Morgunblaðið - 16.02.1999, Blaðsíða 39

4
MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 16. FEBRÚAR 1999 39
MENNTUN
Upplýsingar Framtíðarsýn ríkisstjórnarinnar er að Islendingar verði í fararbroddi þjóða heims við nýtingu
upplýsingatækni í þágu bætts mannlífs og aukinnar hagsældar. Gunnar Hersveinn kannaði stefnu mennta-
málaráðuneytis um notkun upplýsingatækni og ræddi við deildarstjóra þróunardeildar um framkvæmdir.
tækni og
upplýsinga
% Ráðstefnan UT99 verður um kennslu-
hugbúnað, kennaramenntun og tækni
# Markmiðið er að tengja öll bókasöfn
landsins í einni leitarvél á Netinu
UPPLÝSINGASAMFÉLG
er orð áratugarins og
verður það sennilega líka
á þeim næsta, að minnsta
kosti eru margir að búa sig undir
það. Menntamálaráðuneytið mótaði
stefnu í upplýsingamálum og gaf út á
prenti árið 1996 undir heitinu í
krafti upplýsinga. Hugmyndin var að
fínna leiðir til að stuðla að aukinni
notkun upplýsingatækni til hagsbóta
fyrir menntun og menningu í land-
inu. Ráðuneytið setti nefndir á lagg-
irnar til að vinna að stefnunni, eina á
sviði menntamála, aðra á sviði menn-
ingarmála og þriðju um innri mál
ráðuneytisins.
Arangurinn er áhugaverður. Gert
er t.d. ráð fyrir beitingu upplýsinga-
tækni í skólastarfí í drögum að nýrri
aðalnámskrá fyrir grunn- og fram-
haldsskóla og nýjum fögum á því
sviði og nýrri tæknibraut á fram-
haldsskólastigi.
Ráðstefnan UT99 verður um upp-
lýsingatækni í skólastarfi. Hún verð-
ur haldin í Menntaskólanum í Kópa-
vogi dagana 26. og 27. febrúar 1999.
Þar verður fjallað um hvernig beita
megi upplýsingatækni til að efla og
auðga skólastarf á öllum skólastig-
um. Gestir hennar geta valið um 44
málstofur á tveimur dögum, en fjall-
að verður m.a. um fjai’kennslu,
kennsluhugbúnað, kennaramenntun
og notkun vefjarins. Einnig verður
sett upp sýning á kennslu með að-
ferðum upplýsingatækninnai- sem
hlotið hefur heitið „Kennslustofa
framtíðar", hugbúnaðar- og kennslu-
fon'it verða til kynningar og vörur,
starfsemi og þjónusta einstaklinga
og fyrirtækja. „Kennslustofan" er
| unnin af Námsgagnastofnun, Arbæj-
arskóla og Fjölbrautaskólanum við
Armúla undir stjórn Kennarahá-
skóla íslands.
„Ráðstefnunni er ætlað að höfða
til kennara og skólastjórnenda á öll-
um skólastigum og áhugamanna um
upplýsingatækni í skólastarfí," segir
Pétur Ásgeirsson deildarstjóri þró-
unar- og ætlunardeildar ráðuneytis-
ins. Hann hefur fylgt eftir hugmynd-
um ráðuneytisins um upplýsinga-
samfélagið frá árinu 1995, verið
starfmaður og fulltrúi nefnda um
málið og er í verkefnisstjórn um
framkvæmd upplýsingastefnu ríkis-
stjórnarinnar. Nánari upplýsingar
um ráðstefnuna verður bráðlega að
fínna á www.ismennt.is/vefir/ut99.
Fjárveiting vegna
upplýsingastefnunnar
Pétur segir mai-gt hafa áunnist af
markmiðurp upplýsingastefnunnai-,
og að Alþingi hafí úthlutað fyrii-
þetta fjárlagaái- 135 milljónum til
. framkvæmdar hennar og auk þess
sérstaklega rúmlega 60 milljónum í
fjarkennslu og símenntun á lands-
byggðinni.
„Af þessari upphæð fara 43 millj-
ónir í kennsluhugbúnaðargerð fyrh-
grunn- og framhaldsskóla," segir
Pétur, „43 milljónir í grunn- og end-
’ urmenntun kennara. 10 milljónir eru
vegna þróunarskóla í upplýsinga-
tækni, en þar fær hver skóli í verk-
efninu tvær milljónir en viðkomandi
sveitarfélög leggja til helming upp-
hæðarinnar," segir Pétur.
Skólarnir sex sem menntamála-
ráðuneytið gerði samning við eiga að
vera leiðandi í notkun upplýsinga-
tækni í skólastarfí og hjálpa til með
að byggja upp þekkingu í öllum skól-
um. Verkefnið felst m.a. í að nota
kennsluhugbúnað, Netið í skóla-
staifí, tölvur í stjórn skólans og þróa
verkefnin áfram og þjálfa kennara
og nemendur í notkun tækninnar.
Þeim er einnig ætlað að veita ráðgjöf
við hönnun og tilraunir með kennslu-
hugbúnað. Skólarnir eru Árbæjar-
skóli, Barnaskólinn á Eyrarbakka og
Stokkseyri, Varmalandsskóli í Borg-
arfírði, Fjölbrautaskólinn við Ár-
múla, Fjölbrautaskóli Suðurlands á
Selfossi og Menntaskólinn á Akur-
eyri.
Pétur segir að um 29 milljónir fari
síðan í ýmis vei’kefni um þróun upp-
lýsingatækni á öllum skólastigum.
Mat á gæðum upplýsinga
Pétur segir gæði verkefna vera í
fyrirrúmi en ekki magn. „Við teljum
að til að stefnan nái fram að ganga
þurfi að vinna að mörgum undir-
stöðuþáttum upplýsingasamfélags-
ins samtímis,“ segii- Pétur, „annars-
vegai- hefur mikil uppbygging á
tæknibúnaði orðið í skólakerfinu,
m.a. með tölvum og nettengingu og
hinsvegar er lögð rækt við kennara-
menntun, hugbúnað og þróun að-
ferða. Fjárveitingin í fjárlögum sem
ætluð er til framkvæmdai’ upplýs-
ingastefnu ráðuneytisins er að þessu
sinni að mestu varið til að efla efnis-
legt innihald en ekki til að fjármagna
kaup á tæknibúnaði."
Microsoft-sanmingurinn
Pétur var fulltrúi menntamála-
ráðuneytisins í samningaviðræðum
við Microsoft Corporation um þýð-
ingar á hugbúnaði fyrirtækisins yfir
á íslensku. Áætlað er að íslensk út-
gáfa af Windows 98 komi á markað
fyrir næstu ái-amót og fyrir sömu
tímamót hefur ríkisstjórnin ásett sér
að útrýma öllum ólöglegum hugbún-
aði hjá stofnunum sínum.
„Viðræður hófust við Andreas
Berglund markaðsstjóra fyrir skrif-
stofuhugbúnað Microsoft á heims-
vísu og við Richard Lindh markaðs-
stjóra í Evrópu, Asíu og Austurlönd-
um nær. Eftir undirbúning þehTa
tók Kenneth Lundin hjá Microsoft
Nordic við,“ segir Pétur.
„Microsoft sýndi mikinn skilning á
aðstæðum íslendinga," segir hann,
„og þeir voru mjög vel búnir undir
viðræðurnar, höfðu kynnt sér að-
stæður vel og aflað sér vitneskju um
tungumálið. Samningurinn var
kynntur í yfirstjórninni í aðalstöðv-
um Microsoft og fréttum við að mikil
ánægja hefði verið með hann þar og
velvilji."
Menntamálaráðuneytið og
Microsoft ætla að hefja nýjar við-
ræður til að ná samkomulagi um
þýðingu á Offiee 2000-hugbúnaði fyr-
irtækisins og þeim kerfísbúnaði sem
leysa mun Windows 98 af hólmi.
Einnig mun ráðuneytið beita sér fyr-
ir aðgerðum sem miða að því að
draga úr ólögmætri notkun hugbún-
aðar hér á landi. Helgi Bogason og
Júh'us Ólafsson frá Ríkiskaupum
hafa verðið Pétri til fulltingis í við-
ræðunum.
Leitarvél allra bókasafna
Pétur er formaður nefndar
menntamálaráðherra sem ætlað er
að gera tillögur um val á bókasafns-
kerfi handa öllu landinu, þai- með
talið Landsbókasafn - Háskólabóka-
safn, almenningsbókasöfn, skóla-
bókasöfn og rannsóknarbókasöfn.
„Nefndin á að hafa að leiðarljósi að
öll bókasöfn verði samtengd og að
viðmót gagnagrunnanna verði eins.
Einnig að almenningur hafi aðgang
að þeim öllum um eina leitarvél á
Netinu," segir Pétur, „bókai- má þá
leita á öllum söfnum samtímis. Þetta
á að vera tæknilega hægt og ef þetta
heppnast verður það í fyrsta skipti
sem öll bóksöfn heillrar þjóðar verða
tengd."
Nefndin hefur forvalið sjö kerfí
vegna þessa og mun velja 3-4 af þeim
til að fara í útboð áður en endanleg
ákvörðun er tekin.
Aðrir í nefndinni eru Andrea Jó-
hannsdóttir, Landsbókasafni, Elísa-
bet Halldórsdóttir, Borgarbókasafni,
Marta H. Riehter, Héraðsbókasafni
Kjósarsýslu og starfsmaður nefndar-
innar er Þóra Óskarsdóttir, bökafull-
trúi í menntamálaráðuneytinu.
Geta tölvur talað og
skilið íslensku?
Af öðrum verkefnum má nefna
tungutækni. Hópur sérfræðinga hef-
ur verið fenginn til að fjalla um hana
og eiga þeir að fjalla um stöðu mála
hér á landi; tölvulestur, staðla og let-
ur, þýðingar, leit í erlendum gagna-
bönkum, tölvutal og tölvuheyrn,
texta í tal og tal í texta. „Núna er
verið að þróa tæknibúnað sem talar
og skilur mál og því er brýnt að huga
að því að íslenskan verði nothæft mál
í tölvutækni," segir Pétur. Hann
nefnir sem dæmi að tæknibúnaður
bíla sé að verða háður tungumálum
og því þurfí að spyrja hvort bílar
„skilji“ íslensku.
„Tæknibúnaður þróast einnig
þannig að vélritun og lyklaborð er á
undanhaldi og er í þess stað lesið
fyrir tölvumar," segir Pétur og að
Rögnvaldur Ólafsson kennari í Há-
skóla Islands stýri þessu verkefni.
Pétur er einnig í verkefnisstjórn
um upplýsingasamfélagið, en það er
þróunarverkefni sem stendur í fimm
ár, frá 1. september 1997 til 1. sept-
ember árið 2002 og miðar að því að
koma stefnu og framtíðarsýn ríkis-
stjórnar Islands um upplýsingasam-
félagið í framkvæmd. Verkefn-
istjórnin annast m.a. þátttöku í
fimm ára samstarfsverkefni Evr-
ópuríkja um málefni upplýsingasam-
félagsins.
Önnur ótalin verkefni sem falla
undir upplýsingastefnuna flokkast
undir rannsóknir, fjarnám og menn-
ingarmál.
>