Morgunblaðið - 08.10.1998, Qupperneq 42

MORGUNBLAÐIÐ
V 42 FIMMTUDAGUR 8. OKTÓBER 1998
AÐSENDAR GREINAR
-r*
*
*-
r

Fiskveiðistjórnun og
hættan af veiðigjaldi
HUGMYNDIN um veiðigjald er
enn í umræðunni, hefir nú komist
inn í málefnasamning A-flokkanna,
þótt engin eining ríki þar um mál-
ið. Upprunann að hugmyndinni má
vísast rekja til hagfræðideildar Há-
skóla Islands, en hagfræðingar þar
hafa verið áhugasamir að koma
henni á framfæri. Það eru þó eink-
um Alþýðuflokksmenn, sem hafa
tekið þetta mál að sér á Alþingi, og
hafa þeir jafnvel komist í þann ham

iHshhsi

Þola Íslenskt veðurfar
ÞakrennukerfiS frá okkur er samsett úr
galvanhú&uSu plaslvörSu stáli.
ÞaS er auSvelt og fljótlegt í uppsetningu.
Þakrennukerfi sem endist og endist.
<44AHWÁ'J,k7.U»
TÆKNIDEILD
Smiöshöfða 9 • 132 Reykjavík
Simi 587 5699 • Fax 567 4699
♦ ....................
að telja að veiðigjaldið
geti orðið allt að 30
milljarðar og leyst alla
landsmenn undan
tekjuskatti. Alþýðu-
flokkurinn vill vera tal-
inn flokkur hins mis-
kunnsama Samverja,
og er gott að vita að
slíkt hugarfar skuli
fínnast í íslenzkum
stjórnmálum. Augljós
galli á tillögunum er
þó, að þær rekast á þá
staðreynd, að íslenzk-
ar fiskveiðar eru í
beinni samkeppni við
niðurgreiddar fiskveið-
ar nærhggjandi þjóða
og að gjaldið myndi
hækka landað verð á botnfíski og
þannig gera landvinnsluna ósam-
keppnisfæra og valda þar atvinnu-
leysi. Fréttir segja að hún hafi
reyndar verið rekin með tapi und-
anfarin ár þótt ekkert veiðigjald
hafi verið greitt. Það má því bæta
veiðigjaldinu við tapið til að sýna
framtíðarafkomu greinarinnar.
Einn harðasti stuðningsmaður
veiðigjalds á Alþingi hefir verið
Þjóðvakamaðurinn Agúst Einars-
son, sem nú segist hafa gengið í AJ-
þýðuflokldnn - í áttunda sinn segir
sjálfur forsætisráðherrann. Hversu
trúverðugur er hann? Hann situr
beggja megin borðsins, því að hann
er jafnframt einn stærsti hluthaf-
inn í Granda hf. og því ósennilegt
að hann vilji hafa það hátt veiði-
gjald að allir landsmenn verði
leystir frá greiðslu
tekjuskatts, svo sem
þingmenn Aiþýðu-
flokksins hafa verið að
gantast með á Alþingi.
Grandamenn hafa
hingað til viljað greiða
lágt veiðigjald til að
tryggja viðurkenningu
á kvótakerfinu til
frambúðar. LIU hefir
verið á móti veiði-
gjaldi, en segist nú
vilja greiða það til
jafns við aðra frum-
þætti í atvinnulífinu,
sem ekki greiða neitt
slíkt gjald. Umræðan
er í sjálfheldu blekk-
inganna.
Alþýðuflokkurinn hefir nú snúið
við blaðinu, og segir að útgerðin
eigi ekki að greiða neitt veiðigjald
fyrr en afkoman sýni að það sé
hægt, og að taka skuli aðeins um
helming hagnaðar í veiðigjald, eða
um 2 milljarða. Þetta yrði þannig
áþekk fjárhæð og tekin væri af afl-
anum með venjulegum tekjuskatti.
Hver á þá að ákveða hvenær hægt
verði að leggja á veiðigjald? Eru
það hagfræðingar Háskólans, sem
miða allt við ársreikninga stórút-
gerðarinnar með dýrustu veiðiað-
ferðina, einokun kvótabundinna
togveiða, og veiðar með vinnslu-
skipum í landhelginni, og láta sér
atvinnu fólksins í landinu óviðkom-
andi? Tekjuskatturinn er bæði ein-
faldari og sanngjarnari, og auk
þess framkvæmanlegur sem veiði-
Önundur
Ásgeirsson
gjaldið er ekki, því að enginn veit
hvað um er verið að tala. Þótt A-
lista samsuðan hafi tekið þetta upp
í tillögur sínar, er ekki enn vitað
hver verður hin endanlega lausn á
þeim vandræðum.
Bátaútgerðin og LÍtí
Helgi Einarsson skrifar athygl-
isverða grein í Mbl. 23.9.98. Hann
er meðmæltur kvótakerfinu, en á
móti aflagjaldi eða auðlindarskatti.
Það er vandi fyrir menn, sem eiga
kvóta að vera á móti þeim, því að
þeir væru að afsala sér verulegu fé,
sem þeir annars gætu fengið við
sölu þeirra. Þessvegna eru það
Tekjuskatturinn er
bæði einfaldari og
sanng;iarnari, segir
Önundur Asgeirsson í
fyrri grein sinni um
fískveiðistjórnun, og
segir hann auk þess
framkvæmanlegan en
veiðigjaldið ekki.
margir, sem flýta sér að selja kvóta
sína, áður en þeir verða afnumdir.
HE segir mig fv. forstjóra Skelj-
ungs og að eg hafi manna mest
mælt með „auðlindagjaidi“.
Hvorttveggja er rangt. Eg var
starfsmaður Olís alla tíð, en Skelj-
ungur beindi bæði „Kolkrabban-
um“ og Sjálfstæðisflokknum gegn
Olís, með þeim afleiðingum, að
hlutdeild Skeljungs í olíumarkaðn-
um er nú um 20% af heildarolíu-
dreifingunni í landinu, og fer
minnkandi árlega. Shell er þekkt
fyrir allskonar slíkt baktjaldamakk
um allan heim. I annan stað er rétt
Súrefiiisvörur
Kariii
Herzog
• vinna gegn
öldrunareinkenniim
• enduruppbyggja húðina
• vinna á appelsínuhúð
og sliti
• vinna á unglingabúlum
• viðlialda ferskleika
húðarinnar
Ferskir vindar í
umhirðu húðar
Ráðgjöf og kynning
í Ingólfsapóteki,
kringlunni,
í dag kl. 14-18
Kynningarafsláttur
Barnamyndir
Við brosum - þú líka
BARJIA ^FJÖLSKYLDU
LJOSMYNDIR
Ármúla 38 • sími 588-7644
Gunnar Leifur Jónasson
„Miskunnsami samverjinn
sem lifír í okkur“
í SUMAR kom
ungur ferðamaður
hingað til lands í
heimsókn. Hann kom
alla leið frá Japan til
að sjá heimaland
hennar Bjarkar sem
hann dáðist mjög að.
En því miður gerðist
það - e.t.v. vegna
þreytu af löngu ferða-
lagi - að maðurinn
varð veikur, mikið
veikur andlega, á
meðan hann dvaldist
hér á landi.
Hann fór að haga
sér undarlega á hótel-
inu sem hann gisti á.
Starfsmaður hótelsins tók eftir
þessu og bað mig um að tala við
þennan unga gest og reyna að
komast að því hvað væri að hjá
honum, af því að ég er japanskur
og þar að auki prestur. Þegar ég
hitti unga manninn var hann illa
haldinn af taugaspennu og þar kom
að maðurinn féll í yfírlið á gólfið.
Hann var fiuttur á spítala og eftir
tæplega vikudvöl þar gat hann lagt
af stað til heimalands síns í læknis-
fylgd.
Þessa daga gerði ég það sem ég
gat gert fyrir hann. En þar fyrir ut-
an veitti hótelið, þ.e. Hótel Loftleið-
ir, honum mikla aðstoð. T.d. aðstoð-
uðu starfsmenn þess manninn við
að breyta flugmiðum hans, að hafa
samband við tryggingaraðila og
heimsóttu m.a.s. á spítalann. St-
arfsfólk hótelsins sýndi honum inni-
lega samúð og hjálpaði honum
miklu meira en því bar skylda til,
jafnvel þegar hann var hættur að
vera gestur á hótelinu.
Hér með vil ég tjá starfsmönnum
hótelsins þakklæti mitt fyrir hönd
unga mannsins. Eftir á velti ég
þessari hlýju fyrir mér og spurði
mig hvaðan hún kæmi.
Biblían fjallar um
miskunnsama samverj-
ann og hvetur okkur til
að taka okkur hann til
fyrirmyndar. Prestarn-
ir tala um kærleiks-
þjónustuna úr predik-
arastólnum. Við vitum
að það að þjóna náunga
okkar í kærleika bygg-
ir á kristnum grunni.
En oft vill það verða að
þegar við göngum út úr
kirkjunni þá virðist
„allt öðruvísi“ heimur
bíða okkar.
Union seminary er
mjög frægur presta-
skóli í New York, en þar var gefin
út skólahandbók fyrir nemendur
sem hófst á eftirfarandi orðum;
„Opnaðu aldrei dyrnar á herbergi
þínu fyrir óþekktum gesti“ „Gættu
að því hvort hurðin sé læst þótt hún
hafi sjálflæsingarkerfi". Annars
vegar væru prestar framtíðarinnar
að læra um kærleiksþjónutu til ná-
unga sinna og hins vegar væra þeir
að viðurkenna að skynsamlegt væri
að aðskilja líf sitt frá öðrum með
læsingu.
Þetta er bara eitt dæmi en mér
virðist að þessi lífsháttur sé almenn
regla í nútímasamfélagi eða sé að
verða það. Og þeim mun meiri sem
þessi „læsing" verður að megin-
reglu, þeim mun meiri hætta er á
að kærleiksþjónusta verði að dyggð
í kirkjunni og að sagan um mis-
kunnsama samverjann verði eins
og hver önnur álfasaga. Það er oft
sagt að andheiti hugtaksins kær-
leika sé ekki hatur, heldur áhuga-
leysi. Þetta áhugaleysi getur smit-
ast og breiðst út alveg eins og plága
- sérstaklega í háþróuðum samfé-
lögum. Við fylgjumst með hræði-
legum aðstæðum fólks í sjónvarps-
fréttunum sem eru fórnarlömb hall-
æra og hryðjuverka og við látum
nokkur orð falla í meðaumkunar-
og samúðarskyni. En í næsta vet-
fangi skiptum við um rás á sjón-
varpinu og getum skellt upp úr yfir
einhveiri gamanmynd.
Að sumu leyti getur áhugaleysi
verið ákveðinn háttur á að vernda
líf sitt því að enginn maður getur
borið allar þjáningar annarra á
herðum sér. Ef hann reynir það
verður hann brátt uppgefinn og út-
branninn sjálfur. Þetta er hvorki
kaldhæðni né bölsýni, heldur raun-
veruleiki þar sem við eigum að
halda í trú okkar.
Það er alltaf til staðar viss
Atburðurinn á Hótel
Loftleiðum, segir
Toshiki Toma, var svo-
lítill sigur miskunn-
sama samverjans.
spenna á milli okkar daglega lífs og
trúarlífsins. Þessi spenna er nefni-
lega sú spenna sem er til staðar á
milli ríkis heimsins og ríkis Guðs.
Stundum gefumst við upp undan
þessu álagi og erum örmagna. Það
er skiljanlegt og jafnvel eðlilegt.
En oftar en ekki forðumst við þessa
spennu og látum eins og hún sé
ekki til staðar.
T.d. er helgihald í kirkjunni
vissulega mikilvægt atriði í trúarlífi
okkar en í helgihaldinu komumst
við hjá því að upplifa þessa spennu.
Það er vegna þess að helgistundin
er „aðskilinn tími í tímanum". Og
við getum líka læst hurð kirkjunnar
til þess að við mætum ekki þessari
spennu. En ef við geram það þá
stuðlum við ekki að þjónustu við
Toshiki
Toma
að taka fram, að þótt eg hafi skrif-
að gegn kvótakerfinu og þeirri
spillingu, sem því hefir fylgt innan
íslenzks efnahagslífs, þá hefi eg
einnig ávallt skrifað gegn veiði-
gjaldi eða auðlindarskatti á þeim
grundvelli, sem rakinn er hér að
framan, enda fær hann ekki staðist
ef htið er til lengri tíma.
HE er bátaútgerðarmaður í
Hafnarfirði, og rennur til rifja,
hversu mikið sú atvinnugrein hefir
sett niður á undanfórnum kvótaár-
um, og hversu lítið LIÚ hefir sinnt
málefnum þeirrar útgerðar, sem er
efalaust rétt. Skipulagslega séð er
LÍÚ arftaki FÍB, Félags íslenzkra
botnvörpuskipaeigenda, og hefir í
raun haldið áfram að vera félag
stórútgerðarinnar. Eigendur land-
róðrabátanna hefðu alltaf átt að
vera sérdeild með sérstjórn innan
LIÚ, ef þeir á annað borð áttu þar
nokkra sinni heima innanborðs,
sem er vafasamt. Hér má tilgreina
ýmsar ástæður fyrir þeirri þróun,
sem orðið hefir á undanförnum ár-
um, en tæknibyltingin í útgerð með
tilkomu stöðugt stærri skuttogara
og nýrri veiðitækni á öllum sviðum
er þar grundvöllurinn. Þá hafa
uppkaup á kvótum með fyrir-
greiðslu lánasjóða og banka, og þá
sérstaklega eftir að upp var teldð
frjálst framsal á kvótum 1990, orð-
ið til þess, að kvótar hafa safnast á
stöðugt færri hendur. Þetta hefir
haft mikil áhrif á útgerð og fækkun
landróðrarbáta og er eðlilegt að
HE spyiji, hvort ætlunin sé „að
leggja bátaflotann í rúst?“ Því er
stöðugt haldið að mönnum, að mik-
il hagræðing eigi sér stað með upp-
kaupum á kvótum og útgerð stórra
skuttogara og vinnsluskipa, en litl-
ar upplýsingar eru gefnar um af-
komu landróðrabáta og smábáta,
sem þó era miklu arðbærari út-
gerð.
Höfundur er fyrrv. forstjóri.
náunga okkar vegna þess að kær-
leiksþjónusta á sér stað mitt í dag-
legu lífi okkar en ekki í aðskildum
tíma eins og í helgistund. Okkur
leyfist ekki að vera áhugalaus um
náunga okkar.
Þess vegna verðum við að búast
við nokkurri áreynslu ef við viljum
fylgja Jesú. Trú án þessarar
áreynslu er bara siðferðiskenning
eða trúarlegar mannasetningar.
Við verðum að hlusta á Guðs orð og
þjóna náunganum í þeirri tog-
streitu sem skapast milli orðs Guðs
og raunveruleika heimsins. Trúar-
leg hugmynd verður að trú í tog-
streitunni.
Hér rís miskunnsami samverjinn
upp og vaknar til lífsins. Hann læs-
ir ekki hurðinni, heldur opnar hana
fyrir náunga sínum.
Atburðurinn á Hótel Loftleiðum
var svolítill sigur miskunnsama
samverjans. Ungur, veikur maður,
sem líklega hefði bara verið látinn
eiga sig í stórborg eins og t.d.
Tókýó, var fundinn hér og honum
gefinn kostur á að jafna sig. Þetta
er mjög merkilegt því atburðurinn
átti sér stað á stórhóteli sem líta
má á sem smækkaða mynd nútíma-
samfélags. Ég veit ekki hvort það
starfsfólk sé trúað fólk eða ekki.
Það skiptir ekki máli. En ég er al-
veg viss um að sagan um miskunn-
sama samverjann búi með því og
vinni með því. Hlýja þess kemur
þaðan.
Er þetta ekki kristinn siður (et-
hos) sem íslensk þjóð ætti að fagna
í þúsund ára kristnisögu sinni og
annast meira?
Sem presti var það mér blessun
að fá að upplifa þennan atburð. Það
sem Biblían boðar var ekki árang-
urslaust.
„Eins er því farið með mitt orð,
það hverfur ekki aftur til mín við
svo búið, eigi fyrr en það hefir
framkvæmt það, sem mér vel líkar,
og komið því til vegar, er ég fól því
að framkvæma." (Jesaja 55:11)
Starfsfólk Hótels Loftleiða er vitn-
isburður um þetta. Ég þakka inni-
lega fyrir.
Höfundur er prestur innflyljenda.