Morgunblaðið - 29.06.1999, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 29. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Viðskipti
á Netinu
arðvænleg
Bakslag í stj órnarmyndun Ehuds Baraks í fsrael
Likud-flokkurinn tekur ekki
þátt í stjórnarsamstarfí
Jerúsalem. Reuters. The Daily Telegraph.
LIKUD-flokkurinn í Israel sleit í
gær stjórnarmyndunarviðræðum við
Verkamannaflokk Ehuds Baraks,
verðandi forsætisráðherra, vegna
ágreinings um hversu langt skyldi
ganga í friðarviðræðum við Sýrlend-
inga og Palestínumenn. Búist er við
að Barak leggi nú allt kapp á að ná
samkomulagi um stjórnarsamstarf
við bókstafstrúarflokkinn Shas.
Viðræður Likud-flokksins og
Verkamannaflokksins hlutu snöggan
endi í gær, þegar fulltrúar Likud
gengu út af fundi sem hafði aðeins
staðið í fimm mínútur, eftir snörp
orðaskipti Baraks og Ariels Sharons,
formanns Likud og fráfarandi utan-
ríkisráðherra. Sharon sagði við
fréttamenn að Barak hefði sýnt
Likud-flokknum lítilsvirðingu með
því að neita honum um fullt ákvörð-
unarvald í stjóminni.
Barak hafði boðið Sharon embætti
fjármálaráðherra, en hann hafnaði
kröfum Likud-flokksins um að algert
brotthvarf frá Gólan-hæðum yrði úti-
lokað í hugsanlegum friðarsamning-
um við Sýrland. Likud hafði einnig
krafist loforðs um að byggingu
hverfa gyðinga í Austur-Jerúsalem,
sem er undir stjóm araba, yrði haldið
áfram. Sharon sagði að Likud-flokk-
urinn sæi enga möguleika á að taka
þátt í stjórnarsamstarfi ef þessum
kröfum yrði ekki mætt.
Samkomulag við Shas
sagt í burðarliðnum
Talið er að Barak muni nú leggja
allt kapp á að ná samkomulagi við
bókstafstrúarflokkinn Shas, sem
hefur 17 þingsæti og er fylgjandi
friðarsamningum við Sýrlendinga og
Palestínumenn. Ráðgert var að
Barak ætti fund með leiðtogum Shas
í gærkvöldi, og stjómmálaskýrendur
áttu von á að samkomulag væri í
burðarliðnum. Skoðanir em þó nokk-
uð skiptar innan Shas-flokksins um
samstarf við Verkamannaflokkinn.
Andlegur leiðtogi flokksins, Ovadia
Yosef rabbíi, hefur kallað Barak
„lygara og óþokka“ og neitar að
svara símhringingum hans.
Barak hefur þegar tryggt sér
stuðning þriggja flokka: vinstri-
flokksins Meretz, Israel ba-Aliya,
sem er flokkur innflytjenda frá
Rússlandi, og Trúarlega þjóðar-
flokksins, sem er til hægri. Hafa
þessir flokkar ásamt Verkamanna-
flokknum samtals 47 þingsæti. Hef-
ur hann frest til 8. júlí til að mynda
ríkisstjóm.
Washington. AFP.
VERÐMÆTI þess vamings sem
keyptur er í gegnum Netið er talið
munu hækka stöðugt á næstu árum
og nema allt að billjón dollara árið
2003, eða um 74.000 milljarða
króna, að því er segir í nýlegri rann-
sóknarskýrslu Alþjóðlegu upplýs-
ingastofnunarinnar (IDC).
I skýrslunni segir að fjöldi þess
fólks er verslar í gegnum Netið
muni fara úr 31 milljón árið 1998 í
183 milljónir manna árið 2003.
Fjöldi viðskiptavina á Netinu árið
2003 er talinn munu nema um 36
prósentum af öllum notendum
Netsins þá. IDC áætlar að 65 pró-
sent af notendum Netsins eftir fjög-
ur ár komi frá öðram löndum en
Bandaríkjunum, en árið 1998 komu
56 prósent notendanna þaðan.
FRANSKI sjávarfornleifafræðingurinn Franck Goddio kynnir niðurstöður rannsókna franskra vísinda-
manna og sýnir mynd sem máluð var af sjóorustunni við Aboukir.
GULLPENINGAR sem fundust í flaki L’Orient.
Reuters
The Daily Telegraph.
FLÖK herskipa Napóleóns
Frakklandskeisara, sem breski
flotinn gjöreyddi í sjóorustu árið
1798, eru nú fundin undan
ströndum Egyptalands. Kafarar
hafa náð upp þúsundum muna,
allt frá beyglaðri fallbyssu og
gnægð af gullpeningum, til
beinagrinda nokkurra Frakka,
sem létu lífið í árás Nelsons flota-
foringja.
Hópur franskra visindamanna,
sem fann flökin og rannsakað
hefúr minjarnar, kynnti niður-
stöður sínar í hafnarborginni
Alexandríu í Egyptalandi á
sunnudag. Þar komu saman af-
komendur Nelsons og Napóleóns,
þau Anna Tribe og Louis-Napole-
on Bonaparte-Wyse, og sögðu
þau tíma til kominn að grafa
stríðsöxina.
Ein frægasta sjóorusta
sögunnar
Bardaginn við Aboukir-flóa,
um 14,5 kflómetrum austan Alex-
andríu, er ein frægasta sjóorusta
sögunnar, og þar vann Nelson
flotaforingi einn af fræknustu
sigrum sínum.
Floti Napóleóns kastaði akker-
um í Aboukir-flóa íjúlí árið 1798,
og þaðan réðust, keisarinn og her
hans inn í Egyptaland. Franski
flotinn iá undan ströndinni með-
an á herförinni stóð. Bretar
höfðu haft lyósnir af því að
Frakkar ætluðust eitthvað fyrir í
Norður-Afríku, og Nelson hafði
leitað frönsku herskipanna á
Miðjarðarhafi í nokkrar vikur,
áður en hann rakst loks á þau í
Aboukir 1. ágúst. Nelson ákvað
að gera árás tafarlaust, þrátt fyr-
ir að myrkur væri að skella á, en
það jók hættu á þvi að skjóta á
eigin skip og að sigla í strand.
Miðað við herstyrk hefðu sig-
urlíkur Frakkanna átt að vera
meiri. I flota Nelsons voru aðeins
13 skip með 74 byssum og eitt
skip með 50 byssum, auk þess
Nílarfloti Napóleóns fundinn
sem mörg skipanna höfðu laskast
verulega í óveðri skömmu áður.
Frakkar höfðu hins vegar 13 skip
með 120 byssum og þijú skip
með 80 byssum. Einnig höfðu
þeir fjórar freigátur, þijú fall-
byssuskip og ótal byssubáta, og
auk þess rammgert virki á
Aboukir-eyju, sem nú heitir Nel-
son-eyja.
En yfirmaður franska flotans,
Francois-Paul Brueys d’Aigailli-
ers aömíráll, hafði gert stór mis-
tök er hann létti akkerum á
grynningum við ströndina, þar
sem nær ógerningur var að veij-
ast. Um 1,5 kflómetrar voru á
milli flotans og strandarinnar.
Brueys gerði sér ekki grein fyrir
því að kilir bresku herskipanna
ristu grynnra en þeirra frönsku,
og gátu þau því siglt bak við
franska flotann.
Árás breska flotans kom Bru-
eys algjörlega að óvörum, enda
var árásin gerð úr annarri átt en
hann hafði átt von á. Þar að auki
var vindáttin óhagstæð Frökk-
um. Skip Nelsons náðu fljótt að
króa franska flotann inni, og
þrátt fyrir meiri herstyrk átti
hann ekki möguleika.
Er nokkuð var liðið á kvöldið
sprakk stolt franska flotans,
flaggskipið L’Orient, í loft upp,
en það er frægt atvik í hernaðar-
sögunni. Yfir 800 menn fórust
með skipinu, sem hafði þrjú
dekk og vó 2.700 tonn. OIli
sprengingin svo miklu uppnámi
að bardaginn stöðvaðist í tutt-
ugu mínútur. Eldtungur og reyk-
ur frá sprengingunni voru sjáan-
leg alla leið til Alexandríu.
Samuel Grant, sem var bryti á
breska herskipinu Golíat, sagði
síðar að sprengingin hefði verið
„dapurlegasta en jafnframt feg-
ursta sýn sem ég hef nokkurn
tíma séð“.
Bardaganum lauk um klukkan
þijú um nóttina. Tvö frönsk her-
skip náðu að flýja en Bretar
hertóku eða eyðilögðu öll hin.
200 ára gömul
„yósmynd“
Frönsku vísindamennirnir hafa
nú fundið það sem eftir er af
flaki L’Orient á um 30 metra
dýpi. Franck Goddio hjá Evr-
ópsku sjávarfornleifafræðistofn-
uninni, sagði fréttamönnum að
ýmsir munir úr skipinu hefðu
fundist, þar á meðal stýrið. Sagði
hann það sannkallaða meistara-
smíð, 11 metra langt og um 15
tonna þungt, þakið kopar. I kop-
arinn er grafið nafnið sem skipið
bar fyrir frönsku byltinguna, Le
Dauphin Royal.
Þá hafa fundist siglingatæki
skipsins, sverð, pípur, skór og tó-
baksdósir, auk þúsunda bókstafa
úr prentvél, sem Napóleón notaði
til að prenta áróðurssnepla. Mik-
ill fjöldi gullpeninga fannst
einnig í flakinu, en þeim hafði
Napóleón stolið í herferð sinni til
Möltu. Goddio sagði að sér hefði
mest komið á óvart hve flakið
var stórt. Hann sagðist telja að
tvær sprengingar hefðu orðið í
skipinu en ekki ein, þar sem mið-
hluti skipsins, 23 metrar, væri í
heilu lagi.
Sagnfræðingar hafa ekki síst
glaðst yfir fundi sjókorts, þar
sem sjö akkeri sjást dreifð um
bardagasvæðið. Skipin höfðu
verið skorin frá festingunni eftir
að L’Orient varð alelda, skömmu
áður en það sprakk. „Kortið er
eins og 200 ára gömul ljósmynd
af stöðu skipanna rétt fyrir
sprenginguna," sagði Goddio.
London. Reuters.
TONY Blair, forsætisráðherra
Bretlands, hefur fallist á að vera í
forystu herferðar stjórnmálamanna
úr öllum flokkum fyrir „Bretlandi í
Evrópu“, éftir að skipuféggjendur
herferðarinnar breyttu afstöðu
sinni til samræmis við afstöðu ríkis-
stjórnar Blairs. Greindi talsmaður
forsætisráðherrans frá þessu í gær.
Viðskipta- og iðnaðarráðherra,
Stephen Byers, tjáði breska ríkisút-
varpinu, BBC, að Blair hefði ein-
ungis getað lýst stuðningi við her-
ferðina vegna þess að „Bretland í
Evrópu“ hefði lagað markmið sín að
markmiðum stjórnarinnar. „For-
sætisráðherrann gat ekki stutt
Bretland í Evrópu þegar það sagði
bara göngum í myntbandalagið
strax,“ sagði Byers.
Blair er í grandvallaratriðum
sagður hlynntur aðild að evrunni,
hinni sameiginlegu Evrópumynt.
Stefna hans sé sú, að búa Bretland
Blair leggur „Bret-
landi í Evrópuu lið
undir aðild að
evranni, sem yrði
þó háð samþykki
í þjóðaratkvæða-
greiðslu, eftir
næstu þingkosn-
ingar og ef til-
teknum efna-
hagslegum skilyrðum verður full-
nægt.
Pólitískir andstæðingar Blairs og
Verkamannaflokksins, íhaldsflokk-
urinn, segja evraaðild ekki koma til
greina næstu tíu árin, fyrr en sýnt
hafi verið fram á að evran virki.
Fyrrverandi ráðherra Ihalds-
flokksins, Michael Heseltine, fram-
mámaður meðal
Evrópusinna,
staðfesti að
skipuleggj endur
herferðarinnar
„Bretland í Evr-
ópu“ hefðu
breytt afstöðu
sinni til þess að fá Blair til þátttöku.
Heseltine og Kenneth Clarke, ann-
ar fyrrverandi ráðherra Ihalds-
flokksins, höfðu áður neitað að
leggja herferðinni lið, nema því að-
eins að Blair tæki þátt í henni.
Heseltine var spurður hvers
vegna skipuleggjendur herferðar-
innar hefðu breytt afstöðu sinni og
EVRÓPA^
sagði hann málefnið varða hags-
muni landsins alls og þess vegna
væri nauðsynlegf að forsætisráð-
herrann leggði því lið.
,;Hin sameiginlega ni.vnt 'og aðild
okkar að henni ætti umfram allt að
vera þáttur í tilraunum okkar til að
fá Evrópu til að færast í þá átt sem
við viljum. Það er að segja til meiri
áherslu á framkvæði, færri reglu-
gerða og minni stýringar á efna-
hagslífinu," sagði Heseltine.
Forsprakki „Bretlands í Evrópu"
er Marshall lávarður, forstjóri
breska flugfélagsins British Airwa-
ys, og er herferðin studd af fram-
mámönnum úr öllum helstu stjóm-
málaflokkum. Herferðin var talin
vera farin að einangrast, þar eð
talið var að Blair myndi ekki vilja
lýsa stuðningi við hana í kjölfar af-
hroðs Verkamannaflokksins í nýaf-
stöðnum kosningum til Evrópu-
þingsins.