Morgunblaðið - 29.06.1999, Blaðsíða 40

440 ÞRIÐJUDAGUR 29. JÚNÍ 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
INGA JÓNA
KARLSDÓTTIR
+ Inga Jóna
Karlsdóttir
fæddist í Reykjavík
29. nóvember 1905.
Hún lést 22. júní
síðastliðinn á dval-
arheimilinu Hlið,
Akureyri. Foreldr-
ar hennar voruKarl
Guðmundur Ólafs-
son skipstjóri f.
10.8. 1872, d. 18.7.
1925, frá Bygggarði
á Seltjarnarnesi og
Sigríður Jónsdóttir,
f. 29.8. 1874, d. 7.8.
1959, frá Brekku-
koti í Reykholtsdal.
Systkini Ingu eru: a) Kar-
olína, f. 3.6. 1900, d. 5.2. 1988.
b) Guðjón, f. 27.11.1901, d. 15.5.
1966. c) Þorbjörg, f. 3.12. 1903,
d. 25.2. 1994. d) Guðrún, f. 20.8.
1907. e) Ólafía, f. 9.5. 1909. f)
Bjarni, f. 8.9. 1911. g) Hrefna, f.
18.10. 1914.
Inga giftist 13.10.
1937 Guðmundi Karli
Péturssyni, yfír-
lækni, frá Hallgils-
stöðum í Hörgárdal,
f. 8.9. 1901, d. 11.5.
1970. Dætur Ingu og
Guðmundar Karls
eru: 1) Sigríður,
kennari í Reykjavík,
f. 4.6. 1937. Börn
hennar og Friðjóns
Guðröðarsonar eru:
a) Inga Sólveig, f.
12.9. 1956. b) Hall-
dóra, f. 26.11. 1959.
c) Sigríður Jóhanna,
f. 28.11. 1961. d) Guðmundur
Karl, f. 13.5. 1964. Sigríður og
Friðjón skildu. Sambýlismaður
hennar er Trausti Aðalsteinsson,
umsjónarmaður skóla. 2) Mar-
grét Guðmundsdóttir, flug-
freyja, f. 3.9. 1943, gift Erni
Höskuldssyni lögmanni. Börn
þeirra eru: a) Guðmundur Karl,
f. 17.2. 1963. b) Valgerður, f.
14.11. 1972. 3) Ragnheiður Þor-
björg, verslunarmaður, f. 30.4.
1947, gift Friðriki Páli Jóns-
syni, lækni. Börn þeirra eru: a)
Jón Pétur, f. 22.9. 1967. b) Ein-
ar Karl, f. 4.10. 1968. c) Inga
Margrét, f. 5.8. 1971. d) Auður
Elísabet, f. 6.5. 1974. 4) Auður,
hjúkrunarfræðingur, f. 2.6.
1949. Hún var gift Gunnari
Erni Arnarsyni. Sonur þeirra
er Guðmundur Ingi, f. 3.12.
1977.
Inga fór snemma að vinna
fyrir sér og vann ýmis störf.
Hún fór ung til Danmerkur og
dvaldi þar um tíma. Eftir að
hún kom heim settist hún í
Hjúkrunarkvennaskóla íslands
og lauk þaðan prófí 1936. Hún
vann þó aldrei við hjúkrun en
giftist og settist að á Akureyri
þar sem hún bjó þar til maður
hennar lést. Þá flutti hún til
Reykjavíkur og var þar í tvö ár
en fór aftur til Akureyrar og
bjójiar til dauðadags.
Utför Ingu Jónu Karlsdóttur
fer fram frá Akureyrarkirkju
þriðjudaginn 29. júní klukkan
13.30.
Fyrstu minningarnar um Ingu
tengdamóður mína eru reyndar ein-
hverjum árum eldri en okkar íyrstu
. iynni. Það mun hafa verið á skóla-
hátíð í Menntaskólanum á Akureyri,
væntanlega dimission, að ég tók
fyrst eftir þeim hjónum. Guðmund-
ur Karl var að vanda senuþjófur
kvöldsins með sínum líflegu ræðum,
fasi öllu og framgöngu og
danskúnstum. Það fór minna fyrir
eiginkonunni, en myndarleg var
hún þar sem hún sat við hlið hans,
þá rétt tæplega sextug, silfurhvít á
hár og einstaklega glæsileg eldri
kona. Hún þótti fegurðardís á yngri
árum og ekki allar stúlkur sem
^beðnar voru um að sitja fyrir sem
„portrett“ hjá meistara Kaldal. Það
hefur væntanlega verið um það bil
tveimur árum síðar að ég fór að
laumast inn um bakdyrnar á heimili
hennar til að ná fundum heimasæt-
unnar. Stundum mætti ég frúnni, en
var þó jafnan vel tekið. Hún var
fædd á Seltjamamesinu, ein af átta
systkinum og að þeirra tíma hætti
fór hún snemma að taka til hend-
inni, svo sem að breiða fisk út til
þerris. Væntanlega hefur hún verið
rúmlega tvítug þegar hún hélt til
Danmerkur og sá þar um heimilis-
hald fyrir barónessumæðgur, sem
báðar vom ekkjur. „Þær kunnu
ekki einu sinni að sjóða kartöflur,“
^.sagði hún. Ekki var hún þó á þeim
tíma sjálf lærð í matreiðslu, en þá
var bara að kaupa sér kokkabók og
hefjast handa. Eflaust hefur hún
þama lagt grunninn að sínum
meistaratöktum í matseldinni, því
hún var sannkallaður sælkerakokk-
ur. Eftir heimkomuna frá Dan-
mörku fór hún í hjúkrunarskólann
og útskrifaðist þaðan haustið 1936.
Það kom þó aldrei til að hún stund-
aði það starf, nema sem nemi, því
nú tók við hjónaband og húsmóður-
störf og flutningur til Akureyrar.
Ég held að hún hafi lengi vel saknað
höfuðborgarinnar, en tel að hún hafi
Blómastofa
Friðjfnns
Suðurlandsbraut 10,
108 Reykjavík, sími 553 1099.
Opið öll kvöld
til kl. 22 - einnig um helgar.
Skreytingar fyrir öll tilefni.
Gjafavörur.
síðar tekið Norðurland í fulla sátt.
Kynni mín af Guðmundi Karli vom
því miður stutt, því hann féll frá að-
eins 68 ára að aldri og mér fannst
það kaldhæðni örlaganna að fyrstu
kynni mín af spítalastarfinu fékk ég
á deildinni hans aðeins tæpum
tveimur mánuðum eftir lát hans.
Aðeins rúmu ári síðar tók Inga sig
upp og flutti suður. Þá vora allar
dæturnar búsettar þar og ættingjar
hennar allir. Hún komst þó fljótt að
því að þetta var ekki gamla Reykja-
víkin hennar og festi hún ekki yndi
syðra. Er það til marks um áræðni
hennar og kjark að taka sig aftur
upp, orðin sjötug, og flytja aftur
norður. Kaupa þar íbúð, gera upp
og skapa aftur hlýlegt heimili, sem
jafnan stóð opið börnum og barna-
bömum. Og hún amma á Akureyri
var sko ekkert venjuleg. Hún keypti
sér aftur „kagga“ og ók um göturn-
ar, en stundum læddist upp í hug-
ann sjóferðabæn, er gatnamót nálg-
uðust.
Hún hélt góðri heilsu, reisn sinni
og glæsibrag fram í háa elli og það
var aðeins síðustu árin að halla tók
undan fæti svo einhverju nam. Og
lokaorustan var stutt. Það var henn-
ar stíll. Hálfvelgja var ekki til í
hennar orðabók. Að leiðarlokum er
henni þökkuð ómæld hjálp öll okkar
búskaparár. Hún hafði lifað langa og
viðburðaríka ævi, var södd lífdaga
og reiðubúin að leggja upp í ferðina
hinstu. Guð blessi minningu hennar.
Friðrik Páll.
Hveiju sem ár
og ókomnir dagar
aðmérvíkja,
er ekkert betra
en eiga vini,
sem aldrei svíkja.
(Davíð Stefánsson)
Merk kona er gengin. Inga Karls-
dóttir er kvödd í dag og minnumst
við Inner-wheel konur á Akureyri
hennar með virðingu og söknuði.
Inner-wheel klúbbur Akureyrar var
stofnaður 7. október 1975 af eigin-
konum Rótarýfélaga á Akureyri og
var Inga stofnfélagi. Inga starfaði í
klúbbnum af áhuga á meðan kraftar
leyfðu og stutt er síðan hún hætti að
geta komið á fundi, því hnignandi
heilsa kom í veg fyrir að Inga gæti
farið ferða sinna sem fyrr. Markmið
I.W. er að auka sanna vináttu, efla
mannleg samskipti og auka alþjóð-
legan skilning. Ólíkar konur á öllum
aldri njóta samvista eina kvöldstund
í mánuði yfir vetrartímann, tala
saman, hlusta, fræðast og skemmta
sér. Að kynnast konum í þessum fé-
lagsskap er lærdómur sem engri
okkar gleymist, þó spor okkar eigi
eftir að liggja í ýmsar áttir. Við vott-
um fjölskyldu Ingu samúð og kveðj-
um heiðursfélaga okkar eins og við
ljúkum öllum fundum með I.W.
söngnum okkar:
Brostu og veröld brosir til þín,
blítt syng lag
og í þinni sálu sól skín
sérhvem dag.
Og þó að blási á móti
og myrkrið nísti kalt,
máttur þinn er sterkur
sem læknað getur allt.
Brostu, veröld brosir til þín,
blíttsynglag.
(Höf.óþ.)
Inner-wheel, Akureyri.
Inga Jóna Karlsdóttir, tengda-
móðir mín, er látin í hárri elli. Ég
minnist hennar fyrst þegar ég var
nemandi í Menntaskólanum á Akur-
eyri. Var hún ásamt eiginmanni sín-
um, Guðmundi Karli Péturssyni, yf-
irlækni á Akureyri, gestur á
dimission. Þau hjón höfðu ávallt
sterkt samband við skólann á meðan
Guðmundur Karl lifði. Var hann oft
fenginn til þess að þruma yfir nem-
endum erindi um holla lifnaðarhætti
og óholla. Minnist ég þess m.a. að
hann las yfir nemendum á sal eitt
sinn um reykingar og öðra sinni um
makræði. Kona hans var glæsileg og
aristókratísk. Hefur það bæði verið
áskapað og meðfætt og hefur hún
vafalaust tileinkað sér hið
aristókratíska fas og framgöngu er
hún dvaldi í Danmörku þegar hún
var ung. Þar gekk hún í lífsins skóla.
Dvaldi hún þar hjá aðalbornum
dömum og lærði danska yfirstéttar-
háttu og matargerðarkúnst. Þegar
heim kom settist hún í Hjúkranar-
kvennaskóla Islands og lauk þaðan
prófi. Ekki kom þó til þess að hún
ynni við hjúkran þar sem hún giftist
Guðmundi Karli og flutti með hon-
um til Akureyrar. Hafði hún alltaf
löngun til þess að vinna við hjúkrun
og er ekki að efa að hún hefði orðið
frábær hjúkranarkona. En þá tíðk-
aðist ekki að konur ynnu utan heim-
iHs og skildu börn sín eftir í umsjá
ókunnugra. Það var og hennar skoð-
un að svo skyldi það vera. Því ól hún
börn sín upp sjálf á sínu eigin heim-
ili. A Akureyri hefur hún búið alla
tíð utan tveggja ára sem hún bjó í
Reykjavík eftir lát manns síns.
Hafði henni alla tíð fundist hún vera
aðkomumanneskja á Akureyri þar
til hún flutti til Reykjavíkur. Hún
festi ekki yndi í Reykjavík og flutti
því norður aftur. Eftir það var hún
ekki í neinum vafa um að hún var
Akureyringur. Þar voru vinir henn-
ar og vinkonur. Þar hafði hún lifað
sitt blómaskeið og þar undi hún sér
best. Þar vora spilafélagarnir og
spiluðu þær brids á meðan líf og
heilsa entist. Var hún komin undir
nírætt þegar hún hætti spila-
mennsku, aðallega vegna þess að
sjónin var farin að gefa sig.
Það sem vakti eftirtekt mína þegar
ég kynntist Ingu var aðallega þrennt.
Eitt var hinn mikli agi sem hún og
þau hjón vildu hafa á dætram sínum.
Annað var hve frábæran mat hún
eldaði. Tókst henni betur til en öllum
öðram þó hún væri aðeins að elda
hversdagslega rétti. Hið þriðja var
hve hún var alltaf vel til höfð enda fór
hún í hárgreiðslu einu sinni í viku alla
ævi sína, síðast viku áður en hún lést.
Ekki var alltaf auðvelt að vera hús-
móðir á Eyrarlandsvegi 22 þar sem
þau hjón bjuggu allan sinn búskap.
Vinnutími Guðmundai- Karls var
bæði langur og óreglulegur. Stóð
uppdekkað borð oft langt fram á
kvöld og beið eftir að húsbóndinn
kæmi heim frá vinnu eða frá því að
sinna einhveiju af mörgum áhuga-
málum sínum. Var hann og iðulega
vakinn um miðjar nætur til þess að
sinna sjúklingum og má leiða líkum
að því að óhóflegt vinnuálag hafi lagt
hann að velli fyrir aldur fram. Var
andlát hans henni mikið áfall. Hún
hélt þó reisn sinni og heimilisins eftir
það. Hún lifði viðburðaríku lífi eftir
fráfall Guðmundar Karls og ferðaðist
mikið bæði innanlands og utan.
Dvaldi hún m.a. nokkrum sinnum í
Svíþjóð hjá Ragnheiði dóttur sinni og
fjölskyldu hennar en þar var Friðrik
Páll við framhaldsnám. Barnabörn
Ingu era ellefu. Hafa þau alltaf átt
innhlaup hjá ömmu sinni og sum
dvalið hjá henni lengur en skemur.
Fyrir það ber að þakka.
Það er nú orðið langt síðan maður
nokkur, fótstór mjög, kom í heim-
sókn til Margrétar dóttur hennar og
fór úr skónum í forstofunni. Bað hún
dóttur sína að biðja piltinn næst
þegar hann kæmi að reisa skíðin sín
upp við vegginn. Var hún oft síðan
með stríðni í þessum dúr við mig og
kunni ég því vel. Kom okkur vel
saman og mun ég ávallt minnast
hennar, eins og hún var á blóma-
skeiði ævi sinnar, sem glæsilegrar
og stoltrar konu sem ávallt bar höf-
uðið hátt, hvað sem á gekk.
Guð blessi minningu Ingu Karls-
dóttur.
Orn Höskuldsson.
Vinkona mín, Inga Karlsdóttir,
hefur kvatt þetta jarðlíf, eftir langa
og farsæla göngu. Mig langar til að
kveðja hana með nokkram fátækleg-
um orðum og þakka henni vináttu,
sem aldrei bar skugga á.
Það var árið 1948 á sólríkum degi
í ágúst, eins og þeir gerast bestir í
Eyjafirði, að ég kynntist henni fyrst.
Bjarni bóndi minn var þá um sex
mánaða skeið aðstoðarlæknir hjá
Guðmundi Karli, manni Ingu, á
Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri.
A þessum dýrðardegi ætluðu frí-
múrarar ásamt eiginkonum sínum í
árlega beijatínsluferð sína í
Fnjóskadal og Guðmundur hafði
boðið okkur að vera með þeim hjón-
um í bíl þeirra, því í þann tíð áttu
læknakandídatar ekki bfla. Ég kveið
sannast sagna heldur fyrir þessu
ferðalagi, þekkti ekki nokkra mann-
eskju í hópnum, sem aftur á móti
þekktist mæta vel innbyrðis. Svo
hafði einhver frætt mig á því, að yf-
irlæknisfrúin þætti frekar stíf og
sein til að kynnast. En reynsla mín
varð allt önnur. Inga var eins og sól-
in sjálf, vermdi mig inn að hjartarót-
um. Hún heimtaði að við væram
þeirra gestir og borðuðum þeirra
nesti með þeim, listilega smurt
brauð, pönnukökur og kaffi. Hún
tók mig með í bestu berjalautirnar
og þegar kom að kvöldverðinum í
Vaglaskógi og fólk fór að blandast,
sá hún til þess, að ég drægi mig ekki
út í horn í óframfærni minni, heldur
dró mig með í gleðskapinn.
Eftir að við settumst að á Akureyri
1950 þróaðist kunningsskapur okkar
hjóna við þau hjón upp í dýrmæta
vináttu, sem stóð æ síðan, þau voru
okkur í senn sem foreldrar og vinir.
Inga átti góða ævi. Hún átti frá-
bæran mann og fjórar elskulegar
dætur. En það var ekki auðvelt að
vera í sporanum hennar. Hún gat
aldrei vitað hvenær bóndi hennar
kæmi heim í matinn, stundum var
klukkan orðin tvö þegar hann kom í
hádegismat, ef hann þá kom, og far-
in að ganga ellefu þegar hann kom í
kvöldmatinn. Síminn hringdi á nóttu
sem degi og sumarfrí var yfirleitt
aldrei hægt að ákveða, fyrr en rétt
þegar hægt var að grípa það. En
Ingu haggaði ekkert. Hún beið með
matinn eða henti einhverjum flíkum
í tösku þegar frídagar buðust fyrir-
varalaust. Á henni hvfldi líka uppeldi
dætra hennar og stjórn heimilis-
haldsins.
Þegar fór að hægjast um, læknum
fjölgaði og bömin urðu sjálfbjarga,
gafst meiri tími til tómstunda. Þá
var það, að við fjórar læknakonur
fundum upp á því að spila brids
kvöldin sem karlarnir vora á fund-
um í læknafélaginu einu sinni í mán-
uði. Brátt hættum við að binda okk-
ur við þessa fundadaga og spiluðum
bæði oftar og lengur og var Inga
mikil spilakona langt fram yfir átt-
rætt.
Margar skemmtilegar minningar
á ég líka frá mannfagnaði með þeim
hjónum. Það vora skemmtanir með
„stfl“ yfir. sér, síðkjólar og kjólföt,
sameiginlegt borðhald með skála-
ræðum og dunandi dansi langt fram
á nótt. Þar nutu Inga og Guðmund-
ur Karl sín vel og þurftu sannanlega
ekki áfengi til að verða hrókar alls
fagnaðar.
Eftir að Inga missti mann sinn
1970, flutti hún til Reykjavíkur, þar
sem dætur hennar og fjölskylda
bjuggu. En svo miklu ástfóstri hafði
hún tekið við Akureyri og Eyjafjörð,
að hún undi hvergi hag sínum nema
þar. I þrjú ár þraukaði hún í
Reykjavík, en þá tók hún sig upp og
flutti aftur norður. Þar bjó hún sér
fallegt heimili og tók upp fyrri
hætti, fór í fuglaskoðunarferðir eins
og hún hafði gert með manni sínum,
spilaði brids við okkur vinkonur sín-
ar, fór í berjamó á haustin og naut
fegurðar móður náttúra.
Dætur Ingu bjuggu tímabundið á
Akureyri og var það henni mikill
gleðigjafi og þó ekki síður barna-
börnin. Allar dæturnar hugsuðu af
alúð um móður sína, heimsóttu hana
og vora í stöðugu sambandi við hana
alla tíð, svo hún var aldrei einmana,
þó að þær væru fjarri, enda átti hún
góða vini á Akureyri.
Inga Karlsdóttir var falleg og
höfðingleg kona. Tengdafaðir minn
sagði í spaugi, að hún mundi vera
Neferdite Egyptalandsdrottning
endurborin, svo væri hún lík mynd-
unum af henni. Með þeirri lfldngu vil
ég enda orð mín og þakka Ingu
langa og ljúfa vináttu. Dætrum
hennar og fjölskyldum sendum við
hjónin okkar hlýjustu kveðjur.
Bergljót Rafnar.
Hún kom til Akureyrar með eig-
inmanni sínum, Guðmundi Karli
Péturssyni yfirlækni, og vakti strax
athygli fólks. Hún var glæsileg
kona, há, beinvaxin og bar sig fal-
lega, alltaf vel klædd og hárið snyrt.
Hún var ein af þessum konum, sem
settu svip á Akureyri á unglingsár-
um mínum, en það tók nokkurn
tíma fyrir heimafólk að kynnast
Ingu. Hún var, eins og stundum er
sagt, ekki allra en mikill og góður
vinur vina sinna. Hún var mjög
glaðsinna í góðra vina hópi og vinir
hennar munu seint gleyma
skemmtilegum hlátri hennar, sér-
stæðri rödd og kímni í augunum
þegar hún var í blóma lífsins. Und-
irrituð var í þeim hópi og margir úr
fjölskyldunni, sem áttu þessi hjón
að, og mér sýndi hún mikla vænt-
umþykju og tryggð til æviloka. Þeg-
ar ég fór til Englands í stríðslok,
hafði hún skrifað systur sinni Þor-
björgu, sem þar bjó og var gift
enskum manni. Þau hjón Þorbjörg
og Russel Jessop reyndust mér eins
og bestu foreldrar, þegar ég þurfti á
að halda. Inga lifði langan dag, var
orðin 93 ára og ekki hægt annað en
að þakka.
Dætur þeirra hjóna urðu vinkon-
ur mínar, sérstaklega sú elsta, Sig-
ríður, en rödd hennar heyrist oft frá
Fréttastofu útvarpsins. Foreldrarn-
ir sáu ekki sólina fyrir þessu fallega
stúlkubarni. Ég var á þeim árum
heimagangur á Eyrarlandsveginum
og mig minnir, að ég hafi kennt
heimasætunni að lesa, það hefir hún
að minnsta kosti sagt mér. Þjár
dætur komu síðar, Margrét, Ragn-
heiður og Auður, sem allar hafa
fengið í arf mikið af glæsileik móður
sinnar og fengið að njóta hennar
óvenju lengi. Inga unni mjög dætr-
um sínum og afkomendum öllum.
Þeim eru sendar einlægar samúðar-
kveðjur og með þessum fáu orðum
kveð ég Ingu Karlsdóttur og þakka
henni langa og góða vináttu og
tryggð.
Blessuð sé minning hennar.
Anna Snorradóttir.