Morgunblaðið - 02.12.1997, Blaðsíða 40

40 ÞRIÐJUDAGUR 2. DESEMBER 1997
AÐSEIMDAR GREINAR
MORGUNBLADIÐ
P A T I U M
Opið sunnudaga kl. 13-17
Nýbýlavegi 30, sími 554 6300.
Kaupmenn - Innkaupastjórar
inrDarion
Frönsk hönnun
framleidd í Tékklandi
Aðventboðskapurinn kemur
HEIMAGALLAR! MORGUM LITUM
ATOC©I:
SÍ)IR KJÓLAR A KR. 8.900
BUXUR OG BLÚSSUR A KR 4.800
Reykjavíkurvegi 64 • Hafnarfirði • Sími 565 1147
Björgvin
Snorrason
Umbúðapappfr!
Fjölbreytt úrval umbúðapappírs í mörgum breiddum.
Stoðír fyrir umbúðapappír o.fl. Nánari upplýsingar
í síma 540 2040.

*
€giU Guttcrm&ócn heUdverslun
Söludeild: Hallarmúla 2-4 • Sími 540 2040
Lager: Fosshálsi 5-7 • Sími 587 8976
EINS og ég nefndi
í fyrri grein minni fékk
aðventhreyfingin ekki
á sig jafn ákveðna
mynd í Evrópu og í
Bandaríkjum Norður-
Ameríku. Sá sem fór
fyrir vakningunni þar
var baptistinn William
Miller. Áður en Miller
gerðist baptisti var
hann deisti og þjónaði
sem höfuðsmaður í her
Bandaríkjanna. Hann
tók þátt í seinna frels-
isstríði þjóðar sinnar
frá 1812 til 1815. Her-
fylking hans barðist
við enskt ofurefli við
Plattsburg á strönd Champlain-
vatns og bar sigur úr býtum. Sagn-
fræðingar seinni tíma fjalla um
sigurinn við Plattsburg sem afger-
andi fyrir sigur Bandaríkjanna í
þessu seinna frelsisstríði þeirra
gegn Bretum.
Að stríðinu loknu sneri Miller
heim til búgarðs síns. Nú sóttu að
honum efasemdir um ágæti deism-
ans og þörf fyrir að losna við nag-
andi sektarkennd hið innra með
sér. Hann sneri sér því að Bibl-
íunni. Um það skrifar hann seinna
á þessa leið: „Hún varð mér yndi
og í Jesús fann ég vin.“ Húslestrar
urðu héðan í frá daglegt brauð á
heimili hans.
Frá árinun 1816 rannsakaði
Miller Biblíuna gaumgæfilega og
frá 1818 einkum og sér í lagi
spádóma hennar um endurkomu
Jesú Krists. Svo var það í ágúst-
mánuði 1831, að Miller, enn eina
ferðina, var að þagga niður rödd
hið innra með sér, þegar knúið
var dyra hjá honum. En rétt áður
hafði hann lofað „röddinni“ að
hann skyldi segja frá endurkomu-
spádómunum ef hann yrði beðinn
um það. Fyrir utan stóð ungur og
náinn ættingi Millers, en sá hafði
farið 26 km leið til þess að biðja
Miller frænda um að koma og
segja frá rannsóknum sínum, þar
eð baptistapresturinn sem hefði
átt að messa þennan sunnudags-
morgun væri forfallaður. Miller
stóð orðiaus andartak, svo þaut
hann út í tijálund, kraup þar og
staðfesti heit sitt við Guð. Þannig
hófst boðun endurkomuboðskap-
JAKKAR, STUTT OG SÍÐ PILS,
BUXUR, BLÚSSUR OG KJÓLAR
nú í 209 löndum, segir
Björgvin Snorrason í
þessari síðari grein af
tveimur, og fjöldi með-
lima er um 10 milljónir.
1844 klofnaði hreyfingin í
nokkrar fylkingar vegna vonbrigð-
anna miklu. Vonbrigðin miklu
komu vegna þess að menn trúðu
því að Kristur mundi koma aftur
1844. Sumir nefndu aðrar dagsetn-
ingar, en flestir voru sammála um
1844. Það sem olli misskilningnum
og sem aftur orsakaði vonbrigðin
var almennur skilningur meðal
mótmælenda þess efnis, að jörðin
væri musteri Guðs og þegar ætti
að hreinsa musterið yrði jörðin
hreinsuð með eldi við endurkom-
una. Þegar mönnum hins vegar
skildist að jörðin væri ekki must-
eri Guðs, breyttist einnig skilning-
ur manna á atriðum sem varða
endurkomu Krists.
Þeir aðventistar sem lifðu von-
brigðin miklu af stofnuðu síðan
árið 1863 kirkju Sjöunda-dags að-
ventista. Kirkjan starfar nú í 209
löndum af þeim 236 sem skráð eru
hjá Sameinuðu þjóðunum. Fjöldi
meðlima er um 10 milljónir.
Frá Bandaríkjunum barst að-
venthreyfingin til Norðurlanda
með Dananum John G. Matteson
árið 1877. Boðskapur barnanna
var þá fallinn í gleymsku. Ungur
að árum hafði Matteson farið til
Bandaríkjanna og numið til prests.
Seinna gerðist hann aðventisti og
að beiðni margra í Danmörku,
Noregi og Svíþjóð kom hann þang-
að til að kynna fyrir þessum

'/MEKLStSrEísK
Þungavöru
rekkar
arins í Bandaríkjun-
um fyrir alvöru.
Ymsir aðrir söfnuð-
ir buðu fljótlega Miller
einnig að kynna niður-
stöður sínar eftir 13
ára rannsóknir. Að-
venthreyfingin varð
því mjög fljótlega
þverkirkjuleg samtök,
en með öllu óformleg.
Aðventhreyfingin
dregur nafn sitt af lat-
neska orðinu adventus
eins og áður segir. En
þeir sem boðuðu end-
urkomu Krists á ensku
tjáðu sig oft með orð-
unum „the second ad-
vent of Christ" sem merkir hin
önnur koma Krists. Þeir sem töluðu
um og boðuðu þennan boðskap
voru því oft kallaðir aðventistar.
Þannig festist orðið við fylgjendur
hreyfingarinnar og hreyfinguna
sjálfa.
Þar eð hreyfingin var óformleg
og þverkirkjuleg í senn veit engin
hversu stór hún varð, en í dag er
talið að fylgjendur hennar hafi
skipt hundruðum þúsunda í Banda-
ríkjunum einum.
Aðventkirkjan starfar
kristnu einstaklingum boðskapinn
um endurkomu Krists. En það var
síðan frá Noregi sem Svíinn David
Östlund kom til íslands til þess að
boða aðventboðskapinn þann 26.
nóvember 1897.
Östlund sigldi frá Kaupmanna-
höfn með gufuskipinu Láru þann
9. nóvember 1897. Kona hans,
Inger, kom ári seinna. Um borð
var einnig kaþólskur prestur og
höfuðsmaður úr Hjálpræðishern-
um. Urðu oft til áhugaverðar sam-
ræður milli þessara um borð á leið-
inni til íslands. En það sem vakti
undrun Östlunds hvað mest var
að rekast á vestur-íslensk hjón um
borð. Við nánari kynni fékk hann
að vita að þau hefðu selt allt sitt
fyrir vestan haf til þess eins að
aðstoða mállausan útlendinginn við
boðun aðventboðskaparins á ís-
landi.
En aðeins _ fimm vikum eftir
komu sína til íslands hélt Östlund
sína fyrstu ræðu á íslensku. Hafði
hann þá þegar náð ótrúlegu valdi
á málinu samkvæmt leiðara Þjóð-
ólfs frá 22. janúar 1898. ísafold
lýsir honum þannig: „Hr. Östlund
hlýtur að hafa óvenjulega miklar
gáfur til að læra útlendar tung-
ur.“ (12. feb. 1898). Bréf sem
fóru á milli Östlunds og Matthías-
ar Jochumssonar sýna að þeir
urðu bestu vinir, en Östlund átti
frumkvæðið að því að hann og
Matthías gerðu með sér samning
um að sá fyrrnefndi gæfi út öll
ljóðmæli skáldsins í 5-binda ljóða-
Aline og O.J. Olsen
Inger og David Östlund