svo eftir að bindast nánum
böndum í EMU sé erfiðari en oft
hefur verið látið í veðri vaka. Þessi
samhæfíng er að mati hagfræðinga
forsenda þess að myntbandalagið
takist vel í framkvæmd.
„Að gerast aðilar frekar fyrr en
síðar var alltaf viðsjárvert," sagði
Ciaran Barr, hagfræðingur fjár-
málaráðgjafarfyrirtækisins Deut-
sche Morgan Grenfell. „Ríkisstjómin
verður að stýra landinu inn til mjúkr-
ar lendingar - halda verðbólgu niðri
um nokkurra ára skeið og lækka
vexti smám saman til samræmis við
það sem gerist í Evrópu."
EMU-skýrsla lögð fyrir þingið
Brezka þingið kemur aftur sam-
an í næstu viku. Brown sagði í
ræðu sinni í kauphöll Lundúna í
gær að fjármálaráðuneytið hefði
samið „tæmandi" skýrslu um EMU,
sem lögð verði fyrir þingið. Brown
nefndi þó ekki hvenær til standi að
leggja skýrsluna fram. Að sögn
Browns veitir skýrslan nákvæm
svör við spumingunni um stofnaðild
að EMU eða síðar, afstöðu brezkra
stjórnvalda til „stöðugleikasáttmál-
ans“ svokallaða, sem á að tryggja
að aðildarríkin sýni sama aga í rík-
isfjármálum og í skýrslunni er enn-
fremur greint frá því til hvaða
bragða stjórnin vilji grípa til að
halda brezkum efnahag í takt við
efnahag meginlandsríkjanna.
Bretar taka við forsætinu í ráð-
herraráði Evrópusambandsins,
ESB, í janúar á næsta ári og gegna
því í hálft ár. Þetta setur enn meiri
þrýsting á brezk stjórnvöld að sýna
EMU jákvætt viðhorf.