Morgunblaðið - 05.02.2000, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 5. FEBRÚAR 2000 31
ERLENT
Ekki hlustað á óskir Austurríkismanna um að gefa hinni nýju rikisstjorn tækifæri
Refsiaðgerð-
um ESB hrint
í framkvæmd
Brussel, Vín, Kaupmannahöfn. Reuters, AFP.
EFTIR að ný ríkisstjórn hægri-
flokka sór embættiseið í Vínarborg
í gær tilkynntu ríkisstjórnir
bandalagsríkja Austurríkis í
Evrópusambandinu (ESB) hver af
annarri, að þær myndu skera á
pólitísk tvíhliða samskipti.
Þrátt fyrir að ráðamenn í sum-
um ESB-landanna fjórtán væru
ekki allir jafnsannfærðir um rétt-
mæti refsiaðgerðanna bárust eftir
því sem leið á daginn tilkynningar
um þátttöku í aðgerðunum úr
flestum höfuðborgunum.
Antonio Guterres, forsætisráð-
herra Portúgals, sem gegnir þetta
misserið formennsku í ráðherrar-
áði ESB, sagði að þær pólitísku
refsiaðgerðir sem boðaðar hefðu
verið í yfirlýsingu ráðherraráðsins
sl. mánudag tækju gildi um leið og
hin nýja stjórn Austurríkis tæki
við völdum.
Stjórnir Frakklands og Þýzka-
lands, „akkeri“ Evrópusamvinn-
unnar, tilkynntu að boðaðar að-
gerðir kæmu til framkvæmda. Við
bættust Bretland og Ítalía. Þá
sagði Josep Pique, talsmaður
Spánarstjórnar, að henni væri ekki
fært annað _en að taka þátt í að-
gerðunum. Á Spáni er við völd ein
fárra ríkisstjórna í ESB, sem ekki
er undir forystu jafnaðarmanna.
I Brussel tilkynnti Guy Verhof-
stadt, forsætisráðherra Belgíu, að
vera kunni að ESB-ríkin tækju til
enn frekari aðgerða gegn Austur-
ríki, en tilgreindi ekki nánar hvað í
þeim orðum fælist. „Það er vilji
fyrir hendi til að ganga lengra, en
við viljum vera samstiga evrópsk-
um bandamönnum okkar,“ tjáði
hann fréttamönnum. Varnarmála-
ráðuneyti Belgíu greindi frá því í
gær, að það myndi segja upp
samningi um kaup á sex brynvörð-
um sjúkrabifreiðum, að verðmæti
um 70 milljóna króna, sem gerður
hafði verið við austurrískt fyrir-
tæki.
Benita Ferrero-Waldner, nýr ut-
anríkisráðherra Austurríkis - sem
er sannfærður Evrópusinni og
meðlimur í Þjóðarflokki Wolfgangs
Schiissels, hins nýja kanzlara og
fyrrverandi utanríkisráðherra -
sagðist í gær munu leggja allt
kapp á að draga úr fárinu sem
stjórnarmyndunin hefur valdið
meðal ráðamanna í bandalagsríkj-
unum. „Eg ætla að segja þeim að
þetta séu ýkt viðbrögð, en að ég
hafi aftur á móti skilning á þeim
áhyggjum sem lýst er,“ sagði hún í
útvarpsviðtali. „Gefið þessari ríkis-
stjórn tækifæri," bætti hún við,
„Jörg Haider hefur gert mistök,
en hann hefur líka beðizt afsökun-
ar á þeim, og hann á ekki sæti í
þessari ríkisstjórn.“
Lamast ákvarðana-
taka í ESB?
Wim Kok, forsætisráðherra
Hollands, lýsti því yfir eftir ríkis-
stjórnarfund, þar sem staðfest var
að Holland gripi til sömu aðgerða
gegn Austurríki og hin ESB-ríkin,
að stjórnarþátttaka Frelsisflokks-
ins þar í landi mætti ekki verða til
þess að lama starfsemi ESB. Kok
sagði að fulltrúar Austurríkis yrðu
með við samningsborðið á öllum
um sem gera út á útlendingaandúð
í ríkisstjórn," sagði hún.
Niels Helveg Petersen, utanrík-
isráðherra Danmerkur, sagði að
dönsk stjórnvöld myndu einnig
fylgja eftir boðuðum refsiaðgerð-
um ráðherraráðsins, „svo sem að
neita að eiga tvíhliða fundi á ráð-
herrastigi". Hins vegar hafði
Jacob Buksti, einn talsmanna
danska Jafnaðarmannaflokksins,
sagt í viðtali í Jyllandsposten í
gær, að Danmörk myndi ekki beita
Austurríki þvingunum, ef Jörg
Haider, leiðtogi Frelsisflokksins,
undirritaði yfirlýsingu þar sem því
er heitið að hin nýja stjórn virði
evrópsk grundvallargildi lýðræðis,
umburðarlyndis og mannréttinda.
Haider undirritaði slíka yfirlýs-
ingu á fimmtudag.
I sama blaði segir Anders Fogh
Rasmussen, leiðtogi Venstre, að
ESB-löndin 14 sem hafa hótað
Austurríki pólitískri einangrun
„ættu að afturkalla þessa heimsku-
legu, illa ígrunduðu og tilfinninga-
stýrðu ákvörðun".
Stjórnvöld í Noregi, sem eins og
Island eru ekki aðili að ESB en
nátengt því í gegnum samninginn
um Evrópska efnahagssvæðið
(EES), tilkynntu að þau myndu
einnig skera pólitísk tengsl við
Austurríki niður í algert lágmark
og til að mynda ekki styðja neinn
Austurríkismann til embættis í al-
þjóðasamtökum.
„Til að koma tengslunum í samt
lag krefjumst við þess að Jörg
Haider, leiðtogi Frelsisflokksins,
taki af öll tvímæli um og biðjist af-
sökunar á ummælum sínum um
stríðið," sagði norski utanríkisráð-
herrann, Knut Vollebæk.
Ahlaup á stöðvar
illræmds doms-
dagssafnaðar
Ttíkýó. AP, AFP.
LÖGREGLUYFIRVÖLD í Japan
notuðu í gær nýfengna lagaheimild
sína til að herða eftirlitið með dóms-
dagssöfnuðinum Aleph, sem hét áð-
ur Aum Shinri Kyo og gerði tauga-
gasárás í Tókýó fyrir fimm árum.
Ottast er að söfnuðurinn kunni að
fremja fleiri hryðjuverk.
85 rannsóknarmenn stofnunar,
sem á að tryggja öryggi almennings,
og rúmlega 100 lögreglumenn réðust
inn í fímm stöðvar safnaðarins víðs
vegar um landið.
Þingið samþykkti í síðasta mánuði
ný lög sem heimila lögreglunni að
leita í stöðvum safnaðarins að upp-
lýsingum um starfsemi hans án þess
að fá sérstaka húsleitarheimild frá
dómurum. Lögreglan þarf þó fyrst
að fullvissa rannsóknarnefnd örygg-
isstofnunarinnar um að þörf sé á
slíkum aðgerðum.
Rannsóknarnefndin ákvað síðan á
fimmtudag að hafa bæri strangt eft-
irlit með söfnuðinum í allt að þrjú ár.
Söfnuðurinn gerði taugagasárás á
neðanjarðarlestastöð í Tókýó árið
1995 og varð tólf manns að bana, auk
þess sem þúsundir manna sýktust.
Leiðtogi safnaðarins, Shoko Asa-
hara, hefur verið dreginn fyrir rétt,
ákærður fyrir morð og fleiri glæpi.
Söfnuðurinn hefur reynt að bæta
ímynd sína, breytt nafni sínu, beðist
afsökunar á árásinni og boðist til að
greiða fórnarlömbum hennar skaða-
bætur.
Reynt að sefa
almenning
Margir óttast þó að almenningi
stafi enn hætta af söfnuðinum og tal-
ið er að hann hafi hafið fjáröflunar-
herferð með sölu á tölvum og söfnun
nýrra félaga. Einn af forystumönn-
um safnaðarins, Fumihiro Joyu, var
leystur úr haldi nýlega og gekk strax
í hann að nýju.
Embættismenn stjórnarinnar
sögðu að aðgerðirnar í gær væru lið-
ur í því að fullvissa almenning um að
söfnuðurinn sé ekki að skipuleggja
hryðjuverk. íbúar í grennd við
stöðvar safnaðarins hafa bundist
samtökum um að hrekja hann í
burtu.
Lögreglan leitaði einnig í sex hús-
um safnaðarins í fyrradag að vís-
bendingum um hverjir hefðu rænt
sjö ára syni Asahara í janúar. Dreng-
urinn fannst skömmu síðar og lög-
reglan hefur handtekið þrjá menn
sem eru grunaðir um aðild að mál-
inu. Hún leitar enn að tveimur dætr-
um safnaðarleiðtogans, sem eru 16
og 18 ára.
AP
Wolfgang Schiissel, nýr kanzlari Austurríkis, ásamt þremur úr ráð-
herraliði sínu, fyrir fyrsta ríkissljórnarfundinn í gær. Frá vinstri: El-
isabeth Gehrer, menntamálaráðherra, Susanne Riess-Passer, vara-
kanzlari, og Benita Ferrero-Waldner, utanríkisráðherra.
formlegum og óformlegum fundum
ráðherraráðs ESB, einnig á ríkja-
ráðstefnunni um endurskoðun
stofnanakerfis sambandsins, sem
hefst um miðjan mánuðinn. Sum
ríki, Frakkland þar á meðal, vill
hins vegar að austurrískum ráð-
herrum verði einnig meinað að
sitja óformlega fundi.
Talsmaður framkvæmdastjórnar
ESB í Brussel sagði að grannt
yrði fylgzt með hinni nýju ríkis-
stjórn Austurríkis, einkum með til-
liti til reglna sambandsins um
virðingu fyrir lýðræði og mann-
réttindum, en sagðist vona að deil-
an yrði ekki til að lama ákvarðana-
töku í ESB. ,
Framkvæmdastjórnin vill með
þessu sýna að hún sinni hlutverki
sínu sem „vörður“ grundvallar-
gilda sambandsins eins og þau eru
skilgreind í stofnsáttmála þess.
Fjögur Norðurlönd með
Ríkisstjórnir allra Norðurland-
anna sem aðild eiga að samband-
inu, Finnlands, Svíþjóðar og Dan-
merkur, tilkynntu að þau myndu
einnig fylgja eftir því sem Austur-
ríki var hótað í yfirlýsingu ráð-
herraráðsins frá í byrjun vikunnar.
Paavo Lipponen, forsætisráð-
herra Finnlands, sagði í yfirlýs-
ingu að skrúfað yrði fyrir tvíhliða
samskipti ráðherra finnsku og
austurrísku ríkisstjórnarinnar.
Engar opinberar heimsóknir yrðu
farnar til Austurríkis né þarlend-
um boðið til Finnlands.
Sænski utanríkisráðherrann
Anna Lindh sagði að einangra ætti
austurrísku stjórnina „í varnar-
skyni“ gegn stjórnmálaöflum í
Evrópu sem ælu á útlendinga-
andúð. „Eg tel austurrísku ríkis-
stjórnina ekki vera nægilega
áreiðanlega," hefur AFP eftir
Lindh. „Við gerum þetta líka í því
skyni að senda öðrum ríkjum skýr
skilaboð um að hleypa ekki flokk-
TILBQÐSL BAÐINNRÉI JAGAR
j | t I
I

Full búo af nýjum
frábærum vörum
ó'eiðt'
3B ^
JrauMsen
Suðurlandsbraut 10 sími 568 6499
Allah-
hrópin
verði
bönnuð
Ósltí. Morgunbiaðið.
NORSKI Framfaraflokkurinn
hefur lagt til á þingi, að músl-
únsk bænaköll, sem hrópuð eru
frá moskum með hjálp hátalara,
verði bönnuð. Segir Carl I.
Hagen, leiðtogi flokksins, að
þessi hróp eigi „ekki heima í
Noregi".
Eftir að föstumánuði músl-
íma lauk nú nýlega voru bæna-
köll múslíma leyfð í einni mosku
í Osló. Hljómaði þá „Ailah-o-
akhbar“ út yfir borgina og líkaði
borgarbúum það misvel.
30.000 múslimar í Ósló
Margt kristið fólk og þeir,
sem komnir eru á miðjan aldur
eða meira, vilja alls ekki una
þessu múslímska ákalli en
mörgu ungu fólki finnst það á
hinn bóginn spennandi. I Ósló
búa nú rúmlega 30.000 múslím-
ar.
Hagen segir, að innflytjendui'
verði að laga sig að norskum
lögum og siðum og sætta sig við,
að samfélagið byggist á kristn-
um gildum. Verði slakað til
kunni svo að fara, að Allah-
hrópin bergmáli í borginni fimm
sinnum á dag eins og venjan er í
hinum músh'mska heimi.
Útsala... útsala... útsala - þú mátt ekki missa af þessari