Morgunblaðið - 07.01.2000, Qupperneq 44

44 FÖSTUDAGUR 7. JANÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
+ Hermann Frið-
riksson fæddist á
Siglufírði 25. aprfl
1942. Hann varð
bráðkvaddur á jörð
sinni í Vestur-Land-
eyjum, 28. desember
síðastliðinn. Foreldr-
ar hans eru Halldóra
Margrét Hermann-
sdóttir húsmóðir, f.
11. október 1912 á
Hofsósi og Friðrik
Guðlaugur Márusson
verkstjóri, f. 8. ágúst
1910 á Hólum í Fljót-
um í Skagafirði, d. 2.
janúar 1997. Systkini Hermanns
eru Margrét Lára kaupmaður, f.
7. júm' 1940, og Ævar ökukennari,
f. 4. febrúar 1948.
Hermann kvæntist Agnesi
Helgu Einarsdóttur hárgreiðslu-
meistara hinn 29. mars 1964. For-
eldrar Agnesar eru Filippia
Kristjánsdóttir húsmóðir og Ein-
ar Jóhannesson vélstjóri, d. 5. maí
1988. Börn Hermanns og Agnesar
eru:
Halldóra M. snyrtifræðingur, f.
5. september 1964, gift Stefáni
• Hauki Jóhannessyni sendiherra.
Börn þeirra eru Agnes, f. 1986,
Einar Hrafn, f. 1992, og Stefanía,
f. 1999. 2) Einar Már, hrossabóndi
og tamningamaður í Hamborg,
Þýskalandi, f. 21. september 1966.
Sambýliskona hans er Maren
Junge hrossabóndi. Sonur Einars
og Rögnu Emilsdóttur er Emil
Már, f. 1988. 3) Baldur, múrara-
meistari, f. 6. september 1968,
•*Tíu ár eru liðin síðan eiginmaður
minn, Baldur Hermannsson, kynnti
mig fyrir fjöiskyldu sinni, sem var
mér þó ekki að öllu ókunn þar sem
við höfðum verið nágrannar til nokk-
urra ára. Frá upphafí skynjaði ég þá
atorku, lífskraft og kímni sem ein-
kenndi hans fólk og ekki síst föður
Baldurs, Hermann Friðriksson. Þá
þegar höfðu þeir feðgar unnið saman
að iðn sinni, múrverki, í mörg ár og
þar til Hermann kvaddi þennan heim
svo óvænt nú á jólum.
Reyndar var jólahátíðin og allt
sem henni fylgir Hermanni mikils
virði. Hann var góður gestgjafi og
rausnarlegur, kunni að meta góðan
mat og þjóðlega siði, sem lýsti sér vel
]>egar við hittumst nú fyrir jólin til að
s'íera út laufabrauð. AJlir reyndu að
nema listina að skera út af Her-
manni.
Verklagni, bjartstýni, afköst og
áræðni einkenndu hann og komu
best í ljós við byggingu sumarbú-
staðar á jörð hans og Agnesar í Vest-
ur-Landeyjum. Verklagnina á Bald-
ur sannarlega sameiginlega með
föður sínum en auk starfans þá
deildu þeir einnig sama áhugamáli,
stangveiðinni og þá var hvergi betra
að vera en á bemskuslóðunum í
Fljótum í Skagafírði.
Nærveru hans verður sárt saknað
í ferðalögum næsta sumars sem þeg-
ar höfðu verið rædd, og við treystum
orðum hans, og ekki stóð á þvi, að
TTann skyldi verða leiðangursstjóri!
Eg kynntist Hermanni enn betur
eftir að Margrét Lára, dóttir okkar
sem nú er tveggja ára, fæddist. Frá
byrjun var sterkur strengur þeirra í
milli. Hann var nefnilega ekki ein-
ungis rausnarlegur gestgjafi, heldur
gaf hann einnig af öllu sínu hjarta til
bamabarnanna og það var dýrmæt-
asta gjöfin.
Hin sanna gjöf er að gefa af sjálf-
um sér, segir í Spámanninum, þeirri
góðu bók. Þegar komið var inn á
heimili afa og ömmu í Bleikjukvísl
tenlínis umvafði hann bömin um
leið, svo öruggt var að vel yrði séð
um þau á allan hátt.
Sjálf fann ég fyrir tilhlökkun að
hitta afa Hermann með dóttur minni
því hann skipti okkur miklu máli sem
slíkur. Hermann gat verið hrókur
alls fagnaðar og sagt sögur og vísur
ef svo bar undir. En hann hafði líka
T^talega nærvem, þó töluðu orðin
væra ekki alltaf svo mörg komust að-
kvæntur Ásu Val-
gerði Sigurðardótt-
ur tónmenntakenn-
ara. Dóttir þeirra er
Margrét Lára, f.
1997. 4) Friðrik Ás-
geir héraðsdómslög-
maður, f. 28. septem-
ber 1971. Sambýl-
iskona hans er
Kristín Crosbie lög-
fræðingur. Sonur
þeirra er Hermann
Stuart Crosbie, f.
1999. 5) Áður átti
Hermann Einar
Krislján, f. 5. desem-
ber 1960, kvæntur Guðrúnu Sig-
urðardóttur. Börn þeirra eru
Svanhildur, f. 1985, Eimar Aron,
f. 1988, og Davíð Snær, f. 1994.
Hermann ólst upp á foreldra-
húsum að Hvanneyrarbraut 34 á
Siglufírði. Hann lærði múrverk
hjá Sigurði Magnússyni, tók
sveinspróf 1962 og varð síðar
meistari 1964. Hermann vann að
iðn sinni til æviloka. Hann starfaði
í Reykjavík 1963-64 en fluttist þá
til Flateyrar með eiginkonu sinni.
Hann sat í hreppsnefnd Flateyrar-
hrepps og var um tíma varaodd-
viti. Árið 1975 fluttist Hermann
ásamt fjölskyldu sinni til Siglu-
fjarðar þar sem þau bjuggu til
ársins 1985 er þau fiuttu til
Reykjavíkur. Hermann var félagi
í Lions og Hestamannafélaginu
Fáki auk þess sem hann söng með
Karlakór Reykjavíkur.
Utför Hermanns fer fram frá
Langholtskirkju í dag og hefst
-Idukkan 13.30.
alatriðin til skila. Og Hermann söng
af innlifun, hvort heldur var með
bamabömunum eða Karlakór
Reykjavíkur. Gaman var að ræða við
hann um tónlist enda með mikla
reynslu af kórsöng. Hann var stoltur
tenór og röddin hans hljómar áfram
með okkur. Upp í huga minn kemur
lagið og ljóðið um fuglinn sem syng-
ur svo listavel.
Lítfll fugl á laufgum teigi
losar blund á mosasæng,
heilsar glaður heiðum degi
hristir siifurdögg af væng.
Flýgur upp í himinheiðið
hefur geislastraum í fang,
siglir morgunsvala leiðið
sest á háan klettadrang.
Þykistöðrum þröstum meiri,
þenur bijóst og sperrir stél,
viil að allur heimur heyri
hvað hann syngur lista vel.
(ðm Amarsson - Sigfus Halldórsson.)
Okkur þykir fráfall föður okkar og
afa enn þá vera ótrúlegt og ósann-
gjamt. En Spámaðurinn segir er við
spyrjum um leyndardóma dauðans:
„Líf og dauði er eitt, eins og fljótið og
særinn. Aðeins sá, sem drekkur af
vatni þagnarinnar, mun þekkja hinn
volduga söng. Og þegar jörðin krefst
líkama þíns, muntu dansa í fyrsta
sinn.“
Eftirfarandi orð í sama riti þykja
mér aldrei of oft kveðin: „Sorgin er
gríma gleðinnar. Og lindin, sem er
uppspretta gleðinnar, var oft full af
táram. Þegar þú ert sorgmæddur,
skoðaðu þá aftur huga þinn, og þú
munt sjá, að þú grætur vegna þess,
sem var gleði þín.“
Elsku Agnes, Dóra, Einar, Baldur
og Friðrik. Megi þessi orð hjálpa
okkur öllum að skilja lífið eins og það
hefur birst okkur undanfama daga.
Vér lyftum hug í hæðir
til hans sem líf vort glæðir,
og þökkum þýðum rómi
svo þrotlaust lofgjörð hljómi.
Þín ástúð aldrei dvínar
néástargjafirþínar,
þín fóðurhöndin frækna
er fús að græða og lækna.
Þú ræður voram ráðum,
þú reynir oss með dáðum,
við upphaf, miðju, enda
lát ekkert misjafnt henda.
(Böðvar Guðmundsson—J.S. Bach.)
Kæri Hermann. Vertu sæll að
sinni og þakka þér samfylgdina
gegnum árin.
Þm tengdadóttir,
Ása Valgerður Sigurðardóttir.
Minning þín er mér ei gleymd;
mínasálþúgladdir;
innst í hjarta hún er geymd,
þú heilsaðir mér og kvaddir.
(Káinn.)
Tengdafaðir minn, Hermann Frið-
riksson, var við sína uppáhaldsiðju,
að vitja hrossa sinna, þegar hann
kvaddi. En hann kvaddi of fljótt.
Alltof fljótt.
Hermann var atorkumaður mikill
og afburða hagleiksmaður í múr-
verki. Afköstum hans var við bragðið
svo orð fór af og handragðið ber vitni
um mikinn völund. Verklagni hans
og dugnaður náði langt út fyrir múr-
verkið sjálft og hvert það verk sem
hann tók sér fyrir hendur lék í hönd-
um hans. Það að hann byggði hörð-
um höndum húsnæði fyrir sig og fjöl-
skylduna þrisvar sinnum, á Flateyri,
Siglufirði og loks í Reykjavík, ber
kraftinum sem í honum bjó glöggt
vitni. Hann var síðan langt kominn
með byggingu sumarbústaðar þegar
hann féll frá. Mér er sérlega minnis-
stætt reisugildið sem hann hélt sl.
sumar við bústaðinn þar sem ánægj-
an, stoltið og tilhlökkunin skein úr
augunum.
Þeir era ófáir sem notið hafa
dugnaðar hans og óeigingjarnrar
hjálparhandar og eram við Dóra þar
engin undantekning. „Ekkert mál“
er viðkvæði sem hann tileinkaði sér
og notaði óspart með svolítið drýg-
indalegum hætti ef viðviks var þörf
og hann sá möguleika á að sín gæti
notið við. Hann lagði dijúga hönd á
plóg við að standsetja núverandi
heimili okkar og fyrstu íbúðina okkar
fyrir 13 áram. Hann var jafnvel
búinn að stika með okkur skika á
jörðinni þeirra Agnesar og hafði á
orði: „Eg byggi bara bústaðinn fyrir
ykkur.“ (ekkert mál).
Hann daðraði við sönggyðjuna af
mikilli list og ég held að honum hafi
þótt fátt jafn skemmtilegt og að hefja
raustina í góðra vina hópi eftir
nokkra gráa. Þátttaka hans í Karla-
kór Reykjavíkur veitti honum mikla
ánægju þar sem hann eignaðist
marga vini og sáluféiaga í söngnum.
Hermann var múrarameistari fyrir
hús Karlakórsins við Skógarhlíð sem
er nánast lokið. Þetta var hans síð-
asta verk og það sem hann var einna
stoltastur yfir. Verðugur minnis-
varði Hermanns Friðrikssonar,
hetjutenórs og múrarameistara af
guðs náð.
Náttúrabarninu Hermanni leið
hvergi betur en við veiðar í Fljótum í
Skagafirði eða í Heygullsmýrinni,
landinu sem þau Agnes keyptu fyrir
hrossin og bústaðinn. Eins og annað
sem hann tók sér fyrir hendur var
hrossaræktin honum keppikefli og
gaf honum mikið. Hermann var
glettilega fiskinn, jafnvel óþolandi
fiskinn fyrir veiðifélagana sem komu
oft með öngulinn í rassinum meðan
Hermann gat rogginn státað af
vænni veiði. Flugunni „Hermann“
sem Baldur hnýtti og færði föður sín-
um og veiðifélaga á jóladag þegar við
voram öll í Bleikjukvíslinni verður
því miður ekki beitt af þeim sem hún
var ætluð.
Jólabamið Hermann skein aldrei
af meiri gleði og tilhlökkun en þegar
jólahátíðin gekk í garð. Samveran
þessi síðustu jól hans við laufa-
brauðaskurð (sem hann var náttúra-
lega snillingur í), við skötuát í
Bleikjukvísl á Þorláksmessunnni, við
pakkana og bragðlaukadekur á að-
fangadag og jóladag, eru núna hlýjar
minningar um kveðjustund. Að sama
skapi var söknuðurinn sár á gamlárs-
kvöld þar sem eldflaugasérfræðing-
urinn Hermann var ekki til staðar.
Þó Hermann kynni gnótt kveð-
skapar (oft sterkkryddaðan) og
skopsagna, átti hann yfirleitt fá orð
til að tjá tilfinningar. Hann þurfti
þess ekki. Hann sýndi þær með atlot-
um og athöfnum.
Höfðingjanum Hermanni var fátt
hægt að gera betur til geðs en að
þiggja gjafir hans, mat og drykk. Fé-
lagamir í Karlakómum fengu bunka
af geisladiskum með sönglögum
kórsins til að selja. Varla kom sá
gestur á heimilið að ekki yrði hann
leystur út með eintaki. I tilviki Her-
manns er ég hræddur um að diskur-
inn hafi því „gefist" betur en selst.
Líklega birtist bamið í Hermanni í
sinni tærastu mynd í viðmóti hans
við bamabörnin, í einstakri natni,
nostri og glettni. Eldri bömin, Agn-
es, Emil Már og Einar Hrafn, áttu
ómetanlegar stundir með afa sínum
og ömmu í sveitinni en þau fóra helst
ekki út fyrir borgarmörkin án þess
að hafa eitthvert þeirra með í för. Og
afinn (sem fór á honum Rauð) kætt-
ist ekki lítið þegar Margrét Lára litla
söng fyrir hann. Á nýliðnu ári eign-
aðist hann tvö bamaböm, Stefaníu
og Hermann Stuart. Að fá nafna í
kjallarann á Bleikjukvíslinni varð
honum tilefni daglegra heimsókna á
neðri hæðina.
Um leið og þau kveðja afa sinn í
síðasta sinn hafa örlögin hagað því
þannig að hann fær ekki að heilsa
ófæddu bamabami sínu sem sam-
kvæmt reiknikúnstum læknanna á
að fæðast í þessari sömu viku og
hann er borinn til moldar.
Hermann miðlaði miklu til bama
sinna. Hrossabóndinn og tamninga-
maðurinn Einar Már, sem hefur
byggt upp myndarlegan hrossabú-
garð í Þýskalandi er sama náttúra-
barnið. Baldur múrarameistari sem
sér á eftir sínum nánasta vinnufélaga
hefur lært verklagnina og hagleik-
nina. Lögmaðurinn Friðrik og konan
mín Dóra, hafa bæði erft kappið sem
skilar sér ekki síst í málafylgju
þeirra. Friðrik missti bæði föður og
sinn besta vin.
I eiginkonu sinni, Agnesi, hitti
Hermann fyrir jafnoka í atorkusem-
inni. Þau vora miklir félagar og mun
meiri bændur en borgarbörn. Þau
náðu enda aldrei betur saman en í at-
inu í kringum hrossin. Missir
tengdamóður minnar er mikill.
Hermann var í raun baráttumaður
í lífsins ólgusjó. Eða eins og sjö ára
dóttursonur hans og sonur minn orð-
aði grafskrift sem hann reit á papp-
írssnifsi fyrir lítinn tindáta sem hann
kom haganlega fyrir í eldspýtna-
stokki á gamlársdag og vildi jarða:
„Hér var grafinn hermaður. Hann
hét Hermann."
Ég er þakklátur forsjóninni fyrir
að hafa leitt mig á fund Hermanns.
Ég er þakklátur honum fyrir að hafa
verið bömum mínum einstakur afi og
ég er þakklátur honum fyrir að hafa
gefið mér sína einu dóttur. Og ég er
þakklátur honum fyrir allt og allt.
Hvfldu í friði, tengdapabbi.
Stefán Haukur Jóhannesson.
Elsku bróðir minn, þú hefur verið
kallaður á brott allt of fljótt. Við sitj-
um eftir fjölskyldan þín, auðmjúk,
hnípin og sorgmædd. Lífið hefur
sinn tilgang bæði í gleði og sorg.
Minningamar um æsku og bemsku,
koma í hugann, þú grallarinn sem
alltaf sást eitthvað spaugilegt við
hlutina, svo stundum þótti mér nóg
um. Við áttum góða daga í Hvann-
eyrarbrautinni hjá mömmu og pabba
og á Ysta-Mói hjá ömmu og afa og
með móður og fóðurfólki okkar í ná-
lægð. Systkinin þrjú umvafin öryggi,
ást og umhyggju stórfjölskyldu. Það
er ekki neitt sjálfsagt í þessu lífi og
sem betur fer vitum við svo harla lít-
ið hvað næsti dagur ber í skauti sér
og hvenær sorgin knýr dyra. Þú
varst alla tíð svo hraustur og heilsu-
góður, að höggið var óvænt. Það er
svo gott að litli bróðir var hjá þér
þegar þú fórst og ég veit að hann
pabbi okkar og gengnir ástvinir tóku
á móti þér á ókunnri strönd. Hemmi
minn, mér þykri svo undur vænt um
þigogþína.
Þín systir
Margrét.
í dag fylgjum við mági mínum,
honum Hermanni eða Hemma, til
grafar og mig langar að minnast
hans í fáum orðum. Hugurinn hvarfl-
ar til síðustu stunda minna með hon-
um. Það er Þoláksmessa og í mörgu
að snúast eins og gengur, en fyrir
marga hefur hún sérstakt gildi, því
þá er kæst skata sett í pott og fyrir
þá er þessi þjóðlegi og sterklyktandi
matur forrétturinn að jólakrásunum.
Ég viðurkenni að hafa hagað ferðum
mínum með jólakort og pakka þenn-
HERMANN
* FRIÐRIKSSON
an dag þannig að um hádegið yrði ég
hjá Hemma og Öggu systur í
Bleikjukvísl, því ef ég þekkti Hemma
rétt væri hann í eldhúsinu að sjóða
vel kæsta skötu á þessum tíma. Þeg-
ar þangað kom sat hann reyndar í
rakarastólnum á hárgreiðslustofunni
í jólaklippingunni, en hann var síðan
bara á leiðinni upp að sjóða skötuna,
„og ætlarðu ekki að koma upp á eftir
og fá þér skötu, Jói ?“ „Jú, jú, takk
fyrir ætli það ekki bara,“ svaraði ég.
Plottið mitt hafði gengið upp. Ekki
brást skatan, og í veisluna var líka
mættur Ævar bróðir hans og þeir
ræddu um hesta. Hemmi lék á als
oddi, sýndi okkur með stolti stóra
Ijósmynd af einum gæðingi sínum á
stökki og ekki leyndi hann heldur
ánægju sinni og stolti yfir yngsta
syninum Friðrik, sem þennan morg-
un hafði unnið stórt og fordæmisgef-
andi mál í Félagsdómi fyrir skjól-
stæðinga sína, sem lögmaður
Vélstjórafélags Islands. Ég lofaði
sjálfum mér að framvegis ætlaði ég
að hafa það sem fasta venju að koma
í skötu til Hemma á Þorláksmessu.
Nú hefur Hemmi haldið sína síðustu
skötuveislu héma megin grafar.
Á fjórða dag jóla var komið að syni
mínum, Einari, að fá sína síðbúnu
jólaklippingu hjá Öggu og þegar við
feðgar gengum inn í garðinn þar
uppfrá mættum við Hemma, hann
var að fara austur fyrir fjall að líta til
hestanna sinna og við spjölluðum um
stund og óskuðum honum síðan
góðrar ferðar, en þar fyrir austan í
Landeyjunum áttu þau Agga sitt
draumaland, vora langt komin með
byggingu sumarhúss og aðstöðu fyr-
ir hestana höfðu þau þar ágæta.
Hann kom ekki lífs aftur heim úr
þessari ferð.
Hemmi var einn af mínum fyrstu
vinnuveitendum, hjá honum var ég
handlangari við múrverk eitt sumar,
þá 14 ára. Ekki held ég að honum
hafi verið það gagn í handlangaran-
um sem oftast er til ætlast af slflcum
vinnukrafti, en ég held bara að hon-
um hafi verið nokkuð sama. Ég
reyndi mitt besta og fékk góða til-
sögn, ekki bara við handlangið, held-
ur fylgdu líka hinar ýmsu lífsreglur
og ráðleggingar sem honum þótti að
mér nýfermdum væri fengur að með
vandasöm táningsárin framundan.
Ég minnist þess að Hemmi átti til
að mæta ekki alveg á mínútunni á
morgnana, en þegar hann var kom-
inn til verks fór allt í fullan gang og
þá þurfti að taka vel á til að hafa und-
an við að sigta sand og sement,
hræra steypu og bera í hann. Mörg-
um árum seinna var ég á lausu þegar
hann vantaði aðstoð við að leggja í
gólf í íbúðarhúsi. Þá rifjuðust upp
minningarnar frá handlangs-sumr-
inu forðum og ekki hafði ég miklu
betur undan en forðum.
Hér læt ég staðar numið þó að af
mörgu sé að taka af kynnum mínum
af Hemma. Minningin um góðan
dreng og mág mun lifa með mér.
Elsku Agga systir, Dóra, Einar
Már, Baldur, Friggi, tengdabörn og
afabömin öll. Guð gefi ykkur styrk í
ykkar miklu sorg.
Jóhannes Einarsson.
Á vorin þegar æðarfuglinn byrjar
að skríða upp á ísskarirnar á vatninu,
sem er að losna úr klakaböndunum,
þá komu krakkamir úr kaupstaðnum
til sumardvalar í sveitinni. Það var
árvisst á áranum nokkra fyrir miðja
öldina, að um þetta leyti komu þau
Maddý og Hermann úr Siglufirði og
dvöldu sumarlangt á bernskuheimili
mínu í Fljótunum. Þar sem ekki var
ýkja mikill aldursmunur á okkur,
ekki nema 12 og 14 ár, kom það
nokkuð af sjálfu sér að náið samband
varð þarna á milli, sérstaklega eftir
að þau uxu úr grasi og urðu liðtæk til
leikja og annarra tiltækja. Hermann
var á þessum áram einstaklega líf-
legt og tiltektarsamt bam, aldrei
nein stöðnun eða lognmolla þar sem
hann fór. Hann gat verið nokkuð
stríðinn og gáskinn iðaði í augnkrók-
unum. Lengi þurfti þó ekki að grafa
undir yfirborðið til að finna að þar
leyndist góðmálmur, sem svaraði
með endurskini minnsta neista að of-
an.
Þess er ég fullviss, að sumardvölin
í sveitinni ár eftir ár, hafði mótandi
áhrif á hann og orkaði til þess er síð-