Morgunblaðið - 04.11.1999, Qupperneq 12

12 FIMMTUDAGUR 4. NÓVEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Ríkisskattstjóri um bdtasjóði vátryggingafélaganna
Spurningar vakna þegar
tjdnaskuldin vex hratt
Indriði H.
Þorláksson
INDRIÐI H. Þorláksson ríkis-
skattstjóri segir að mikill vöxtur á
tjónaskuld tryggingafélaganna
veki upp spurningar um hvort fé-
lögin standi eðlilega að útreikningi
á framlögum í bótasjóði þeirra.
Þessar greiðslur eru dregnar frá
rekstrartekjum og eru því ekki
skattlagðar á þvi ári sem þær falla
til. Fulltrúar tryggingafélaganna
vísa því algerlega á bug að nokkuð
sé athugavert við útreikninga á
greiðslum í bótasjóðina.
Stefán Svavarsson, lektor í
reikningshaldi í Háskóla Islands,
sagði á ráðstefnu í Háskólanum í
síðustu viku að það væri álitamál
hvort skattayfirvöld hefðu mögu-
leika á að gera athugasemdir við
greiðslur tryggingafélaganna í
bótasjóðina, en þessar greiðslur
hafa vaxið mikið á seinni árum.
Samkvæmt reglugerð um vá-
tryggingafélög skiptast greiðslur í
bótasjóði í þrjá hluta. I fyrsta lagi
iðgjaldaskuld, sem Stefán segir
ekki mikinn ágreining um. I öðru
lagi áætluð tjónaskuld, sem trygg-
ingafélögin meta sjálf, og í þriðja
lagi útjöfnunarskuld, sem Vátrygg-
ingaeftirlitið ákveður hámark fyrir
á hverju ári.
Niðurstaða rannsóknar Stefáns,
sem er ekki að fullu lokið, er sú að
fjármunir sem komu frá rekstri
tryggingafélaganna, sem kemur
fram í sjóðsstreymisyfírliti félag-
anna, séu mun meiri en bókfærður
hagnaður félaganna á þeim árum
sem rannsóknin náði tíl. þ.e.
1989-1998. Það er hans mat að
munurinn sé gróft sagt 500-600
milljónir á ári hverju að jafnaði.
Skýringin geti verið af tvennum
toga, þ.e. afskriftum, sem eru ekki
miklar hjá tryggingafélögunum,
eða að eitthvað hafi verið fært til
gjalda í rekstrarreikn-
ingi sem ekki hefði verið
greitt úr sjóðum fyrir-
tækjanna.
Skattalegt
álitamál
Indriði H. Þorláksson
ríkisskattstjóri var spurður, í fram-
haldi af þessum ábendingum Stef-
áns, hvort skattayfirvöld hefðu
skoðað skattalegu hlið málsins.
„Ég get tekið undir það með
Stefáni að þetta er álitamál. Trygg-
ingafélögin draga þessi framlög frá
rekstrartekjum á hverju ári og
leggja þetta til hliðar. Síðan reynir
ekki á það fyrr en síðar hvort þetta
verður að raunverulegu tjóni eða
ekki.
Við höfum ekki gert neinar ráð-
stafanir ennþá, en þegar þessi
tjónaskuld vex svona gífurlega
hljóta að vakna spumingar af þess-
um toga,“ sagði Indriði.
Indriði sagði að í Þýskalandi
hefðu verið gerðar þær breytingar
á reglum um meðferð greiðslna í
bótasjóði tryggingafélaganna í þá
veru að greiðslurnar væru ekki
lengur frádráttarbærar frá skatti.
Þetta hefði valdið miklum deilum
þar í landi.
„Við erum okkur því meðvitandi
um þetta, en höfum ekki gert nein-
ar ráðstafanir til að skoða þetta
sérstaklega.“
Tryggingafélögin hafna
gagnrýni á útreikningana
Páll Gunnar Pálsson, forstjóri
Fjármálaeftirlitsins, upplýsti á
fundi með forsvarsmönnum fjár-
málafyrirtækja í vikunni að Fjár-
málaeftirlitið væri með
til skoðunar að brejda
reglugerð um ársreikn-
inga vátryggingafélaga
og eins hvort setja ætti
reglur um tjónaskuld
vátryggingafélaga.
Gunnar Felixson, for-
stjóri Tryggingamiðstöðvarinnar,
sagði að það væri ekkert nema gott
um það að segja að þessar reglur
yrðu skoðaðar. Það væri eðlilegt að
skoða hvort hægt væri að gera
reglurnar skýrari og gegnsærri.
„Við störfum núna í samræmi
við gildandi reglugerð um árs-
Gunnar Einar
Felixson Sveinsson
reikninga og höfum, að mínu mati,
unnið þetta eftir bestu getu. Ég
legg aðaláherslu á að við erum að
starfa í samkeppnisgrein og þurf-
um að standast samkeppni við
aðrar þjóðir. Hér þurfa því að
gilda sambærilegar starfsreglur
og gilda í samkeppnislöndum okk-
ar. Ég veigra mér ekki við því að
uppfylla þær reglur sem gerðar
eru til svona fyrirtækja. Það er
hins vegar óeðlilegt að gera kröf-
ur, til íslenskra vátryggingafé-
laga, sem eru umfram það sem
gerist erlendis."
Gunnar sagði að Fjármálaeftir-
litið hefði fengið upplýsingar um
tjónaskuld Tryggingamiðstöðvar-
innar og ekki fengið neinar athuga-
semdir við hvernig hún er reiknuð.
Það væri mjög eðlilegt að skuldin
færi vaxandi hjá fyrirtækinu. I
fyrsta lagi væri Tryggingamiðstöðj
in fyrirtæki sem væri að stækka. I
öðru lagi hefði löggjafinn sett lög
sem leiddu til þess að tjónabætur
væru að hækka og í þriðja lagi
hefði bílafloti landsmanna stækk-
að, sem aftur yki líkur á meira
tjóni.
Gunnar sagðist ekkert vilja tjá
sig um fyrirlestur Stefáns Svavars-
sonar. I honum hefðu ekki verið
settar fram neinar fullyrðingar
heldur aðeins velt upp spurningum
um þessi mál.
Fagnar fræðilegri umræðu
um reikningsskil
Einar Sveinsson, framkvæmda-
stjóri Sjóvár-Almennra trygginga,
segist fagna því að fagleg og fræði-
leg umræða skuli hafa átt sér stað
um reikninsskil vátryggingafélaga
Axel
Gíslason
eins og hann telur fvrirlestur Stef-
áns Svavarssonar vitna um.
„Samkvæmt frásögn Morgun-
blaðsins af fyrirlestri Stefáns verð-
ur þó ekki séð að hann dragi
ákveðnar ályktanir um framsetn-
ingu tjónaskuldar í ársreikningum
vátryggingafélaganna, enda rann-
sókn hans hvergi nærri lokið,“ seg-
ir Einar. Hann telur þó ástæðu til
að staldra við eitt atriði sem kom
fram í fyrirlestri Stefáns að því er
varðar tryggingastofn vátrygg-
ingafélaganna. Sagði Stefán að ef
tryggingastofninn hefði verið stöð-
ugur á þeim tíma sem könnunin
nær yfir, þ.e. 1989-1998 hefði mun-
ur á milli bókfærðra og greiddra
tjóna komið á óvart.
,Á þessum áratug höfum við
ekki búið við stöðugt umhverfi,"
segir Einar. „Sett voru umferðar-
lög árið 1988 sem breyttu í veiga-
miklum atriðum bótagrundvelli í
umferðarslysum. Sett voru skaða-
bótalög árið 1993, sem breytt hefur
verið tvívegis og gjörbreyttu öllum
útreikningum skaðabóta. Á undan-
förnum árum hafa
Hæstaréttardómar verið
kveðnir upp sem skipta
verulegu máli og breytt
hafa m.a. vaxtaviðmið-
um. Allar okkar áætlan-
ir varðandi framlög tO
tjónaskuldar eru byggð-
ar á viðurkenndum aðferðum og at-
hugasemdalaust af hálfu okkar eft-
irlitsaðila."
Varðandi þá yfirlýsingu Páls
Gunnars Pálssonar, forstjóri Fjár-
málaeftirlitsins, sem framar var
getið, segir Einar að ekkert sé við
það að athuga að taka þurfi til
skoðunar, hvort breyta þurfi reglu-
gerð um ársreikninga vátrygginga-
félaga. I nýafstaðinni iðgjaldaat-
hugun Fjármálaeftirlitsins kemur
skýrt fram að huga þyrftí að gagn-
sæi í rekstri vátryggingafélaga
sem bjóða þjónustu hér, jafnt er-
lendra sem innlendra.
„Ég tel að gilda eigi sambærileg-
ar starfsreglur hér á landi eins og í
Evrópusambandinu," segir Einar.
„Hvernig Fjármálaeftirlitið ætlar
að knýja á um gagnsæi í rekstri er-
lendra félaga sem starfa hérlendis
er mér óljóst þar sem eriend félög
svara eftirlitsaðilum í sínu heima-
landi en ekki á Islandi."
Axel Gíslason, forstjóri Vátrygg-
ingafélags Islands hf., segir um
ákvörðun Fjármálaeftirlitsins, að
eðlilegt sé að taka til skoðunar,
hvort breyta þurfi reglum um árs-
reikningana og segist hann telja
rétt að gerð verði hliðstæð breyt-
ing á þeim kröfum sem gerðar
verði til íslenskra vátryggingafé-
laga og erlendra félaga. Hann telur
þó ekki ástæðu til að ætla að gerð-
ar verði aðrar og meiri kröfur til ís-
lenskra félaga að því er varðar
framsetningu ársreikninga heldur
en til sambærilegra félaga í Evr-
ópu.
Svínað á íslenska
neytendur
Hann tekur þá undir með for-
stjóra Fjármálaeftirlitsins um að
mikilvægt sé að herða eftirlit með
viðskiptaháttum á vátryggingasviði
hérlendis, m.a. því hvernig upplýs-
ingum er komið á framfæri við
neytendur.
„Ég tel það mikilvægt að gott
eftirlit sé haft með viðskiptahátt-
um og segi það af gefnu tilefnu því
nýleg dæmi sýna að svínað hefur
verið á íslenska neytendur af er-
lendum vátryggjendum," segir
Axel.
Axel bendir á að fram komi í
grein Morgunblaðsins síðasthðinn
laugardag, að Stefán Svavarsson
bendi sjálfur á að vel gæti verið að
rök séu fyrir því að leggja svo mik-
ið til hliðar í bótasjóði vátrygginga-
félaganna og telur að sá sé merg-
urinn málsins. Bendir Axel á að
taka þurfi tillit til fleiri þátta en
fram komi í ársskýrslum vátrygg-
ingafélaganna, en sem dæmi um
þær upplýsingar, sem
taka þurfi mið af til að
komast að raunhæfri
niðurstöðu um hvort
tjónaskuld vátrygginga-
félaganna sé of há, nefn-
ir Axel til þrjár útgáfur
á skaðabótalögum frá
árinu 1993 og aðrar réttarreglur
sem giltu fyrir árið 1993. Þá komi
til rekstrarþættir, sem geta verið
breytilegir frá einum tíma til ann-
ars og eru mismunandi milli félaga
á markaðinum eins og tjónatíðni,
breytingar á tjónastofni, þróun
meðaltjóna og uppgjörshraði tjóna.
Þegar tjóna-
skuld vex
svona gífur-
lega vakna
spurningar
Áætlanir um
framlög til
tjónaskuldar
án athuga-
semda
Skjávarp kynnir nýjung í símaþjónustu
Okeypis símtöl innan-
lands með auglýsingum
FRÁ og með febrúar eða mars á
næsta ári verður boðið upp á
ókeypis innanlandssímtöl sem
fjármögnuð verða með auglýs-
ingum. Um tíu sekúndna auglýs-
ingatími verður á 1-2 mínútna
fresti, og verður efni hans mið-
að við áhugamál og stöðu not-
andans.
Það er Skjávarpið sem stend-
ur á bak við þjónustuna. Ágúst
Olafsson, framkvæmdastjóri
fyrirtækisins, segir að þegar
hafi verið rætt við Landssímann
um kaup á simaþjónustu, en vél-
búnaður sem stjórnar kerfínu
verður í eigu Skjávarps.
Þjónustan mun bera nefnið
„Frísími" og verður einnig
boðið upp á hana í GSM-síma-
kerfinu, en ekki í símtölum
til útlanda. í upphafi símtals
verður auglýsingatími, aftur
að Iokinni einni mínútu og
eftir það á tveggja mínútna
fresti.
„Þegar menn gerast áskrif-
endur að Frísímanum fylla
menn út eyðublað þar sem til-
tekin eru áhugamál, aldur, bú-
seta og ljölskylduhagir, sem
þýðir það að notkunarnúmerið
fer í ákveðinn fiokk sem auglýs-
ingarnar veljast í. Menn heyra
því bara þær auglýsingar sem
þeir vilja heyra, um þær vörur
sem þeir hafa áhuga á,“ segir
Ágúst.
Ágúst segir að erlent fyrir-
tæki sem aðstoðar Skjávarp við
uppsetningu kerfísins hafi þeg-
ar komið upp samsvarandi kerfi
í átta öðrum löndum, og sé í
samningaviðræðum í tuttugu
löndum til viðbótar, meðal ann-
ars í Bandaríkjunum.
Ástæða þess að þjónustan
hefst ekki fyrr en í febrúar
eða mars sé sú að Landssím-
inn vill ekki taka inn neina
nýja stórnotendur eða nýja
þjónustu fyrr en í enda febrúar
vegna 2000-vandans. Ágúst
tekur þó fram að Landssíminn
hafí tekið erindinu mjög vel og
sjái enga tæknilega erfiðleika
við það.
72 milljónir króna
vegna 2000-vandans
LANDSPÍTALINN hefur varið
um 72 milljónum króna til endur-
bóta á tölvum og búnaði vegna
2000 vandans svokallaða. Kostn-
aður vegna þessa hefur verið enn
hærri á Sjúkrahúsi Reykjavíkur.
Þar stóðst eitt dýrt lækningatæki,
sem fallið var úr ábyrgð, ekki
2000 vandann. Unnið hefur verið
að úttekt þessara mála hjá Ríkis-
spítölunum allt þetta ár með ráð-
gjöf frá Nýherja. 2000 vandinn
snertir jafnt tölvur sem lækninga-
tæki og hugbúnað á spítölunum.
Ráðast hefur þurft í breytingar á
mörg hundruð tölvuforritum og
tækjum og skipta út tölvum.
Ingólfur Þórisson, fram-
kvæmdastjóri Ríkisspítalanna,
segir að búið sé að kortleggja
vandann. Alls hefur þurft að
skoða og greina 3.767 tæki. Hann
segir að búið sé að leysa megnið
af þeim vandamálum sem upp
hafa komið. Nú er unnið að gerð
neyðaráætlana sem gripið verður
til ef fyrrgreindar aðgerðir duga
ekki til.
Tölvum, tækjum og búnaði er
skipt í þrjá flokka. I rauðan flokk
falla þeir hlutir sem sérstaklega
þarf að skoða. I september í
fyrra, þegar búið var að greina
um 3.600 hluti, féllu tæplega 30%
í rauðan flokk.
Nú er unnið að gerð áætlana
um mönnun um áramótin þannig
að fljótlegt verði að kalla til þjón-
ustuaðila vegna tölvuvandamála
sem upp geta komið. Einnig eru
starfsmenn spítalanna varaðir við
því að 2000 vandinn geti, þrátt
fyrir forvarnaraðgerðir, gert vart
við sig og að menn þurfi þá að
grípa til eldri aðferða við störf sín
á spítölunum. Spítalarnir séu hins
vegar sjálfum sér nægir um hita
og rafmagn.