Morgunblaðið - 02.12.1997, Blaðsíða 68

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN 1,103 REYKJAVIK, SÍMI5691100, SÍMBRÉF 5691181
PÓSTHÓLF3040, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI1
ÞRIÐJUDAGUR 2. DESEMBER 1997
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Nýr kjarasamningur lækna felur í sér 20-30% launahækkun
Grunnkaup hækkar og
yfírvinnuhlutfall lækkar
NÝR kjarasamningur sjúkrahúslækna og samn-
inganefndar ríkisins og Reykjavíkurborgar, sem
gerður var á grundvelli sáttatillögu ríkissáttasemj-
ara, felur í sér 20-30% launahækkun á þriggja ára
samningstíma. Samningurinn felur í sér umtals-
verðar grunnkaupshækkanir, en á móti er yfir-
vinnuhlutfall lækkað. Læknar sem starfa eingöngu
á sjúkrahúsum fá meiri hækkanir en aðrir. Ekki
eru allir ungir læknar ánægðir með niðurstöðuna
og hafa þeir ekki dregið uppsagnir sínar til baka.
Gunnar Bjömsson, formaður samninganefndar
ríkisins, sagði að markmiðið með samningnum
hefði verið þríþætt. I fyrsta lagi að auka hlut dag-
vinnulauna á kostnað yfirvinnu. í öðru lagi að
hækka sérstaklega kjör lækna sem eingöngu
starfa á sjúkrahúsum og í þriðja lagi að samræma
vinnutímafyrirkomulag lækna vinnutímatilskipun
Evrópusambandsins.
Grunnkaup ungra lækna er hækkað úr 104
þúsund krónum á mánuði í 141 þúsund í upphafi
samnings. Ungir læknar höfðu krafist þess að
grunnkaupið yrði hækkað í 150 þúsund krónur. A
móti kemur að yfirvinnuhlutfall lækkar úr
?~-s5r,0385% í 0,8165%. Sömuleiðis verða prósentu-
hækkanir á samningstímanum heldur minni en
margir aðrir launahópar hafa samið um.
Nokkur óánægja er
hjá ungum læknum
Helgi H. Helgason, formaður Félags ungra
lækna, sagðist vera óánægður með að hafa þurft
að fallast á lækkun á yfirvinnuhlutfalli. Hann
sagðist engu að síður mæla með samþykkt samn-
ingsins við sína félagsmenn.
Eingreiðsla til ungra lækna
I samningnum er sett inn eingreiðsla til ungra
lækna, en hún tekur mið af skilgreindu launa-
þrepi. Líklegt má telja að þessi greiðsla sé hugs-
uð til að koma til móts við óánægju ungra lækna,
en Helgi sagði að hún dygði ekki til að vega upp á
móti lækkun á yfirvinnuhlutfalli.
Gunnar sagði að samningurinn tæki mið af
vinnutímatilskipun ESB. Kjarasamningar lækna
kæmu ekki lengur í veg fyrir að hægt væri að
fara eftir henni. Sjúkrahúsin fengju hins vegar
nokkurt frelsi til að skipuleggja vinnu lækna utan
dagvinnutíma m.a. með hliðsjón af því þjónustu-
stigi sem þau vildu halda uppi. Samningurinn
gæti þannig leitt til þess að fleiri læknar yrðu
ráðnir til starfa. Vegna þessa svigrúms sjúkra-
húsanna til að hagræða vinnu lækna væri erfitt
að áætla hvað kostnaðarauki ríkisins af samn-
ingnum yrði mikill.
Ungir læknar drógu úr yfirvinnu sinni um
þessi mánaðamót og Helgi sagðist ekki eiga von á
að þessi samningur breytti neinu um það. Hann
sagðist heldur ekki eiga von á að ungir læknar,
sem hafa sagt upp störfum, drægju uppsagnir
sínar til baka, a.m.k. ekki fyrr en búið væri að
greiða atkvæði um samninginn. Fyrstu uppsagn-
irnar eiga að taka gildi 15. desember nk.
Ingunn Vilhjálmsdóttir, formaður samninga-
nefndar lækna, sagðist vera nokkuð sátt við
samninginn. Hann fæli í sér miklar breytingar á
grunnkaupi og vaktafyrirkomulagi. Nú væri
hægt að tala um að laun lækna á sjúkrahúsum
væru viðunandi, en það hefðu þau ekki verið áður.
Með samningnum væri svokölluð viðbótarráðn-
ing, þ.e. álag á grunnkaup lækna sem eingöngu
starfa á sjúkrahúsum, hækkað úr 17% í 30%.
Enn hafa ekki náðst samningar milli sérfræð-
inga og Tryggingastofnunar og kjaranefnd á
sömuleiðis eftir að úrskurða um laun heilsugæslu-
lækna. Búast má við að þessi samningur auki líkur
á að niðurstaða fáist í kjaramál annarra lækna.
Hrímþoka
yfír höfuð-
borginni
ÞÉTT hrímþoka lagðist yfir höfuð-
borgarsvæðið um hádegi í gær og
var skyggni á tímabili ekki nema
örfáir metrar. Hluta skýringarinn-
ar á þokunni má að öllum líkindum
rekja til mengunar í lofti, að sögn
Einars Sveinbjörnssonar, veður-
fræðings á Veðurstofu Islands.
„Það hefur verið hæg austan-
kæla, þ.e. loft komið af landi, en
venjan er annars sú hér við Faxa-
flóann að þokan komi af hafi. Mér
finnst mjög sennilegt að hluta skýr-
ingarinnar á þessari þoku megi
rekja til mengunar. Það eru fínar
mengunaragnir á sveimi í loftinu
yfir höfuðborginni og rakinn í loft-
inu þéttist á þessum ögnum. Þetta
er ekkert ósvipað fyrirbæri og
menn hafa oft orðið vitni að í Mið-
Evrópu á veturna þegar þoka eða
mistur liggur yfir í frosti og er mik-
ið til vegna þess að það eru meng-
unaragnir í loftinu," segir Einar og
bætir við að það að rakinn myndi
ísnálar utan á ögnunum hafi í för
með sér að loftið sé fijótara en ella
að mettast af raka.
Ólafur Pétursson, forstöðumaður
mengunarvama hjá Hollustuverad
ríkisins, telur líklegt að um sé að
ræða aðkoinna iðnaðarmengun sem
hingað hafi borist með loftstraum-
um.
1.397 útlendingar
með atvinnuleyfí
Flestir starfa í fiskvinnslu
1.247 útlendingar eru með tíma-
bundin atvinnuleyfi hér á landi um
þessar mundir, samkvæmt upplýs-
/ ^gum félagsmálaráðuneytisins. Af
þessum hópi starfa hátt í fjögur
hundruð í fiskvinnslu. Að auki eru
150 með svokölluð óbundin leyfi, en
slík leyfi geta útlendingar fengið
þegar þeir hafa átt lögheimili hér á
landi í minnst þrjú ár. Samtals eru
því 1.397 útlendingar með atvinnu-
leyfi hér. Pólverjar eru fjölmennir í
hópi útlendinga sem starfa hér,
sem og Asíubúar.
Utlendingar eru í ýmsum störf-
um auk fiskvinnslunnar. Þeir starfa
við málmiðnað, í veitingahúsum,
þvottahúsum, brauðgerðum, kassa-
gerðum og svo mætti lengi telja.
Félagsmálaráðuneytið hefur ekki
tiltækar upplýsingar um kynja-
^Sdptingu útlendinga sem starfa
hér.
Samkvæmt lögum um atvinnu-
réttindi útlendinga frá 1994 geta
útlendingar fengið tímabundið at-
vinnuleyfi hér á landi að uppfylltum
nokkrum skilyrðum. Þau eru, að
kunnáttumenn fáist ekki til
starfans innanlands eða atvinnu-
vegi skorti vinnuafl, stéttarfélag á
staðnum í hlutaðeigandi starfsgrein
eða viðkomandi landssamband
verður að veita umsögn sína, ráðn-
ingarsamningur verður að liggja
fyrir og starfsmaðurinn þarf að
leggja fram heilbrigðisvottorð og
yfirlýsingu um síðasta dvalarstað
áður en hann kemur hingað til
lands.
Ekki þurfa allir atvinnuleyfi
Fleiri útlendingar en þeir einir,
sem eru á skrá hjá félagsmálaráðu-
neytinu, geta starfað á Islandi. T.d.
þurfa ríkisborgarar í ríkjum sem
eiga aðild að Evrópska efnahags-
svæðinu ekki atvinnuleyfi, hafi þeir
fengið dvalarleyfi eða afhent nor-
rænt flutningsvottorð.
■ •
Morgunblaðið/RAX
HUNDUR Útlagans við Melatorg rýnir út í hrímþokuna sem lá yfir borginni í gær.
fbúar stórra þéttbýlisstaða á landsbyggðinni ánægðastir með búsetuskilyrði sín
Landsmenn telja að
framfarir hafi orð-
ið á síðustu 5 árum
ÍBÚAR á stærstu þéttbýlisstöðun-
um á landsbyggðinni, svo sem Akra-
nesi, Sauðárkróki, Akureyri, Selfossi
og Hveragerði, eru ánægðari með
búsetuskilyrði sín en íbúar höfuð-
borgarsvæðisins. Þetta kemur fram í
skýrslu sem Stefán Ólafsson prófess-
or gerði fyrir Byggðastofnun.
Ibúar á Höfn í Homafirði em
álíka ánægðir með búsetuskilyrði sín
og íbúar höfuðborgarsvæðisins.
Könnun Stefáns leiðir hins vegai' í
Ijós að íbúar á ísafirði og þéttbýlis-
stöðum á Austurlandi em ekki eins
ánægðir með stöðu sína. Þessir þétt-
býlisstaðir virðast því ekki í eins
sterkri stöðu til að draga til sín fólk
og stóra staðirnir á Vesturlandi,
Norðurlandi og Suðurlandi.
I könnun Stefáns kemur fram að
ánægja fólks með búsetuskilyrði sín
er í réttu hlutfalli við stærð þéttbýl-
isins. Fólk á þéttbýlisstöðum af
stærðinni 200-1.000 íbúar er óá-
nægðast með búsetuskilyrði sín.
Fólk á landsbyggðinni er óánægðast
með húsnæðismál og atvinnumál en
það er hins vegar almennt ánægðara
með opinbera þjónustu en íbúai- höf-
uðborgarsvæðisins. Það er sömuleið-
is ánægðara með veðurfarið og um-
hverfisaðstæður en íbúar höfuðborg-
arsvæðisins.
I könnun Stefáns kemur fram að
fólk er almennt á þeirri skoðun að
framfarir hafi átt sér stað á íslandi á
síðustu fimm áram. 37% telja að
framfarir hafi átt sér stað á tímabil-
inu, 58% telja ástandið lítið hafa
breyst, en 5% telja að ástandið hafi
versnað. 62% svarenda telja að fram-
farii’ hafi átt sér stað í opinberri
þjónustu á síðustu fimm árum. Fleiri
era þó þeirrar skoðunar að heil-
brigðisþjónusta á höfuðborgarsvæð-
inu hafi versnað á sama tíma.
■ 20% fiskvinnslufólks/12