Morgunblaðið - 12.02.1999, Qupperneq 11

MORGUNB L AÐIÐ
FÖSTUDAGUR 12. FEBRÚAR 1999 11
FRÉTTIR
• •
Onnur umræða á Alþingi um frumvarp um breytta kjördæmaskipan
Útflutningnr hrossa
árin 1946-98
Margir landsbyggðar-
þingmenn enn ósáttir
ONNUR umræða fór fram á Alþingi
í gær um frumvarp til stjórnarskip-
unarlaga um breytingu á stjórnar-
skrá lýðveldisins Islands, en það
kveður á um breytingu á núverandi
kjördæmaskipan landsins, með það
m.a. að markmiði að draga úr
misvægi atkvæða. Stjómarskrár-
nefnd hefur lagt fram nokkrar
breytingartillögur á frumvarpinu á
milli fyrstu og annarrar umræðu,
eins og áður hefur verið greint frá í
Morgunblaðinu, en sú fyrsta er að
fjöldi kjördæma í landinu verði fæst
sex en flest sjö. „Felst breytingin í
því að unnt verður samkvæmt þessu
að breyta fjölda kjördæma innan
þessara marka með lögum. Er sú
breyting lögð til í samræmi við það
markmið frumvarpsins að gera
ákvæði stjórnarskrárinnar um kjör-
dæmaskipan og kosningafyrirkomu-
lag sveigjanlegri," segir í nefndará-
liti stjórnarskrárnefndar, en fram-
sögumaður hennar er Yalgerður
Sverrisdóttir, Framsóknarflokki. Þá
leggur nefndin til að kosið verði eftir
ALÞINGI
nýrri tilhögun óbreyttri við næstu
kosningar eftir að stjórnarskipunar-
lögin öðlast gildi, en þær geta í síð-
asta lagi orðið árið 2003.
Frumvarpið er, eins og kunnugt
er, byggt á tillögum nefndar sem for-
sætisráðherra skipaði 8. september
árið 1997 til að endurskoða kjör-
dæmaskipan og tilhögun til kosninga
til Alþingis. Sú nefnd leggur það
m.a. til að í stjórnarskrá verði sett sú
regla að þau samtök ein, sem hlotið
hafa meira en fimm af hundraði at-
kvæða á landsvísu, geti fengið út-
hlutað jöfnunarsæti jafnvel þótt þau
hafi ekki fengið þingsæti í kjördæmi.
Og þá leggur nefndin til að í stjórn-
arskrá verði fest sú regla að ef
misvægi á milli atkvæða kjósenda að
baki hverju þingsæti í einstökum
kjördæmum fer fram úr 1:2 að lokn-
um alþingiskosningum skuli lands-
kjörstjórn færa þingsæti á milli
þeirra kjördæma þar sem munurinn
er mestur til að draga úr misvæginu.
Breytingartillögur til bóta
Mest bar á andstöðu landsbyggð-
arþingmanna, bæði stjórnarþing-
manna og stjórnarandstæðinga, við
frumvarpið í umræðunum á Alþingi í
gær eins og í fyrstu umræðu. Margir
töldu þó að breytingartillögur
stjórnarskrámefndarinnar, um m.a.
þann sveigjanleika að kjördæmi geti
verið fæst sex en flest sjö, til bóta.
Sem fyrr voru helstu gagnrýnisatriði
landsbyggðarþingmannanna þau að
stærð landsbyggðarkjördæmanna
yrðu samkvæmt tillögum frumvarps-
ins of stór, að þeirra mati, og að
erfitt yrði því fyrir þingmenn að
sinna kjósendum sínum sem skyldi.
Nefndu nokkrir þingmenn í þessu
sambandi Norðausturkjördæmi svo-
kallað, sem samanstanda á af Norð-
urlandi eystra, Austurlandi og Siglu-
firði. Hjörleifur Guttormsson, þing-
flokki óháðra, benti til að mynda á að
það kjördæmi yrði landfræðilega
tæplega helmingur íslands. Þá var
skipting sveitarfélagsins Reykjavík-
ur í tvö kjördæmi gagnrýnd sem og
sú tillaga að flokkur fengi ekki jöfn-
unarsæti ef hann fengi minna en
fimm prósent atkvæða á landsvísu.
I umræðunum í gær kom þó fram
að meirihluti Alþingis myndi styðja
frumvarpið í gegnum þingið, þótt
ljóst væri að ekki gætu allir verið um
það sáttir. Frumvarpið væri ákveðin
málamiðlun ýmissa sjónarmiða um
hvemig breyta mætti núverandi
kjördæmaskipan til betri vegar. Gert
er ráð fyrir því að frumvarpið verði
gert að lögum á síðasta degi yfir-
standandi þings sem væntanlega
verður um miðjan mars nk.
Fluttu út
38 þúsund
hross
SAMTALS hafa 38.007 hross verið
seld til útlanda á ámnum 1946 til
1998, samkvæmt heimildum Félags
hrossabænda. Flest þessara hrossa
hafa verið seld til Þýskalands á eða
samtals 16.105 hross. Þá hafa næst-
flest verið seld til Svíþjóðar eða alls
7.159 en þar á eftir kemur útflutn-
ingur til Danmerkur með samtals
4.313 hross. Á síðasta áratug var út-
flutningur hrossa til Þýskalands
mestur árið 1994, rúmlega þrettán
hundruð hross. Á sama tímabili var
útflutningur hrossa til Svíþjóðar
mestur árið 1997, 690 hross, og út-
flutningur til Danmerkur var mestur
árið 1995, 401 hross.
Þessar upplýsingar koma fram í
skriflegu svari landbúnaðarráðherra,
Guðmundar Bjamasonar, við fyrir-
spum Gísla S. Einarssonar, þing-
manns jafnaðarmanna. Þar kemur
fram að markaðssetning íslenska
hestsins til Evrópu hafi hafist upp úr
1950, m.a. fyrir forgöngu Gunnars
Bjamasonar. I upphafi hafi Sam-
band íslenskra samvinnufélaga og
Búnaðarfélag Islands unnið að þessu
en hin síðari ár fyrst og fremst verið
einstaklingar.
Morgunblaðið/Jón Pétur
Kringlan stækkar
Björn Bjarnason menntamálaráðherra
Leggur fram
frumvörp
um háskóla
Hjörleifur Guttormsson
Spurt um
gagna-
grunn
HJÖRLEIFUR Guttormsson, þing-
flokki óháðra, hefur lagt fram á Al-
þingi fimm fyrirspurnir til heilbrigð-
is- og tryggingamálaráðherra, Ingi-
bjargar Pálmadóttur, er varða fram-
kvæmd laga um gagnagrunn á heil-
brigðissviði. Hver fyrirspum er í
nokkrum liðum og spyr Hjörleifur
m.a. að því hvenær verði auglýst eft-
ir umsækjendum um rekstrarleyfi
gagnagrunns á heilbrigðissviði. Þá
spyr hann hvernig staðið verði að
kynningu réttar til að hafna þátttöku
í gagnagrunni á heilbrigðissviði
gagnvart Islendingum sem búsettir
era erlendis, þannig að þeir séu sér
meðvitandi um réttindi sín og hvern-
ig verði tryggt að upplýsingar um þá
sem hafna því að upplýsingar um þá
verði fluttar í gagnagrunn á heil-
brigðissviði verði samt sem áður
ekki skráðar og hver beri ábyrgð á
því að slíkt gerist ekki.
Hjörleifur spyr einnig hvort eyðu-
blað til úrsagnar úr gagnagranni á
heilbrigðissviði verði sent á hvert
heimili í landinu eða á annan hátt til
allra landsmanna og hverjir hafi ver-
ið skipaðir í nefnd um gerð og starf-
rækslu gagnagrunns á heilbrigðis-
sviði, svo einhverjar af fyrirspurnum
Hjörleifs séu nefndar.
Samkvæmt þingsköpum Alþingis
er ráðherra ætlað að gefa skriflegt
svar eigi síðar en tíu virkum dögum
eftir að fyrirspurninni hefur verið
dreift á Alþingi.
FRAMKVÆMDUM við stækkun
Kringlunnar miðar vel. Nú er
unnið að því að grafa grunn ný-
byggingarinnar og er það verk
tafsamt vegna þess hve mikið
þarf að sprengja. Verið er að
reisa byggingarkrana við grunn
nýbyggingarinnar.
BJÖRN Bjarnason menntamálaráð-
herra hefur lagt fram á Alþingi fram-
varp til laga um Háskóla íslands
annars vegar og framvarp til laga um
Háskólann á Akureyri hins vegar. Þá
hefur hann lagt fram framvarp til
laga um breytingu á nýsettum lögum
um Kennaraháskóla Islands. Með
tveimur fyrstnefndu framvörpunum
er verið að samræma lög um Háskóla
Islands og lög um Háskólann á Akur-
eyri lögum um háskóla nr.136/1997,
en þau lög kveða á um að sérlög, sem
nú gildi um einstakar háskólastofn-
anir, verði endurskoðuð. Síðast-
nefnda framvarpið, um Kennarahá-
skóla Islands, er hins vegar lagt fram
í Ijósi niðurstöðu endurskoðunar á
lögum um Háskóla íslands og flutt í
þeim tilgangi að tryggja jafnræði
sambærilegra háskólastofnana á veg-
um ríldsins. I því er m.a. lögð til sú
breyting að Kennaraháskóla Islands
verði heimilt að veita doktorsnafnbót
og að honum verði heimilt að taka
gjald fyrir þjónustu sem telst utan
þeirrar lögmæltu þjónustu sem há-
skólanum er skylt að veita.
í framvarpinu um Háskóla ís-
lands era m.a. lagðar til nokkrar rót-
tækar breytingar á æðstu stjórn há-
skólans, en í athugasemdum kemur
fram að frumvarpið hafi verið samið
í samvinnu menntamálaráðherra og
háskólarektors. Lagt er til að æðsta
stjórn háskólans sé falin háskólaráði,
háskólarektor og deildarfundum og
deildarforsetum. Jafnframt er lagt
til að í tengslum við stjórn háskólans
starfi háskólafundur, en hann er
samkvæmt frumvarpinu samráðs-
vettvangur háskóladeilda og há-
skólastofnana. „Háskólafundur vinn-
ur að þróun og eflingu Háskóla Is-
lands og mótar og setur fram sam-
eiginlega vísinda- og menntastefnu
háskólans. Háskólaráð getur leitað
umsagnar háskólafundar um hvað-
eina sem varðar starfsemi háskólans
og deilda hans,“ segir m.a. í frum-
varpinu um Háskóla íslands.
Háskólaráð ákvarði
deildarskipan
I frumvarpinu um Háskólann á
Akureyri er m.a. lögð til sú ný-
breytni að háskólai-áð taki ákvörðun
um deildaskipan skólans og aðrar
stjórnunareiningar, en það er breyt-
ing frá ákvæðum núgildandi laga þar
sem deildaskipan er lögbundin. Hins
vegar er þessi tillaga í samræmi við
lög um háskóla sem m.a. er ætlað að
tryggja aukið sjálfstæði háskólanna.
Stjórnvöld styðji
matreiðslumenn
FRAMSÓKNARMENNIRNIR ís-
ólfur Gylfi Pálmason og Hjálmar
Árnason hafa lagt fram á Alþingi til-
lögu til þingsályktunar um stuðning
við íslenska matreiðslumenn.
I tillögunni segir: „Alþingi ályktar
að fela iðnaðar- og viðskiptaráðherra
að skipa starfshóp er fái það hlut-
verk að gera tillögur um hvernig
stjórnvöld geti stutt íslenska mat-
reiðslumenn í þeirri viðleitni að auka
útflutning á þekkingu þeirra og mat-
argerðarlist en auka um leið útflutn-
ing á íslenskum landbúnaðarafm’ð-
um, kjöti, gi-ænmeti og mjólkuraf-
urðum, einnig fiski og fiskafurðum
og fullunnum matvælum.“
Þá segir að verkefni starfshópsins
verði m.a. að leggja mat á þann ár-
angur sem íslenskir matreiðslumenn
hafa þegar náð á erlendri gi’und og
hvemig sá árangur hefm- náðst og
hvort stjórnvöld geti stuðlað að frek-
ari árangri á þessu sviði og þá hvern-
ig. Ennfremur skuli starfshópurinn
gera tillögur um hvernig auka megi
útflutning íslensks hráefnis og full-
unninna matvæla.
Jafnaðarmenn leggja fram frumvarp um lágmarkslaun
Verði 88 þúsund kr.
LAGT hefur verið fram á Alþingi
framvarp til laga um að heildarlaun
á mánuði fyrir 18 ára og eldri verði
ekki undir 88 þúsund krónum fyrir
fulla dagvinnu. Fyrsti flutningsmað-
ur frumvarpsins er Gísli S. Einars-
son, þingmaður jafnaðai-manna, en
meðflutningsmenn eru Jóhanna Sig-
urðardóttir og Guðmundur Ami
Stefánsson, sem líka eru þingmenn
jafnaðarmanna.
Gísli lagði einnig fram frumvarp til
laga um lágmarkslaun á síðasta þingi
en það náði ekki fram að ganga. „Það
er liðin tíð að hægt sé að ætlast til
þess af íslendingum að þeir vinni allt
að 30% lengri vinnudag en starfsfé-
lagar þeirra erlendis til þess eins að
ná sambærilegum launum. Það mun
ekki auka framleiðni íslenskra fyrir-
tækja ef þau eiga í auknum mæli að
byggja á ódýra vinnuafli. Við verðum
að snúa af þessari braut því annars
verður Island áfram láglaunaland,"
segir í greinargerð framvarpsins.
Þar segir einnig að frumvarp
þetta sé liður í þeirri stefnumörkun
jafnaðarmanna að skapa hér mann-
sæmandi umhverfi fyrir launafólk og
stuðla jafnframt að heilbrigðu og
þróttmiklu efnahagslífi. „Ef þessi
leið er ekki farin og taxtalaunin látin
eiga sig eina ferðina enn í næstu
kjarasamningum mun sífellt stærri
hópur launamanna sitja eftir með
lágmarkstaxta og eiga sér ekki við-
reisnar von. Við megum ekki láta
mál þróast á þann veg,“ segir að síð-
ustu í greinargerð.