Morgunblaðið - 21.10.1997, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
ÞRIÐJUDAGUR 21. OKTÓBER 1997 27
• •
011 verk
Beethovens
g'efin út
ÞÝSKA útgáfufyrirtækið Deutsche
Grammophon hefur gefið út öll verk
Ludwigs van Beethovens í tilefni af
100 ára afmæli útgáfunnar á næsta
ári. Alls eru það 87 geisladiskar. Það
sem ekki hefur áður heyrst eru kant-
atan „Der glorreiche Augenblick“
samin árið 1814, ófullgerð ópera og
þjóðlög, að því er segir í Svenska
Dagbladet.
Tónlistargagnrýnandi blaðsins
segir hluta þess sem ekki hefur ver-
ið gefið út vera dauflegar tónsmíðar
og ekki að ástæðulausu að það hafi
ekki komið út fyrr en nú. Verkin
skýri engu að síður þá mynd sem
upp hafi verið dregin af Beethoven.
Tónskáldið hafi einungis gefið það
út sem hann hafi verið fullsáttur við
og því gefi þessi ókláruðu verk nýja
mynd af honum.
Ýmsar merkar upptökur er að
finna í heildarsafni Deutsche
Grammophon, þeirra á meðal er
fimmta sinfónía Beethovens í flutn-
ingi Berlínarsinfóníunnar undir
stjóm Arthur Nikisch frá árinu 1913.
-----------» ♦ ♦-----
Lessing lýk-
ur ævisög-
unni ekki
ÞRÁTT fyrir að gagnrýnendur hafi
langflestir verið stórhrifnir af tveim-
ur fyrstu bindum sjálfsævisögu
bresku skáldkonunnar Dorisar Less-
ing, hyggst hún ekki ljúka við hana.
Öðru bindi sögunnar „Walking in the
Shade“ (Gengið í skugganum) lýkur
árið 1962 og treystir Lessing sér
ekki til að halda áfram, þar sem það
muni valda allt of mörgum hugar-
angri.
Þetta kemur fram í viðtali sem
The Guardian átti við Lessing fyrir
skemmstu. Þar segir hún að á sjö-
unda áratugnum hafi fjöldi ungs
fólks átt athvarf hjá sér, fólk sem
átti við ýmiskonar vanda að etja, og
vill hún ekki ýfa upp gömul sár með
því að riíja þessi ár upp.
Fyrsta bindi ævisögunnar segir frá
uppvaxtarárum Lessing í Ródesíu en
annað bindið hefst við komu hennar
til Lundúna árið 1949 með son og
handrit að fyrstu skáldsögu sinni.
En þrátt fyrir að Lessing hafi
sett endapunktinn á ævisögu sína
hefur hún ekki lagt pennann frá
sér. Hún vinnur nú að nýrri bók, sem
fjallar um ýmis ævintýri sem systk-
ini lenda í.
Lofið
TÓNLIST
Hljömdiskar
KÓR AKUREYRARKIRKJU
Sljómandi: Björn Steinar Sólbergs-
son. Einsöngvarar: Sigrún Hjábntýs-
dóttir, Sigrún Ama Amgrímsdóttir,
Óskar Pétursson. mjóðfæraleikarar:
Anton Hevesi, orgel, Sveinn Sigur-
bjömsson og Hjálmar Sigurbjöms-
son, trompet. mjóðritað í Akureyrar-
kirkju 9.-13. maí 1997. Upptaka og
hljóðvinnsla: Halldór Víkingsson.
Útgefandi: Skálholtsútgáfan og Kór
Akureyrarkirkju. ISBN 9979-826-8.
Framleiðsla: Skref. SÚCD003.
Á ÞESSUM geisladiski er flutt
úrval af söngvum úr kórbókinni
Dýrð, vald virðing, 50 kirkjulegir
söngvar fyrir blandaða kóra sem
Skálholtsútgáfan gaf út haustið
1996 (uppl. úr bæklingi). Hér er
um að ræða lofsöngva, sálma,
bænir og tilbeiðslu - eins og vera
ber, allt mjög vel sungið undir
agaðri en fremur látlausri (sem
HIÐ ÍSLENSKA bók-
menntafélag gefur út
margar bækur á árinu,
nokkrar í samvinnu við aðra.
Sum rit félagsins eru endur-
prentuð vegna mikilla vinsælda,
eins og til dæmis Lærdómsritin
Ríkið og Um skákiskaparlistina.
Fyrr á árinu kom út Tíma
tal. Saga úrsmíði á íslandi. Sagt
frá sigurverki og tímamælum.
Höfundur er Edda Kristjáns-
dóttir. í bókinni er rakið uppliaf
og framvinda úrsmíða á ís-
landi, lýst störfum, verkfærum
og vinnubrögðum, einnig
greint frá fornu tímatali.
Saltfiskur í sögu þjóðar
er eftir Valdimar Unnar
Valdimarsson og Halldór
Bjarnason. Saltfiskverkun
og -verslun eru gerð skil
í bókinni og lýst sölu- og
markaðsmálum erlendis.
Hádegisverðurinn er
aldrei ókeypis kom út í
vor. Þetta eru þættir í
stjórnmálahagfræði eftir
Hannes H. Gissurarson þar
sem Smith, Hayek, Marx,
Keynes og Friedman koma
við sögu. Sóun náttúruauð-
linda og fyrirkomulag
fiskveiða við strendur ís-
lands er meðal efnis.
Viðeyjarstofa og kirkja
er bók sem Bókmenntafé-
lagið dreifir, en útgefend-
ur eru Viðey og Reykjavík-
urborg. Höfundur er Þor-
steinn Gunnarsson. Bygg-
ingasaga þessara sögu-
frægu steinhúsa frá 18. öld
er rakin og greint frá
breytingum sem gerðar
hafa verið á þeim.
Skæðagrös er rit til
heiðurs Sigurjóni Björns-
syni sjötugum. Nítján höf-
undar eiga efni í ritinu,
ferðasögur, ljóð, greinar
um fornleifar, náttúrusýn,
sálfræði, handritarann-
sóknir, byggðasögu og
fleira.
Siðbreytingin á íslandi 1537-
1565. Byltingin að ofan er eftir
Vilborgu Auði ísleifsdóttur.
Gerð er grein fyrir hugsjónum
siðbreytingarmanna og íslensku
miðaldasamfélagi.
Þættir úr sögu vestrænnar
menningar. Frá 1848 til okkar
daga er eftir Guðmund J. Guð-
mundsson og Ragnar Sigurðs-
son, bók í sama flokki og Forn-
öldin, Miðaldir og Nýöldin
1492-1848.
Nýir inngangsfyrirlestrar um
sálkönnun er eftir Sigmund
Freud í þýðingu Sigurjóns
Björnssonar. Ritið er sjálfstætt
Hvata-
lífið og
saltfisk-
urinn
framhald af Inngangsfyrirlestr-
um um sálkönnun 1 og 11. „Kenn-
ingar um kvíða og hvatalífið
(árásarhvöt), sálfræði kvenna,
yfirskilvitleg fyrirbæri og kom-
múnisma", segir í kynningu. .
Saga hugsunar minnar um
sjálfan mig og tilveruna er eftir
Brynjúlf Jónsson frá Minna-
Núpi. Haraldur Ingólfsson bjó
til prentunar. „Eitt frumlegasta
rit sem íslenskur heimspeking-
ur hefur skrifað," segir í kynn-
ingu, en í bókinni leitar höfund-
ur svara við grundvallarspurn-
ingum mannlegrar tilveru.
Rekstrarsaga innréttinganna
eftir Lýð Björnsson er í Safni
til Iðnsögu íslendinga. Innrétt-
inga Skúla Magnússonar land-
fógeta er minnst sem fyrstu til-
raunar til að stuðla að efnahags-
legu sjálfsforræði landsmanna
og leysa þá úr vítahring einok-
unar.
Spriklið í sporðinum
Með spriklið í sporðinum.
Saga SH1942-1996,2. bindi
er eftir Olaf Hannibalsson og
Jón Hjaltason. Rakin er saga
Sölumiðstöðvar hraðfrystihús-
anna, fjallað um tilurð samtak-
anna, uppbyggingu, bar-
áttuna við að hasla sér
völl og dótturfyrirtækin,
Jökla og Umbúðamiðstöð-
ina.
Yfir lönd, yfir höf. Saga
dótturfyrirtækja SH er-
lendis 1942-1996 er 3.
bindi SH-sögunnar og
skrifað af Jóni Hjaltasyni,
Hjalta Einarssyni og Ólafi
Hannibalssyni. Fyrsta
bindi, Frystihúsin, þar
sem gerð er grein fyrir
öllum fiskframleiðendum
innan SH, var áður komið
út á vegum SH.
Gullkista þvottakvenna
er heimildasafn og endur-
minningar Huldu H. Pét-
ursdóttur um Þvottalaug-
arnar i Laugardal.
Ritverk Sigurðar Nor-
dals, alls 12 bindi, eru til-
tæk hjá Bókmenntafélag-
inu, en þau hafa markað
djúp spor í menningar-
sögu Islendinga. í þeim
er mikið efni sem ekki
hefur verið birt áður.
Kúgun kvenna eftir
John Stuart Mill ásamt
ritgerðum Bríetar Bjarn-
héðinsdóttur og Páls Bri-
em um kvenfrelsi og með
inngangi eftir Auði Styrk-
ársdóttur, er 33. Lær-
dómsrit Bókmenntafé-
lagsins. í bókinni eru end-
urútgefnir textar sem mótuðu
umræðu íslendinga um undi-
rokun kvenna og réttindi
þeirra.
Meðal endurprentaðra bóka
Bókmenntafélagsins eru Eddas
and sagas eftir dr. Jónas Krist-
jánsson, Undir oki siðmenningar
eftir Sigmund Freud, Ríkið eftir
Platon, Um skáldskaparlistina
eftir Aristóteles og Siðferði og
mannlegt eðli eftir Pál S. Ardal.
Hið íslenska bókmenntafélag
gefur út Skírni, en hausthefti
þessa 171. árgangs tímaritsins
er væntanlegt bráðlega. Ritstjór-
ar eru Jón Karl Helgason og
Róbert H. Haraldsson.
Hádegis-
tónleikar í
Norræna
húsinu
HILMAR Jensson gítarleikari
leikur á hádegistónleikum á veg-
um tónleikanefndar Háskóla Is-
lands í Norræna húsinu á morg-
un, miðvikudag.
Hilmar hefur flutt djass- og
spunatónlist og leikið með fjöl-
mörgum innlendum sem og er-
lendum tónlistarmönnum á þeim
vettvangi. Að þessu sinni mun
hann flytja eigið verk, í fjórum
hlutum er nefnist „Stilla I-IV“.
Verkið er eins konar hálfspuni,
þar sem unnið er eftir fyrirmæl-
um og innan ákveðins ramma.
Reynt er að túlka þá ró er mynd-
ast við síendurtekningu hljóða,
jafnvel þó þau sín á milli verði
ómstríð og séu oft hver fyrir sig
óstöðug, segir í kynningu. Verk-
ið er samið fyrir rafgítar og „fe-
edback" og tekur um 25 mínút-
ur í flutningi.
Dagskrá háskólatónleika má
nálgast á vefnum:
http://www.hi.is/gunnag/
tonlist/tonleikar.html.
Damask í ís-
lenskum heim-
ilisiðnaði
GUÐRÚN Bjarnadóttir „Hadda“
kynnir handofna hör- og ull-
ardúka í versluninni íslenskum
heimilisiðnaði til 1. nóvember.
Dúkarnir verða til sölu í verslun-
inni.
Hadda nam almennan vefnað
í Svíþjóð, stundaði nám í lista-
deild Lýðháskólans í Eskilstuna
í Svíþjóð og við myndlistarskól-
ann á Akureyri. Hún hefur tekið
þátt í nokkrum samsýningum
og haldið einkasýningar.
Kynningarfyr-
irlestur í MHÍ
SÓLVEIG Aðalsteinsdóttir
myndlistarmaður heldur kynn-
ingarfyrirlestur og sýnir
skyggnur í fyrirlestrarsal MHÍ
í Skipholti 1, á morgun, miðviku-
dag, kl. 20.30.
I fyrirlestrinum íjallar Sólveig
um eigin myndlistaferil og við-
horf til myndlistar. Ókeypis að-
gangur.
Ólafur
Hannibalsson
Jón
Hjaltason
Sigurður
Nordal
Sigmund
Freud
vorn Drottin
er einnig gott og blessað!) stjórn
hins ágæta organista kirkjunnar,
Björns Steinars Sólbergssonar.
Kórinn virkar þó ekki mjög fersk-
ur - raddirnar ekki „ungar“ áferð-
in hefðbundin - þ.e. fremur hæg
og án verulegra tilþrifa og hríf-
andi hljóma. Auðvitað helgast
þetta að nokkru leyti af efninu
enda ekki verið að syngja Bach,
þó hygg ég að kirkjan eigi hlut
að máli, hljómburðurinn e.t.v. við
hæfi í messum en of mikill til að
góður kórsöngur fái notið sín á
hljómdiski. Einsöngurinn mjög
góður (ekki í fyrsta skipti sem
Oskar vekur athygli mína); Sigrún
frábær.
Flest eru þetta gömui og þekkt
lög, mörg fögur og vinsæl - og
væntanlega sígild, þótt fæst þeirra
standi undir titli disksins, enda
þekki ég ekkert tónskáld sem það
gerir nema Jóhann Sebastian.
(Annað mál er um suma textana,
t.d. þegar höfundurinn heitir Hall-
grímur Pétursson.)
Þó vil ég sérstaklega minnast á
fimm síðustu lögin, Gegnum Jesú
helgasta hjarta og Vertu Guð fað-
ir, faðir minn eftir Jakob Tryggva-
son við texta séra Hallgríms, Ó,
undur lífs eftir Jakob Hallgríms-
son við texta Þorsteins Valdimars-
sonar} sálmaforleikur Jóns Hlöð-
vers Askelssonar Dýrð, vald, virð-
ing, þar sem Björn Steinar situr
sjálfur við orgelið, og útsetning
Jóns Hlöðvers á þjóðlaginu sem
sálmurinn er sunginn við. Allt inni-
legar og failegar tónsmíðar, sem
í látleysi sínu þjóna textanum vel
(sem sannar kannski að tónlistin
þurfi ekki að keppa við textann,
og er maður þá e.t.v. kominn í
mótsögn við sjálfan sig).
Undirleik á orgel á þessum
hljómdiski annast Antonia Hervesi;
ennig koma við sögu tveir alveg
stórfínir blásarar (trompet), Sveinn
Sigurbjömsson og Hjálmar Sigur-
björnsson, og var þeirra sárlega
saknað þegar þeir hættu að blása.
Oddur Björnsson
STEINAR WAAGE
SKOVERSLUN
Verð: 3.995
Tegund: 290555
Litur: Svartir
Stærðir: 28-35
Ath.: Einnig dömustærðir 36-41 lcr. 5.495
5% STAÐGREIÐSLUAFSLATTUR • POSTSENDUM SAMDÆGURS
STEINAR WAAGE
SKÓVERSLUN
SÍMI 551 8519
Toppskórinn steinar waage
A Veltusundi v/ Ingólfstorg, skÓverslun ^
# sími 552 1212 SIMl 568 9212 #>