Morgunblaðið - 04.11.1999, Page 44

44 FIMMTUDAGUR 4. NÓVEMBER 1999
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Enn berja
þeir höfðinu
við steininn
Fólkið sem við minnsta tilefni
keimtar opinbera rannsókn úr rœðustól
Alþingis má nú ekki heyra á orðið
„ rannsókn “ minnst.
STAÐREYNDIRNAR
liggja fyrir... Hver
einasti vitiborinn maður
sér að hér er ekki um
neitt það að ræða sem deila þarf
um. Almenna viðhorfið er enda
það að þessir flokkar hafi verið
litlir og hafi haft takmörkuð
áhrif. Því beri að leyfa kommún-
istunum að hvíla í friði.“ Þetta
var haft eftir norska fræðimann-
inum Sven G. Holtsmark í skil-
merkilegri grein Asgeirs Sverr-
issonar í Morgunblaðinu sl.
sunnudag.
Ummæli Norðmannsins vísa
til annarra Norðurlanda. Því
miður eiga þau ekki við hér á
landi. Hér var kommúnista-
flokkurinn sterkur og áhrifamik-
ill. Og hér á landi hafa vinstri-
menn árum saman neitað að
horfast í augu við staðreyndir -
og öll tengsl
VIÐHORF
Eftir Jakob F.
Ásgeirsson
sósíalista við
austantjalds-
ríki til
skamms tíma
kölluð „Moggalygi". Enginn
þykist kannast við peningasend-
ingar að austan. Allir sem vekja
máls á því að heimildir séu
kannaðar eru sakaðir um
kaldastríðshugsun og ofstæki.
Björn Bjarnason, mennta-
málaráðherra, er einn þeirra
sem ítrekað hefur mælst til þess
að sósíalistar „gerðu hreint fyrir
sínum dyrum með ærlegu upp-
gjöri“, eins og hann kemst að
orði í nýjum pistli á heimasíðu
sinni. En þeim tilmælum hefur
jafnan verið mætt með skætingi
og segir Björn sérkennilegt að
hlusta á „flissið í gömlum þing-
mönnum Alþýðubandalagsins í
sölum alþingis, þegar þessi mál
hefur borið á góma þar“.
í öðrum vestrænum löndum
þar sem kommúnistar voru
sterkir, svo sem í Frakklandi og
á Italíu, hafa margir forystu-
menn kommúnista hreinskilnis-
lega gert upp við fortíðina og í
þessum löndum dettur engum í
hug að neita þvf að kommúnist-
arnir hafi verið í nánu sambandi
við Sovétríkin og önnur austan-
tjaldsríki.
Það er athyglisvert að þær
peningasendingar sem hafa ver-
ið til umræðu undanfarið áttu
sér allar stað þegar mikil átök
stóðu innan Sósalistaflokksins.
Alþýðubandalagið hafði verið
myndað sem kosningabandalag
1956 en harðlínukommarnir inn-
an Sósíalistaflokksins þráuðust
við að breyta kosningabandalag-
inu í flokk. Uppúr sauð loks 1967
þegar hannibalistar gengu á
braut. Við það treystust tök
gömlu kommanna og óhætt var
að stofna flokkinn. Eitt fyrsta
verk Ragnars Arnalds, fyrsta
formanns Alþýðubandalagsins,
var síðan að fara í ferðalag um
austantjaldsríki. Gömlu mönn-
unum var rórra. í sama mund
hófust þreifingar 'um að taka aft-
ur upp opinber tengsl við komm-
únistaflokk Sovétríkjanna og
hafði Lúðvík Jósepsson, síðar
formaður Alþýðubandalagsins,
forgöngu um það. Og árið 1973
barst Kommúnistaflokki Sovét-
ríkjanna beiðni frá Alþýðu-
bandalaginu um að flokkarnir
skiptust á sendimönnum og áttu
Sovétmenn að bera allan kostn-
að, að því er kemur fram í vænt-
anlegri bók Arnórs Hannibals-
sonar, Moskvulínunni. Hvaða
hlutverki gegndu peningasend-
ingarnar á árunum 1956-1966 í
hinni hörðu valdabaráttu innan
Sósíalistaflokksins/AIþýðu-
bandalagsins á þessum ámm?
Inn í sögu íslenskra sósíalista
blandast ekki aðeins Sovétmenn,
heldur líka leiðtogai- og sendi-
ráðsstarfsmenn annarra austan-
tjaldsríkja, einkum Austur-
Þýskalands og Tékkóslóvakíu.
Þessar þjóðir höfðu hér á landi
fjölmennar sendisveitir sem
höfðu mikil umsvif - allt til þess
dags að kommúnisminn féll.
Margar sögur ganga um gjafir
starfsmanna sendiráðanna til Is-
lendinga, m.a. peningagjafir.
Það hefur líklega verið seint á
áttunda áratugnum sem það
fréttist að allar íslenskar krónur
væm uppurnar í svissneskum
bönkum. Þá var hægt að kaupa
íslenskar krónur með afföllum í
bönkum nokkurra landa og
manni nokkram, sem ætlaði að
gera það í Sviss, var tjáð að því
miður væri enginn íslenskur
gjaldeyrir til, sovéska sendiráðið
værí nýbúið að hreinsa upp allar
íslenskar krónur.
Sagan um samskipti íslenskra
sósíalista við austantjaldsríkin
er því ekki jafn fjarlæg í tíma og
stundum er látið í veðri vaka.
Héðan fóra tugir manna í ár-
legar lúxusferðir til Svartahafs-
ins í boði sovéskra yfirvalda allt
fram á níunda áratuginn. Og það
er ekki lengra síðan en 1980 að
sósíalistar innan ASI komu í veg
fyrir að þing Alþýðusambands-
ins lýsti yfir stuðningi við heims-
sögulega baráttu Samstöðu
Lech Walesa í Póllandi. Þeir
vildu ekki styggja velgjörðar-
menn sína í Moskvu.
I sjötíu ár hafa forystumenn
íslenskra sósíalista sagt ósatt
um samband sitt við erlenda
kommúnista. Á sama tíma hafa
þeir ausið svívirðingum yfir lýð-
ræðissinna sem vildu treysta
frelsi og sjálfstæði landsins með
samstarfi við önnur vestræn ríki
og ekki hikað við að saka þá um
landráð og landsölu. Það er því
varla sanngjamt að krefjast
þess nú, að málinu sé vísað frá,
þar eð það heyri til liðnum tíma,
þegar skjalfestar heimildir era
dregnar fram um lygar og
hræsni manna sem þóttust gera
svo strangar kröfur um þjóðholl-
ustu. Reikningar fortíðarinnar í
þessum efnum eru óuppgerðir.
En viðbrögð jafnt yngri sem
eldri kynslóðar sósíalista við
fréttum undanfamar vikur gefa
ekki von um að uppgjör sé í
vændum. Fólkið sem við
minnsta tilefni heimtar opinbera
rannsókn úr ræðustól Alþingis
má nú ekki heyra á orðið „rann-
sókn“ minnst. Það á að rannsaka
allt - nema tengsl íslenskra sós-
íalista við erlenda harðstjórn og
illræmdar leyniþjónustur. Fátt
sýnir betur hversu fjarri ís-
lenskir vinstri menn eru því að
hafa lagað sig að hugmynda-
straumum nútíma jafnaðar-
mennsku.
Kristinn H.
gerist gleyminn!
KRISTINN H.
Gunnarsson er í stuði
þessa dagana og skrif-
ar hverja blaðagrein-
ina á fætur annarri til
varnar flokki sínum og
þó einkum kvenráð-
herram hans. Kristinn
telur gagnrýni á störf
þeirra jafngilda per-
sónulegum árásum, og
þær ofan í kaupið óf-
ærar um að verja sig
sjálfar ef marka má
skrif hans. Einkum
finnst mér fórnfýsi
Kristins lofsverð þeg-
ar hann brýst um í
vöminni fyrir störf
Ingibjargar Pálmadóttir sem heil-
brigðisráðherra á síðasta kjörtíma-
bili. Ertu nokkuð búinn að gleyma
því, Kristinn, hvenær þú gekkst í
Framsóknarflokkinn?
Gleymskuskrif Kristins H.
Gunnarssonar, sbr. grein hér í
blaðinu sl. föstudag, kalla ekki á
mikil svör af minni hálfu. Þó er lík-
lega rétt að reyna að afstýra því að
þrætubókar- og útúrsnúningastíll
hans fari að valda misskilningi eða
beinlínis hinu að menn taki spun-
ann fyrir sannleika. Þar af leiðandi
skulu eftirfarandi athugasemdir og
leiðréttingar gerðar:
1. Eg verð að valda Kristni þeim
vonbrigðum að upplýsa að ég hef
ekki valið Framsóknarflokkinn að
höfuðandstæðingi enda væri það
hvorki verðskuldað né verðugt.
Framsóknarflokkinn gagnrýni ég
hins vegar hispurslaust þegar þess
gerist þörf og einstaka forystu-
menn hans þegar þeir eiga það skil-
ið. I setningarræðu minni á lands-
fundi Vinstrihreyfingarinnar -
græns framboðs varði ég mun
meiri tíma í að gagnrýna nýfrjáls-
hyggjuna, einkavæðinguna og
markaðsvæðingu samfélagsins sem
Sjálfstæðisflokkurinn hefur haft
forgöngu um þótt hann hafi að vísu
beitt öðram fyrir sig í verkunum.
Eg sé að sú gagnrýni sem beindist
að Framsókn hefur hitt í mark og
er það vel.
2. Virkjanaleyfíð
sem Jón Sigurðsson
iðnaðarráðherra gaf
út í lok apríl 1991, þeg-
ar nokkrir sólarhring-
ar lifðu af valdatíma
ríkisstjórnar Stein
gi-íms Hermannsson-
ar, var alfarið á hans
ábyrgð og ekki gefið
út með samþykki ann-
arra ráðherra, a.m.k.
ekki okkar ráðherra
Alþýðubandalagsins.
Um framgöngu Jóns í
álversmálinu var harð-
ur ágreiningur í ríkis-
stjórninni, sem mér er
illskiljanlegt hvernig
getur hafa farið fram hjá Kristni H.
Gunnarssyni. Reyndar töldu flestir
sem þekktu til staðreynda málsins,
aðrir en Jón Sigurðsson, að hrað-
Stjórnmál
Rétt er að reyna að
afstýra því, segir
Steingrímur J. Sigfús-
son, að þrætubókar-
og útúrsnúningastíll
Kristins fari að valda
misskilningi.
minnkandi líkur væru þegar þarna
var komið, á því að nokkuð yrði af
byggingu álversins og tilheyrandi
vii’kjana. Áhugi erlendu stórfyrir-
tækjanna fór mjög dvínandi, álverð
var í lágmarki og fleira kom tíl.
Niðurstaðan er öllum kunn; það
stendur ekkert álver á Keilisnesi.
Um Kristin H. Gunnarsson og skrif
hans gildir eitt af þrennu, hann ger-
ist gleyminn um aldur fram, hefur
fylgst illa með stjómmálunum á
þessum tíma eða fer vísvitandi með
staðleysur þegar hann minnist ekki
annars en þegjandi samþykkis
míns við stóriðjustefnu Jóns Sig-
urðssonar. í viðtali við Morgun-
blaðið 23. apríl 1991 er eftirfarandi
haft eftir Jóni Baldvini Hannibals-
syni: „Jón Baldvin sagði að málið
(álversmálið) snerist síður en svo
um Hjörléif einan. Þingflokkur Al-
þýðubandalagsins hefði stutt til-
lögu Ragnars Arnalds sem efnis-
lega hefði komið í veg fyiir
fjárveitingu í lánsfjárlögum til þess
að halda áfram undirbúningi um
samninga um álverið. Steingrímur
J. Sigfússon hefði lýst því yfir að
hann myndi aldrei samþykkja álver
á Keilisnesi." Forystumenn Al-
þýðuflokksins vísuðu ítrekað til
andstöðu ráðherra og þingmanna
Alþýðubandalagsins í álversmálinu
á þessum vordögum 1991 til rétt-
lætingar þeirri ákvörðun sinni að
halla sér að íhaldinu.
3. Sú plata framsóknarmanna að
þegar lög um mat á umhverfisáhrif-
um voru afgreidd árið 1993, hafi
Fljótsdalsvirkjun sérstaklega verið
höfð í huga og undanþegin, er senn
gatslitin. Ekki verður hrakið að
Fljótsdalsvirkjun var aldrei nefnd,
né kemur hún fyrir í neinum lög-
skýringargögnum. Allt bullið um að
umhverfisnefnd hafi átt frumkvæð-
ið að hinu margnefnda ákvæði til
bráðabirgða II og hafi haft Fljóts-
dalsvirkjun í huga, hefur ítrekað og
rækilega verið hrakið opinberlega.
Frumkvæðið kom frá skipulag-
sstjóra og umhverfisráðuneyti og
voru sérstaklega hafðar í huga
framkvæmdir sem voru á teikni-
borðinu á útmánuðum 1993 og
koma áttu til framkvæmda um
sumarið. Gert var ráð fyrir endur-
skoðun laganna í tengslum við ný
skipulags- og byggingalög o.s.frv.
Loks þetta. Það líður að lokum
ársins 1999. Á sviði umhverfismála
hafa hlutirnir gerst hratt að undan-
fórnu. Á alþjóðavettvangi er komin
hreyfing á málin, nýjar þjóðréttar-
legar skuldbindingar hafa komið til
og hér á landi hefur orðið mikil
vakning meðal almennings. Skila-
boðin hafa að vísu ekki komist til
allra, en þetta kemur, Kristinn.
Höfundur er alþingismaður.
Steingrímur J.
Sigfússon
Minn kæri starfsmaður
FÉLAGSMENN
láta sig einu varða
hvort þú ert lifandi
eða dauður. Svo
rammt kvað að í þín-
um málum að formað-
ur sá sig tilneyddan á
síðasta aðalfundi að
ákveða útskiptingu
eftirlitsmanns og ráða
vanan mann af öðru
svæði óháðan okkar
félagssvæði. Gremja
stangveiðimanna er
skiljanleg því fyrir 3
árum spurði ég þig í
þaula um netaveiðar á
svæðinu, þá svaraðir
þú því til að engar
netaveiðar væra stundaðar neðan
Selfoss. Ég hafði þá sjálfur kynnt
mér málið og vissi betur, þar sann-
aðir þú þína prósentulygi því 80%
af öllum er að veiðimálum komu
töldu svo vera, höfðu sína þekkingu
fráþér.
Þessi starfsskipun þín er eitt-
hvað sem þú einn þekkir því engan
hitti ég í sumar sem kannaðist við
starfandi veiðivörð, á það einnig við
um stjórnarmann í því veiðifélagi
er þú segist starfa fyrir, enda talinn
starfsmaður Vatnsveitu Selfoss,
öllum eru hinsvegar kunn tengsl
þín við gjaldkera félagsins sem ef-
laust greiðir þér 300.000 kr. í ár íyr-
ir þín undarlegu skrif, hefur kaup
þitt þó lækkað um helming.
Þín afrekaskrá
kann að vera rétt en
vil ég þó minna þig á
að enn liggja net í sjó
við Oseyrarbrú.
Heiðarlegir veiði-
menn verða þín ekki
varir frekar en aðrir af
skiljanlegum ástæð-
um, því þeir veiða á
stöng, hinir þekkja þig
varla heldur enda af-
rekaskráin á einn veg.
Ég undirritaður
gerði athugasemdir
við netaveiðar fóstra
þíns og velgjörðar-
manns, þú varst sem
grár köttur á mínu
veiðisvæði og spilltir viðskiptum,
þar til þín „refsiharka" var rass-
skellt frá dómi sem rugl. Laga-
strögl þitt er eflaust frá formanni
komið, en ætti hann þó að vera ein-
fær um það mál, líkist þó meir lög-
manni þeim er studdi þig fyrir
skömmu en endaði í einhverju
heima hjá sér.
Fyrr en þú gengur lengra í lög-
fræðinni sem ég veit að þú hefur
ekkert vit á skaltu lesa klausu þá er
formaður les upp á hverjum aðal-
fundi og varðar frágang neta.
Kynntu þér líka hvort fylgt sé lög-
um um skráningu netalagna og
reyndu að staðsetja þær lagnir sem
grafnar eru í sand um allan
Olfusárós, hafir þú flogið yfir þetta
Netaveiði
Netaveiðar eru nú minni
en fyrr, segir Hreggvið-
ur Hermannsson, vegna
þess að fiskarnir eru
færri, það réttlætir
ekki veiðarnar.
svæði og ekki séð útbúnað í ánni
miðri, skaltu leggja flugið af.
Hvað kærur varðar, hefur slíkt
verið reynt. Á þeim bæ hleypur
enginn af sér skóna. Er slíkt var
reynt sumarið ’98 brá eftirlitsmað-
ur sér til Spánar í nokkrar vikur á
veiðitíma án sýnilegs tekjutaps.
Netaveiðar nú eru minni en íyrr
vegna þess að fiskarnir eru fæiri,
það réttlætir ekki veiðamar.
Veiðieftirlitsmaður sem ráðinn
er, á ekki að blanda sér með svo
grófum hætti í félagsmál, einn ára-
tugur undir oki þessara manna er
eflaust nóg fyrir einn mann. Engan
undrar því þótt þú missir sjónina á
þeirra veiðisvæði eftir tvo áratugi.
Verður það því verkefni næsta árs
að finna mann sem ekki er negldur
inn í netakláf gjaldkerans.
Höfundur er veiðiréttareigandi.
Hreggviður
Hermannsson