Morgunblaðið - 27.03.1999, Blaðsíða 14

14 LAUGARDAGUR 27. MARZ 1999
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Skoðanakönnun Félagsvísindastofnunar
Samfylkingarflokkarnir með
minna fylgi en í kosningunum
Morgunblaðið/Kristinn
DAVIÐ Oddsson frestaði fundum Alþingis á fimmtudaginn. Eftir páska tekur
við stutt en væntanlega snörp kosningabarátta.
Þrátt fyrir að ný skoð-
anakönnun Félagsvís-
indastofnunar sýni að
Samfylkingin er litlu
minna stjórnmálaafl
en Sjálfstæðisflokkur-
inn hefur hún ekki enn
náð því fylgi sem
flokkarnir, sem standa
að Samfylkingunni,
fengu í síðustu kosn-
ingum. Þá fengu þessir
fjórir flokkar samtals
37,8%, en samkvæmt
könnuninni nýtur
Samfylkingin stuðn-
ings 33,5% kjósenda.
Egill Olafsson skoðaði
könnunina.
SAMKVÆMT skoðanakönn-
un Félagsvísindastofnunar
nýtur Framsóknarflokkur-
inn 16,3% fylgis, Sjálfstæð-
isflokkurinn 41,3%, Samfylkingin
33,5%, Frjálslyndi flokkurinn 2,5%
og Vinstrihreyfingin 6,3%. Frá síð-
ustu könnun, sem gerð var í nóv-
ember 1998, hefur Samfylkingin
tvöfaldað fylgi sitt, en fylgi Sjálf-
stæðisflokksins hefur minnkað um
3,5 prósentustig og fylgi Fram-
sóknarflokksins hefur minnkað um
3,4 prósentustig. Fylgi Vinstri-
hreyfíngarinnar hefur aukist um
3,5 prósentustig. Stuðningur við
Frjálslynda flokkinn hefur minnk-
að um 1,2%.
Heilir fjórir mánuðir eru frá því
Félagsvísindastofnun gerði skoð-
anakönnun á fylgi flokkanna. Frá
þeim tíma hefur margt breyst. Sam-
fylkingin, sem þá hafði ekki náð
samkomulagi um framboðsmál í
stærstu kjördæmunum, hefur hald-
ið prófkjör og birt framboðslista í
öllum kjördæmum. Það ætti því
ekki að koma á óvart að Samfylk-
ingin tryggir í þessari nýjustu skoð-
anakönnun stöðu sína sem annað
stærsta stjórnmálaafl landsins,
næst á eftir Sjálfstæðisflokknum.
Hvað gerist í kosninga-
baráttunni?
I síðustu alþingiskosningum
fengu Alþýðubandalagið, Alþýðu-
flokkurinn, Kvennalistinn og Þjóð-
vaki samtals 37,8% atkvæða, en
Samfylkingin nýtur samkæmt
könnun Félagsvísindastofnunar,
sem gerð var 18.-24. mars, 33,5%
fylgis. Hafa ber í huga að þessi
flokkar standa ekki einhuga að baki
Samfylkingarinnar því að til hefur
orðið nýr flokkur vinstra megin við
Samfylkinguna, Vinstrihreyfingin -
grænt framboð, sem nýt-
ur töluverðs stuðnings
kjósenda.
I skoðanakönnun DV,
sem gerð var í febrúar,
stuttu eftir prófkjör Sam-
íylkingar í Reykjavík og á
Reykjanesi, mældist Samfylkingin
með um 35,9% fylgi. Könnun Fé-
lagsvísindastofnunar sýnir fram-
boðið með litlu minna fylgi. Það er
því ýmislegt sem bendir til þess að
Samfylkingin sé að festa sig með
„öruggt" þriðjungs fylgi. Hér er þó
rétt að gera þann fyrirvara að kosn-
ingabaráttan er vart hafín og Sam-
fylkingin er varla búin að sýna á
spilin. Framhaldið hlýtur m.a. að
ráðast af því hvort forystumönnum
Samfylkingar tekst að sækja fram á
hið pólitíska svið með framsækna
kosningastefnuskrá eða hvort þeir
lenda í vörn með illa unna stefnu,
eins og gerðist í haust þegar upp-
hafleg stefnuskrá var kynnt á fræg-
um blaðamannafundi.
Forystumenn Vinstrihreyfíngar-
innar - græns framboðs hljóta að
vera nokkuð ánægðir með niður-
stöðu könnunarinnar. Flokkurinn
hefur verið að mælast með 6-7%
fylgi. Athyglisvert er að flokkurinn
fær 8,3% stuðning í Reykjavík, sem
er litlu minna en Framsóknarflokk-
urinn fær. Með þennan stuðning
getur Vinstrihreyfíngin gert sér
raunhæfar vonir um tvo þingmenn í
Reykjavík.
Utkoma Sjálfstæðisflokksins í
könnuninni er að flestu leyti góð.
Hann hefur mestallt kjörtímabilið
SAMKVÆMT skoðanakönnun
Félagsvísindastofnunar á
Vinstrihreyflngin „tryggasta
fylgið“. Yfir 90% kjósenda
flokksins eru í dag ákveðnir í
því að kjósa flokkinn. Stuðnings-
menn Sjálfstæðisflokksins eru
sömuleiðis nokkuð ákveðnir í
stuðningi við flokkinn. Ótrygg-
ast virðist fylgið vera við Frjáls-
lynda flokkinn.
í könnuninni spurði Félagsvís-
indastofnun úrtakshópinn, sem
var 1.500 manns 18 ára
og eldri, hvaða flokk
þeir ætluðu að kjósa í
komandi alþingiskosn-
ingum. Þeir sem voru
óákveðnir voru síðan
spurðir áfram hvaða
fiokk líklegast væri að þeir
myndu kjósa. Yfir 90% stuðnings-
manna Vinstrihreyfingarinnar
nefndu flokkinn strax í fyrstu
spurningu og tæplega 90% kjós-
enda Sjálfstæðisflokksins. Um
80% stuðningsmanna Framsókn-
arfiokksins og Samfylkingarinn-
ar nefndu flokkana strax við
fyrstu spurningu. Aðeins um 60%
verið að mælast yfir kjörfylgi síð-
ustu alþingiskosninga, en það var
37,1%. Hafa þarf í huga að reynslan
sýnir að Sjálfstæðisflokkurinn
mælist yfirleitt með heldur meira
fylgi í skoðanakönnunum en hann
fær í kosningum. Miðað við 41,3%
fylgi 6 vikum fyrir kosningar ætti
flokkurinn að geta sér góðar vonir
um að halda sínu í kosningunum og
jafnvel gott betur.
Fylgi eldri borgara er áhyggju-
efni sjálfstæðismanna
Það er einkum tvennt sem verð-
ur að teljast áhyggjuefni fyrir
Sjálfstæðisflokkinn. Annars vegar
staðfestir þessi könnun það sem
hefur komið fram í könnunum all-
lengi, að flokkur nýtur ekki eins
mikils stuðnings meðal kvenna og
karla. Innan Sjálfstæðisflokksins
hefur verið talsvert mikil umræða
um þessa staðreynd og konur í
fylgismanna Frjálslynda flokks-
ins nefndu hann í fyrstu spurn-
ingu. Félagsvísindastofnun telur
að út frá þessu sé hægt að álykta
um tryggð kjósenda við flokk-
anna. Tryggðin sé mest meðal
kjósenda Vinstrihreyfingarinnar,
næstmest meðal kjósenda Sjálf-
stæðisflokks, en minnst meðal
kjósenda Fijálslynda flokksins.
Stofnunin ályktar jafnframt að
meiri hreyfing geti orðið á fylgi
Frjálslynda flokksins, Samfylk-
ingarinnar og Framsóknar-
flokksins en Vinstrihreyfingar-
innar og Sjálfstæðisflokksins.
Flestir segjast vera miðjumenn
Félagsvísindastofnun reyndi
einnig að fá kjósendur til að stað-
setja sig í pólitík frá vinstri til
hægri. Niðurstaðan er sú að
Framsóknarflokkurinn er skýr
miðjuflokkur, en um 80% kjós-
enda skilgreina sig á miðjunni.
24% kjósenda Sjálfstæðisflokks-
ins staðsettu sig á miðjunni, en
73% stuðningsmanna fiokksins
skilgreindu sig hægra megin við
miðju. 40% stuðningsmanna Sam-
flokknum hafa í auknum mæli ver-
ið að gera kröfu um aukinn hlut.
Arangur af því er m.a. sá að horfur
eru á að konum í þingliði hans
fjölgi í næstu kosningum.
Það hlýtur hins vegar að valda
sjálfstæðismönnum vonbrigðum
hvað stuðningur við hann er áber-
andi minni meðal kjósenda eldri en
60 ára, en kjósenda í öðrum aldurs-
hópum. 26,6% kjósenda 60 ára og
eldri segjast ætla að kjósa Sjálf-
stæðisflokkinn, en stuðningur með-
al annarra aldurshópa er á bilinu
42-50%. í síðustu könnun var flokk-
urinn með 38,7_% fylgi meðal þessa
kjósendahóps. í ljósi þess að flokk-
urinn hefur ávallt notið mikils
stuðnings eidri kjósenda liggur við
að hægt sé að tala um fylgishrun í
þessum aldurshópi.
Þessi niðurstaða þarf hins vegar
ekki að koma alveg á óvart í ljósi
harðra gagnrýni eldri sjálfstæðis-
fylkingarinnar skilgreindu sig
sem miðjumenn, en 54% sem
vinstra megin við miðju. 82%
kjósenda Vinstrihreyfingarinnar
skilgreindu sig sem vinstrimenn
og allmargir sem mjög vinstris-
innaða. Meirihluti kjósenda
Fijálslynda flokksins skilgreinir
sig sem miðjumenn eða aðeins
hægra megin við miðju.
Athyglisvert er að 10,7%
stuðningsmanna Samfylkingar
kusu Sjálfstæðisflokkinn í síðustu
kosningum. 8,9% stuðn-
ingsmanna Samfylking-
ar kusu Framsóknar-
fiokkinn siðast.
83,5% stuðnings-
manna Sjálfstæðis-
flokksins segjast styðja
ríkisstjórnina og 74,1% stuðn-
ingsmanna Framsóknarfiokksins
gerir það. 75,6% stuðningsmanna
Vinstrihreyfingarinnar segjast
andsnúnir ríkisstjórninni og
68,6% stuðningsmanna Samfylk-
ingarinnar eru andsnúnir henni.
56,3% stuðningsmanna Fijáls-
lynda flokksins eru andsnúnir
henni.
manna á landsfundi flokksins fyrr í
mánuðinum. Páll Gíslasson, fyrr-
verandi borgarfulltrúi og fyrrver-
andi formaður Félags eldri borg-
ara í Reykjavík, gagnrýndi forystu
Sjálfstæðisflokksins á fundinum og
sagði suma eldri sjálfstæðismenn
hafa á orði að flokkurinn hefði svik-
ið þá.
I könnunum sem gerðar voru fyr-
ir borgarstjórnarkosningarnar í
Reykjavík í fyrravor kom einnig
fram að elsti kjósendahópurinn var
ekki jafn trúr Sjálfstæðisflokknum
og stundum áður. í skoðanakönnun
sem gerð var mánuði fyrir kosning-
ar lýstu t.d. 34,4% kjósenda 60 ára
og eldri yfír stuðningi við flokkinn á
meðan 65,6% eldri borgara lýstu yf-
ir stuðningi við R-listann. Hafa
verður í huga að á þessum tíma var
munurinn milli framboðslistanna
11%. Þegar leið að kosningum
minnkaði bilið milli listanna og jafn-
framt virtist elsti kjósendahópurinn
skila sér til Sjálfstæðisflokksins.
Viku fyrir kosningar nutu fram-
boðslistarnir jafnmikils fylgis kjós-
enda 60 ára og eldri. Þetta gæti ver-
ið vísbending um að óánægðir sjálf-
stæðismenn í röðu eldri borgara
skili sér í raðir flokksins á endan-
um.
Vonbrigði fyrir
framsóknarmenn
Niðurstaða könnunarinnar verð-
ur að teljast vonbrigði fyrir Fram-
sóknarflokkinn. Hann hefur tapað
þriðjungi fylgis frá síðustu kosning-
um. Tapið er mest á Reykjanesi þar
sem fylgið fer úr 21% í 10,6%. 16,3%
lýsa yfír stuðningi við flokkinn, sem
er nánast sama fylgi og flokkurinn
fékk í kosningunum 1978, sem flest-
ir framsóknarmenn minnast með
hryllingi. Halldór Ásgrímsson, for-
maður Framsóknarflokksins, sagði í
samtali við Morgunblaðið um síð-
ustu helgi að flokkurinn gæti tæp-
ast farið í ríkisstjórn með 13% fylgi-
16% íylgi getur ekki talist viðun-
andi, en 18-19% væri varnarsigur
fyrir flokkinn. Flokkurinn fékk
18,9% fylgi í kosningunum 1987 og
1991.
Framsóknarmenn geta þó verið
ánægðir með hvað flokkurinn nýtur
mikils stuðnings meðal yngsta kjós-
endahópsins, eða 22,2%. Til saman-
burðar má nefna að Samfylkingin
nýtur stuðnings 29,2% sama hóps
eða litlu meira. Kjósendur á aldrin-
um 25-44 ára virðast hins ekki
styðja Framsóknarflokkinn í sama
mæli, en þar er stuðningurinn að-
eins 11-12%.
Framsóknarllokkurinn hefur nær
alltaf aukið fylgið sitt í kosninga-
baráttunni. Sex vikum fyrir kosn-
ingamar 1995 naut flokkurinn
20,4% stuðnings, en hann fékk
23,3% í kosningunum. Vandi Fram-
sóknarflokksins er kannski sá að
koma í veg fyrir að hann gleymist í
þeim átökum sem framundan eru
milli Sjálfstæðisflokksins og Sam-
fylkingarinnar. Flokkurinn hefur
ákveðið að minna rækilega á sig í
upphafí kosningabaráttunninar með
auglýsingum í Morgunblaðinu. Al-
mennt má segja að flokknum hefur
yfirieitt lánast að reka vel heppnaða
kosningabaráttu.
Frjálslyndi flokkurinn tapar
eilitlu íylgi frá síðustu könnun. Hafa
ber í huga að flokkurinn hefur enn
ekki birt framboðslista og vissar
deilur hafa tengst framboðsmálum
hans. Kjósendur virðast þvi telja að
nokkuð vanti á að flokkurinn sé trú-
verðugt stjórnmálaafl. Takist hon-
um hins vegar að setja saman fram-
boðslista í öllum kjördæmum á
næstu dögum og vikum
gæti þetta breyst.
Það er athyglisvert
hvað fylgi Samfylkingar-
innar og Vinstrihreyfing-
arinnar er mikið í
Reykjavík, stærsta kjör-
dæmi landsins. Samtals njóta þessi
tvö framboð stuðnings 46,7% kjós-
enda í höfuðborginni. Fylgi þessara
flokka á landsbyggðinni er 34,1% og
39,4% á Reykjanesi. Ýmsar skýr-
ingar geta verið á sterkri stöðu
þessara flokka í höfuðborginni, en
ekki er óeðlilegt að álykta að sterk
staða R-listans hafí hér einhver
áhrif.
Samfylking og
Grænir með
47% fylgi í
borginni
Vinstrihreyfingin
á „tryggasta fylgið“
Ungir kjós-
endur styðja
Framsóknar-
flokkinn