Morgunblaðið - 08.10.1998, Qupperneq 8

8 FIMMTUDAGUR 8. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Formenn ríkisstjómarflokkanna:
MÖNNUM ber saman um að þvílíkar ástarsenur hafí ekki sést
á blaðamannfundum ríkisstjórnarflokkanna fyrr.
Eftirlitsmynda-
vélar settar upp
UPPSETNING eftirlitsmyndavéla
lögreglu í miðborg Reykjavíkur er
langt komin og er þjálfun lögreglu-
manna, sem sjá munu um vélarn-
ar að hefjast. Vélai-nar verða
teknar í notkun eftir fáeinar
vikur.
Samkvæmt áliti Tölvu-
nefndar frá 24. júní 1997
er lögreglu heimil upp-
setning og notkun slíks
búnaðar sem kerfis-
bundin skráning
upplýsinga og fell-
ur undir lög nr.
121/1989, um
skráningu og meðferð persónuupp-
lýsinga. í fyrirmælum ríkislög-
reglustjóra til lögreglustjóra um
notkun eftirlitsmyndavéla lögregl-
unnar segir m.a. að markmið lög-
reglunnar með starfrækslu eftir-
litsmyndavéla sé að vinna að upp-
ljóstran afbrota, stöðva ólögmæta
háttsemi og fylgja málum eftir í
samræmi við það sem mælt er fyrir
um í lögum um meðferð opinberra
mála og í öðrum lögum. Tæknibún-
aðurinn er liður í baráttu lögregl-
unnar við brotamenn og til þess
ætlaður að auka öryggi borgar-
anna, án þess þó að skerða
borgaraleg réttindi þeirra
sem búa í eða ferðast um
þau hverfí sem vöktuð eru
með eftirlitsmyndavél-
um.
Vélarnar verða
staðsettar þar sem
almenningur getur
k séð þær og þær
skulu ekki fald-
ar. Staðsetning skal miðast við að
tækjabúnaðurinn gefi sem besta yf-
irsýn yfir allt svæðið sem þær eiga
að fylgjast með en sé ekki beint að
ákveðnum húsum eða fyrirtækjum.
Atekin myndbönd skulu vörsluð í
læstri hirslu og geymd í 30 daga.
Aður en myndband er endurnotað
skal þurrka út af því með tryggileg-
um hætti.
Uppbygging
skíðasvæðis
í Ytridal
samþykkt
SKIPULAGSSTOFNUN hefur fall-
ist á fyrirhugaða uppbyggingu skíða-
svæðis í Ytridal í vestanverðum
Tindastóli í Skagafirði og aðkomu-
vegar að svæðinu.
Samkvæmt úrskurði skipulags-
stjóra ríkisins mun uppbygging
svæðisins valda röskun á sérstæðu
gróðurfari og ósnortnu landsvæði.
Þá er talin hætta á rofi og jarð-
vegseyðingu í kjölfar framkvæmd-
anna. Það er hins vegar mat skipu-
lagsstjóra að fyrirhugaðar fram-
kvæmdir muni ekki hafa umtalsverð
áhrif á umhverfi, náttúruauðlindir
eða samfélag verði raski á jarðvegi
og gróðri haldið í lágmarki og hætta
á rofi og jarðvegseyðingu ekki aukin
að framkvæmdum loknum.
Gert er ráð fyrir skíðabrekku og
lyftuhúsi með 1.150 m lyftu með 13
uppistöðumöstrum í austurhlíðum
Ytridals. í vesturhlíðinni er hins veg-
ar gert ráð fyrir skíðaskála, áhalda-
húsi og bílastæðum.
Kæra ná úrskurð skipulagsstjóra
til umhverfisráðherra innan fjögurra
vikna frá birtingu hans.
Andrex Kleenex, 4rl
Beauvais rauðkál, 570g
W Beauvais U
agúrkusalat, 550g
Vilko kakósúpa
UM LAND ALLT
Vernduð búseta geðfatlaðra
Heimilin mega
ekki bera keim
af stofnun
Sigurrós Sigurðardóttir
ÝLEGA var gerð
íslensk rannsókn á
verndaðri búsetu
geðfatlaðra. Þar kemur
m.a. í ljós að almenn
ánægja er meðal íbúa með
heimilin og hefur innlögn-
um geðfatlaðra fækkað
með tilkomu vemdaðrar
búsetu.
Urvinnsla og umsjón
með rannsókninni var unn-
in af félagsráðgjöfunum
Sigurrós Sigurðardóttur,
Kristínu Gyðu Jónsdóttur
og deildarsérfræðingnum
Hrafnhildi Reynisdóttur í
samvinnu við geðdeild
Landspítalans, geðdeild
Sjúkrahúss Reykjavíkur,
Félagsmálastofnun
Reykjavíkur og Svæðis-
skrifstofu Reykjavíkur.
„Það voru afar takmarkaðar
upplýsingar til um búsetu geð-
fatlaðra hér á landi og okkur
fannst því mjög áhugavert að
kanna nánar verndaða búsetu
þessa hóps,“ segir Sigurrós. Hún
segii' að stuðst hafi verið við gögn
úr hliðstæðri bandarískri rann-
sókn við uppbyggingu íslensku
rannsóknarinnar.
- Var þetta umfangsmikil
rannsókn?
„Við könnuðum 16 heimili og
48 íbúar tóku þátt í rannsókninni
auk 19 starfsmanna.“
Sigurrós segir að niðurstöður
þessarar rannsóknar ættu að
geta nýst þeim sem vinna að
flutningi málefna fatlaðra yfir til
sveitarfélaga.
„Rannsóknin er fyrst og fremst
lýsandi og það er auðvelt að
byggja síðar á þessum upplýsing-
um. Við könnuðum starfsemina
sem fram fer á þessum heimilum
og viðhorf íbúa og starfsfólksins
til þeirrar starfsemi. Þetta var
gert til að geta metið gæði þjón-
ustunnar sem þar fer fram.“
- Hverjir búa á þessum vernd-
uðu heimilum?
„Meirihluti er karlmenn eða
73% og meðalaldur þeirra er 43
ár. Þetta eru ógiftir geðklofasjúk-
lingar sem taka geðlyf og koma
yfirleitt frá geðsjúkrahúsum.“
Sigurrós segir að einstakiingarn-
ir séu nokkuð sjálfbjarga og nýti
sér úrræði í samfélaginu án
stuðnings starfsfólks.
„AUir íbúarnir hafa legið inni á
geðdeild að einum undanskildum
og sumir eiga mjög langa sjúkra-
sögu að baki og hafa oft og lengi
legið inni.“
Hún segir að það sé athyglis-
vert að með því að búa í vernd-
aðri búsetu hafi innlögnum á geð-
deild fækkað og legutimi á
sjúkrahúsum hafi
styst vei-ulega.
- Hvers vegna hefur
innlögnum fækkað?
„Enginn vill búa á
sjúkrahúsi og með
vernduðum heimilum hefur tekist
að skapa úiræði fyrir þessa ein-
staklinga sem þeir eru ánægðir
með.“
Sigurrós segir mikilvægt að
vernduð búseta sé í nánum
tengslum við geðdeildir svo hægt
sé að grípa inn í ef viðkomandi
veikist og koma þannig í veg fyrir
lengri innlagnir.
- Hvernig líður þeim sem búa á
vernduðum heimilum?
„Ein grundvallarspurning í
rannsókninni var hvort íbúum liði
eins og þeir væru á heimili. Yfir-
leitt voru íbúar ánægðir og þeir
sem búa við þessar aðstæður
►Sigurrós Sigurðardóttir er
fædd í Reykjavfk árið 1926. Hún
lauk BA prófi í félagsfræði frá
Háskóla Islands árið 1981 og
starfsréttindanámi í félagsráð-
gjöf árið 1982.
Hún starfaði sem félagsráð-
gjafi á geðdeild Landspítalans
uns hún varð yfirfélagsráðgjafi
á geðdeild Landspítalans árin
1990-1997. Sigurrós er komin á
eftirlaun en sinnir enn rann-
sóknum og ýmsum verkefnum.
Eiginmaður hennar er Þor-
björn Guðmundssson blaðamað-
ur og eiga þau tvö börn og fimm
barnabörn.
reikna með að búa þar til framtíð-
ar. Aðbúnaður er góður og íbúar
hafa eigin muni í herbergjum sín-
um.“
En þrátt fyi-ir ánægju íbúa
með heimilin segir Siguirós að
heimilin hafi líka borið ákveðinn
keim af stofnunum. „Þetta á sér-
staklega við varðandi ákvarðana-
töku. Formlegar ákvarðanir eru
meira teknar af starfsfólki þó íbú-
ar hafi vissulega áhrif. En þetta
eru heimili sem fólk reiknar með
að búa á áfram og því þurfa
vinnuaðferðir starfsmanna að
vera á forsendum íbúanna. Það
þarf að gæta þess að heimilin
verði ekki of stofnanaleg með
skipulegri starfsemi.“
- Stunda íbúar heimilanna
vinnu?
„Einungis lítill hluti þehra
stundar einhverja vinnu en í
rannsókninni kom fram að meira
en 60% íbúanna vonast til að geta
verið í hlutastarfi eða unnið allan
daginn. Þá reikna 80% íbúa með
að geðheilsa þeiiTa batni í fram-
tíðinni. Flestir nefna tvo aðila
sem þeir geta leitað til ef eitthvað
bjátar á og oft eru það þá starfs-
menn heimilisins eða
fagfólk.“
- Komu einhverjar
niðurstöður á óvart?
„Já, það kom margt
á óvart t.d. hve mikið
vægi tilfinningalegur stuðningur
starfsfólks hefur en íbúar töldu
hann afar mikilvægan. Starfsfólk-
ið telur sjálft að mestur tíminn
fari í tilfinningalegan stuðning og
að það sé mikilvægasti stuðning-
urinn sem það veitir.“
Sigurrós segir mikilvægt að
frekari rannsóknir séu gerðai’ á
búsetu geðfatlaðra. „Þessar nið-
urstöður sýna þó glöggt að
vernduð heimili fyrir geðfatlaða
breyta lífi þeirra sem annars hafa
búið langdvölum á sjúkrahúsi."
Þar ofan á bætist að dvöl á heim-
ilum sem þessum er ódýrari en
dvöl á sjúkrahúsum.
Tilfinningaleg-
ur stuðningur
mikilvægastur