Morgunblaðið - 02.12.1997, Blaðsíða 60

UO ÞRIÐJUDAGUR 2. DESEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTURM
HAL ASHBY
DAVID Carradine í Bound for Glory.
athyglisverða myndin frá Ash-
by. Harold and Maud e r ein af
dæmalausustu myndum sögunn-
ar, fjallar hispurslaust um harla
óvenjulegt umfjöllunarefni af
Hollywoodmynd í A-flokki að
vera; ástarsamband Harolds
(Bud Cort), drengstaula í sjálfs-
morðshugleiðingum, og, huggu-
lega orðað, fullþroskaðrar konu
- hinnar hippalegu, 79 ára
Andagiftin var horfin. Ýmsar
sögur hafa verið á lofti um
ástæðurnar fyrir falli þessa
ágæta listamanns, þær verða
látnar liggja á milli hluta hér.
Minnumst hans sem geislandi
kvikmyndagerðarmanns sem
setti óhemju sterkan svip á heil-
an áratug (sem var þó mjög
fijór) og mótaði svip hans öðr-
um leikstjórum fremur.
OTIS Young og Jack Nicholson í The Last Detail.
Hal Ashby
AÐ ÞESSU sinni verður minnst
hins skamma ferils Hals Ashby,
sem var eitt af stærstu leik-
stjóranöfnum átt-
unda áratugarins
þegar hann gerði
hverja merkis-
myndina á fætur
annarri, en lognað-
ist síðan útaf í lá-
deyðu. Hann lést
1988, ekki sextugur
að aldri, en nokkr-
ar mynda hans lifa
manninn.
Ashby vakti fyrst
athygli sem klipp-
ari undir handleiðslu Normans
Jewisons við gerð myndanna
Cincinnati Kid (’65), The Russ-
ians are Coming (’66), In the
Heat of the Night (’67) og The
Thomas Crown Affair (’68).
Sem sjá má af þessari upptaln-
ingu var Jewison á hápunkti
ferils síns á sjöunda áratugnum,
fyrir hans orð fékk klipparinn
hans að spreyta sig sem leik-
stjóri í fyrsta sinn við gerð The
Landlord (’70).
Strax ári síðar kom fyrsta
gömlu Maude (Ruth Gordon).
Þessi kolsvarta gamanmynd fór
náttúrlega fyrir brjóstið á sum-
um en almennt er
þessi fræga „cult“-
mynd talin í hópi
þeirra athyglis-
verðustu á áratugn-
um.
Síðan rak hver
snilldarmyndin
aðra; TheLast
Detail (’73),
Shampoo, bráð-
fyndin, pólitísk sat-
íra þar sem Ashby
og handritshöfund-
arnir Robert Towne og Warren
Beatty, ná tíðarandanum eftir-
minnilega vel (’75), Bound for
GIory(’76), Coming Home (’78)
og að lokum Being There (79),
óaðfinnanleg kvikmyndagerð
allegoríunnar hans Kosinski um
veraldarhjómið, með Sellers og
fleiri úrvalsleikurum í sínu
besta formi.
Eftir hinn frjósama, áttunda
áratug gerði Ashby fimm mynd-
ir, þær voru í stuttu máli allar
meira og minna mislukkaðar.
JON Voight í Coming Home.
THE LAST DETAIL
★ ★ ★ ★
íííuu er hlaupið að því að taka
þijár myndir útúr hinum álitlega
hópi Ashbymynda, en The Last
Detail er þó sjálfskipuð, enda besta
mynd leikstjórans og í miklu uppá-
haldi á þessum bæ. Ein þeirra
mynda sem hægt er að sjá aftur
og aftur.The Last Detail er óvenju
þétt og gallalaus
mynd. Handrit Tow-
nes (byggt á veikri
sögu Darryls
Ponicsan sem endar
ráðaleysislega) er
kraftmikið, sagan
margslungin, per-
sónusköpun skýr,
leikurinn afbragð,
kvikmyndataka
Michaels Chapmans
gráleit og dum-
bungsleg að hæfi
sögunnar, leikstjórn
Ashbys slík að með
myndinni var hann
kominn í fremstu röð nýrra leik-
stjóra í Bandaríkjunum. Það eina
sem menn voru að fetta fingur útí
var orðbragðið, sem er gróft .
Enda aðalpersónurnar, Billy „Bad
Ass“ Buddusky (Jack Nicholson)
og „Mule“ Mulhall (Otis Young),
harðsoðnir atvinnusjóliðar af lægri
gráðunum. Þeir eru valdir til að
flytja Larry Meadows (Randy Qua-
id), einfaldan og bláeygan nýliða,
sem því miður er haldinn stelsýki,
í fangelsi í öðrum landshluta. Pilt-
inum hafði orðið það á að stela
smáaurum á góðgerðarsamkomu
haldinni af konu aðmírálsins, því
fór sem fór. í upphafi hyggjast
þeir félagarnir ljúka þessu verki
(„detail") af í snatri og skvetta
síðan ærlega ú klaufunum í nokkra
daga. Sú áætlun breytist, harðjaxl-
arnir fá samúð með þessu
bijóstumkennanlega ungmenni
sem ekkert þekkir lífið sem hann
hefur tæpast hafið og á fyrir hönd-
um í langa frelsissviptingu fyrir
smámuni. Gera það fyrir hann sem
þeir geta þessa síðustu daga utan
rimlana. En öllum góðum stundum
lýkur, eins og þeir segja fyrir vest-
an.
The Last Detail er hrjúf blanda
af gamni og alvöru, oft bráðfyndin
en alvaran er aldrei langt undan,
við erum minnt á það með kulda-
legum litum og umhverfi en hlýjan
er einnig til staðar, og þar sem
síst skyldi, hjá rustalegum sjóurun-
um. Þeir hafa hjartað á réttum
stað og Jack Nicholson hefur sjald-
an verið betri en hinn óheflaði,
tæpitungulausi „Badass“ Buddu-
sky, sem lúrir á. ýmsu undir hijúf-
um skrápnum. A þessum árum var
Nicholson enn að vinna sér sess
sem stórstjarna í kvikmyndaheim-
inum og tók starf sitt af fullri al-
vöru og skilaði hveijum toppleikn-
um á fætur öðrum. Nicholson virð-
ist því miður hættur að taka sig
alvarlega og kemst upp með það.
(Brando heilkenni). En undir niðri
býr þessi stórkostlegi leikari sem
klætt hefur holdi jafn ólíkar og
Sígild myndbönd
eftirminnilegar persónur og Franc-
is Phelan, Charley Partanna, Bre-
edlove geimfara, Randle McMurp-
hy, og Badass Buddovsky er svo
sannarlega ein þeirra. Otis Young
kemst mjög vel frá sínu, þessi efni-
legi leikari dó langt fyrir aldur
fram. Þá var The Last Detail ein
fyrsta myndin sem eitthvað kvað
að Randy Quaid, sem festist um
árabil í einfeldningshlutverkinu.
Fullt af kunnum leikurum kemur
við sögu í aukahlutverkum.
BOUND FOR GLORY
★ ★ ★ V2
HÉR fanga hinn vinstri sinnaði
og pólitíski Ashby, kvikmynda-
tökumeistarinn Haskell Wexler og
leikarinn David Carradine, blæ
kreppuáranna sem var þjóðlaga-
söngvaranum Woody Guthrie
(Carradine) hjartfólgið yrkisefni.
Myndin segir frá flótta Texasbúans
Guthrie, ásamt þúsundum annarra,
undan þurrkum heimahaganna, til
fyrirheitna landsins, Kaliforníu,
Draumar rætast, draumar breytast
í martröð. Söngvarinn átti löngum
í útistöðum við yfirvöld og atvinnu-
rekendur á trúverðugum slóðum
Þrúga reiðinnar.
COMING HOME
★ ★ ★ V2
ÉG var og er á öndverðri, póli-
tískri skoðun við fröken Jane
Fonda og herra Hal Ashby þessara
ára og handritshöfundinn snjalla,
Waldo Salt, einkum í afstöðu
Fonda til hermanna hennar eigin
þjóðar sem börðust samkvæmt
skipunum fyrir land sitt í vonlausu
stríði sem tapaðist og Víetnam
varð að stærsta fátæktar„slummi“
veraldar. Það breytir engu um að
hin stórpólitíska Coming Home
nær ótrúlega vel afstöðu fijáls-
lyndra og vinstrisinnaðra Banda-
ríkjamanna á tímum þessa óþurft-
arstríðs. Fonda leikur sjálfboðaliða
á sjúkrahúsi sem gift er atvinnu-
hermanni í Víetnam (Bruce Dern).
Annast slasaða hermenn á meðan
bóndi hennar sinnir skyldum sínum
í Austurlöndum. Þau verða ást-
fangin, Fonda og einn sjúkling-
anna, lamaður hermaður sem leik-
inn er af mikilli snilld af Jon Vo-
ight, sem hlaut Oskarsverðlaunin,
ásamt Fonda og Salt. Dern stendur
þeim lítið að baki. Auk þess var
myndin tilnefnd til fjölda annarra
verðlauna.
SÆBJÖRN VALDIMARSSON
BÍÓIN í BORGINNI
Sæbjöm Valdimarsson / Amaldur Indriðason / Anna Sveinbjamardóttir
BÍÓBORGIN
Marvin’s Room ★ ★ ★
Meryl Streep og Diane Keaton í fínu
formi í tilfinningadrama um íjöl-
skyldutengsl, ábyrgð og ást.
Hefðarfrúin og umrenningurinn
★ ★ ★
Hugljúf teiknimynd frá Disney um
rómantískt hundalíf. Prýðileg af-
þreying fyrir alla f|ölskylduna og ber
aldurinn vel, var frumsýnd árið 1955.
Contact ★ ★ ★'/
Zemeckis, Sagan og annað einvalalið
skapar forvitnilega, spennandi og
íhugula afþreyingu sem kemur með
sitt svar við eilífðarspumingunni
erum við ein? Foster, Zemeckis og
Silvestri í toppformi og leikhópurinn
pottþéttur. Hollywood í viðhafnar-
gallanum og í Oskarsverðlaunastell-
ingum.
SAMBÍÓIN, ÁLFABAKKA
Walking and Talking ★ ★ ★
Mynd um mannleg samskipti sem
ristir ekki djúpt en er fyndin og hitt-
ir oft naglann á höfuðið.
Pabbadagur ★★
Tveir afburða gamanleikarar hafa
úr litlu að moða í veikburða sögu í
meðalgamanmynd um táning í til-
vistarkreppu og hugsanlega feður
hans þrjá.
Air Force One ★ ★ ★
Topp hasarspennumynd með Harri-
son Ford í hlutverki Bandaríkjafor-
seta sem tekst á við hryðjuverka-
menn í forsetaflugvélinni. Fyrirtaks
skemmtun.
Conspiracy Theory ★ ★ Vi
Laglegasti samsæristryllir. Mel Gib-
son er fyndinn og aumkunarverður
sem ruglaður leigubílstjóri og Julia
Roberts er góð sem hjálpsamur lög-
fræðingur.
Perlur og svín ★ ★ 14
Óskar Jónasson og leikarahópurinn
skapa skemmtilegar persónur en
töluvert vantar uppá að söguþráður-
inn virki sem skyldi.
Volcano ★★
Ailra sæmilegasta hamfaramynd, á
köflum fyndin og flott en sjaldan
sérlega ógnvekjandi eða skelfileg.
Hefðarfrúin og umrenningurinn
★ ★★ Sjá Bíóborgina.
Batman & Robin ★
Leðurblökumaðurinn flýgur lágt í
fjórða innlegginu um ævintýri hans.
Eini leikarinn sem virkilega nýtur
sín er Uma Thurman sem náttúru-
verndarsinni. George Clooney er
hreint út sagt vonlaus í aðalhlutverk-
inu.
HÁSKÓLABÍÓ
Leikurinn ★ ★ 14
Ágætlega heppnuð mynd að flestu
leyti nema endirinn veldur vonbrigð-
um.
Event Horizon ★ ★ 14
Spennandi og oft vel gerður
geimtryllir sem tapar nokkuð fluginu
í lokin.
The Peacemaker ★★14
The Peacemakerer gölluð en virðing-
arverð tilraun til að gera metnaðar-
fulla hasarmynd um kjarnorkuógn-
ina og stríðshijáða menn.
Austin Powers ★★
Gamanmynd Mike Myers er laglég-
asta skemmtun þó erfiðlega gangi
að gera grín að James Bond myndun-
um og myndin líði fyrir ofuráherslu
á neðanbeltisbrandara.
Perlur og svín ★ ★ 14
Sjá Sambíóin, Álfabakka.
KRINGLUBÍÓ
L.A. Confidential ★ ★ ★ 14
Frambærilegri sakamálamynd en
maður á að venjast frá Hollywood
þessa dagana. Smart útlit, laglegur
leikur og ívið flóknari söguþráður
en gerist og gengur.
Air Force One ★ ★ ★
Sjá Bíóborgina.
Brúðkaup besta vinar míns
★ ★★ Sjá Stjörnubíó.
Hefðarfrúin og umrenningurinn
★ ★ ★ Sjá Bíóborgina.
LAUGARÁSBÍÓ
Leikurinn ★ ★ 14
Sjá Háskólabíó.
Most Wanted ★★
Samsærismynd þar sem söguhetjan
á í höggi við bandarísku þjóðina,
mínus einn. Hröð en heilalaus.
Wilde ★★★
Að sumu leyti vönduð mynd um ást-
ir og raunir breska skáldsins Oscars
Wilde setur samkynhneigð hans á
ómarkvissan oddinn en orðsnilldin
nýtur sín á milli. Afburða vel leikin
af Stephen Fry og flestum öðrum.
The Peacemaker ★★14
Sjá Háskólabíó.
Money Talks ★★
Fislétt formúlumynd um tvo ólíka
náunga - annar hvítur hinn svartur
- sem koma sér í margvíslegan
vanda. Léttmeti af gamanspennu-
ættum sem fær mann að vísu sjaldan
til að hlæja af öllu hjarta en aldrei
beint leiðinleg.
REGNBOGINN
Með fullri reisn ★ ★ ★
Einkar skemmtileg og fyndin bresk
verkalýðssaga um menn sem bjarga
sér í atvinnuleysi.
Allir segja að ég elski þig ★ ★ ★
Bráðskemmtileg mynd frá Woody
Allen þar sem ólíklegustu leikarar
hefja upp raust sína.
María ★ ★ ★
Lítil og ánægjuleg mynd sem tekst
í aðalatriðum að segja hálfgleymda
örlagasögu þýsku flóttakvennanna
sem komu til landsins eftir seinna
stríð.
STJÖRNUBÍÓ
Auðveld bráð ★ ★ ★
Kraftmikil gamanmynd um tvo nú-
tíma Hróa hetti. Þeir stela að sjálf-
sögðu frá ríkum en styrkja eingöngu
sjálfa sig enda atvinnulausir.
Ráðabruggið ★14
Undarleg mannránssaga og lítt
áhugavekjandi nema Benetio Del
Toro er ágætur.
Brúðkaup besta vinar míns
★ ★ ★
Ástralinn J.P. Hogan heldur áfram
að hugleiða gildi giftinga í lífi nú-
tímakvenna. Þægileg grínmynd sem
leyfir Juliu Roberts að skína í hlut-
verki óskammfeilins og eigingjarns
matargagnrýnanda.