Morgunblaðið - 29.06.1999, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 29. JÚNÍ 1999
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Mikil spenna vegna Rauðsíðumálsins:
Dauðaleit að „bjargvætti" fyrir Þingeyri
"'MI
sm«
,Viö erum afar áhyggjufull og
erum aö reyna allt sem hægt er til

DABBI sagði ekki ég, Dóri sagði ekki ég, Tanni sagði ekki ég og bra, bra sagði ekki ég o.s.frv.
Byrjar vel í Vopnafírði
ARNAR Gauti Markússon með nokkra fallega úr Langá, m.a. maríu-
fískinn sinn sem var 7 punda, dreginn á Breiðunni.
Veiði hófst með miklum ágætum í
Vopnafjarðaránum Selá og Hofsá,
en veiðiskapur hófst á báðum stöð-
um á laugardagsmorgun. Annars
virðist sem mestur þrótturinn sé
úr veiðiskap í ám norðanlands á
sama tíma og göngur eru að herð-
ast í ám á Vesturlandi. Þannig
veiddi „Fjaðrafokshollið“ 38 laxa á
fyrsta degi í Norðurá og í Laxá í
Kjós segja menn göngurnar nú
minna á það sem fyrir augu bar
metveiðisumarið 1988.
Líkt í
nágrannaánum
A hádegi í gær var 21 lax kom-
inn á þurrt í Selá að sögn Katrínar
Huldar í veiðihúsinu Hvamms-
gerði. 13 laxar veiddust á laugar-
daginn er veiði hófst, fjórir til við-
bótar veiddust á sunnudaginn og í
gærmorgun bættust fjórir í hrúg-
una. Sagði Katrín meðalþyngdina
vera um 13 pund og stærsti laxinn
var rétt rúm 16 pund.
í Hofsá var keimlíkt í gangi, 9
laxar veiddust fyrsta daginn, átta
til viðbótar á sunnudaginn og í
gærmorgun bættist svo einn við,
eða alls 18 laxar, að sögn Friðþjófs
Magnússonar, umsjónarmanns við
Hofsá. Líkt og í Selá er allur lax-
inn stór, þeir stærstu upp í 17
pund. „Þetta er virkilega gott og
þetta er eingöngu á flugu. Það er
búið að banna spúninn núna,“
bætti Friðþjófur við.
Miklar göngur
Smálax virðist vera að ganga af
miklum krafti í ýmsum ám á vest-
anverðu landinu. í Laxá í Kjós er
að sögn mikill lax að ganga og orð
eips og „mergð“ hafa verið notuð.
„Ég hef ekki séð annað eins og á
svæðinu frá Kvíslafossi og niður
úr. Það er hreinlega mergð af laxi
og ég man ekki einu sinni eftir að
hafa séð þvílíkt kraðak sumarið
1988. Svo eru einhverjir hundrað
laxar í Laxfossi og allir pyttir og
pollar þaðan og niður í Kvíslafoss
eru líka fullir af físki. Það væri
ekkert mál að taka hérna 30 laxa á
vakt,“ sagði Þórarinn Sigþórsson
tannlæknir sem hafði skyggnt ána.
Ásgeir Heiðar leigutaki sagði jafn-
framt að laxinn væri ólmur, eirði
ekki og gengi hratt upp ána. I gær
voru 150 laxar komnir á land en sú
tala mun breytast hratt úr þessu.
Það er sama sagan víðar, t.d. í
Norðurá þar sem „fjaðrafoksholl-
ið“ er nú við veiðar. Ingvi Hrafn
Jónsson sagði að fyrsta daginn
hefðu veiðst 38 laxar og hann væri
meira og minna „krakandi í hala-
lús“. „Mér þykir laxinn koma
óvenjulega stór og fallegur úr haf-
inu í sumar og það er í samræmi
við það sem Hafró hafði sagt okk-
ur,“ bætti Ingvi við.
Tíu aflasælustu árnar
1) Þverá/Kjarrá...............530
2) Norðurá ...................400
3) Blanda.....................275
4) Grímsá ....................170
5) Laxá í Kjós ...............150
6) Víðidalsá .................118
7) Laxá í Aðaldal.............100
8) Miðfjarðará.................90
9) Langá ......................80
10) Vatnsdalsá ................78
Þess ber að geta, að ekki fengust
tölur úr Laxá á Asum sem kann að
eiga heima á listanum. Þá er talan
úr Blöndu frá sunnudagskvöldi, en
aðrar frá hádegi í gær. Tölur úr
Norðurá og Laxá í Aðaldal byggjast
á áætlun kunnugra þar sem veiði-
bækur eru fleiri en ein.
Aðrar tölur sem upp komu við
könnun á aflabrögðum voru t.d. Ytri
Rangá með 35 laxa og Laxá í Leir-
ársveit með 43 laxa.
Norrænn fundur um landbúnað
Erfðaefni og
hollusta matvæla
Fyrir skömmu var
haldinn á
Álandseyjum fund-
ur Norræna ráðherra-
ráðsins á sviði landbúnað-
armála. Fundinn sátu
þrír fulltrúar frá Islandi
og var fjallað um mörg
sameiginleg verkefni
Norðurlanda en aðalá-
hersla lögð á tvenn mál-
efni; varðveislu erfðaefnis
nytjaplantna og húsdýra
og erfðaefni skógar-
plantna og heilbrigði og
hollustu matvæla. Dr.
Bjöm Sigurbjömsson,
ráðuneytisstjóri í land-
búnaðarráðuneytinu, sem
er erfðafræðingur að
mennt, var einn þriggja
fulltrúa Islands og stjóm-
aði fundunum. Hann var spurður
hvað varðveisla erfðaefnis nytja-
plantna hefði að segja fýrir t.d.
íslenskan landbúnað?
„ísland tók þátt í stofnun Nor-
ræna genabankans lyrir nytja-
plöntur árið 1979 og í norrænu
samstarfi hefur verið safnað
miklum efnivið af íslenskum
nytjaplöntum sem komið er fyrir
í genabankanum. En Norræni
genabankinn er staðsettur í
Alnarp í Svíþjóð. Þar til fyrir
stuttu var forstjóri genabankans
Sigfús Bjamason og núverandi
stjómarformaður er dr. Áslaug
Helgadóttir, deildarstjóri á
RALA Kynbætur á nytjaplönt-
um þar á meðal nýju kornaf-
brigðin sem íslenskir bændur eru
farnir að rækta byggja á erfða-
efni sem varðveitt hefur verið í
genabankanum. Þess má geta að
Danir sögðu frá því á fundinum
að hænsnarækt í Danmörku
hefði verið orðin hálfgerður verk-
smiðjurekstur, byggð á sérstak-
lega kynbættum hænum til verk-
smiðjuíramleiðslu, en háværar
kröfur hefðu verið um að ala
hænur upp í náttúrulegu um-
hverfi og væri nú verið að aðlaga
danska hænsnarækt að þeim
sjónarmiðum. Sögðu Danir að
þetta hefði verið óframkvæman-
legt ef erfðaefni gömlu hænsna-
stofnanna hefði ekki verið varð-
veitt í genabankanum."
- Hvað fleira kom fram á fund-
inum?
„I fyrsta lagi var samþykkt á
fundinum að leggja höfuðáherslu
á samstarf Norðurlandanna, þar
með talið Færeyja, Grænlands
og Álandseyja, á varðveislu
erfðaefnis nytjaplantna, húsdýra
og auk þess erfðaefnis trjágróð-
urs. Var bent á að varðveisla
erfðaefnis og aðgangur að því
væri undirstaða að aukinni fram-
leiðni plantna og húsdýra. Það er
um leið undirstaða að framförum
í matvælaframleiðslu alls heims-
ins, en búist er við að tvöfalda
þurfi matvælafram-
leiðslu heimsins á
næstu 30 árum.“
- Hvað kom fram
um hollustu og heil-
brigði matvæla?
„Það kom fram að Norðurlönd-
in eru meðal þeirra þjóða sem
hafa náð mestum árangri í holl-
ustu og hreinleika matvæla. Þeir
hafa barist gegn notkun fúkka-
lyfja og vaxtarhvetjandi efna og
reynt eftir megni að draga úr
notkun illgresis- og skordýra-
lyfja. Hneykslismálin í matvæla-
framleiðslu sem orðið hafa í Evr-
ópu á síðustu árum voru rædd.
Þar á meðal var rætt um kúarið-
una í Bretlandi, svínapestina í
►Björn Sigurbjörnsson er fædd-
ur 18. nóvember 1931 í Reykja-
vík. Hann lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík
1951 og varð búfræðingur frá
Hvanneyri 1952. Hann lauk
kandídatsprófi í landbúnaðarvís-
indum frá háskólanum í
Manitoba 1956. Magistersprófí
frá sama háskóla lauk Björn
1957 og síðar doktorsprófi frá
Cornell-háskólanum í New York
í Bandaríkjunum. Björn starfaði
fyrst við atvinnudeild Háskóla Is-
lands á sviði jurtakynbóta, síðan
varð hann forstöðumaður jurta-
kynbótasviðs hjá Alþjóðakjam-
orkustofnuninni (IAEA) í Vínar-
borg í sameiginlegri deild henn-
ar með FAO og sfðan aðstoðar-
forstjóri sömu stofnunar til 1974.
Þá varð hann forstjóri RALA til
1983. Eftir það var hann for-
stjóri sameiginlegrar deildar
FAO IAEA til ársins 1995 er
hann varð ráðuneytisstjóri í
landbúnaðarráðuneytinu. Björn
er kvæntur Helgu Ingibjörgu
Pálsdóttur húsmóður og eiga
þau eina dóttur, Unni Steinu
lækni.
Hollandi og núna síðast dioxin-
hneykslið í Belgíu. Auk þess
höfðu menn miklar áhyggjur af
útbreiðslu salmonellu- og
campylobacterbaktería í húsdýr-
um. Samþykkt var tillaga íslands
um að halda á næsta ári fund
þeirra ráðherra á Norðurlöndum
sem fjalla um fæðuöryggi, til
þess að ræða alla keðjuna - frá
jarðveginum til neytandans.
Þetta kallast á Norðurlandamál-
um: Fra jord til bord - á íslensku
heitir þetta: Frá haga (og hafi) til
maga. í Danmörku og Svíþjóð fer
sami ráðherra með öll málefni
varðandi fæðu en á Islandi og í
Noregi fara þrjú ráðuneyti með
þessi mál. Á fundinum var einnig
rætt um þá skyldu hvers þjóðrík-
is að sjá til þess að þegnar þessir
hafi nóg að borða af hollri fæðu.
Lögð var á það
áhersla að þessi sjón-
armið fengju að ráða í
þeim viðræðum um
alþjóðaviðskipti með
matvæli sem munu
hefjast í lok ársins í Seattle. Auk
þess var á fundinum samþykkt
tillaga íslands um að halda á Is-
landi árið 2001 ráðstefnu Norður-
landaþjóðanna um landbúnað
sem til yrði boðið nágrannaríkj-
um í vestri, þ.e. Skotlandi, ír-
landi og austurfylkjum Kanada.
Yrði sú ráðstefna haldin í sam-
vinnu við Landbúnaðarsamtök
norður-heimskautaþjóða, en for-
seti þeirra er Þorsteinn Tómas-
son, forstjóri RALA.“
Norræni
genabankinn
mikilvægur