Morgunblaðið - 11.01.1998, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
stöðug þróun. Spergilkál er til
dæmis mjög spennandi tegund sem
er mjög gott að rækta hér á landi en
helsta vandamálið er hvað það
geymist stutt. Við erum núna að
skoða hvemig er hægt að lengja
geymslutímann. Spergilkál þarf
stuttan tíma til að vaxa og því henta
sumrin hér mjög vel. Hún þolir líka
illa mikinn hita sem er einmitt
vandamálið sem aðrir Evrópubúar
eru að glíma við.
Ég á von á því að það verði gríð-
arleg aukning í ræktun og neyslu á
spergilkáli."
Er hægt að rækta hvað sem er
hér á landi?
„Við getum búið til skilyrði til að
rækta hvað sem er. Við höfum hit-
ann úr jörðinni og raforkuna. En
vegna raforkuverðsins borgar sig
bara ekki að rækta hvað sem er -
enn sem komið er.“
Georg segir að neysla á grænmeti
aukist stöðugt hér á landi. Hann
segir Sölufélagið fylgjast með þeim
tölum sem gefnar eru út - þótt þær
séu ekki alltaf mjög nákvæmar. „En
sem dæmi má nefna að neysluaukn-
ing um hálft kíló á mann á ári er
töluverð aukning og mér sýnist að
það hafi verið þróunin á síðustu ár-
um.“
Neytendum mismunað
Nú njóta aðrar landbúnaðar-
greinar í matvælaframleiðslu og alls
konar niðurgreiðslu greiðslu. Er
ekki verið að mismuna neytendum?
Þýðir þetta ekki að þeir sem lifa á
grænmeti eru að borga óþarflega
háan matarreikning?
„Jú, það má segja það vegna þess
að allar niðurgreiðslur hafa áhrif á
neytendur. Ef við fengjum þá lækk-
un á rafmagni sem við þurfum yfir
vetrarmánuðina; fengjum til dæmis
kílówattsstundina á 1,20 eins og
gerist í Kanada í staðinn fyrir 3-
3,50, myndi það þýða um 70 króna
lækkun á gúrkukílói yfir vetrar-
mánuðina.
Ég nefni Kanada sem dæmi
vegna þess að við fórum nokkuð
stór hópur til Kanada á síðasta ári
til að kynna okkur hvernig þeir
standa að málum. Kanadamenn
framleiða gríðarlega mikla raforku
og geta hæglega selt hana alla til
Bandaríkjanna. En þeir velja að
halda mikium hluta innanlands til
að byggja upp sína grænu stóriðju.
Við garðyrkjubændur höfum haft
áhyggjur af umræðunni um að ís-
lenskt grænmeti sé dýrt en Sölufé-
lag garðyrkjumanna er stærsti inn-
flutningsaðili á grænmeti hér á
landi og við þekkjum því verðið er-
lendis frá mjög vel. Það er oft ekk-
ert hagstæðara en okkar verð,
vegna þess að til að geta selt okkar
framleiðslu verðum við að miða við
verðlag á innfluttu grænmeti. Því
miður er innflutt grænmeti ekki
alltaf aðgreint frá því íslenska í
verslunum, þannig að neytandinn
getur ekki sjálfur sannreynt þetta.“
Gatt-samningurinn ekki
einkasamningur fyrir
fslenska neytendur
Hvað með Gatt-samninginn? Átti
hann ekki að tryggja okkur lægra
verð á, ja, til dæmis grænmeti?
„Gatt-samningurinn átti aldrei að
lækka landbúnaðarvöru einn tveir
og þrír. Þetta er alþjóðlegur samn-
ingur og ég hef væntingar til að
hann geti breytt því verði sem er á
erlendum mörkuðum - og virki þá í
báðar áttir."
Er grundvöllur fyrir útflutningi á
grænmeti frá íslandi?
„Já, ef við stöndum okkur vel og
hugsum vel um okkar garð, getum
við innan örfárra ára staðið mun
betur að vígi gagnvart innflutningi
en við gerum í dag. Ennþá höfum
við vernd yfir sumarið með magn-
tollum og við verðum að nýta þann
tíma vel til að geta staðist sam-
keppnina þegar þeir tollar verða
endanlega afnumdir.
Gatt-samningurinn var gerður til
fimm ára og hann á að endurskoða
um aldamótin. Við vitum ekkert um
hvað verður samið. Það standa 180
þjóðir að þessum samningi. Þetta er
ekki prívat samningur fyrir íslenska
neytendur, eins og virðist almennt
álitið hér á landi. Því miður kynntu
stjórnvöld samninginn ekki nógu
vel.
En ég er ekkert hræddur við
þennan samning ef hann virkar í
báðar áttir. Með samkeppninni fá-
um við aðhald til að standa okkur
enn betur. Ef við notum aðlögunar-
tímann ekki vel, getum við gleymt
garðyrkju hér eftir fimm ár. En rík-
isstjómin þar líka að fylgjast með
því að hin samningslöndin standi sig
gagnvart okkur.
I því sambandi er hægt að benda
á það sem gerðist í Hollandi fyrir
tveimur árum - en eins og flestir
vita skipta Hollendingar miklu máli
í þessari grein. Grænmeti er þeirra
aðalútflutningur. En fyrir tveimur
árum fóru 400 tómatabændur á
hausinn í Hollandi. Það var mikil
samkeppni og verðið var mjög lágt.
Næsta ár á eftir hækkaði markaðs-
verð á tómötum umtalsvert. Þessu
þurfum við að fylgjast með og vera
á varðbergi. Ef einhver vara, sem
er flutt hingað inn, lækkar umtals-
vert, hefur það áhrif á okkar vöru.“
En hvaða vörur eru ræktaðar
hér, fyrir utan gúrkur, papriku og
nú jarðarber?
„Við ræktum gulrætur, blómkál,
hvítkál, kínakál, púrrur, sellerí og
rauðkál, Iceberg í litlum mæli, mjög
margar tegundir af salötum - og þar
er neyslan og fjölbreytnin að aukast
mjög mikið. Síðan erum við með
hliðargreinar eins og eggaldin og
sérrítómata. Núna erum við líka að
þróa víntómata. Það hefur farið
hægt af stað en við ætlum að sinna
því í sumar. Síðan er kúrbítur að-
eins ræktaður hér við hliðina á
gúrkum. Auk þessa ræktum við alls
konar kryddjurtir og finnum fyrir
mikilli aukningu í neyslu á þeim.“
Lífrænar varnir og
lífræn ræktun
Mynduð þið kalla ykkar ræktun
lífræna?
„Við erum með lífrænar vamir
gagnvart meindýrum í gróðurhús-
unum. Áður þurfti að sprauta eitri
en það hefur orðið alger bylting
hvað þetta varðar. Við Islendingar
erum til allrar hamingju fljótir að
tileinka okkur nýjungar.
Lífræn vöm snýst um það að ein
tegund éti aðra. Við getum tekið
lúsina sem dæmi. Hún hefur verið
vandamál í framleiðslu á papriku.
En þegar við setjum ákveðna
vesputegund - sem er til úti í nátt-
úmnni á íslandi og étur lús af trján-
um - inn í gróðurhúsin, eyðir hún
lúsinni. Hún er sett inn í miklu
magni í lokað rými og útrýmir
lúsinni.
Þetta er mjög mikil nákvæmnis-
vinna. Ef þú setur vespuna inn 2-3
dögum of seint, nærðu ekki að halda
jafnvægi. Þetta er bylting í gróður-
húsaræktun ef rétt er staðið að mál-
um. Einn af kostunum hér á landi
er að við þekkjum ekki þau meindýr
sem samkeppnisaðilar okkar er-
lendis em að berjast við. Eftirlit
með innflutningi hefur aukist hér og
ég verð að segja að eftirlitsstofnanir
hafa staðið sig þokkalega.
En af því að ég var að tala um
Kanadamenn, þá eiga þeir mjög
erfitt með að rækta papriku vegna
meindýra. I tveimur stöðvum sem
við heimsóttum, stóðu tveir fullgall-
aðir menn allan daginn við að úða
eitri. Kanadamenn em því mun
skemmra á veg komnir í meindýra-
vömum en við.
En hvað varðar lífræna ræktun,
þá held ég að hún eigi ekki eftir að
yfirtaka markaðinn. Hún er hins
vegar nauðsynlegt aðhald fyrir okk-
ur hina og á ömgglega eftir að þró-
ast og aukast á næstu ámm, sam-
hliða annarri ræktun.
Ef allir þessir þættir verða já-
kvæðir; við bændur stöndum okkur
vel og skilyrði hér verði jákvæð, þá
vil ég meina að garðyrkjan geti orð-
ið græn stóriðja og þá er ég með út-
flutning í framtíðinni í huga. Þá er
ég ekki aðeins að tala um grænmeti,
heldur hka blómarækt.
Menn em ennþá í vamarbaráttu
hér. Það vantar sóknarhuginn. En
það sem er verst fyrir okkur, er að
við getum ekld horft langt fram í
tímann. Ef hægt væri að fá pólitíska
stefnu í þessa grein, þá em mögu-
leikarnir alveg ótrúlegir í framtíð-
inni. Flutningatækni breytist mjög
hratt, sem og flutningatími. Það er
ekkert erfiðara að flytja út blóm og
grænmeti en fisk.“

SUNNUDAGUR 11. JANÚAR 1998 27
..■■■■■■ .. ■■■ ..■
Viltu styrkja stöðu þína ?
Áhugavert og
spennandi
skipulagt
starfsnám
Markmið námsins er að útskrifa nemendur með
hagnýta þekkingu á tölvunotkun og veita
nemendum innsýn í notkunarmöguleika á
útbreiddustu ritvinnslu- og töflureikniforritum
sem eru á markaðinum í dag.
Námið er 120 kennslustundir og hentar þeim
sem vilja styrkja stöðu sína
á vinnumarkaðinum.
Boðið er upp á morgun og kvöldtíma tvisvar
sinnum í viku.
Skráning og upplýsingar
í síma 5685010
Rafiðnaðarskólinn
Skeifunni 11B • Sími 568 5010

mmtmrn.
gfSsjjl

WSlíS

J